Hirugarrenez esnatu da zuri-gorri Sevilla. Gaur jokatuko da Espainiako Kopako finala, beraz, bihartik aurrera ohiko errutina izango du hiriak. Urduri daude Athleticen zaleak, final bat txanpona airera botatzea bezalakoa baita, edozer gerta daiteke. 09:00. «Jendeak presa asko dauka», esan digu zerbitzariak. Lepo dago kafetegia Athleticeko zaleez. Semearekin dagoen gizon bat zutitu eta denak entzuteko moduan esan dio tabernariari «puta» croissanta jateko beranduegi dela, gehiegi itxaron duela, eta kafea hoztu aurretik edan behar izan duela. Pentsatu dut partidua 22:00etan dela, eta zerbitzaria gizonezkoa balitz, ziurrenik, ez liokeela horrela hitz egingo. 11:00. Ez da euskararik entzuten, ez gosaltzen genbiltzanean ezta marea zuri-gorriak itotako alde zaharreko kaleetan gabiltzanean ere. «Berdin du ez bada Giralda agertzen», argazkia atera nahian dabilen zale batek. Lehen hitzak entzun ditut euskaraz. 11:10. Bapatean, katedral aurrean, giroa lehertu eta auto baten inguruan bildu dira guztiak. Autotik gizon trajeatu bat eta zuriz jantzitako emakume bat atera dira. Ez da «gora ezkonberriak!» oihurik entzun; bai, ordea, «aupa Athletic!» asko. Ez nuke bikote hori izan nahi. 12:00. «Oooooole», «ooooole»… entzuten da Trianako zubira gerturatzean. Ez da urpeko zezenketa ikuskizuna, ez; aulki mugikorreko arraunlariak zirikatzen ari dira ibaiertzetik. «Uuuuuuui» entzuten da ibaiaren beste aldetik. Ez da izan Athleticek ia-ia gola sartu duelako, arrantzaleak kasik amuarraina harrapatu duelako baizik. 13:00. Ezinekoa da orduan iristea lekuetara, dena dago zale zuri-gorriez gainezka. «Barkatu, barkatu!», «utzi pasatzen mesedez», «barkatu», «mila esker». Kosta zaigu Athletic Hiria-ra heltzea. 13:30. Athletic Hirian gaude. «Zer behar hiri izendatzeko ez denari», pentsatu dut. «Tolosarrak dirudite». Testosterona gaindosia jaitsi da azukre apur batekin. [Gaur sentimendu bat dabil / eta hartzen du Euskal Herri dena] kantatu du Jon Maiak. [Gaur sentimendu bat dabil / euskaraz mintzatzen dena] eta borobiltzeko [gaur sentimendu bat dabil / (e)ta Athletic du izena]. 14:00. Baritono asko dago hemen. «Athleeeeeeeeeeeeeeetic», eta atzetik: «Eup!». Berriz: «Athleeeeeeeeeeeeeeetic». Harrigarria da nola ez zaien ahotsa urratzen. 15:00. Bazkaltzeko geratu gara, atsedena. Mugikorra atera dut. X sarean berriz agertu zait Iker Muniainen mezua Espainiako Poliziaren kontutik. Urrunean ereserkia kantatzen ari dira [gaztedi gorri ta zuria / zelai orlegian / Euskal Herriaren erakusgarria]. Oximorona iruditu zait. 17:00. Taxia hartu dugu Cartujara joateko, bestela kalejirak harrapatu eta mareak jango baikaitu. Ez da taxia hartzen dugun lehen aldia, eta euskaldunok nola, gidari bakoitzak ere bere erara bizi du hau guztia. Batak esan digu hiria bizigaitza ari dela bihurtzen. Beste batek, horrelakoek hauspo ekonomikoa ematen dutela. Hirugarren batek, emakume arrazializatua denak, jasandako indarkeria azaldu digu. Hori bai, guztiak txanda bukatzeko gogoz zeuden. 20:30. Unique in the world. Mezu horrekin errotulatu dute Cartujara heldu den autobus gorria. [Herritik sortu zinelako, maite zaitu herriak]. Nago, herria baino mundua dugula, gero eta gehiago, joko eremutzat. Ba hori, lelo txuri-urdinak dioen moduan, we are Real. 22:00. Hastear da Espainiako Kopako finala. Espainiako erreserkia entzun da epaileak txilibitua jota partidari hasiera eman aurretik. «Errespetuz» jokatzeko eskatu zuen klubak. Zabaldutako oharrean hala zion: «Futbolean nortasun paregabea izateaz harro dagoen erakundea gara, #MadeInEuskalHerria». Athleticzaleek txistu dezenterekin eta kantu askorekin erantzun dute. Zabaldu duten oihal handian zioen moduan: «euskaldun zintzoak» dira. Zuek zer uste duzue, ikur edo ereserkiri zor zaio errespetua? Orain bai, has dadila partida.

