Europako Parlamenturako boz gehien Alderdi Sozialistak lortu ditu Hego Euskal Herrian: 300.082. PSOE lehen indarra izan da Araban, Bizkaian eta Nafarroan. Bigarren indarra EH Bildu izan da, 276.692 botorekin, lehenengoz Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan EAJren aurretik geratuta, eta azken herrialde horretan lehen indarra izanda. EAJ barnean duen CEUS koalizioa izan da hirugarren indarra, 202.778 botorekin. Horrenbestez, EH Bilduren azken hauteskunde zikloaren goranzko joera berretsi egin da, eta jelkideen beheranzkoa ere bai. Abstentzioa %50ekoa izan da. Idoia Mendia eta Elena Santxo europarlamentari izango dira alderdi sozialistarekin. Pernando Barrena Orain Errepublikak koalizioarekin Europan izango da, eta EAJk ere lortu du eserlekuari eustea Oihane Agirregoitiarekin. Hegoaldeko laugarren indarra Alderdi Popularra izan da 172.770 botorekin. Javier Zarzalejos eurodiputatu izango da. Voxek, berriz, 40.556 boto jaso ditu, eta Sumar eta Podemos atzetik geratu dira, 38.469 eta 36.113 boto eskuratuta, hurrenez hurren. Pernando Barrena eta Arnaldo Otegi Iruñeko ekitaldian. VILLAR LOPEZ / EFE Sozialistak nagusi Araban, Bizkaian eta Nafarroan Araban Alderdi Sozialistak irabazi ditu hauteskundeak, 36.280 boto eskuratuta. EH Bildu bigarren indarra izan da, 26.933rekin. PP da hirugarren, 22.000 botorekin eta jelkideak laugarren geratu dira, 19.122 botorekin. Voxek bosgarren lekua eskuratu du 4.952 botorekin. Atzetik daude Sumar eta Podemos, 4.722 eta 4.565 botorekin, hurrenez hurren. Bizkaian, Bilbon ere alderdi sozialistak irabazi du. Bizkaian 122.087 boto lortu ditu. EAJ izan da bigarren, 117.784 botorekin. Hirugarren indarra EH Bildu da, 104.845 botorekin. Laugarren indarrera koxka handiagoa dago. Alderdi Popularra da, 53.665 botorekin. Sumar, Podemos eta Vox atzetik doaz, 15.274, 14.761 eta 12.393 botorekin, hurrenez hurren. Gipuzkoan EH Bildu argi nagusitu da, 96.133 botorekin. Bigarren indarra PSOE izan da, 66.717 botorekin eta hirugarrena, koxka batera EAJ, 57.626 botorekin. PPk 23.946 boto lortu ditu, eta atzetik Sumar, Podemos eta Vox, 8.426, 8.378 eta 5.926 botorekin. Hiriburuan PSOEk irabazi du, 20.954 botorekin. EH Bildu bigarren indarra izan da 18.184 botora, eta EAJ hirugarren indarra izan da, 13.560 botora geratuta. Herrialdean, Albizturren eta Hondarribian baino ez du irabazi EAJk. PSE-EEk, hiriburuaz gain, Irun, Zumarraga eta Eibarren irabazi du. Gainerako herri guztietan EH Bildu gailendu da. Nafarroan Alderdi Sozialista nagusitu da. 74.861 boto lortu ditu eta 2.000 botora geratu da Alderdi Popularra. EH Bildu hirugarren indarra izan da 48.762 botorekin. Vox, Sumar eta Podemos geratu dira atzetik, 17.238, 10.017 eta 8.394 botorekin. Horien atzetik geratu da CEUS koaliziopean Geroa Bai, 8.230 botorekin. Iruñean PPk irabazi du, eta Alderdi Sozialista 4.000 botora geratu da, bigarren. Hirugarren indarra EH Bildu izan da, 15.898 botorekin. Nabarmentzekoa da EAJren emaitza Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan; 194.504 boto lortuta, jeltzaleen inoizko emaitzarik txarrenak dira. 201.809 bototan zuen EAJk zorua, 1989ko Europako hauteskundeetan ezarria. CEUS, erdira Duela bost urteko Europako Parlamenturako bozetan lehen indarra izan zen CEUS, 406.197 botorekin. Alderdi Sozialista bigarren indarra izan zen 305.630rekin. Eta hirugarren, Orain Errepublika, 300.191 boto. Bost urtera, irauli egin dira emaitzak. Alderdi Sozialista lehen indarra izan da, 300.000 botorekin. Bigarrena Orain Errepublika 25.000 boto gutxiagorekin eta hirugarren geratu da CEUS duela bost urteko boto kopuruen erdia lortuta, 202.000 boto. Iparraldean Batasun Nazionala nagusi Eskuin muturra da lehen indarra Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako herri anitzetan. Pirinio Atlantikoetako prefeturak jakinarazi dituen emaitzen arabera, 92 herritan gailendu da Batasun Nazionala. Horien artean dira hainbat herri nagusi, hala nola, Baiona, Angelu, Donibane Lohizune, Senpere, Uztaritze, Kanbo eta Hazparne. Rennaissance izan da lehen indarra Donibane Garazin eta PS-Place Publique Maulen. Herritarren %53,67ek parte hartu dute. Orotara, 29.516 boto lortu ditu Batasun Nazionalak Ipar Euskal Herriko hiru lurraldeetan. Emmanuel Macron Frantziako presidentearen Rennaissance alderdia iritsi da ondoren, 22.182 botorekin eta PS-Place Publique zerrendak 21.498 boto bildu ditu. Apalago gelditu dira gainerako zerrendak: Jean Lassalle diputatu ohia buru zuen Landa Aliantzak 10.138 boto eskuratu ditu, Errepublikanoek 9.205 boto eta Europa Ekologiak 8.899 boto. Frantzia Intsumisoak azkenik 7.517 herritarren babesa izan du. Eric Zemmour eskuin muturreko polemistaren zerrenda eta Frantziako Alderdi Komunista iritsi dira ondoren, hurrenez hurren, 7.366 eta 3.233 boto eskuratuta. IKUSI GEHIAGO EMAITZAK Euskal Herriko emaitzak herriz herri Euskal Herriko zazpi lurraldeetan elkarrekin bozkatu dute Europako Parlamenturako hauteskundeetan dozenaka herritarrek. 18:00etarako itxi dituzte hauteslekuak Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan, eta 20:00 bukatu zaie bozkatzeko aukera Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan. Bestelako gorabeherarik gabe iragan da bozka eguna.

