DERIO. Euskalteleko giza baliabideetako sailak konpainiako langile batzordeari berretsi dio zuzendaritzako hogei kide kalera bota ostean, taldeak kaleratze gehiago egiteko asmoa duela, eta doitzea «ahalik eta txikiena» izango dela. Langileen ordezkariek bilera eskatu zioten zuzendaritzari, informazioa jasotzeko, kontseilari exekutibo berriak, Zegona funtsak izendatutako Jose Miguel Garciak jendaurrean esan baitu asmoa duela erakundearen egitura sinplifikatzeko. Enpresak batzordeari azaldutakoaren arabera, kaleratzeak erabakitzeko irizpidea sailetan antzematen duen «gehiegizko gaitasuna» izango da. Kaleratzeak zenbat izango diren eta noiz iritsiko diren ez diete zehaztu. Horregatik, langileen ordezkariek «informazio falta» salatu dute, Euskalteleko zuzendaritzak bere planak ezkutatzen jarraitzen duela.

«Sinplifikazio» asmoez ezer gutxi zehaztu zuen atzo Jose Miguel Garcia kontseilari exekutibo berriak atzo Euskaltelek Derion egindako ohiz kanpoko batzarrean, zeinetan akziodunek administrazio kontseiluan Zegonak egindako aldaketak berretsi zituzten. Garciak erakunde «errentagarriagoa» eta «lehiakorragoa» lortu nahi duela azaldu zuen.

Bilboko aireportuko langileek lanuzteekin jarraituko dute, Aenarekin egindako bilerak porrot egin ostean. Grebak uztailean, abuztuan eta irailean izango dira.

Euskalteleko Akziodunen Batzarrak berretsi egin ditu Jose Miguel Garcia kontseilari delegatuaren eta Eamonnn O’ Hare kontseilari ahaldunaren izendapenak.

CAFek 250 autobus elektriko egingo ditu Milanerako. Autobusak Solaris enpresak egingo ditu eta Europako unitate elektrikoen proiekturik handiena izango da.

Euskaltel aro berri batean sartu da, eta aro horren gidari nor den berretsiko du gaur akziodunen batzarrak, Zegona euskal konpainiaren akziodun nagusi bihurtu dela islatuz. Erresuma Batuko funtsak akzioen %21 dauzka, eta, beraz, lehen akzioduna da, Kutxabankek bere akzio poltsaren pisua arindu ostean. Jose Miguel Garcia kontseilari ordezkari izendatu berriak (ekainaren 5ean) konpainiaren lema bi eskuz heldurik duela erakutsiko du batzarrean, eta Zegonak lau leku eskuratuko ditu hamahiru kideko administrazio kontseiluan. Eamonn O’Hare eta Robert W. Samuelson izendatuko dituzte funtsaren interesen alde. Garciak berak eta Jon Jamesek osatzen dute Zegonaren laukotea. James independente gisa azaltzen da, baina funtsaren alde dihardu.

Izenek beteko dute Euskaltelen akziodunen batzarra, baina izana prestatzeko, denak baitaude luze gabe espero diren zenbait aldaketa sakonen zain. Jose Miguel Garciak berak berretsi zuen atzo Radio Euskadin: «Izendapena baino garrantzitsuagoa da aho batez onartu den bide orria». Eta bide orri horretan murrizketak azaltzen dira: «egitura soiltzea», Zegonaren hiztegian. «Hazkunde egonkorra» nahi du Garciak, eta horrek «berregituratze bat» eskatzen du.

Garciak Jazztel suspertzea lortu zuen, Frantziako Orangeren eskaeraz, eta berme horrekin iritsi da Euskaltelera. Bermeaz gain, helburu bat dakar euskal konpainiara: errentagarriagoa egitea, burtsan gora egin dezan, eta Zegonari salmenta bat egiteko aukera erraztea, inbertsio funtsen ohiko zereginean, irabazien bila betiere. Garciak zorrotza dela erakutsi du iritsi bezain laster: zuzendaritzako hogei kide kaleratu ditu, horietako batzuk Euskaltelen urte mordoa aritu eta gero. Gidariak dio hiru konpainia aurkitu dituela Euskaltelen: Telecable, R eta Euskaltel bera; «egitura soildu egin behar zen».

Lantaldean ere kezka

Sindikatuak adi-adi daude Zegonak jarritako gidariaren jardunari, kezka handi bat baitute: zuzendaritzan egindako kaleratzeak luze gabe lantaldera iritsiko ote diren susmoa dute. Hain zuzen, Garciak kaleratze horien inguruan hitz egin zuen atzo: «Egitura soil batera egokitzen ari gara, beharrezkoa baita eredu berrietara egokitzea. Irteera batzuk ikusi ditugu, eta guretzat beti dira mingarriak, kide batzuk garrantzitsuak izan baitira guretzat azken hogei urte hauetan; baina garbi dago lortu egin behar dugula gure helburua betetzeko behar dugun egitura hori, hazkunde errentagarria edukitzeko eta lehiakorrak izateko».