Epikuro da izen bat hala-hola agertuko zaiguna filosofia manualetan. Agertzen bazaigu, behintzat: maisu greziar handien parean, bazter antzean ibili da beti, filosofiaren historiaren mugetan —gauza itxuraz neutro hori, baina, azken buruan, pertsona konkretu batzuek sortu, errepikatu, finkatua dena; historiografia gerraren arteari dagokio, baiki—. Merituak pilatu zituen, noski: erregimen platoniko, kristau, idealistaren erresistentzia gisa aurkezten digu Michel Onfrayk, filosofiaren kontrahistoria paregabe haren lehen liburukian. Filosofia bat, beraz, ez korrektoa, filosofia ofizialaren ildo korrektoak ez osoki onartua, ez osoki bereganatua. Auskalo ofizial ez izate horrek eraginda, gauza gutxi iritsi da guregana —eta asko idatzi omen zuen, 300 papiro inguru—: hiru eskutitz, eta aforismo sorta bat. Oraindik ez dugu, ordea, haren obra osoa biltzen duen ediziorik gurean. Esku artean daukagunak eskutitz bakarra aurkezten digu, Menekeo delako bati zuzendutakoa –nor ote?–, eta Iritzi nagusiak izenarekin ezagutzen den bilduma –XL sententzia–. Liburu labur-laburra, ondorioz, baina Epikuroren proposamenaren funtsa bikain jasotzen duena: testu filosofiko oinarrizkoa, dotrinaren bihotza ukitzen duena, sintetikoki, modu kondentsatuan, gutxirekin gauza ugari esanez. Hasteko, adinik ez dagoela filosofiarako, edo, hobeki, adin guztiak direla egoki, zeinak hausten duen filosofo adintsu, bizardun, asperramorragarriaren irudiarekin: «Ez dadila inor filosofian jarduteko zalantzan egon gaztea izateagatik, ez eta zaharra izateagatik ere filosofian jarduteaz nekatu». Gerra moduko bat proposatzen du gero, beldurra, mina eragiten duen guztiaren kontra. Sufrimenduaren, adibidez: «Ez du haragian etengabe irauten»; edo beldurrik handienaren: «Izan ere, gu existitzen garen bitartean, heriotza ez dago presente eta heriotza presente dagoenean, aldiz, gu ez gara existitzen». Zoriontasuna, Epikurorentzat, ez da alaitasun txiki iragankor pertsonala, askoz ere gauza oinarrizkoagoa da, gure existentzia laguntzen duen zerbait, eduki edo ez daukaguna. Eta nola lortzen dugu zoriontasun hori? Bada, gelditu makinak, plazeraren bidez. Epikuro, txapeldun. Baina, itxaron, irakurle maite, ez joan hozkailura, edozein zerrikeria harrapatzera: «Plazera helburua dela diogunean, ez gara libertinoen edota gozatze hutsean datzan plazeraz ari […] aitzitik, gorputzaren sufrimendu ezaz eta arimaren aztoratze ezaz ari gara». A, kontxo, politegia zen: «Izan ere, mozkorraldi eta parranda etengabeek, mutil koskor eta emakumeez gozatzeak, edo arrainez eta bestelako jakiz hornitutako mahai oparoek ez dute bizitza atsegina sortzen». Laburbilduz: hedonista arriskutsu baino, aszeta dirudi ia, plazera zentroan jarri arren soiltasuna, doitasuna aldarrikatzen dituena. Plazeraren erabilera ona, alegia. Eta horrek esfortzu bat eskatzen du, lana, diziplina. Hedonista arriskutsu baino, aszeta dirudi ia, plazera zentroan jarri arren soiltasuna, doitasuna aldarrikatzen dituena. Plazeraren erabilera ona, alegia. Eta horrek esfortzu bat eskatzen du, lana, diziplina. «Zuhurtzia da kontu horien guztien printzipioa», argitzen digu Epikurok, «komeni da kontu horiek guztiak ebaluatzea euren onurak eta kalteak zeintzuk izango diren konparatiboki neurtuz». Gizabanakoaren autonomian sinisten du, «ez gauza gutxiz baliatzeko beti, baizik eta, gauza askorik ez dugunean, gutxirekin ere ase izateko». Ura eta ogia hartzera gonbidatzen gaitu, eta, tarteka, xanpain kopa bat —Epikurok berak gazta puska bat eskatu zion behin dizipulu bati, ze luxua—. Baztertze ororen kausak ikertzeko gai den eta arimengan nahasmen handiena sortu dezaketen usteak uxatzeko gai den arrazoimen neurridunak sortuko luke, hartara, bizitza