Lan gatazka ez da eten Tubacexen. Espero zen bezala, langileen ordezkariek ezezko batekin erantzun diote enpresako zuzendaritzak egindako proposamenari. Enpresak konpromisoa agertu zuen datozen hiru urteetan Arabako plantetan dituen lanpostuei eta soldatei eusteko, baldin eta langileek greba bertan behera uzten bazuten. Atzo arteko epea zuten erantzuteko, eta «aho batezko» ezezkoa eman diote Laudioko eta Amurrioko lantegietan (Araba) ordezkaritza duten bost sindikatuek: ELA, STAT, CCOO, LAB eta ATAL.

Agiri baten bidez, langileen ordezkariek arrazoi bat nabarmendu dute enpresaren proposamena baztertzeko: ez duela atzera egin 129 langileen kaleratzean. Zehazki, zuzeneko 95 kaleratze izan ziren; beste 22 langilek enpresak eskainitako ordaina onartu zuten, eta beste hamabik erretiro aurreratua hartu zuten.

Otsailaren 11n hasi zuten lanuztea, kaleratzeak salatzeko. Prest azaldu dira «pandemiaren eraginari aurre egiteko behin-behineko neurriak» negoziatzeko, baina, horretarako, enpresak berriro hartu beharko lituzke kalean geratutakoak, eta enpresaren geroa bermatuko lukeen industria plan bat aurkeztu beharko luke. Sindikatuek ez dute, ordea, lan ituna berriro negoziatu nahi, eta gogorarazi dute enpresak ez dituela bete enpleguaren sorrerari buruz, soldatak eguneratzeari buruz eta inbertsioei buruz agindutakoak.

Hain zuzen ere, Aiaraldeko bi plantetan inbertsioak areagotuko direla agindu zuen Tubacexek, hidrogenoari eta autogintzari lotutako premium produktu gehiago egin ahal izateko —gaur egun, petrolioa eta gasa ustiatzeko hodiak dira han egiten direnetako gehienak—. Horrez gain, aparteko ordainsari bat ere planteatu zuen, soldataren %1en parekoa litzatekeena, eta «planta bakoitzean bideragarritasun planaren helburuak lortzen direnean» pagatuko litzateke.

Electroacerosen, grebara

Greba mugagabea hasiko dute Electroaceros enpresako 37 langileek ere, Iruñean. Azkenaldian arazo handiak dituzte soldata garaiz jasotzeko, eta azkenekoa oraindik ez dute eskuratu.

Astibia familia da enpresaren jabea, eta azken urteetan kudeaketa «negargarria» egin dutela eta langileei «eraso» egin dietela salatu dute LABek (bi ordezkari) eta ELAk (bat). Enpresak galerak zituela argudiatuta, enplegua aldi baterako erregulatzeko espediente bat proposatu zuten, baina kontsulta aldian atzera bota zuten. Ondoren, soldatak «nabarmen» jaisten saiatu ziren, baina «langileen batasunak eta borrokak» oztopatu egin zuten saio hori.

Horrela zeudela, familiak bilatutako bazkide batek 80.000 euroko soldata jaso zuela salatu dute.

BBVAk iragarri zituen kaleratzeen aurka, bi orduko lanuztea egin zuten langileek atzo goizean. Sindikatu deitzaileen arabera, langileek «modu masiboan» erantzun zuten, eta, uste dute horrek «mezu ozen eta argia» eman diola enpresari hartutako erabakiaren inguruan. Bada, CCOO, ACB eta UGT sindikatuek bankuko langileen % 70 ordezkatzen dute iragarri dute biharko greba deialdiari eusten diotela. BBVAk 3.798 langile kaleratzeko erregulazioa aurkeztu zuen, Hego Euskal Herrian 120 inguru lirateke, eta neurri hori baliogabetzeko borrokan ari dira.

Langileen ordezkarien eta zuzendaritzaren arteko negoziazio epea aste honetan amaituko da. Azken bilera bat egingo dute bi aldeek gaur, halere, eta enpresak joan den astean mahai gainean jarritako proposamena eztabaidatuko dute. Bankuak sindikatuei eskaini zien kaleratzeak 50 urte baino gutxiago dituztenen artean egitea, eta 55 urte baino gehiago dituztenei aukera ematea erretiro aurreratua hartzeko. Soldataren %70eko kalte ordaina eskaini zien 55 eta 62 urte bitarteko langileei.