«Nafarroa maritimoan [Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa] lehen indarra gara». Horrela ospatu du Arnaldo Otegi EH Bilduko buruzagiak Pernando Barrenak Europako Parlamentuan duen eserlekua berretsi eta Hego Euskal Herrian bigarren indarra izatea. Are gehiago, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako botoak soilik kontuan hartuz gero, lehen indar politikoa da EH Bildu. Hori dela eta, azken urtean izandako hauteskundeetan Hego Euskal Herrian egon den «ziklo aldaketa» berresten dela adierazi du Otegik: «Ziklo politikoa aldatu da gure herrian eta hau [Europako Parlamenturako bozak] horren beste froga bat da». Otegik esan du Barrena «Euskal Herriko enbaxadorea» izango dela Bruselan. Barrena ekitaldi berean mintzatu da. Eurodiputatuak Bruselan eta Estrasburgon (Frantzia) eserlekua mantenduta «misioa bete» dutela azpimarratu du, baina, datozen bost urteei begira Orain errepublikak koalizioak izango duen xede nagusietako bat azaldu du: «Estaturik gabeko Europako beste nazioekin batera elkarlanean aritzea izateko eskubidearen alde lan egiteko». «Garaipen handia» izan dela aldarrikatu du Barrenak; are gehiago, «askatasunean bizi nahi duten euskal herritarren garaipena» izan dela esan du. Hala ere, bidea egiteko geratzen zaiela nabarmendu du: «Hau [Europako Parlamenturako bozak] etapa bat da soilik, herri honen askatasuna den tour handia irabazi nahi dugu». Irribarreak ez dira soilik EH Bilduk Iruñean egin duen ekitaldian agertu. PSE-EEk ere ospakizun zaporeko adierazpenak egin ditu. Eneko Andueza alderdiko buruak izandako emaitza «bikainak» azpimarratu ditu, Bizkaian, Araban, Gasteizen, Bilbon eta Donostian irabazi baitute sozialistek. «Gure lanari, koherentziari eta printzipioei egindako aitortza da emaitza», gaineratu du Anduezak. Nafarroan ere emaitza onak izan dituzte sozialistek. Maria Txibite gobernuko lehendakariak botoetan izandako egoera nabarmendu du: «2014ko emaitzak bikoiztu egin ditugu. Herritarren %14en botoa jaso genuen, eta orain %29koa». EAJ, abstentzioak kalteturik Sabin etxean, ordea, ez dira hain pozik agertu. Europako Parlamentuan eserlekua mantentzea lortu du CEUS koalizioak, eta EAJ Euskadiko Alderdi Jeltzaleko Oihane Agirregoitia Bruselan eta Estrasburgon egongo da, baina kolpea hartu du alderdiak boto kopuruari dagokionez. EBB Euskadi Buru Batzarreko lehendakari Andoni Ortuzarrek abstentzioari eta «boto erabilgarriari» bota die emaitzen errua —EAJk inoiz izan dituen txarrenak—. Haren aburuz, hauteskunde kanpaina «ez da erreza izan»: «[Espainiako Presidente Pedro] Sanchezen eta [PP Alderdi Popularreko presidentetzarako hautagai Alberto Nuñez] Feijooren arteko erreferendum bat bezala planteatu dituzte hauteskundeak eta Europa bigarren plano batean geratu da». Emaitza hobeak espero zituztela onartu du Ortuzarrek; hala ere, Agirregoitia Europako Parlamentuan «Euskadiko ahotsa» izango delako pozik dagoela adierazi du. Eurodiputatuak «Euskadiko interesez gain» CEUS koalizioarekin batera joan diren alderdien nazioen alde egingo duela nabarmendu du EBBko lehendakariak, Galizia edota Kanariar Irlak, esaterako.