atsegina. Baina beti ere oso argi izanik bata gabe ez dagokeela bestea: «Ez da posible atseginez bizitzea modu zuhur, eder eta justuan bizi gabe, ez eta modu zuhur, eder eta justuan ere atseginez bizi gabe». «Izan ere, jainkoen inguruko uste piatotsua duen, heriotzaren aurrean beti jarrera sosegatua duen, naturaren helburua konprenitu duen, ondasunen muga erraz asebete eta lortzen dela dakien, eta gaitzen muga denboraz laburra edo zama txikikoa dela dakien pertsona baino inor hoberik badela uste al duzu zuk?». Esan eta egin, ez baitugu aipatu garrantzizkoena: pentsamendua eta akzioa batu zituela Epikurok, bizitzeko manera bat proposatu zuela, leku fisiko batean gauzatu zuena, Lorategia. Ez bakarrik adinaren, jatorriaren, klase sozialaren eta generoaren araberako inolako bazterkeriarik gabe. Norbera aldatzea helburu lehenik, munduko ordena aldatu aurretik. Norbere eraikuntzan aritzea, munduaren txakalaldiaren aurreko erantzun gisa. Markos Zapiainek dio: «Hilak hogei dituen oro ospatu Epikuroren jaiotza besta lasai batez. Maisua bizirik zela ospatzen zuten eta ez gara ba katea orain eteteko bezain odolbakoak izango». Eta, are: «Jokatu beti Epikuro begira bazenu bezala». Bizimodu ona zertan den jakin nahi badugu, behintzat. ‘zoriontasunaren defentsan’ Idazlea: Epikuro. Generoa: Saiakera. Euskaratzailea: Jonathan Lavilla eta Javier Agirre. Argitaldaria: Katakrak. Urtea: 2023.

Ernesto Valverde Athleticeko entrenatzailea oso pozik azaldu zen, Espainiako Kopa irabazi osteko prentsaurrekoan:«Hau izugarria da. Titulu honek ez du parekorik. Zelaia nola dagoen ikustea besterik ez dago, eta zenbat urte generamatzan titulu honen bila. Azkenean penaltietan izan da, sufrituta, baina merezi izan du. Gauzak bere tokian dauden sentipena daukat». Hain zuzen ere, lehen zatian sufritu egin zutela onartu zuen teknikariak. «Lehen zatiko erdialdera arte min egin digute baloi luzeekin, jokalari trebeak baitituzte buruz-buruko jokaldietan. Baina pixkanaka jokoari neurria hartzen joan gara. Bigarren zatian aurrera egin dugu, eta berdindu ostean aukera izan dugu beste golen bat egiteko. Baina ez da posible izan, eta esan bezala penaltietan izan da. Uste osoa genuen Julenengan, eta jokalariekin hitz eginda genuen astean zehar, penaltiak egonez gero ziurtasunez jaurti behar zituztela. Hala egin dute». Julen Agirrezabalak onartu zuen zuen «sufritutako garaipena» izan zela.«Bagenekien ez zela partida erraza izango. Haiek talde gogorra dira, eta golak min egin digu. Baina taldeak ondo erantzun du, eta 40 urteren ostean Kopa Bilbora eramatea gauza handia da guretzat. Ospatzeko momentua da, egun politak ditugu aurretik». Garaipena «etxekoei, familiari eta zaleei» eskaini zien. Dani Vivianentzat «zoragarria» izan zen lortutakoa.«Taldeak izugarrizko lana egin du hau lortzeko, eta azkenean iritsi da», eta batez ere pozik azaldu zen Julen Agirrezabalak penaltietako bat geratu zuelako. «Sekulako taldekidea da, eta oso harreman ona dut harekin. Merezi du». Osteguneko ospakizunari begira gogotsu azaldu zen. «Ez dut imaginatzen zer izango den Bilbo. Baina ordu arteko une bakoitza ere gozatu nahi dut, handia izan baita lortu duguna». Titulua jasotzeko ohorea Iker Muniainek eduki zuen. Hunkituta, eta Kopa eskuetan, kapitainak onartu zuen «zama handi bat» kendu zutela gainetik. «Nire kasuan, hainbeste final galdu eta gero, handia da hau bizitzea. Amestutako zerbait zen, eta iritsi da». Galdutako final horietan taldekide izan zituen eduki zituen gogoan. «Haiekin futbolaren alderik gogorrena bizitzea egokitu zitzaidan, eta zorionez gaur alde ona bizitzea egokitu zaigu. Haiena ere bada hau». Ospatzeko gogoz zegoen. «Batez ere seme-alabekin. Haiek dira nire indarra».