Horrez gain, proposatu zien 63 urtetik gorakoei lan egindako urte bakoitzeko hogei egun ordaintzea, hamabi hilabeteko mugarekin, eta 50 eta 54 urte bitarteko langileei soldataren %65eko kalte ordaina ematea, gehienez ere 250.000 euroraino. 50 urtetik beherakoentzat edo hamar urtetik beherako antzinatasuna duten langileentzat, kalte ordaina 33 egunekoa izango litzateke urteko, eta gehienez hogei hileko soldata. Sindikatuekin akordioa lortu nahi du bankuak, eta baliteke ostiralean bertan ixtea.

Kutxabanken, ituna

Kutxabankek, bestalde, hirugarren hitzarmen kolektiboa sinatu zuen langileen ordezkariekin, atzo. CCOO, Pixkanaka eta Ale sindikatuen babesa izan zuen itunak langileen %59 ordezkatzen dute; aurka azaldu ziren, ordea, ELA, LAB eta Asproban sindikatuak. Datozen hiru urteetan egongo da indarrean, eta, sindikatuen arabera, adostu dute tarte horretan soldata %5,75 igotzea eta telelanean ari diren beharginei konpentsazioak hobetzea, besteak beste.

Tubacex greba: 129 langile kaleratzeko proposamena baztertu du enpresa batzordeak eta greba mugagabeari eutsi dio. Dagoeneko 110 bete egin dituzte greban.

Idoia Mendia Lan eta Enplegu sailburua trantsizio digitala lehenbailehen egitearen alde agertu da. Ohartarazi duenez, “enplegu batzuk desagertuko dira”.

Europar Batasuna errepideetako tasen sistema berri bat lantzen ari da, autobideak eta autopistak erabili eta kutsatzen dituenak ordain ditzan.

Lanbidek 2 milioi euro bideratzea onartu du programa berritzaile batera, Lanbide maskulinizatuetan emakume langabeak kontratatzeko

Baxurako euskal ontziek antxoaren kanpaina astelehen honetan itxiko dute “badaezpada”; izan ere, urteko kuotaren % 90 arrantzatu dute dagoeneko. 2021eko maiatza.

Argiaren faktura berria 2021eko ekainaren 1etik aurrera. Jakin nahi duzu nola eragiten dizun? Kontsumitzaile eraginkorrenek aurreztu ahal izango dute.

Herritarren kontsumo ohiturak aldatuko dituen argindar faktura berria asteartean, ekainaren lehenarekin, ezarriko da indarrean Hego Euskal Herrian eta Espainian. Moldaketaren helburua, CNMC Merkatuen eta Lehiaren Espainiako Batzordearen arabera, argindarraren kontsumo efizientea bultzatzea da; kontsumitzaileak esku hartze handiagoa izatea deskarbonizazioan, eta ordainketa gehiago lotzea kontsumo orduetara, kontsumo kopuruetara. Auto elektrikoak, autokontsumoa, bero metagailuak sustatzeko bide bat ere bada.

Zenbatekoa izango da aurrezpena?

Faktura berriarekin, CNMCren arabera, gaur egun ordu diskriminaziorik gabeko tarifa arautua duten kontsumitzaileek %3,4 gutxiago ordainduko dute, 200-300 euro gutxiago urtean, betiere kontsumorik handienak (garbigailua, sukaldea edota lisaburdina) ez badituzte batera erabiltzen eta kontsumorik handienak ordu merkeagoetan eta asteburuetan egiten badituzte. Aurrezpenik handiena, oro har, puntako orduetan ahalik eta kontsumo txikiena eginez etorriko zaio herritarrari.

Ohiturak egokitu gabe jarraitzen duenarentzat, igoera ez da izugarrizkoa izango, nahiz eta hor ikusi beharko den merkatu librekoen kontratuekin zer gertatzen den. Edonola ere, argindarraren erabiltzaileak neurtu beharko du zenbateraino zaion garestia aurrezten ez duena.

Ohiturarik aldatu gabe, faktura garestiagoa izango dute, hori bai, orain arte tarifa arautua eta ordu diskriminazioa zuten kontsumitzaileek, ordu merkeen tartea aldatu zaielako.

