Gauean prestaketa lanak egin eta guztia atondu ostean, 06:00etan sartu zen goizeko txanda Volkswagenen. Osasun krisia hasi aurretik, mila langile inguruk egiten zuten lan txanda bakoitzean, baina atzokoan 1.250 langile sartu ziren. Lan egin beharreko zortzi ordu horietan, sakabanatu egin dituzte normalean izan ohi dituzten hiru atsedenaldiak —40 minutukoak, guztira—, langile batzuk besteekin ez biltzeko eta kutsatzeko arriskua leuntzeko. Ohi baino langile gehiagorekin, paradoxikoki, VWek nahi izan du zortzi ordu horietan produkzioa ez gelditzea, atseden hartzean langile bakoitzak erreleboa ziurtatua izan dezan.
Ostiralean langileetako bakoitzari bost eskularru pare eta bost maskara banatu zitzaien, etxetik haiek jantzita joan zitezen. Autobusetan, soilik langileen herenak joan zitezkeen, eta, fabrikaren sarreran, langile bakoitzari tenperatura hartu zion enpresak, sintomak izan ditzaketen langileak aurrez antzemateko. Neurri horrek eta berritasunak berak ilara handiak sortu zituen lehen orduan, eta errepidean, Zizur arteko lauzpabost kilometroko tartean, autoak pilatu ziren, horietako asko langileenak.
Lehen orduan, beharginek segurtasun neurrien eta irizpideen inguruko 40 minutuko solasaldi bat entzun zuten, eta, ondoren, pixkanaka ekin zioten lanari. 07:30erako %100eko martxan ari ziren lanean. Eguna hasi aurretik, VWeko zuzendaritza eta langileen batzordeak kezkati zeuden, langileek nola erantzungo; baina lehen orduetan gauzak ondo joan ziren, uste baino hobeto. «Ordu asko eman ditugu itzulera prestatzen, segurua izan zedin, eta jendea ez zedin urduriegi sentitu. Bagenekin ondo atera zitekeela, baina, azkenean, espero baino hobeto joan da», adierazi zuen eguerdian, pozik, Eugenio Duque Volkswageneko CCOOko ordezkariak. Iritzi berekoa zen LABeko Fernando Eraso: «Denok aitortu dugu dena oso ondo hasi dela, ez dela arazo handirik egon».
Azkenean, ELAko Igor Peñalverren hitzetan, langile guztiek «etsian eraman dute» maskarekin eta eskularruekin lan egitea, segurtasuna ziurtatu arren, deserosoa delako zortzi orduz haiekin lan egitea. «Jendeak badaki etorri behar duela, eta epe luze batez lan egin beharko dugula segurtasun neurriekin, eta ohitu beharko dugula maskarekin lan egitera».
Peñalverren hitzetan, lehen egunean «arazotxoak» izan ziren, baina ongi joan zen dena. Adibidez, osasun krisi honetan, VWeko langile guztiak behartuta daude maskarekin eta eskularruekin lan egitera, eta zenbaiti min egiten dio ordu luzez maskarak. Beste arazoetako bat betaurrekoak dira. Hala nahi dutenen artean betaurrekoak banatuko dira, baina atzeman den arazoetako bat da lausotu egiten direla. «Kentzen badituzu, ez duzu ikusten, eta, bestela ere, ezin ikusi», azaldu zuen Dueñasek. Haren hitzetan, lausotzearen aurkako likidoa bereganatu nahian dabil enpresa, baina optika etxeek bereganatu dute produktua egunotan: «Saltzen dute nahi duten moduan», kexatu zen.