Esperotako hamaikakoa atera du Ernesto Valverdek, eta Julen Agirrezabalak zaindu du zuri-gorrien atea. Bizi hasi da partida, eta Athleticek berehala erakutsi ditu bere asmoak. Nico Williamsek lapurtu du baloia, eta bizkor zuzendu da Mallorcaren atera. Errematea kanpora joan da. Javier Aguirreren taldeak ere erakutsi ditu bere asmoak. Atzean ondo egon, eta baloi luzeekin min egitea Muriqirekin eta Larinekin, Vivian eta Paredes lekutik aterata. Lehen minutu horietan bi taldeak elkar neurtu dira. Tentsioa nabaria izan da, eta ez talde batek eta ez besteak ez dute lortu baloiaren jokoaren ekimena izatea. Baina lehen aukera garbia talde zuri-gorriak izan du, Galarretak ezkerrez egindako erremate batekin, 15. minutuan. Greif atezainak ondo erantzun du. Pixkanaka Athletic nagusitzen joan da, eta Mallorcari gero eta gehiago kostatu zaio zuri-gorriek egindako presioa gainditzea. Baina Mallorca ez da kikildu, eta Muriqiren abisu baten ostean, gola egin du 21. minutuan. Dani Rodriguezek sartu du, Athleticeko atzelariek baloia aldentzea lortu ez duten korner batean. Kolpea izan da gola, eta hurrengo minutuetan Mallorca izan da jokoaren ekimena izan duena. Ernesto Valverderen taldeak ez ditu zuloak topatzen bizi ateratzeko. Ez dago eroso, baina Sanceten eta Guruzetaren pare bat jaurtiketekin supertu egin da. Atsedenaldia baino lehen gola behar du. Eta Iñaki Williamsek gertu izan du, baina ez du buruz buruko jokaldi bat biribiltzen asmatu. Epaileak, gainera, baliorik gabe utzi du Nico Williamsen gola, jokoz zegoelako, 39. minutuan. Dena den, Mallorca Agirrezabalaren atera gerturatu den aldiro, zalantza egin du Athleticen atzealdeak, batez ere area barruan. Lehen zatia amaitzear zela beste bi abagune argi izan ditu Athleticek, baina Nico Williamsek eta Guruzetak ez dute asmatu. Partidan zerbait aldatu asmoz, bigarren zatian Valverdek Vesga zelairatu du Pradosen ordez. Mallorca ia gola sartzear egon da, lehen jokaldian. Agirrezebalak ondo gelditu du Larinen errematea. Baina gola Athleticek sartu du. Golegilea Sancet izan da, Nico Williamsen baloi sakon bat jaso ostean (50. min). Bigarren zati osoa izan du aurretik garaipenaren gola sartzeko. Espero bezala, hortik aurrera nagusitasuna Athleticena izan da, eta atzean utzi du erabat Mallorca. Herrialde Katalanetako taldea ezin baloia atera aritu da. Jokoaren ekimena zuri-gorriena izan da erabat, eta pixkanaka ohikoa duen bizitasunez jokatzen joan da. Bigarren zati horretan Mallorcaren aurreneko aukera 66. minutuan iritsi da, baina Antonio Sanchezek ez du asmatu. Athleticen, Nico Williams eta Sancet izan idra ondoen aritu direnak. Williamsen anai gaztearen buruz buruko jokaldi bat gutxiagatik joan da kanpora Hurrengo minutuetan, ordea, neurketa orekatu egin da. Mallorca saiatu da baloia gehiago izaten, eta neurketaren erritmoa jaisten. Radonjicek egindako beste erremate bat izan da hurrengo abisua. Azken txanparako Athleticek hauspoa behar izan du, eta areara iritsi. Hala, Unai Gomez zelairatu du Valverdek. Athletic saiatu da, baina aparteko aukerarik sortu gabe. Hala, arauzko denbora bana amaitu da. Penaltietan erabaki da azkenean partida. Raul Garciak, Muniainek, Vesgak eta Berenguerrek sartu dituzte Athleticen golak eta haiei esker lortu dute zuri-gorriek Kopako finala ere. Hortik aurrera eromenak hartu du Cartuja.