Zer aldatzen da?

Faktura guztiak aldatzen dira, baina etxebizitzetako argindarraren fakturan zentratuta, kontsumitzaile guztiak pasatuko dira argindarra prezio desberdinetan ordaintzera, ordu tarteen arabera, bai potentziagatik eta bai kontsumitutako energiagatik. Orain arteko sei tarifa posibleak bakarrean bateratzen dira. Energiaren beraren kostua aparte utzita, bidesari eta karguak egokitu dira, eguneko tarte batzuk besteak baino merkeago egiteko.

Energia kontsumoarentzat hiru ordu tarte egongo dira: puntako orduak (garestienak), ordu lauak (prezio ertainekoak) eta haraneko orduak (garestienak baino %95 merkeagoak izan daitezkeenak). Asteburu eta jaiegunetan ordu guztiak izango dira haranekoak, hots, merkeenak.

Orain arte, orduen diskriminazioa hautazkoa zen, eta oro har, haraneko orduak (merkeenak) 22:00etatik 12:00etara artekoak ziren.

Potentziak

Bi potentzia kontratatzeko modua izango du bezeroak: potentzia bat puntako orduetarako eta ordu lauetarako, eta beste potentzia bat haraneko orduetarako, «askoz merkeagoa», CNMCren arabera. Horrela, adibidez, gauean zehar auto elektrikoa edo bero metagailu bat kargatzeko potentzia gehigarri bat behar duen bezeroak hori egin ahal izango du, eta gero potentzia txikiago bat izan dezake gainerako ordu garestiagoetan.

Erabiltzaileek, besterik adierazi ezean, orain arte kontratatutako potentziarekin jarraitu dute, baina potentziak aldatzeko aukera izango du urtean behin; hala ere, egokitzapena errazteko, hurrengo hamabi hilabeteetan doako bi potentzia aldaketa egin ahalko dira, betiere aldaketak ez badu teknikari baten desplazamendurik behar.

Zer aldatzen da paperean?

Fakturan bereizita agertuko dira bidesariak eta karguak. Horrez gain, kontsumitzaileak argindarraz egindako erabilerari buruzko informazioa jasoko du ordainagirian, bere kontsumo ohiturak ezagut ditzan.

Nori eragiten dio?

Aldaketak 15 kilowattetik beherako potentzia duten kontsumitzaile guztiei eragiten die. Aldaketa automatikoa izango da tarifa arautua duten kontsumitzaileentzat, hots, merkatu libretik at dauden erabiltzaileentzat, zeintzuek gobernuak ezarritako KTBP prezioa ordaintzen duten (Kontsumitzaile Txikiarentzako Borondatezko Prezioa). Tarifa arautuan, ezin da kontratatu 10 kilowattetik gorako potentziarik. Tarifa arautua duen ala ez jakiteko, kontsumitzaileak azken fakturan begiratu dezake ea KTBP hori aipatzen den.

Eta merkatu librean egonez gero?

Merkatu librean daude kontsumitzaileen kontratuetan, merkaturatzaileak kontratuko prezioa egokitu egin beharko du fakturaren araututako zatian jazoko den aldaketa jasotzeko, baina berak erabakiko du egokitzapen hori nola egin, eta kontsumitzaileek eskaintza zenbait aztertu beharko dituzte. Edonola ere, konpainiak garaiz eta modu argi eta gardenean komunikatu behar ditu ordainagiriko aldaketak, eta argindar kontsumo ohiturak aldatuz gero aurreztu dezakeenaren berri eman bezeroari.

Bonu soziala

Deskontu hori izateko baldintzetako bat da tarifa arautuko kontratua izatea. Bonua jasotzen duten etxebizitzetan potentziak ezingo ditu 10 kilowattak gainditu, berdin dio zein ordu tartetan.

Milaka manifestarik parte hartu zuten atzo Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Hegoaldeko lau hiriburuetan eta beste zenbait herritan egindako mobilizazioetan; 18.000 bat lagunek, antolatzaileek emandako datuen arabera. Orain arte bezala, «pentsio publiko eta duinak» aldarrikatu zituzten, eta mesfidati agertu ziren Madrilen Espainiako Gobernuaren, patronalaren eta Espainiako sindikatu nagusien arteko negoziazioek izan dezaketen emaitzaz, «murrizketa gehiago» ekar ditzaketelakoan.