Gainera, fabrikan zehar hidrogel ugari jarri dituzte eskuak garbitzeko, eta desinfektatzaileak jarri dira tresneria garbitzeko. Komunak eta eremu komunak aldiro garbituko dira. LABeko Fernando Erasoren arabera, lehen egunean, desinfektatzeko orduekin deskoordinazio apur bat egon zen. Atsedenaldietan, berriz, langileak eseri ohi diren jarlekuetan pantailak jarri dituzte. Neurriokin, elkar kutsatzeko arriskua saihestu nahi dute, baina produkzio katean distantziak mantentzea ezinezkoa da:«Bi metroko distantzia mantentzea derrigorrezkoa balitz, hobe genuke ixtea», esan zuen irmo Eugenio Duquek. «Langileek adorez hartu dute egoera. Azkenean, edo COVID-19ak jaten gaitu edo ekonomiak. Edo ekiten diogu lanari edo zutik hilko gara», gaineratu zuen.
Atzo, lanean hasi ziren 1.250 langileekin batera, azpikontratetako eta enpresa hornitzaileetako 350 langile sartu ziren Landabanen. LABek eskatu zion Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuari langile horien segurtasuna berma dezala, «ahaztu egin direlako».
Gasteizen ere, langileek norbera babesteko ekipamendua izango dute. Langile batzordeak salatu du horrek «estresa eta nekea» eragingo dizkiela langileei, eta zuzendaritzak ez duela hori kontuan izan. Azaldu dute ez dutela «inolako hitzarmenik» sinatu «jarduerari berriro ekiteari buruz», eta langileek «aho batez» baztertu dutela erabaki hori.
Lanaldia berrantolatu dute
Motorra abiarazteko, segurtasun neurriez gain, lanaldiak berrantolatu dituzte Gasteizen eta Iruñean. Mercedes Benzen, datozen bi asteetan, txanda batek egingo du lan egunero, eta maiatzaren 11tik aurrera arratsaldeko txandakoak gehitu zaizkie goizekoei. Normalean 700 ibilgailu ekoitzi ohi dituzte, eta atzo, ehun egin zituzten.
Iruñean, Mercedesen bidetik jo dute, baina beste erritmo batean. Bihar eta etzi, ez da lanik egingo. Atzoko akatsak atzeman eta zuzendu ostean, ostegunean beste txanda batek ekingo dio lanari. VWek langileria bi txandatan banatu du: datorren astean, lehen txandakoek astelehen, asteazken eta ostiralean egingo dute lan, eta bigarren txandakoek, astearte eta ostegunean; maiatzaren 11ko astean, berriz, bigarren txandak hiru egunez egingo du lan, eta lehenak, bi egunez.
Bartzelonan, VW taldeko Seaten, beste bide bat hartu dute: hiru txanda egongo dira baina bakoitzean heren batek egingo du lan. Iruñean nahiago izan dute hiru astez txanda bakarrarekin lan egin, baina %100ean. Lanik egingo ez dutenen multzoan sartu dituzte COVID-19aren aurrean arrisku handiagoa izan dezaketen 150 langile, osasun arazoak izan ditzaketenak eta enpresak hala erabakitakoak. Horiei eta, lanik ez duten egunetan, txanda ofizialetako langileei aldi baterako espedientea aplikatuko zaie. Alarma egoera amaitzen denean, langileen batzordeak espero du normaltasunera itzultzea; baina badaezpada ere, hala ez balitz, beste espediente bat abenduaren 31ra arte luzatzea hitzartu zuten zuzendaritzarekin UGTk, CCOOk, ELAk eta CCPk, iragan astean —LABek eta CGTk ez zuten sinatu—. «Ea zortea dugun eta ez dugun espediente hori behar», aipatu zuen Peñalverrek.
Testuingurua irekia da, zalantzaz betea. VWek hasiera batean espero zuen goizeko eta arratsaldeko txandak datorren astean hastea, baina maiatzaren 18an hasteko asmoa du orain. Noiz arte iraungo dute bi txandekin lanean? Inork ez daki. Urteko produkzioa murriztu egin du, adibidez: hasieran, helburua zen aurten 306.645 auto ekoiztea, eta, orain, 253.714 egiteko asmoa du. «Bi txandekin lan egiteko neurriak ez du epemugarik», azaldu zuen Erasok.