Maisulana egin du UAE taldeak Euskal Herriko Itzuliko azken etapan. Aukera asko zituen joko taula irauli eta Mattias Skjelmose (Lidl) txapelik gabe uzteko, eta gai izan da arbeleko zirriborroak errepidean gorpuzteko. Aurrera bidali ditu txirrindulariak, txandaka, eta Juan Ayusok biribildu du apustua, Urkaregin Skjelmose gaindituta. Xake-mate. Carlos Rodriguezekin (Ineos) batera iritsi da Eibarko helmugara. Ez zaio etapan lehiatu. Nahikoa zuen maillot horiarekin. Rodriguezek, garaipenaz gain, sailkapeneko bigarren postura egin du salto. Segundo bakarrarengatik hartu dio aurrea Skjelmoseri. Hirugarren bukatu du danimarkarrak, 43 segundora. Etaparen bilakaerak ez ezik, amaierako sailkapenak ere agerian uzten du UAEren nagusitasuna. Izan ere, lehen zazpi postuetan lau txirrindulari sartu ditu Josean Fernandez Matxinek zuzenduriko taldeak: Marc Soler laugarren izan da, Brandon McNulty bosgarren, eta Isaac Del Toro zazpigarren. Taldekako sailkapena ere irabazi du, ezinbestean. Euskaldunen artean, berriz, Pello Bilbao (Bahrain) izan da onena etapan zein azken sailkapenean: zortzigarren iritsi da Eibarrera, eta seigarren postuan finitu du Itzulia, 1.48ra. Ion Izagirre (Cofidis), berriz, bederatzigarren izan da, 3.06 galduta. Alex Aranburuk (Movistar) ezin izan du iraun lehen hamar sailkatuen artean, baina puntuen maillot berdea soineratu du bederen. Txirrindulariak gora eta behera ibili dira zerra itxurako ibilbidean. Zazpi mendate igo dituzte guztira 137 kilometroan; ahalegin labur bezain bortitza egin behar izan dute. Ayusok izua piztu du Izuan, eta Urkaregin urkamendira eraman du Skjelmose. Buruz buru gailendu zaio liderrari. Valentziarraren garaipena, haatik, su geldoan egosi da. Lehenik eta behin, Elkorrietan bi txirrindulari bidali ditu aurrera UAE taldeak: Igor Arrieta eta Sjoer Bax (UAE). Xake taulako peoiak ziren haiek. Lan handia egin dute. Beste hogei ziklistarekin batera egin dute ihes. Tartean ziren Gorka Izagirre (Cofidis), Sepp Kuss eta Steven Kruijswijk (Visma), Oscar Onley (DSM), Esteban Chaves (Education First) eta Bauke Mollema (Lidl), besteak beste. Lasai joan da lasterketa Azurkin eta Gorlan gora. Iheslariek hiru minututik gorako aldea izan dute bi mendate horien tontorrean. Skjelmosek lanean jarri ditu taldekideak, eta haiek aparteko surik gabe gidatu dute tropela. Alabaina, Krabelinen beste fase batean sartu da etapa. Chavesek xehatua eman dio ihesaldiari, erritmoz aldatuta. Berehala ihardetsi dio Arrietak. Zazpikote bat osatu da lasterketa buruan. Atzean, berriz, William Junior Lecerfek (Soudal) piztu du sua, helmugatik 71 kilometrora. Solerrek jarraipena eman dio erasoari. UAE taldeak joko taulan mugitu duen lehen pieza garrantzitsua izan da. Dorre bat, kasu horretan, kataluniarrak zuzen egin baitu aurrera. Atzean gelditutako zenbait iheslarirekin egin du bat jaitsieran. Bax taldekidea zeukan bertan. Minutu baten tartea zabaldu du onenekin. Ayusoren eraso bikoitza Argi gorria piztu da tropelean. Lidl taldeak laguntza behar zuen, eta Bora taldea aliantzarako prest agertu da Trabakuara bidean. Gauzak hala, minutu batera bildu zaizkio aurreko zortzikoteari mendate magalean, eta minutu erdira Solerren multzoari. Kataluniarra jo eta ke aritu da lasterketa burura iritsi nahian. Igoeran ez du lortu, baina jaitsieran bai, Arrietaren laguntzari esker. Gero, indarrez egin du tira nafarrak. Sekulako maila eman du, beste behin ere. Izuan lehertu da Arrieta, baita onenen multzoa ere. Skjelmosek berak piztu du txinparta, 29 kilometro falta zirela. Atzean utzi nahi zituen arerioak, baina aurrea hartu dio Ayusok. Kontraeraso bikaina izan da, Solerrekin bat egin baitu. Onley eta Chaves izan dira iraun duten iheslari bakarrak. Skjelmose 20 segundoko galerarekin iritsi da gailurrera. Jaitsieran, baina, sua itzaltzen lagundu dio Rodriguezek. Gutxi iraun dio lasaituak liderrari, Urkaregin berriz ere eskapo egin baitio Ayusok. Txapelaren bila bizi abiatu da hura, Rodriguezekin batera. Elkarrekin ederki konpondu dira. Biek zuten asko irabazteko. Eta ospatzeko ere bai, behin helmuga igarota. Skjelmose 41 segundo beranduago iritsi da, bikain eutsi dioten Soler eta Onleyrekin batera. Podiumeko hirugarren koskara igo da azkenean, Ayuso eta Rodriguezen itzalpean.