Asier Martinezek oroitzapen ederra zuen Europako Txapelketaz. Duela bi urte aritu zen lehen aldiz, Munichen (Alemania), eta balentria handia egin zuen: urrezko domina irabazi zuen 110 metroko hesidunean. Gaurtik, ordea, oroitzapen gazi-gozoa du txapelketa horretaz. Bi urteren ostean lehiatu da berriro Europako atleta onenekin, Erroman. Baina, oraingoan, ez da gai izan 2022koa balentria berriro egiteko. Hiru koska egin ditu behera, eta podiumetik kanpo geratu da: laugarren izan da. Hala ere, oso kontuan hartzeko emaitza da. Iaz ia lehiatu ezinik egon eta gero, berriro ari da nor baino nor gehiago espezialista onenekin. Hori da garrantzitsuena. Emaitzak indarra emango dio Parisko Olinpiar Jokoei begira, ezusterik ezean, bigarren aldiz jarraian ariko baita Olinpiar Jokoetan. Zizur Nagusiko (Nafarroa) atleta denboraldiko Europako markarik onenetan zortzigarrenarekin iritsi zen Erromara. Horri esker, finalerdietan ekin dio lehiari, kanporaketetan aritu behar izan gabe. Finalaren atarikoan erakutsi du ondo bidean oso aurrean ibil zitekeela. Lehena izan da, nagusitasunez; horrenbeste, ezen lasai egin ditu azken metroak, behar baino indar gehiago xahutu gabe. Hala ere, berdindu egin du hark denboraldi honetan egindako markarik onena: 13,29. Hiru finalerdietako denborak kontuan hartuta, hirugarren onena izan da: Lorenzo Simonelli italiarra (13,20) eta Enrique Llopis katalana (13,22) zituen aurretik. Erreferentzia bat besterik ez zen. Hesidun lasterketetan edozer gerta daiteke: larrutik ordaintzen da hanka sartzerik txikiena. Asier Martinezi aurtengo Glasgowko (Eskozia) Pista Estaliko Munduko Txapelketan gertatu zitzaiona da horren adibide: epaileek kanporatu egin zuten finalerdietan, behar baino lehenago abiatu zela argudiatuta. Finalean, gainera, gehiago arriskatzen dute denek, handia baita irabaz daitekeen saria. Asier Martinezi gutxigatik ez zaio berriro gertatu Glasgowkoa. Behar baino lehenago abiatu da, baina oso gutxigatik izan da, eta epaileek abisua eman diote. Ez dute kanporatu, baina abisu horrek eragina izan du haren jardunean, ohi baino askoz gutxiago arriskatu baitu irteeran. Hala ere, gai izan da atzetik aurrera egiteko. Simonellik eta Llopisek berehala egin diote ihes, eta hirugarren postuan jarri da. Baina azken hesiarekin estropezu egin du, eta hori baliatu du Jason Joseph suitzarrak hari aurrea hartzeko. Azkenean, laugarren postuarekin konformatu behar izan du, 13,45eko markarekin. Bihar, Sergio Fernandez Bihar, beste euskal atleta bat lehiatuko da Erroman: Sergio Fernandez barañaindarra, 400 metroko hesidunean. 13:38an ariko da hirugarren kanporaketan. Sailkatuko balitz, bihar ariko litzateke finalerdietan, 12:40an, eta, zortzi onenen artean geratuko balitz, asteartean korrituko luke finala, 21:05ean. Fernandez sei urteren ostean ariko da berriro Europako Txapelketan. 2021etik 2023ra bitartean min hartuta egon zen, baina indartsu itzuli da gorenera. Duela zortzi urte txapeldunorde izan zen Amsterdamen, baina ez dirudi oraingoan onenen artean egon daitekeenik: hemezortzi atleta ditu aurretik Europako sailkapenean.

