Egun eta erdi behar izan du Kutxabankek bere zerbitzu guztiak leheneratzeko. Astelehen goizean hasi ziren arazoak Internet bidezko operazioetan, haren sistema kolapsatu egin baitzen. Internet bidezko erosketetan «izugarrizko hazkundea» izan zela azaldu du Kutxabankek, eta horren ondorioz gainezka egin zuela sistemak.

Arazoa konpontzeko hartutako denborak eta bankuak zabaldutako informazio eskasak kolapsoaren arrazoiei buruzko eztabaida sortu zuen sare sozialetan, eta ez ziren gutxi izan zibereraso baten aukera aipatu zutenak. Halakorik ez zela izan ziurtatu zioten Kutxabankeko iturriek BERRIAri: «Barne kontu bat izan da; ez da eraso bat». Bankuak barkamena eskatu zien bezeroei, eragozpenengatik. Batzuk oso haserre azaldu ziren sare sozialetan, eta aurreikuspen falta leporatu zioten bankuari.

«Banka mugikorra, online banka eta Kutxabank Pay normal dabiltza jadanik. Baliteke ohi baino motelago aritzea, sarreren kopuru handiarengatik». Mezu hori zabaldu zuen bankuak arratsaldeko zazpiak aldera. Bezperan, iluntzean, zerbitzuak leheneratu ahal izan zituela jakinarazi zuen bankuak, baina gutxi iraun zuen konponbideak, atzo goizean berriro sakelakoetako aplikazioa blokeatuta egon baitzen: ezin izan zen Internet bidezko ordainketarik egin Bizum sistemaren bitartez, eta webgunearen bitartez eragiketak egitea ere oso nekeza izan zen.

Aldiz, Kutxabankek nabarmendu zuen kutxa automatikoak normal-normal aritu direla, baita denda fisikoetako datafonoak eta antzekoak ere. Eragiketak Internet bidez egin ezinak bezeroen ilarak eragin zituen bankuaren bulego batzuetan. Arazoak hilabete amaierarekin eta hasierarekin bat egiteak egoera okertu zuen, ordainketa asko egiteko garaia baita.

Bankuen apustu digitala

Sistema informatikoak eskaera gehiegi jaso izanari egotzi dio arazoa Kutxabankek, eta, zehazki, azken egunotan Internet bidez egindako erosketa kopuruari, aurretik inoiz ikusi gabekoa izan baita. Azken urteetan zabaldu diren kontsumorako kanpainei —Black Friday eta Cyber Monday— eta Eguberriei, batu egin zaie pandemiaren ondorioz erosketa elektronikoak egiteko joera gero eta orokortuagoa. Azken egunotako akatsak erakutsi du Kutxabanken sistemak ez zeudela prest olde horri aurre egiteko.

Finantza erakundeek Internet bidezko zerbitzuak zabaltzera egin dute azken urteetan. Herritarrei beste zerbitzu bat emateko modua ez ezik, gastuak txikitzeko neurri bat ere izan da, bulego eta langile kopurua gutxitzeko aukera ematen dielako Interneterako jauziak.

Kutxabank ez da salbuespena izan. Haren datuen arabera, bezeroen erdiek baino gehiagok batik bat sarea erabiltzen dute eguneroko operazioetarako. Internet bidezko ordainketak ere ugaritzen ari dira. Bizum sistema darabilten 456.000 erabiltzaile zituen uztailean; horietatik, %86k ordainketaren bat egin dute, eta %26k online erosketak egiteko baliatzen dute.

Administrazioak OPE deialdia egin ahal izango du behin-behineko langileen kopurua plantillaren % 40tik gorakoa bada eta langileak 8 urtetik gora lanean badaramatza.

Unidas Podemosek, ERCk eta EH Bilduk ez dute etxegabetzeen eta oinarrizko horniduraren mozketen aurkako zuzenketa sartuko Estatuko aurrekontu orokorretan.

Bilboko Portuko zamaketariek lan-gatazka negozazioaren bidez amaitzkeo Espainiako Gobernuaren Lan eta Ekonomia Ministerioak proposatutako ibilbide-orria onartu dute.