Kutxabankek eta Corporacion Albak ere babestu dute zuzendariaren plana; laster kaleratuko da, eta gaurko batzarrean bertan haren inguruko arrastoak utz ditzake. Edonola ere, Euskaltel errentagarriago egitera iritsi da Garcia, akzioa garestitzera, eta aurreikus daiteke lehen xede horrek beste arrazoiak azpiratuko dituela.

Euskaltel Euskal Herritik kanpora ateratzeko arriskua ere hizpide izan zuen Garciak irratian, eta lasaitasuna helarazi zuen auzi horretan. Ez da arazo bat konpainiaren egoitza Euskal Herrian egotea, «ezta hurrik eman ere». Egoitzak Derion (Bizkaia) jarraituko duela esan zuen, horretarako konpromisoa duela. «Abantaila handia da hemen egotea».

Atzo, konpainiak 30 milioi euroko dibidendua eman zien bere akziodunei, 2018ko emaitzei loturik. Urte horri dagokion ordainketa osoa 55 milioi eurokoa izan da.

Akordioa sinatu du Gipuzkoako Uvesco taldeak Sabeco Banaketakekin, Simply markapean lanean zebiltzan 11 saltoki erosteko. Lehia agintarien oniritzia falta da eskualdatzea behin betikoa izan dadin.

BM eta Super Amara markak biltzen dituen konpainiak erosi dituen Simply dendetatik bost Bilbon daude —Begoña, Errekalde, San Ignazio eta Santutxu auzoetan eta Kanaria Uharteak kalean—. Bina, berriz, Barakaldon, Santurtzin eta Portugaleten. Supermerkatu kateak saltoki horietan lanean dabiltzan beharginen %100 bere langile taldera gehituko dituela hitzeman du.

Gaur egun, 221 supermerkatu ditu Uvescok Hego Euskal Herrian eta Espainian —Kantabrian, Errioxan, Madrilen eta Avilan— sakabanatuta, eta 4.569 langile ditu guztira. Banaketa enpresak 740 milioi euro fakturatu zituen 2018an, eta 2019an 770 milioira iristea espero du.

Bizkaian du banaketa taldeak presentziarik handiena, 90 saltoki eta 1.594 langilerekin. Gainera, ez da Uvescok Bizkaiko saltoki kate bat erosi duen lehen aldia, 2011. urtean Erkoreka supermerkatu katearen jabe egin baitzen, 50 dendarekin.

Bolada onean da Uvesco Taldea. Orain urte batzuk produktu freskoen kalitatean oinarritutako eredua martxan jarri zuen, eta emaitzak hobetzen ari da urtez urte. Eredu horri esker, iaz 188,6 milioi euro erabili zituen hemengo hornitzaileei produktuak erosteko, 2017an baino 8,7 milioi euro gehiago.

Joan den urteko datuei erreparatuz, taldearen hazkundea sektorearena baino %1,7 handiagoa izan zen, eta fakturazioa %4 igotzea espero du datorren urterako; 770 milioi eurora helduko litzateke eta 200 enplegu berri sortuko lituzke.

Zabalkunderako estrategia

Azken bi urteetan Madrilen hazi da nagusiki Uvesco Taldea, BM markarekin. Jose Ramon Fernandez de Barrena zuzendariak argi utzi zuen 2018an zabalkunderako «aukera gehien» Madrilen zeudela eta ondorengo hamar urteetan 50 saltoki inguru zabaltzeko aurreikuspena zutela han. Horren erakusgarri da aurten irekiko dituzten zortzi supermerkatu berrietatik sei kokatuko direla Madrilgo erkidegoan.

Sabecoren dendak erosita, Euskal Herrian ere haztearen aldeko apustua egin du oraingoan Uvescok.

SANTURTZI. Berrikuntza eta ikerketara bideratuko den zentro berri bat zabaldu dute Bilboko Portuan: Bilbao Port Lab. 200 metro koadroko eremu batean enpresak, ekintzaileak, doktoretza ikasleak eta ikerlariak hartuko ditu. Enpresek 4.0 portuen eredua sustatzeko dituzten beharretara bideratuko da zentroa, eta portuaren garapenerako interes berezia duten proiektuak sustatuko dituzte. Bilbao Port Lab ekintzailetza eta berrikuntzako ikasketa programa batekin osatuko da.

Euskaltelek salaketa jarri die Reliance Entertainment Productions LLC, Venice PI, LLC. eta Wind River Productions LLC. ekoiztetxeei, “bezeroei iruzur egiteagatik”.