Mobilizaziorik jendetsuena Bilbokoa izan zen. Han, 10.000 lagunek parte hartu zuten, antolatzaileen arabera; gehienak pentsiodunak ziren, baina gazteak, sindikatuetako kideak, zahar etxeetako egoiliarren senideak eta ostalaritza eta merkataritza sektoreetako ordezkariak ere egon ziren manifestazioan.

Mobilizazioa hasi aurretik, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko kide Jon Fanok Espainiako Gobernuaren eta eragileen arteko negoziazioak izan zituen hizpide: «Iristen ari zaigun informazioaren arabera, badirudi laster akordioak lortuko dituztela, eta akordio horiek murrizketa gehiago ekarriko dituztela; beharbada ez guretzat, gaur egungo pentsiodunentzat, baina bai hurrengo belaunaldientzat».

Bereziki kritiko agertu zen UGT eta CCOO sindikatuen jarreragatik, eta «langile eta pentsiodunen interesak defendatu beharrean kontrakoa egitea» leporatu zien.

Fanok esan zuenez, pentsiodunen mugimenduaren eskakizunak hasierako berberak dira: pentsiodunen erosteko ahalmena babestea, 1.080 euroko pentsioa bermatzea, 2011 eta 2014 bitartean indarrean jarritako erreformak bertan behera uztea eta gizarte segurantzaren diru sarrerak bermatu ahal izateko gutxieneko soldataren kopurua igo eta «lan duina» ziurtatzea.

«Erakunde propioa»

Bilboko manifestazioa Jesusen Bihotzaren plazaren inguruetatik abiatu zen, 18:00etan. Manifestazioaren buruan hamar bat txistulari joan ziren, eta, horien atzean, bi pankarta nagusiak, «babes eta segurtasun sozialerako erakunde propioa» eskatzen zuena eta Toledoko Ituna arbuiatzen zuena.

Horien atzean pentsiodun ugari joan ziren, lau lerrotan, segurtasun aldea gordez, eta pentsio publiko eta duinen aldeko oihuak eginez. Oneka Euskal Herriko emakume pentsiodunen plataformako kideak han zeuden euren pankartarekin, bai eta Barakaldo, Trapagaran, Busturialde, Zornotza, Sestao, Galdakao eta beste zenbait herritako plataformen pankartak ere.

Manifestazioaren amaieran, Babestu Bizkaiko egoitzetako erabiltzaile eta senideen elkarteko kideak, sindikatuetakoak (ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde, Hiru, CNT eta CGT) eta gazteen multzoa joan ziren. Gazteak txalo artean hartu zituzten manifestazioa udaletxeraino iritsi zenean.

Manifestazioaren bukaeran, eta Arkaitz Estiballesek bertso pare bat bota ostean, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko kide Mikel Garmendiak eta Blanqui Bahonek hartu zuten hitza. «Salatu nahi dugu hiru urteko mobilizazioen ondoren lortutakoa arriskuan dagoela eta ez dela urrats sendorik egiten pentsio publiko, duin eta bidezkoak bermatzeko», esan zuten.

Garmendiak eta Bahonek salatu zuten bere garaian onartutako erreformek indarrean dirautela, eta «murrizketa gehiagori ateak zabaltzen» ari zaizkiela. Esan zutenez, atzoko mobilizazioa «abiapuntu berria» da, eta iragarri zuten, egoera aldatzen ez bada, udazkenean «erakunde sozial eta sindikalekin batera mobilizazio orokor bat» antolatuko dutela.

Hego Euskal Herriko gainerako hiriburuetan ere manifestazioak egin zituzten. Gasteizkoa eta Donostiakoa ordubete lehenago hasi ziren, eta Donostiakoa astelehenetik Gipuzkoako lurralde osoa zeharkatu duen bizikleta martxa baten bukaera ere izan zen. Iruñekoa, berriz, 18:00etan abiatu zen Baluarte plazatik. Hiriburuez gain, Ondarroan, Lekeition, (Bizkaia), Irunen, Eibarren (Gipuzkoa) eta Altsasun (Nafarroa) ere mobilizazioak egin zituzten.