Oraintxe bertan, 50.000 auto ekoizteko lana dute, baina ezin da aurreratu merkatuak nola erantzungo duen. «Zer gertatuko den esperoan gaude. Adibidez, ikusteko dago herrialdeek noiz irekiko dituzten mugak ekoitzitako autoak esportatu ahal izateko; bestela, hemen metatu beharko ditugu, eta halakorik ez du nahi VWek», esan zuen Erasok. Beste arriskuetako bat da piezak jasotzeko arazoak izan ditzaketela, martxoan Italiako piezekin gertatu bezala. «Alemanian kontzesionarioak ireki dituzte, eta espero dugu hortik tira egitea, eta ea egiten dugun han eskatzen dutena», esan zuen Peñalverrek.
Sindikatuak Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako industriako enpresetan aurkeztutako 160 segurtasun plan aztertu ditu —5.200 enpresa daude—, eta hirutik birekin ez dago gustura, Eulate Zillonizaurrekoetxea Industria federazioko idazkariak atzo azaldu zuenez. Aztertutako planen %11k soilik jaso dute LABeko osasun teknikarien oniritzia, eta beste %20tan zuzenketak aurkeztu dizkie sindikatuak enpresei.
«Gainerakoak onartezinak dira». Planen %34 ez dira nahikoa langileen osasuna bermatzeko; %35, berriz, Jaurlaritzak aurkeztutako gidaren «ebaki eta kopiatu hutsak» dira. Plan gehienetan neurri generiko asko eta enpresari berari dagozkion ataletan zehaztapen gutxi izan direla gaineratu zuen.
LABek dozena bat salaketa jarri ditu COVID-19aren aurkako segurtasun neurriak betetzen ez zituzten enpresen aurka, baina salaketa gehienek ez dute erantzunik izan. Beste batzuetan, berriz, «eskuduntzarik» ez zutela erantzun diete. Sindikatuak uste du langile eskasia handia dagoela Lan Ikuskaritzan eta Osalanen, eta ez dituztela bisitak egiten salatutako enpresetara.
Horiek horrela, Zillonizaurrekoetxeak uste du salaketen bideak ez duela «ezertarako balio». Enpresaz enpresako borrokaren bitartez lortu nahi du segurtasun neurriak betearaztea.
Jaurlaritzari eskatu zion «arduraz» jokatzeko eta enpresen egoera erreala jakiteko lan egin dezala: «Zer gertatzen ari den jakiteko eskubidea dugu». Arauak hautsi dituzten enpresetan zer gertatzen den ere jakin nahi du sindikatuak, ez baitu zigor prozeduren berririk.
Gobernuari leporatu zion lehentasuna ematea enpresa handien interesei: «Jaurlaritzak aukera galdu du ezohiko neurriak hartzeko langileen osasuna bermatzeko, baina patronalaren eskutik jarraitzea erabaki du».
Joan den astelehenean hasi zuten antxoaren kostera Gipuzkoako eta Bizkaiko arrantzaleek, ohi baino hilabete eta erdi beranduago. Segurtasun neurri bereziekin ari dira ontzietan, baina, hala ere, Eusko Jaurlaritzak erabaki du arrantzale guztiei PCR testak egitea, haien lanean oso zaila delako langileen arteko segurtasun distantzia gordetzea. Lotarako orduan eta jatorduetan ere oso gertu egoten dira elkarri.
Kofradietako ordezkariek eskerrak eman dizkiete Jaurlaritzari eta testak egiten laguntzen ari diren DYAko boluntaroiei. Azaldu dutenez, kofradietan ari dira probak egiten, lehorreratu eta berehala.
Datorren asteburuan egingo dizkiete azterketak Bizkaian antxoatan ari diren zazpi itsasontzietako arrantzaleei. 110 arrantzale dira.
Horren aurretik, gaur bertan, azterketa egingo diete Pasaiako (Gipuzkoa) Egunabar arrantzontziko 26 arrantzaleei. Astean itsasoratuko dira berriro, bakailaoa arrantzatzera Norvegiako eta Ternuako uretan.