Krisi diplomatiko bat sortu berri da Latinoamerikan. Ekuadorko poliziez zein militarrez osatutako eta antolatutako talde kriminalen aurka ekiteko Segurtasun Blokeak operazio berezia gauzatu du Mexikok herrialdean duen enbaxadan. Poliziak Mexikok Quiton duen eraikinera sartu dira, indarrez, gaur goizaldean —han oraindik gaueko ordu txikiak ziren— , eta Ekuadorko presidenteorde ohi Jorge Glas (2013-2018) atxilotu dute. Atzo eman zion Mexikok Glasi babes politikoa eta enbaxadan zegoen gotorturik. Presidenteorde ohiaren espetxeratzeak ez ditu soilik hautsak harrotu Glasen iraganagatik edota Mexikok hartutako erabaki baten aurka ekin duelako Ekuadorrek; baizik eta, Vienako Hitzarmena urratu dutelako. Hitzarmenak herrialdeen misio diplomatikoen eskubide eta betebeharrak arautzen ditu, eta, 22. artikuluaren arabera, misio diplomatikoen eraikinak —hau da, enbaxadak— «bortxaezinak» dira: «Misioburuaren baimenik gabe herrialde hartzailearen agenteak ezingo dira [enbaxadan] sartu». Ekuadorko presidentetzak, ordea, Glas atxilo hartu eta gutxira ekintza justifikatu du, ohar bidez. Gobernuak Mexikok «immunitate diplomatikoaz eta abantailez abusatu duela» argudiatu du, eta Glasi babesa ematea «egungo zuzenbide esparruaren aurkakoa dela» esan du. Glasen atxiloketak garrantzia berezia du Ekuadorko Gobernuarentzako. Gabriel Noboa presidentea ustelkeriaren aurkako politikak hitzemanez aurkeztu zen hauteskundeetara; hark iritzi dionez, Ekuadorko aurreko gobernuak «ustelkeriaz lepo» zeuden. Glas ere ustelkeria sistema horren barruan dagoela dio egungo gobernuak. Diru publikoa bidegabe erabili izana leporatzen diote Glasi Berreraikitze izeneko kasuan. Bertan, 2016an Ekuadorko Manabi probintzia txikitu zuen lurrikararen osteko lanetan ustelkeria kasuak egon zirela ondorioztatzen da. Mexikok Ekuadorren duen enbaxadako Gai Politikoetako buru Roberto Canseco, gaur goizaldean enbaxadan sartu diren poliziekin borrokan. JOSE JACOME / EFE Espetxeratuz gero, ez litzateke aurreneko aldia izango Glasentzat. Izan ere, 2017 eta 2022 bitartean ere egon zen espetxean. Eroskeria delituagatik eta zilegi ez den elkarte baten parte izategatik, zortzi eta sei urtera kondenatu zuten, hurrenez hurren. Kondenak osorik bete aurretik utzi zuten aske. Mexikok, ordea, ez du begi onez ikusten Ekuadorko epaileek Glasen aurka hartutako erabakia. Enbaxadako Gai Politikoetarako buru Roberto Cansecok esan du litekeena dela presidenteorde ohia «hiltzea». Ofizialki babes politikoa atzo onartu zioten arren, Glas iazko abenduko 17tik zegoen gotortua Mexikoren enbaxadan. Are gehiago, Glas «pertsegitua den norbait dela argi geratu dela» esan du Cansecok. Segurtasun Blokearen operazioan, enbaxadako langileen aurka ere egin dutela azpimarratu du: «Gaizkileak legez sartu dira diplomazia ordezkaritzan eta ni eta beste langile batzuk jo egin gaituzte». Aurretik jakinarazi gabe sartu zirela leporatu die poliziei Mexikoko enbaxadak. Ekuadorrek Mexikoren jarrera arbuiatu du, eta adierazi ezein gaizkile ezin dela hartu «politika arrazoiengatik pertsegitua izandakotzat». Are gehiago, Ekuadorko presidentetzak Segurtasun Blokearen ekintza defendatu du Glas, «kondenaturik» baitzegoen eta haren aurkako «atzemate agindua» indarrean baitzegoen. Harremanak hautsi Enbaxadara sartzeko arrazoiak arrazoi, Mexikok ez ditu Quitoren azalpenak onartu eta «edozein harreman diplomatiko lehenbailehen» moztea erabaki du herrialdeko presidente Andres Manuel Lopez Obradorrek. X sare sozialaren bidez jakinarazi du bere erabakia. «Nazioarteko zuzenbidearen eta Mexikoren subiranotasunaren aurkako urraketa larria da», adierazi du Mexikoko presidenteak, eta Glas enbaxadan «errefuxiaturik» zegoela azpimarratu du. Me acaba de informar Alicia Bárcena, nuestra secretaria de Relaciones Exteriores que policías de Ecuador entraron por la fuerza a nuestra embajada y se llevaron detenido al exvicepresidente de ese país quien se encontraba refugiado y tramitando asilo por la persecución y el acoso… — Andrés Manuel (@lopezobrador_) April 6, 2024 Ez du Mexikoko presidenteak bakarrik arbuiatu Noboaren gobernuak hartutako erabakia. Conaie Ekuadorko Herritartasun Indigenen Konfederazioak urrats bat harago egin du bere salaketan, eta enbaxadaren aurkako operazioa «ekintza faxista» gisa definitu du, ohar bidez: «Kezkagarria da ikustea Ekuadorko Gobernu autoritario eta faxistak indarra erabiltzen duela bere garaikur politikoak ziurtatzeko». Conaiek babes handia du herrialdean, eta oso kritikoa da Noboaren politikekin. Enbaxadara sartzea bi herrialdeen harremana hausteko azken kolpea izan da. Aurretik, hala ere, pitzaduraz beterik zegoen. Atzo, adibidez, Ekuadorko Gobernuak Mexikoren enbaxadore Raquel Sesur persona non grata izendatu zuen, Lopez Obradorren adierazpen batzuen ondorioz. Mexikoko presidenteak aditzera eman zuen, hain zuzen, Fernando Villavicencio Ekuadorko presidentetzarako hautagaia iazko abuztuan hil izana Noboaren garaipenerako bidea erraztu zuela.