Iruñean eta Bilbon tolestuta dirudite gaur egunkariaren orriek. Europako Parlamenturako hauteskundeen bezperan, Palestinaren aurkako erasoak eten daitezela eskatzeko manifestazio jendetsua egin dute Gernika-Palestina deialdiak eta Yala plataformak hala Bilbon nola Iruñean, eta, beraz, bi hiri horietan egin dute bat politika orrietako, nazioarteko zein Euskal Herriko aktualitateak. Deialdi bateratua egin dute Genozidioa stop! Europa ez izan konplize lelopean, eta bi zati izan dituzte mobilizazioek. Iruñean Golemetik eta Bilbon udaletxetik hasita, manifestazioa egin dute lehenik, eta, besteak beste, lelo hauek oihukatu ditu jendeak ozenen: «Gora palestinar herriaren borroka»; «Israel hiltzaile, Europa laguntzaile»; «Hildako haur bakoitza gure haurra da». Eta, ondoren, performance isila egin dute ibilbidearen amaieran, Antoniutti parkean Iruñean eta Guggenheim museoaren inguruan Bilbon. Gernikako sirena entzun da bozgorailuetan lehenik, eta, antolatzaileen jarraibideei jarraituz, hainbat minutuz lurrean etzanda egon dira deialdiarekin bat egin duten milaka manifestariak, begiak itxita eta isilik. «Europako Batasunari exijitzen diogu ez dezala kolaboratu, ez aktiboki ez pasiboki, Israelgo Estatu sionistarekin». JON MAIA Bertsolaria eta manifestazioko testuaren egilea «Egiten dugun ezer ez da nahikoa izango, baina ezer ez dago soberan». Performancearen ostean, Jon Maia bertsolari eta letragileak espresuki manifestaziorako idatzitako testua irakurri dute hainbat pertsonak bai Iruñean baita Bilbon ere. «Gaurko egunez, bereziki Europako Batasunari exijitzen diogu ez dezala kolaboratu, ez aktiboki ez pasiboki, Israelgo Estatu sionistarekin. Europako Batasunari exijitzen diogu bere esku dagoen guztia egiteko basakeria hau amaitzeko. Nahikoa da!». [galleries:horizontal:49] Mobilizazioari eta esperantzari eusteko deia egin du Maiak, testuaren bidez. «Historiaren arorik ilunenetara itzultzea edo etorkizuna defendatzea erabakitzen den bidegurutze historikoan gaude. Gure mundualdiko garai erabakigarri batean gaudela jakitun gara». Gosea eta eritasuna Euskaraz, gazteleraz eta arabieraz irakurri dute Maiaren testua, eta, Iruñean, Ola Arafat gazatarra izan da arabierazko irakurlea. Israelek bonbardaketak hasi zituenetik galdu dituen senideez aritu zaio BERRIAri, irakurketa hasi aurrean. «270 egun baino gehiago dira erasoak hasi zirela, eta senide asko galdu ditut. Familiaren parte handi bat hil da. Egunero jasotzen ditut berriak, eta denak dira txarrak. Gaur jakin du bizirik nituen nebak non dauden. Al-Nuseirateko errefuxiatuen esparruari eraso egin dio Israelek, eta ehunka hildako izan dira, eta jakin dut justu nire nebek kanpalekua zuten lekuan egin dituztela eraso horiek. Era guztietako armak ari dira erabiltzen: bonbak, erasoak, gosearen arma eta osasunaren arma ere bai. Ez dago zaurituak sendatzeko sendagairik, eta horrek esan nahi du erasoetan hiltzen ez direnak eritasunak hilko dituela». «Era guztietako armak ari dira erabiltzen: bonbak, erasoak, gosearen arma eta osasunaren arma ere bai. Ez dago zaurituak sendatzeko sendagairik, eta horrek esan nahi du erasoetan hiltzen ez direnak eritasunak hilko dituela». OLA ARAFAT Nafarroan bizi den gazatarra Bestalde, gobernuei «presioa» egin behar zaiela adierazi du Lidon Soriano Nafarroako Yala mugimenduko kideak hedabideei egindako adierazpenetan. Gogoratu du Israelek nazioarteko araudia apurtu arren oraindik ez duela zigorrik jaso, eta horregatik aipatu du gobernuei egin beharreko presioa. Orain arteko keinuak ez dira nahikoak, Sorianoren hitzetan, eta eskari zehatza egin die agintariei: «Eten ditzatela harremanak Israelekin». Herritarren erantzuna ere hartu du kontuan. «Israelek hamarkadak daramatza apartheid eta okupazio sistema bat ezartzen, eta gizartea ari da esaten masiboki, eta ez soilik hemen baizik eta mundu osoan, hau geldiarazi egin behar dela». «Israelek hamarkadak daramatza apartheid eta okupazio sistema bat ezartzen, eta gizartea ari da esaten masiboki, eta ez soilik hemen baizik eta mundu osoan, hau geldiarazi egin behar dela». LIDON SORIANO Yala plataformako kidea