Behin baxurako arrantzaleei azterketak egin ondoren, Ondarroako hamabi arrasteontzietako 120 arrantzaleekin jarraituko dute. Frantzia iparraldean ari dira orain, baina asteburuan dira portura itzultzekoak, egun gutxi batzuetarako.
Maiatzaren bigarren erdian jarraituko dute azterketa kanpainan, hegaluzearen kosteraren aurretik. Lehenik, kazako arrantza egiten dutenei egingo dizkiete probak, eta, gero, beste arrantza mota batzuetan aritzen direnei.
Bermeoko portuan (Bizkaia) egoitza duten atun hozkailuontzietako arrantzaleei ere egingo dizkiete PCR azterketak. Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapenerako sailburuak azaldu duenez, tripulazioen erreleboa egiteko zain daude. Aireportuen itxierak arrantzale horietako batzuen ordezkapena trabatu du.
Ekonometroa proiektuko lantaldea koronabirusari buruzko inkesta monografikoa prestatzen ari da egunotan. Ekonomistak Euskal Elkargoaren lantalde horrek kolegioko kideen erantzunak jasoko ditu datozen asteetan, eta uztailean plazaratuko ditu emaitzak. Mercedes Vallejo (Portugalete, Bizkaia, 1961) eta Joseba Barandiaran (Legazpi, Gipuzkoa, 1973) ekonomistek helarazten dituzte Ekonometroaren inkestak, eta BERRIAk haiengana jo du datorren agertokiari argi apur bat eman nahian.
Atzeraldi Handiak ezarritako errekor negatibo batzuk gainditzen ari da Itxialdi Handia. 2008ko lurrikara hura baino larriagoa ote da koronabirusak eragindakoa? «Desberdinak dira; 2008koan, langabezian geratu ziren langile asko, baina haien borondatearen kontra nolabait, ekonomiaren ezinak tarteko. Orain, kanpoko aldagai batek behartu du ekoizpena geratzera, ekonomiarekin zerikusirik ez duen zerbaitek; baina kontua da horrek ere atzeraldia eta langabezia eragingo dituela», azaldu du Joseba Barandiaranek. Albiste on bat eta albiste txar eman ditu segidan: «Ez da izango aurrekoa baino krisi sakonagoa, baina haren ondoren dator, eta denbora askorik pasatu ez dela. Bigarren atzeraldia da hamabi urteko epean, eta, agian, ikuspuntu horretatik begiratu beharko genioke honi».
Mercedes Vallejok itxialdiaren iraupena jarri du krisiaren sakontasuna neurtzeko giltzarri gisa. «Ez bada gehiegi luzatzen, hau da, hiru hilabete baino gehiago ez bada luzatzen, errebote bat egongo da, eta, horri esker, lehenago ateratzen hasiko gara». Badira eragotzi ezin daitezkeen ondorio larri batzuk, ordea: «Batzuentzat berandu izango da, enpresari txiki askorentzat gehiegizkoa delako negozioa hiru hilabetez itxita edukitzea. Horien kaltea konpentsatzeko, tresnak behar dira, argi dago». Ekainerako martxan jarriz gero, «errebote argi bat» aurreikusi du Vallejok, edonola ere; «agian, uste baino azkarrago aterako gara». Itxialdia luzeagoa bada, ordea, «krisi sakon bat» dago aurrez aurre.
Dagoeneko jakina da defizit eta zor publikoa izugarri haziko direla, eta koronabirusaren faktura pagatzeko ezinbestekoa izango dela Europako Batasunaren ekarpena. Estatuak negoziatzen ari dira egunotan, euskal herritarrengan, banako gisa, eragin handia izan dezakeen laguntzaren neurria eta letra txikia. Zer dago jokoan? «Euroguneak zentzurik duen ala ez jakiteko, suan jarriko den eltzea dago jokoan». Hala uste du Joseba Barandiaranek. «Bere dirua duten herrialde burujabeek diruaren makinari eragin diezaiokete horrelako krisiak datozenean. Europa ez bada gai ekonomiarekin zerikusirik ez duen krisi bati erantzuteko, modu bateratuan eta elkartasunez, zertarako behar den galdetzen hasi beharko genuke».