Langile bat zauritu da Lantzen, ortuan beharrean zegoela rotabatore batekin oina harrapatuta. 12:28an gertatu da istripua, SOS Nafarroak jakinarazi duenez. Langilea helikopteroan eraman dute ospitalera.

Sumarrek etxebizitzaren auziari heldu dio kanpainaren lehen egunean. Goizean, Arrasaten (Gipuzkoa) egin du ekitaldia, eta, arratsaldean, berriz, Bilbon. Izan ere, biak ala biak tentsionatutako guneak dira, beste hainbat herri eta hiriekin batera, Etxebizitzaren Behatokiaren arabera. Alba Garcia lehendakarigaiak salatu du bi kasuetan askok zailtasun handiak dituzte etxebizitza duina eta arrazoizko prezioa lortzeko. Horri aurre egiteko, proposatu du 2040erako Araba, Bizkai eta Gipuzkoako babes ofizialeko etxeen %20 alokairukoak izatea. Etxebizitzaren auziari aurre egiteko eta, nagusiki, prezioak mugatzeko «neurri integralak» behar direla nabarmendu du Garciak. Horretarako zenbait proposamen ere egin ditu. Besteak beste, Etxebide Etxebizitzaren Euskal Zerbitzu bihurtzea eta «aktiboki sustatzea» alokairuko etxebizitzen parke publiko bat. Horretarako «gobernu aurrerakoi» bat behar dela ere adierazi du: «Aliantza berrien garaian gaude, gure herriko jendearen bizitza hobetzeko konpromisoa hartzeko garaian». Izan ere, Garciak azaldu du «kezkagarriak» direla etxebizitzaren inguruko gaur egungo datuak: «Etxebizitzen %13 baino ez daude alokairuan. Estatuko batezbestekoa baino bost puntu gutxiago. Baina ez da hori arazo bakarra. Arazo nagusia da etxebizitza horien ia %80 merkatu librean daudela». Eta azken hamarkadetako gobernuen «autokonplazentziarekin» lotu du hori. Zehazki, EAJk etxebizitza arloan duen jarrera kritikatu du, argudiatuta «Espainiako eskuinaren eta ultraeskuinaren diskurtso berbera» dutela jeltzaleek; besteak beste, okupazioaren auziari heltzeko moduagatik eta Espainiako Etxebizitza Legearen inguruan erakutsitako jarreragatik. Eta, beraz, EAJ-PSE gobernua eten beharra azaldu du: «Zer egiten du PSEk, Eusko Jaurlaritzan etxebizitza politikez arduratzen den alderdiak? Protesta besterik ez. Pedro Sanchezek iragarri du EAJrekin gobernua errepikatzeko asmoa duela». Errejon, polizia ereduaz Bilbon egindako ekitaldian, Garciarekin batera parte hartu dute Xabi Jimenezek, Ezker Anitzako Bilboko Udaleko zinegotziak; Carmen Muñozek, Berdeak Equoko eledunak; eta, Iñigo Errejonek, Espainiako Kongresuan Sumarren bozeramaile denak. Azken horrek polizia eredua izan du hizpide, eta segurtasun eredua aldatzeko beharra adierazi du. Iñigo Cabacasen heriotza ekarri du gogora, eta gaitzetsi du familiak «oraindik justizia eta erreparazioaren zain» jarraitzen duela. «Hamabi urte dira Cabacas hil zutela, eta atzo berriro atera zuten kalera Polizia, kaleko saltzaileak jipoitzeko», salatu du Errejonek. Izan ere, Atzo arratsaldean Bilboko erdialdean zeuden kaleko saltzaile batzuei jazarri zitzaien Ertzaintza eta Bilboko Udaltzaingoa. Bada, EAJri zuzendu zaio Errejon, eta esan dio «erratzen» ari dela polizia ereduarekin, «gerra pobreziaren aurkakoa delako, ez pobreen aurkakoa». Haren iritziz, «lasaitasuna bermatuko duen polizia eredu bat behar da». Sumarrek Kongresuan duen bozeramailearen arabera, «eraldaketa sozial eta nazionalak» lortzeko Espainian biano aukera gehiago dago EAEn, eta, beraz, herritarrak ez lirateke EAJren eta PSE-EEren arteko gobernu batekin konformatu beharko. Eta ziurtatu du Sumarren botoek «ezkerreko gehiengoa bermatzeko» izango direla.