Buruarekin jokatzeko eskatu die Joseba Etxeberriak bere jokalariei neurketaren hasierako hitzaldian, eta hala egin du Eibarrek gaur, Oviedon (Espainia). Ez du irabazi, baina, garrantzitsuena, ez du galdu. Ondo kontrolatu du lehia. 90 minutu gelditzen dira oraindik, eta eibartarrek nahikoa dute etxean berdintzearekin Espainiako Lehen Mailara igotzeko kanporaketetako finalerako sailkatzeko. Gipuzkoarrei goian presionatzea gustatzen zaie, baina, zelaia eta lehiaren testuingurua kontuan izanda, taldea zelai erdian kokatzea erabaki du estreinako jokaldietan teknikari elgoibartarrak. Oviedo, espero bezala, intentsitate handiarekin zelairatu da, baina bisitariek ondo eutsi diote etxekoen erauntsiari. Corpasen gol aukera garbi batek baretu du denboralea bederatzigarren minutuan. Mario Sorianoren bakarkako jokaldi eder bati errematea emateko aukera aparta izan du penalti puntutik, baina, bota beharrean, aurkariei izkin egin nahi izan die, eta baloia galdu du. Handik gutxira, Stoichkoven jaurtiketa on batek hauspoa eman die Etxeberriarenei. Gipuzkoarrak nagusitzen ari zirela ikusita, neurketari erritmoa pixka bat jaitsi dio etxeko taldeak. Erdiraketetan indartsuak dira, eta luze ateratako alboko sake batean izan dute lehen zatiko aukerarik garbiena, atsedenaldira iristear. Zorionez, Luca Zidanek Alemaoren burukada urruntzea lortu du. Aukera gutxi Aldageletatik bueltan gertu izan du Oviedok gola. Borja Sanchezek behe-behetik jarritako erdiraketa bat ate aurretik igaro da, eta bigarren zutoinean Cristianek arriskua urruntzea lortu du. Berehala erantzun dute eibartarrek, Corpasek kontraeraso batean lehenengo, eta Mario Sorianok estrategiako jokaldi batean ondoren, aukera argiak izan dituzte Leo Romanen atea zulatzeko. Bigarren zatia bizi hasi baldin bada ere, oso gol aukera gutxi izan dira. Arriskurik ez hartzea erabaki dute bi taldeek. Lehia amaitzeko hamabost minuturen falta Etxeberriak Sergio Alvarez sartu du Rober Correaren ordez, eskuin hegalean kontrol gehiago izateko. Partida osoko aukerarik garbienak azken hamar minutuetan iritsi dira. Corpasen jaurtiketa Vitik ahoko zuloan atera du, orpoarekin. Halere, jokaldia baliogabetu egin du epaileak, aurrez egindako falta batengatik. Eta 90. minutua bete berritan, Zidanek barrura zihoan Paulinoren burukada indartsua gelditzea lortu du. Ipuruan erabakiko da kanporaketa, datorren asteazkenean. reala, eibar eta athletic bihar ariko dira Realak, Eibarrek eta Athleticek Espainiako Lehen Mailako azken-aurreko jardunaldiko partidak jokatuko dituzte bihar. Etxetik kanpo ariko dira hirurak: Realak Madrilen zelaian jokatuko du (12:00, Dazn), eta, ordu berean, Eibar Tenerifenean ariko da. Athleticek, berriz, Real Madrili egingo dio bisita (18:30, Dazn). Hiru euskal taldeek ezer gutxi dute jokoan azken bi jardunaldietan: Athletic seigarren da, eta aukera du laugarren bukatzeko; Realak, berriz, ez du zortzigarren postua hobetuko, baina, gutxienez, horri eutsi nahi dio; Eibarrek, ordea, hamargarren postutik zortzigarrenera egin nahi du jauzi.

Iritsi da amaierara Europako Parlamenturako bozen kanpaina ere, eta hasi bezala bukatu da. Alderdiek euren mezuak nabarmentzeko baliatu dituzte azken ekitaldiak, eta, horietan, eskuin muturraren gorakadaren arriskua izan da elementu nagusietako bat igandean parte hartzeko deia egiteko. Gasteizen eta Bilbon izan dira ekitaldi gehienak; Nafarroan, berriz, Iruñea hiriburua izan da gehienen azken geralekua. EAJ Europari ere zerbait «eskaini» Bilbon egindako ekitaldian, EAJk irudikatu nahi izan du hura dela «euskal zazpi lurraldeetan» aurkezten den alderdi bakarra. Hala, CEUS zerrendako hautagaiez gain, han izan da Gracianne Mirande Ekologia Positiboa eta Lurraldeak zerrendako kidea ere. Hark «Europa justuago» baten zein «lurralde eta nazioen arteko Europa federal baten» alde egin du. CEUSen zerrendaburu Oihane Agirregoitiak, berriz, «Europa berdinzale eta eraldatzailea» defendatu du: «Segi dezagun Europa denon artean eraikitzen». Eusko Jaurlaritzako lehendakari Iñigo Urkulluk, atzera begira, nabarmendu du EAJren ordezkariek «herrien Europaren eraikuntzan» izandako rola: «Agirre lehendakariaren hitzak gogoratuko ditut: ‘Esan Europari Euskadi zutik dagoela’». Eta gehitu du orain ere asko dagoela jokoan, eta, «muturrekoen eta populismoen» aurka, aukera «zentral eta zentratu» gisa definitu du eurena. Hala, Andoni Ortuzar EAJren EBBko presidenteak deia egin du: «Igandean bozkatu egin behar da». Besteak beste, Europan konpondu behar delako nazio auzia, «Euskadiren aitortzaren, bere hizkuntzaren auzia». Baina gehitu du EBri ere zerbait «eskaini» behar zaiola: «Egonkor