Ekin Breakfast Gasteizen

Definizio bat. «Norbanako bati kalte fisikoa, psikologikoa, sexuala edo ekonomikoa egitea helburu duten edo egin dezaketen jarrera desegoki eta onargaitzen multzoa». Aurrenekoz, hitz zehatz horiekin jaso du OIT Lanaren Nazioarteko Erakundeak jazarpenaren eta indarkeriaren esanahia. Hortik abiatuta, hitzarmen bat eta gomendio zerrenda bat osatu dituzte lantokietako indarkeriari eta jazarpenari buruz.

Ehun urte bete berritan, erakundeko 187 herrialdeek 108. konferentzia egin zuten ekainean Genevan (Suitza), eta han onartu zuten ituna. Egitura hirukoitza du OIT erakundeak: herrialdeetako gobernu, patronal eta sindikatuek parte hartzen dute bertan. Eztabaidatu ondotik, «lan eremuan suerta daitezkeen jazarpen eta indarkieria kasuei erantzuteko» dokumentua ondu eta bozkatu zuten erakundeko kideek. Aldeko 439 boto, aurkako zazpi eta 30 abstentzio jasota, aurrera egin du proposamenak.

Dokumentuak langileak babesteko tresna baliagarria izatea du xede, baina hastapenetan dago oraindik, eta estatuen esku dago jasotakoa interpretatzea eta ezartzea. Erakundea osatzen duten 187 herrialdeek dokumentua berretsi behar dute orain, eta hortik urtebetera sartuko da indarrean ituna; betiere, estatu bakoitzak bere errealitatera moldaturiko araudi gisa. «Poztekoa da OITk itun hau adostu izana; batik bat, bete beharrekoa delako eta orain sinatzaileak behartuta daudelako ituna euren araudietan txertatzera».

Oskar Arenas Euskadiko CCOOko nazioarteko arduradunak itunaren balio juridikoa azpimarratu du. Eta Guy Ryderrek, OITko zuzendariak, posible ikusten du ituna egokiro aplikatzea:«Babes neurri hauen aplikazioa da hurrengo fasea; gure xedea da langileentzako lan eremu seguruagoa, hobea eta erosoagoa sustatzea. Herrialdeek neurriok azkar eta era bateratuan berretsiko dituztelakoan nago». Arenasek ohartarazi du OITk «salaketa publikoa» egiteko aukera duela herrialdeek konpromisoa bete ezean. Koldo Saenz LABeko nazioarteko arduraduna, berriz, zuhurragoa izan da itunaren ahalmenari dagokionez. «Prestigio kontu bat da ezer baino gehiago. OITk publikoki sala dezake estatu bat, baina ezin du zigorrik ezarri».

Oreken dantza

Ageri diren eta ageri ez diren zehaztapenak OIT barne eraketaren isla dira, nolabait. Egitura hirukoitza duen entitatea izanik —estatuetako gobernuak, patronatuak eta sindikatuak—, alderdi eta ikuspegi ezberdinak daude ordezkaturik, eta, era berean, herrialde parte hartzaileen auziarekiko iritziak. Ondorioz, balantza orekatzea ez da beti erraza izaten. Horrek, baina, erakundea «asko ez bustitzera» daramala uste du Saenzek, eta ituna iritzien arteko orekaren emaitza dela.

Berri ona da hitzarmena adostu izana. Horretan bat datoz Arenas eta Saenz. CCOsOko ordezkariak dio laneko indarkeriari aurre egiteko edozein urrats dela positiboa, baina deia egin du «hemendik aurrera aferan sakontzen jarraitzeko». Adibide bat ere jarri du: «Jazarpen kasuak egon badaude, eta, salaketa publikoa egitearekin batera, lan ikuskaritzan ere salatu behar dira».

Saenzek jasotakoaren edukian jarri du arreta: «Ezkutuan dauden zenbait jazarpen azaleratzeko aukera ematen du itunak». Prostituzioan ari direnak eta etxeko langileak izan ditu hizpide. Baina hutsunea ere sumatu du LABeko kideak. «Beste kasu batzuetan, ordea, hankamotz geratu da. Itunak ez ditu jaso langileen genero identitatearen eta sexu askatasunaren aurkako indarkeria edo jazarpena». Nazioarteko ituna izanda, Saenz jakitun dago LGTBI kolektiboarekin askotariko jarrerak dituztela OITko parte hartzaileek, eta ohartarazi du hori izan daitekeela aipamenik ezaren arrazoi nagusia. Hutsuneak zor ditzaketen arazoak herrialdeek itunaz egiten duten interpretazioaren esku geratuko dira. «Ituna orokorra da, eta zehaztapenak tokian tokiko araudien esku daude», zehaztu du Arenasek. Ibilbidearen hurrengo fasean ikusiko da itunak zer molde hartzen duen eremu bakoitzean.