Erakundearen geroaz harago, ordea, martxan den negoziazioaren emaitzak banakoen bizitzan joko du, hori argi dauka Mercedes Vallejok: «Finantzaketaren baldintzek ezarriko dute hiritar gisa zenbateraino nozituko dugun eragina, hau da, gure ongizateak izango duen galeraren neurria. Eurobonuen ildoko funts bat adosten bada, baldintza makrorik gabe, ez liguke hainbeste eragingo, baina laguntza horiek betebehar jakinen menpe badatoz, adibidez defizit konpromisoei lotuak, sektore publikoari zama ekarriko lioke, eta hiritarren egunerokotasunean islatuko litzateke pisu hori». Faktura arindu ala ez dago jokoan, hortaz. Barandiaranek ere berretsi du tesi hori: «Ezinbestekoa da formula bat adostea. Seguru nago Batasunak askoz azkarrago eta malguago jokatuko lukeela birusak Espainia eta Italia hain gogor jo ordez, Alemania eta Herbehereak jo izan balitu».
Bestalde, «ulergarria» zaio EBk zuhurtziaz jokatzea, «ohiko susmagarriei» egokitu baitzaie parterik txarrena orain ere. «Iraganeko motxilak hor daude oraindik, eta errezeloak ere bai, baina hau beste zerbait da», erantsi du Barandiaranek. Ekonometroko bere lankide Vallejok argi dauka «itxialdia bukatu bezain laster» handitu behar dela gastua, eta defizit helburuak atzeratu egin behar direla. «Europako dirua erabat lotua badator konpromiso zehatzei, ez da irtenbide ona izango egin behar dena egiteko».
Jardueraren geldialdi latzak BPG barne produktu gordinaren eroriko handia ekarriko du, eta ez da ahaztu behar kopuru makro desegokien atzean beti daudela herritar kaltetuak. «%10 inguruko erorikoa gertatzen bada, galdutakoaren erdia berreskuratuko litzateke 2021ean, %4 inguruko hazkundearekin. Edonola ere, argi izan behar dugu bi edo hiru urte behintzat beharko direla aurtengo urte hasieran genuen mailara iristeko», ohartarazi du Vallejok. EHUko ekonomistak garbi dauka jarduera lehengoratzen denean, erregulazioan dauden langilerik gehienak lanpostuetara itzultzen badira, «urrats egokia» egingo dela suspertze baten bila, «baina argi dago geldialdiaren iraupenak finkatuko duela agertoki berria». Eta mezu baikor bat helarazi nahi du: «Ostalariak ari dira pentsatzen nola ireki beren negozioak, zein aldaketak egin beharko dituzten; pentsatu behar da zulo honetatik aterako garela halako batean, eta suspertzen hasiko garela».
Barandiaranek, berriz, errebote entzutetsuaren inguruan abisua eman du: «Edozein eroriko beti da azkarragoa hark eragindako errebotea baino. Urte bukaerara arte galdutakoa galdu egingo da, kito. Uda igaro eta gero, zertxobait normalduta ere, galdu dena joan da». Alegia, 2021ean ekonomia hazten dena «nekez» izango da aurten galdutakoaren mailakoa. «Eta horrez gain, ikusteko dago normaltasun berri horrek zer eragin daukan ekoizpenaren gaitasunean. Adibidez, jatetxe bateko jangelaren gaitasuna erdira jaitsi behar bada, tarteak direla eta, jatetxe horrek ez du sortuko bere ohiko aberastasuna».
Gainera, ezin da ahaztu beldurrak utziko duen arrastoa. Eskaintza bakarrik ez, eskaria ere urra daitekeela aurreikusi du Barandiaranek. «Kasurik onenean, 2022ra arte ez genuke berreskuratuko aurtengo hasieran genuen maila. Gerta daiteke gehiago luzatzea, jendearengan hazi baitaiteke sentipen bat gutxiago kontsumitzeko edo beste era batera kontsumitzeko».