egin behar dugu. Horretarako, Euskadik ordezkaritza sendoa behar du». Barrena, gaurko ekitaldian. EH BILDU EH Bildu «Borroka» eguna Arabako hiriburutik Estrasburgora begira jarri da Pernando Barrena Orain Errepublikak zerrendako kidea: «Ziur gaude emaitza onak lortuko ditugula ultraeskuinari modu eraginkorrean aurre egiteko, eta arduraz hartzen dugu Euskal Herri osoa eta bertako herritar guztiak Europan ordezkatzeko lana». Hain zuzen, Barrenak azaldu du konpromiso horien alde «borroka» egiteko eguna dela igandekoa: «Gure herria ordezkatzearen eta bere zaintzearen erronkari aurre egiteko prest gaude». Hala, defendatu du «zero kilometroko ezkerra» dela EH Bildu, «herri ikuspegiarekin» eta «jarrera antifaxistarekin» jardungo duena. Hain zuzen, Bakartxo Ruiz zerrendakideak eta koalizioko buru Arnaldo Otegik ere eskuin muturrari aurre egiteko tresna gisa aurkeztu dute koalizioaren aldeko botoa. Ruizen esanetan, «intrantsigentziari, autoritarismoari eta eskubideen ukapenari aurre egiteko botoa» da EH Bildurena: «Hauteskundeak ere balio dute borroka ideologikoa eta kulturala egiteko». Otegik, berriz, azaldu du bozak abagune bat direla Euskal Herria «nor den eta nolakoa den» erakusteko. Hala, «ezkerreko subiranista guztiei» dei egin die «PPVox garaitzera», helburu gisa jarrita Hego Euskal Herriko botoekin eserleku bat bermatzea; hala bada, Barrenari europarlamentari izango litzateke legealdi osorako. PSE-EEko kideek egindako ekitaldia, gaur arratsaldean. AMAYA DIAZ EMPARANZA Alderdi Sozialista Motozerrarik gabe PSE-EEko kideek ere Gasteizen amaitu dute kanpaina. Han, Idoia Mendia hautagaiak Bruselara joateko erabakia defendatu du, baina gehitu horrekin ez duela utziko euskal politikagintza: «Bruselara eramango dut euskal agenda». Horrekin batera, botoa eskatzeko aldarri nagusia ultraeskuinari «balazta» jartzeko xedea izan da. Hain zuzen, Eneko Andueza PSE-EEko idazkari nagusiak azaldu du «inoiz ez bezala» defendatu behar dela EBren «eredu soziala», «motozerradun eskuin erradikalari» aurre eginez. Eta gehitu alderdi abertzaleak baztertuz egin behar dela hori: «Ez da asmatutako errepublikez eta subiranotasunez hitz egiteko ordua». Elena Santxo hautagai nafarrak, berriz, etxean amaitu du astea, Ribaforadan. Azken ekitaldian, besteak beste, Maria Txibite Nafarroako presidentearen babesa izan du. Biek ala biek «demokrazia eta berdintasunean» irabazteko botoa eskatu dute, eskuinaren arriskuen aurrean. Tellado, gaur eguerdian, Bilbon egindako ekitaldian. PP PP Sanchezi «min emateko» Alderdi Popularrak Gasteizen egin du azken ekitaldia, baina aurrez Bilbon izan dira alderdikideak. Han, Javier Zarzalejos eta Carlos Iturgaiz PPren hautagaiek alderdiak Espainiako Kongresuan duen eledun Miguel Telladoren babesa jaso dute. Telladok argi azaldu du euren aldeko botoa emateko arrazoia: «[Espainiako gobernuburu Pedro] Sanchezi min handien egiten diona da». Zergatik? Haren ustez, Alderdi Popularraren garaipenak legealdia «moztu» dezakeelako Espainiako Gorteetan. Diskurtso hori Araba, Bizkai eta Gipuzkoako testuingurura egokituz, Zarzalejosek adierazi du badirela lehiakortasuna sustatzeko baldintzak, baina horretarako «nazionalisten eta sozialisten politiken pintza» askatu behar dela: «Indarguneak garatzea galarazten dute». Iruñean, berriz, Espainiako gobernuburu ohi Jose Maria Aznar izan zen protagonista. Hark esan du PPk igandean «emaitza txarrak» baditu «autodeterminazio galdeketa bat» egongo dela Katalunian. Sumarrek Bilbon egindako ekitaldia, gaur eguerdian. SUMAR Sumar «Europa soziala» aldarri Sumarrek «eskubideen eta askatasunen» Europako Batasun bat defendatzera dei egin du kanpainako azken ekitaldian. Bilbon, Andeka Larrea koalizioaren zerrendakideak azken abagunea baliatu du Sumarrena «trantsizio ekologiko eta energetikoaren aldeko» boto gisa definitzeko, «gorroto diskurtsoen aldean». Era berean, adierazi du «Euskadi nazio europar bat» dela, eta «ekarpen bat» egiteko aukera duela igandean: «Herri bezala eman behar da botoa». Iruñetik, berriz, Carlos Guzman hautagaiak mobilizatzeko deia egin die Nafarroako hautesle «aurrerakoiei». Izan ere, adierazi du eskuin muturreko hautesleak «ia modu erlijiosoan» joaten direla hauteslekuetara, eta horri aurre egin behar zaiola igandean, EBn ere politika aurrerakoiak bermatzeko: «Egunerokoa baldintzatzen duten politiken %80 Europan erabakitzen dira».