Aernnovako langileek ez dute asmorik hala-hola amore emateko. Atzera kontaketan sartua dago Berantevillako (Araba) plantako 101 langileri eragingo dien erregulazio espedientea, eta ez dute besoak gurutzaturik egon nahi erabakiaren zain —454 dira guztira, denak kontratu mugagabearekin—. Zortzi orduko lanuzteei ekin zieten atzo, eta ekoizpen kateko langile guztiek bat egin zuten deialdiarekin. Etzi, iraupen bereko beste eten bat egingo dute; aurretik, bihar, berriz bilduko dira zuzendaritzarekin. Erregulazioaren baldintzak negoziatzeko epea hilaren 17an bukatuko da. Langile batzordeak behin baino gehiagotan salatu du kaleratzeak eragotz daitezkeela.

Aernnovako atzo goizeko txandan zarata gutxi egon zen, eta langileek lanuztea baliatu zuten Eusko Legebiltzarreko lan batzordean agertzeko. Juan Carlos Gomez langile batzordeko presidenteak hartu zuen hitza alderdi politikoetako ordezkarien aurrean, eta aitortu zuen hegazkingintza krisian dagoela, baina «ezin dela ukatu» krisi horrek iraungitze data bat duela. «Litekeena da sektorea 2023an itzultzea aurrekora», iragarri zuen.

Gomezek langile batzordearen uste hori argudiatu zuen, eta, horretarako, Airbusen egoera aletu zuen. Hura da Aernnovaren bezero nagusia, eta, esan zuenez, ez du bertan behera utzi eskaera bakar bat ere, «atzeratu baizik». Gehitu zuenez, Airbusek «ez du lan kargaren galera arazorik». Era berean, batzordeko presidenteak azaldu zuen azken hilabeteetan munduko aire trafikoa «berpiztuz joan dela», eta egun COVID-19aren aurreko garaiko kopuruaren %75ean dagoela, eta, hegazkin komertzialen kasuan, %60an. «Datu hauek ezeztatu egiten dituzte entzun ditugun iragarpen katastrofikoak, baita Tapia sailburuak eginikoak ere».

Diru kontuak ere aipatu zituen Gomezek. Esan zuen taldearen ekoizpen ahalmena hazi egin dela, eta Aernnovaren egoera ekonomikoa «inbidia sortzeko modukoa» dela, dibidendu «ikusgarriak» banatzerainokoa. Azken bost urteetan, irabazi garbiak 290 milioi eurotik gorakoak izan dira. Are gehiago, batzordearen arabera, otsailean Aernnovak 490 milioi euroko mailegu bat eskatu zuen, eta horietatik 100 milioi irabaziak banatzeko erabili nahi zituen. «Irabaziak ez ditu erabili nahi txakalaldi hau igarotzeko; nahiago du akziodunen poltsikoetara joatea, eta, bitartean, lanpostuak suntsitzea».

Egoera horretan, ez dute asmorik kaleratze bakar bat ere ametitzeko. Euren eskaintza da erregulazioa ken dadila, enpresaren asmo bakarra «kaleratzea eta kaleratzea» delako, erreala ez den «irudi apokaliptiko» baten aitzakian. Aernnovan, izan ere, badute eskarmentua behin behineko neurrietan, 2010etik 2018ra tarte ugaritan egon baitziren aldi baterako erregulazioetan sartuta. Gauzak horrela, «denbora» eskatu die Jaurlaritzari eta enpresari berari, pandemiaren bilakaera ikusi eta eustea ahalbidetuko duten «legezko neurriak» aurkitzeko.

Zergatik Jaurlaritzari? Harreman estua duelako Aernnovarekin: adibidez, enpresak ezingo du inor kaleratu 2021era arte gobernuarekin duen akordio batek eragozten diolako. «Diru publiko ugariri esker sendoturiko lanpostu horiek ezin dira alferrik galtzen utzi». Batzordearen datuen arabera, Aernnovak 70 milioi euroko laguntzak jaso ditu Eusko Jaurlaritzarengandik, eta 50 milioikoak Espainiako Gobernuarengandik.