Labur esateko, hiru hilabeteko epean osasun krisia konponduko balitz ere, 2022. urtean berreskuratu ahal izango litzateke urte hasierako BPGa, beharbada; «baina aldagai ekonomikoez gain, beste eragin batzuek ez dute atzera bueltarik, eta eragin horiek eragotzi egingo lukete aukera hori». Hau da, kontsumitzaileen ohiturak alda daitezkeela kontuan hartu behar da, eta horrek eskariari eragingo lioke.
Ekonomista biek uste dute euskal industriak rol garrantzitsua jokatu behar duela susperraldia abiarazteko, 2008az geroztik gertatu zen moduan. «Krisi honetan ohartu gara zein garrantzitsua den ekoizteko gaitasunari eustea», dio Vallejok; «dena kanpoan erosi behar horrek, eta gero arnasgailuak Turkian blokeaturik ikusteak, argi islatu du ekoizpena gure esku edukitzea oinarrizkoa dela». Jakina da alor batzuetan indartsua dela euskal industria, eta lidergo hori ez dela galdu behar uste du, «baina sektore berrietara zabaltzeko saio bat egin behar dela ere argi dago, mendekotasun maila txikitzeko».
Bestalde, ikerketa atal sendo bat edukitzearen garrantzia ere inoiz baino argiago islatu du krisi honek, eta ,Vallejoren ustez, bitarteko gehiago bideratu beharko dira esparru horretara, publikoak nahiz pribatuak. «Lezio horrek erakusten du, edonola ere, balio erantsi handiko produktuak diseinatzeaz gain, ekoizpena bera ere gertu edukitzea komeni dela. Baina ikusteko dago enpresa handiek ekoizpen kateak etxeratzeko asmoa ote duten».
Industria, hala ere, ataka gaitzean dago, Joseba Barandiaranek gogoratu duenez. «Autogintzaren gainean galdera ikur handi bat dago aspaldian, kutsadura eta beste arazo batzuengatik. Turismoaren jaitsiera handiak, bestalde, eragin handia izango du seguruenik aeronautikan; aurrerapen handiko teknologiaz ari gara, estrategikoaz». Zein atalek izan dezakete abagunea garapenerako? Medikuntzarekin lotutakoak lehenik eta behin, Barandiaranen arabera. «Osasuna eta zaintzarekin lotutako alorretan industriak abagune handia izan dezake, eta industria berriak sortzeko aukera egongo da».
Asko sufritzen ari den beste sektore bat makina-erreminta da, oinarrizkoa euskal ekonomian; bada, Barandiaranek uste du aurrera aterako dela, «nahiz eta autogintzak behera egin». Zergatik? «Malguagoa delako bere zereginean; autoentzat makinak egiten dituen bezala, beste sektore askorentzat egin ditzakeelako».
Oso denbora gutxian aldaketa handiak iritsi dira gizartera, eta horrek, era berean, ekonomiara eraman ditu berritasunak. Iraunkorrak izango diren berritasunak ekarri ote ditu koronabirusak? «Aldaketak ez dira izango batzuek esaten duten bezain handiak izango, inertzia hor dagoelako beti», uste du Mercedes Vallejok. «Indarturik atera da telelana, adibidez. Langileentzat ez dakit oso ona den, oro har, lan gehiago egiten baita… Urruneko irakaskuntzak ere urrats izugarria egin du, oztopoak oztopo. Eta merkataritza elektronikoak ere jauzi bat eman du, eta litekeena da ohitura batzuk hor geratzea. Baina seguruenera ezagutzen dugun egunerokotasuna itzuliko da halako batean».