LABORAL Kutxa-Fundacion Euskadi taldea lehen aldiz lehiatuko da Italiako Giroan. Ion Lazkanok eta Peio Goikoetxeak zuzentzen duten taldea Women’s World Tour mailako lasterketan arituko da uztailaren 7tik 14ra. RCS Sportek, lasterketaren antolatzaileak, gaur iragarri dituen gonbidapenetako bat jaso du euskal taldeak. Gonbidapen horrek beste mugarri bat ezarri du Euskadi Fundazioaren emakumeen egituraren gorakadan. Laboral Kutxaren nazioarteko ospea gero eta handiagoa da, eta Italiako Giroarekin 2024an hirugarren itzuli handia egingo du. Izan ere, Espainiako Vueltan aritu zen maiatzean, eta Frantziako Tourraren gonbidapena ere jaso du, abuztuaren 12tik 18ra bitartean jokatzeko. 💜 #LaboralKutxaTeam #GiroItaliaWomen 🤗 ¡Nos vamos al @girowomen! Será nuestra primera participación en la ronda italiana. 🤗 #GiroWomen-era goaz! Gure lehen partaidetza izango da Italiako lasterketan. 💜 Grazie mille, @girowomen 💜 pic.twitter.com/1kIIrvrKZ4 — LABORALKutxaTeam (@LABORALkTeam) June 7, 2024 Ion Lazkano Laboral Kutxa-Euskadi Fundazioa taldeko kirol arduradunak adierazpenak egin ditu albistea jakin berritan: «Italiako Giroaren irteeran egotea sekulako albistea da, eta poz handiz hartu dugu. Gure ibilbidea eta urtero egiten ditugun urratsak ziurtatzen dituen gonbidapena da, eta denboraldi hasierako sari bat. Indarrez eta pozez betetzen gaitu. Munduko txirrindularirik onenak lehiatuko dira bertan, eta, horregatik, gure helburuak ondo zehaztu beharko ditugu, eta lasterketa ondo prestatu. Ilusiorik ez zaigu faltako irteeran, eta indartsuak eta protagonistak izatea espero dugu». Ane Santesteban txirrindulariak ere pozez hartu du albistea: «Giroa egutegiko lasterketa garrantzitsuenetako bat da. Nire helburuetako bat izan da azken urteetan, nire ezaugarrietara oso ondo egokitzen baita lasterketa, eta, gainera, Italian lehiatzea oso gustuko dut, tifosiek inguratuta. Aurten Laboral Kutxa taldearekin aritzea beste amets bat betetzea da, taldearekin urratsak egiten jarraitzea, eta, beraz, oso bide onetik goaz. Probak merezi duen bezala prestatzea espero dugu, eta beste urtebetez lehian egotea».

«Txillida Lekuren baimenarekin, zeina Eduardo Txillidaren obraren epizentroa den, uste dut San Telmoko hau izango dela mendeurrenari lotutako erakusketa handia». Hitz horiekin egin dio aurkezpena Eneko Goia Donostiako alkateak Elkarrizketa bat: Txillida eta arteak. 1950-1970 erakusketari. Artistaren jaiotzaren mendeurrenaren barruko programazio oparoan heldu da hori ere, eta datu batek eta artisten zerrenda luzeak ematen dute Goiak aipatutako dimentsio handiaren berri: 30etik gora bildumatatik ekarritako 116 lan bildu baitituzte, askotariko diziplinatakoak —eskultura, argazkigintza, pintura, dantza, musika eta moda, batik bat—, eta, Txillidaren lanen ondora bildu baitituzte Pablo Picasso, Joan Miro, Alberto Giacometti, Henry Moore, Martha Graham, Robert Bresson, Elena Asins, Remigio Mendiburu eta besteren obrak ere. Irailaren 29ra arte egongo da zabalik. Maria Bolaños arte historialaria izan da erakusketaren komisarioa, eta hark proposatu zien museoko kideei Txillida «ikuspuntu monografiko batetik» aurkeztu ordez hura bere garaiko beste artista batzuen lanekin elkarrizketan erakustea. Hala azaldu du: «Artisten mendeurrena ospatzeko modu ohikoena arreta guztia haren ibilbidean eta banakotasunean jartzea izaten da, baina erakusketa honetan Txillida deszentralizatu nahi izan dugu eta pixka bat periferiatik begiratu hari, artista guzti-guztiak bezala, bere garaiko semea izan baitzen Txillida ere». Irudi batekin esanda: «Eskultorea hartu eta bere garaiaren ozeanoan askatu dugu, ikusteko nola nabigatu zuen ur horietan, beste artista batzuekin batera. Elkargune asko azaleratu dira; tarteka, baita kontraste handiak ere». «Eskultorea hartu eta bere garaiaren ozeanoan askatu dugu, ikusteko nola nabigatu zuen ur horietan, beste artista batzuekin batera. Elkargune asko azaleratu dira; tarteka, baita kontraste handiak ere».MARIA BOLAÑOS Arte komisarioa Kontraste, konexio, talka eta galdera horietan arakatzea izan dute helburu erakusketan, bada. Eskulturak, argazkiak, marrazkiak eta ikus-entzunezkoak bildu dituzte, batik bat, eta izen aski ezagunak zein hainbeste ezagutzen ez direnak elkartu dituzte. «Badira artistak Txillidaren oso hurbilekoak, eta badira ustez oso urrunekoak direnak ere. Izen handiek egon behar zuten —Picasso, Moore, Oteiza…—, baina ez genuen perladun lepoko bat nahi. Geruza ugaritako errepresentazio bat jaso dugu —emakume artisten lagin esanguratsu batekin, Parisko nukleotik at eginda…—, eta kasu guztietan lehen mailako lanak hautatuz», azaldu du Bolañosek. Guztien artean Txillida «modu kanoniko batetik harago» begiratzeko asmoa izan dela adierazi du komisarioak, eta azpimarratu du elkarrizketa posible askoren artean «elkarrizketa bat» dela erakusketan jasotakoa. «Inondik inora ez genuen dogma bat finkatzerik nahi. Garrantzitsua izan da hori izenburuan bertan ere jasota geratzea». Isiltasunak, itzalak eta ziztada Izenburuan jasotako beste datu batek ere kokatzen du erakusketa: fokupera ekartzen duen denbora tarteak. 1950etik 1970era bitarteko bi hamarkadak hartzen ditu, eta agerikoa da amaitu berri zen Bigarren Mundu Gerraren itzala. Bolaños: «Bigarren Mundu Gerra esperientzia ezin minkorrago eta traumatikoa izan zen Europarentzat, eta handik ateratzeko hamarkadak dira hauek, nolabait, modernitatearen trama berregituratzen dutenak. Abangoardia historikoen garaia atzean gelditua zen, eta mundu berri bat eraiki beharra zegoen, errautsetatik, baina baita berreraikuntza premia batetik ere». Komisarioaren esanetan, orduantxe bihurtu zen, hain justu, eskultura garaiko arte diziplina gailena. «XX. mendeko abangoardiako artean pentsatzen badugu, burura etortzen zaizkigun irudiak beti dira pinturari lotutakoak: espresionismo alemana, kubismoa, eta abar. Eskultura hein batean baztertuta geratu zen, itzuri egin nahi zitzaion historizismo bati lotzen zitzaiolako, baina, Bigarren Mundu Gerraren ostean, artean bidea urratu nahi zuten gazte ugarik eskulturen alde egin zuten. Txillidaren kasua da hori, baina ez da kasu bakan bat». Beste batzuen lanarekin alderatuz, ordea, Bolañosen ustez Txillidaren obrak badu aparteko ezaugarri bat: «Berak bakarrik oso ondo jasotzen ditu bere garaiaren kezketako asko». «Bigarren Mundu Gerra esperientzia ezin minkorragoa eta traumatikoa izan zen Europarentzat, eta handik ateratzeko hamarkadak dira hauek, nolabait modernitatearen trama berregituratzen dutenak».MARIA BOLAÑOS Arte komisarioa Gerraondoko giro ilunak eta eskulturaren gorakadak ematen dio hasiera erakusketari, eta zazpi eremutan banatzen dira obrak gero. Urte horietako artearen alderdi jakin batean jartzen du arreta eremu bakoitzak, eta horien artean daude, besteak beste, diziplina ugaritako artisten belaunaldi berri hark ekialdeko kulturekiko eta metafisikarekiko izan zuen erakarmena, espazioa ikertzeko eta hutsunea obraren parte bihurtzeko izan zuten interesa, eta obraren materialtasunari eman zioten garrantzia. Bolañosek azaldu du aurretik egindako artearekiko «haustura bat» erakusten duten elementuei segituta prestatu dutela ibilbidea. «Adibidez, 1950. urtearen inguruan, nola hasi ziren galeriak artearen historian inoiz ikusi gabeko materialez betetzen —txatarraz, buztinez…—, ez baitzuten artelanen edertasuna bilatzen, ezpada materiaren beraren zintzotasuna agerian uztea». Ideia orientatzaile modura, garai hartako eztabaiden eta interesen berri ematen duten hainbat aipu ere jaso dituzte hormetan. Hala dio haietako batek, Michel Seuhpor pintore eta idazlearenak: «Eskultura maite izateko, lehenik eta behin isiltasunak, itzalak eta ziztada maitatzen ikasi behar da». Erakusketan bildutako hainbat piezatan sakondu ahal izateko, aparteko azalpen testu batzuk ere prestatu ditu komisarioak. Aretoaren sarreran jarri dituzte eskura, baita audio formatuan ere, QR baten bidez. Bolañosen idatziekin osatutako katalogoa ere aurki argitaratuko dute, eta hitzaldi, bertso saio eta bisita gidatuen jarduera programa bat ere prestatu dute, eta museoaren webgunean kontsultatu daiteke. Instituzioetako ordezkariak eta Maria Bolaños komisarioa —eskuinetik hasita bigarrena—, erakusketaren aurkezpenean. JON URBE / FOKU

EAEko Barne Produktu Gordina % 1,7 hazi da lehen hiruhilekoan, eta 19.000 lanpostu baino gehiago sortu dira. 2023ko laugarren hiruhilekotik 2024ko lehen hiruhilekora, BPGak % 0,6 egin du gora, eta enpleguak, berriz, % 0,5.

BECeko zuzendari nagusi Xabier Basañez pozik agertu da aurtengoa “arrakastatsua” izan delako. “Berreskurapenerako edizioa izan zen 2022koa, eta indarberritzeko edizioa izan da aurtengoa. Sei pabiloiak bisitariz, talentuz, makinaz, erakusketariz eta berrikuntzaz bete dira”, azpimarratu du.