Ernesto Valverde Athleticeko kapitainak eta Iker Muniain kapitainak prentsa agerraldia egin dute, biharko Espainiako Kopako finalaren atarian. Talde zuri-gorria faborito ageri da irabazteko. Baina horri ez dio garrantzia eman teknikariak. «Taldea ondo eta pozik dago. Ez dugu behar baino ardura gehiago, baizik eta betikoa Irabazi egin nahi dugu». Mallorcaren inguruan ondorengoa adierazi du. «Oso talde ona da. Partida luzeak bilatzen ditu, eta askotan lortzen du. Geldikako jokaldietan, gainera, talde arriskutsua da. Adi egon beharko dugu». Athleticek joko zuzena eta bizia erakutsi du denboraldi honetan erasoan, eta irabazteko gakoetako bat estilo hori ezartzea izango den galdetuta, hauxe izan da Valverderen erantzuna. «Jokatzeko era bat dugu, eta hori islatzen ahaleginduko gara. Gero, finalak beste testuinguru batean jar zaitzake, eta hori ere kontuan hartu behar dugu». Iker Muniain kapitaina ere mintzatu da prentsa agerraldian. Taldea «oso ondo» ikusten du. «Bikain entrenatu dugu, eta zelaian islatu nahi dugu landutakoa». Faborito diren galdetuta argi erantzun du. «Faborito izateak ez ditu finalak irabazten. Partida lehiatua izango da, eta errespetu handia diogu Mallorcari». Aurkariari azpimarra hau egin dio. «Talde ordenatua da, eta fisikoki indartsua. Ligan 4-0 irabazi genien, baina final bat, final bat da. Ez du beste partida batekin zerikusirik». Taldekide gazteei «bideaz gozatzeko» gomendatu die, eta bere rolaz hauxe aipatu du. «Beste rol bat izaten ari naiz sasoi honetan, baina ilusio berdinarekin nago. Lehentasuna taldea da». Javier Aguirre Mallorcako teknikariak honela aztertu du partida. «Ligan 25 puntu ateratzen dizkigute, eta azken partidan 4-0 irabazi ziguten. Baina lehiatzera gatoz. Sinatuko nuke finala penaltietan erabakitzea. Akats gutxi egin beharko ditugu. Haiek ez baitute barkatzen»

Mitin-festa egin dute jelkideek Bilbon, arratsaldean, segurtasunari eta zaharren zaintza ereduari buruzko mezua helarazteko. Imanol Pradales EAJren lehendakarigaiak hartu du hitza Errekalde auzoan, eta, lehenik eta behin, auzoen izaera aldarrikatu nahi izan du. «Auzoek herria egiten dute», esan du. Baina hizpide nagusiak segurtasuna eta zahartzaroa izan ditu. Poliziek armak eramatearekin lotu du segurtasuna. «Batzuek poliziak desarmatzeaz dihardute», esan du. Hain zuzen, gaur goizean, Julen Arsuaga EH Bilduko Bizkaiko zerrendako hirugarren eta koalizioaren Askatasun Demokratikoen idazkariak polizien «desmilitarizazioaz» hitz egin du. Pradalesek esan du segurtasuna «lehentasuna» dela EAJrentzat, eta desarmatzekotan «delitugilea» desarmatu behar dela, ez udaltzainak edo Ertzaintza: «Delitugilea desarmatu behar da, ez euskal Polizia». Segurtasunaren auzia zahartzaroarekin lotu du, eta lau proposamen aletu ditu: batetik, zahar gehienek etxean bizitzen segitu nahi dute ahal duten arte, eta hori errazteko elkarlana agindu du Jaurlaritzatik udalekin eta aldundiekin; bestetik, zahar etxera joan behar izatekotan horiek etxeen antza izan dezaten lana egiten ari direla esan du; hirugarrenik, zehaztu du programa bat ondu dutela nahi gabeko bakardadeari aurre egiteko; eta, azkenik, esan du badutela belaunaldien arteko harremanak estutzeko programa bat ere. Segurtasuna eta auzoen izaera aldarrikatuz amaitu du mitina Pradalesek, Bilbon, dozenaka alderdikidez inguratuta.