Iritzi berekoa da Joseba Barandiaran. «Gerta daiteke tentsio handiagoa gizartean zaintza eta gertutasuna lehenesteko, kapitalaren aldean, baina ez dut uste sakoneko aldaketarik datorrenik. Beti gogoratuko da gertatzen ari den hau guztia, baina aldaketa sakonak… oso zaila ematen du betiko inertzia gelditzea».
Eustatek berak onartu du atzo emandako datu aurreratuak muga handiak dituela, zailtasun handiak izan dituelako kalkulu hori egiteko beharrezkoak diren datuak biltzeko. Datu zabalagoak emango ditu datorren ekainaren 5ean, eta ordurako espero du orain eskura ez duen informazioa izango duela.
Aurreikuspenak aldatu
Edonola ere, atzo aurreratutakoa baieztatuz gero, urte osoan hiru lurraldeetako BPGak izango duen erorikoak txiki utziko du Jaurlaritzak berak apirilaren hasieran iragarritako %3,6ko uzkurtzea. Urte arteko tasan dagoeneko %4,5 egin du atzera ekonomiak, eta hori itxialdiaren bi aste bakarrik hartzen dituela kontuan. Horren aurretik, ekonomia hazten ari zen, %2 inguruko tasan.
Atzo bertan, Pedro Azpiazu Eusko Jaurlaritzako Ekonomia sailburuak onartu zuen iragarpena aldatu egin beharko duela. Hori bera egiten ari dira beste erakunde guztiak ere. Nazioarteko Diru Funtsak, esaterako, hil hasieran esan zuen euroguneko ekonomia %7,5 uzkurtuko zela aurten. Herenegun Europar Kontseiluak egindako bileran, ordea, erorikoa %15 artekoa izan daitekeela ohartarazi zuen Christine Lagarde Europako Banku Zentraleko presidenteak.
NDFren azken kalkuluak dio Espainiako BPGak %8 egingo duela atzera 2020an, eta %4,3 baizik ez duela gora egingo 2021ean. Zenbakiak pixka bat hobeak dira Frantzian: -%7 aurten, eta +%4,5 datorren urtean. Baliteke Euskal Herrian ekonomia gutxiago uzkurtzea, turismoaren pisua txikiagoa baita oro har.
Urtearen amaieran dagoeneko inork espero ez duen suspertze ikusgarri bat gertatzen ez bada, erorikoak txiki utziko du 2009an gertatutakoa (-%4,1), eta baliteke iristea 2009ko zerga bilketaren hondoratzera. Orduko hartan %20,5 gutxitu zen aldundien zerga bilketa: 2.800 milioi euro, hain zuzen ere. Antzeko kopuru bat jarri du mahai gainean Azpiazuk, 3.000 milioi euro gutxiago.
Aurten 15.767 milioi euro biltzea espero zuten foru ogasunek, 2019an jasotako 15.470 milioi euroak baino 297 milioi gehiago (+%1,9).
Ogasunek 3.000 milioi euro gutxiago bilduz gero, Jaurlaritzak 2.000 milioi gutxiago izango ditu. Diru horren zati bat zorraren bidez konpentsatuko du. «Zorra nabarmen handituko da, neurriak hartu behar direlako zaurgarria den inor ez dadin babesik gabe geratu». Gehienez 830 milioi euroko zorra har zezakeen aurten Jaurlaritzak, baina Azpiazuk esan zuen muga hori handitu beharko dela. Zuloari aurre egiteko beste modu bat gastu batzuen murrizketa izango da.
Enplegua ere gutxitu da
Enplegua ere txikitu da urtearen hasieran. Dedikazio osoko baliokidetza duten lanpostuetan neurtuta, %3,1 egin du behera urtearen hasieran. Eustatek ohartarazi duenez, kopuru horietan sartzen dira aldi baterako enplegu erregulazioan dauden langileak, 200.000tik gora jada Hego Euskal Herrian. Martxoko azken bi asteetan, Gizarte Segurantzak 34.000 kotizatzaile galdu zituen Hego Euskal Herrian, eta 14.364 langabe batu ziren Lanbidera eta Nafar Lansarera.