Loli Garcia: “Atzoko Zanbranako lan-istripu hilgarrian segurtasun akats bat izan zen”. CCOO Euskadiko idazkari nagusi Loli Garciak Osalani eta lan-ikuskaritzari eskatu die “bertatik bertara” eta sakon azter ditzala basogintzaren gisako jarduerak, prebentzio neurriak egokiak direla baieztatzeko.

Udalak eta Ekhilur kooperatibak sustatzen dute ‘ekhi moneta’ sozialaren ekimena, eta Berriak Elkartearekin elkarlanean jarriko da martxan.

Pedro Sanchezek aurreko astelehenean gutxieneko soldata «berehala» igoko zutela iragarri ondoren, segurutzat jo daiteke Espainiako Gobernuaren neurri hori. Baina ematen du iragarpen horrek eta atzo bertan Ekonomia ministro Nadia Calviñok egindako beste batek—hamabost euroko igoera izango dela eta urrian aplikatzen hasiko dela — PSOE eta Unidas Podemos gobernuko alderdien arteko oreka politikoen timing-ari eragin diola.

Izan ere, Yolanda Diaz Lan ministroak ez zuen presarik erakutsi atzo bere helburu nagusietako bat den edukia lotzeko, nahiz eta aurreko astean, mahai sozialaren bileraren bezperan, esan zuen «beharbada» bigarren saioan (atzo) itxiko zela. Batera edo bestera, Diazek hamabi eta hemeretzi euro arteko tarteari eutsi dio 2021. urtea amaitu arteko igoera zehazteko. UGT eta CCOO sindikatuentzat ez da nahikoa, eta 25 euro inguruko igoera eskatzen dute; patronalak ez du aldatu bere jarrera: «Ez da garai egokia gutxieneko soldata igotzeko».

Gauzak horrela, Espainiako Elkarrizketa Sozialerako Mahaiak berea eman du, eta aurrerantzean kontsulta epea zabaldu du gobernuak negoziazioari fokurik gabeko bideak emateko. Horregatik da erraza aurreikustea gutxieneko soldataren igoera irailean bertan adostu dezaketela exekutiboak eta sindikatuek, eta ez dela ibiliko hogei eurotik urrun; oraingoan, oso zaila ematen du Diazek patronalaren oniritzia lortzea. Aurreko igoeren eta aldi baterako erregulazioen akordioetan CEOEk gobernuari emandako baietzak nahikoak direla ematen du, are gehiago eskuinak eta eskuin muturrak Antonio Garamendi presidentea estu baino estuago hartu ondoren.

Hegoaldean, oso urrun

Orain arte gutxienekoaz plazaratu diren kopuruak hauek dira: hamabi eta hemeretzi euro arteko igoera 2021. urtea amaitu arte, eta 1.027 euroko gutxieneko soldata 2023. urterako, datozen bi urteetan beste 46 euro igota. 2020 hasieran lortu zen azken akordioa eragile sozialen artean, eta gutxieneko soldata %5,5 igo zuten, 950 euroraino; hamalau ordainketa dira: 13.300 euro urtean. Akordio berriak 970 euro inguruan utziko du gutxienekoa; Madrilek bide orria betez gero, 1.027 euro ingurukoa izango da 2023rako.

Eragile sozialek Espainiako lan merkatuaren errealitatea ardatz hartuta mahairatu dituzten kopuruak oso urri geratzen dira Hego Euskal Herriko lan merkatura ekartzean. Confebask patronalak garrantzia kendu izan die gutxieneko soldataren igoerei, «oso gutxi» ei direlako lan hitzarmen baten aterkirik gabe aritzen diren euskal beharginak; baina, datuek berresten badute ere ia 1,3 milioi langileen artean gutxiengoa direla, zenbaki absolutuek igoera horren garrantzia islatzen dute, 64.000 langile inguru baitira lanbide arteko soldata txikienarekin ari direnak gaur egun, prekaritateak jotako sektoreetan.

Bada, legezko soldata txikienarekin aritu behar duten langile horiek ez dute jasotzen batez besteko soldata dutenen sariaren erdia ere, eta errealitate gordin hori ez du aldatuko Madrilen adostuko duten igoerak. Izan ere, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, 2.332 eurokoa da batez bestekoa, eta 2.217 eurokoa Nafarroan, INEk 2019. urterako emandako datuen arabera. Beraz, ia 1.400 eurokoa beharko luke gutxienekoak Eusko Jaurlaritzaren eskumeneko lurraldeetan, Espainiako Gobernuaren aditu taldeak gutxieneko soldata dela-eta gomendatutakoa betetzeko: batez bestekoaren %60 ingurukoa beharko lukeela. Nafarroan, 1.330 eurokoa beharko luke, gomendio horri jarraituz.

Eta inflazioa zer?

Baliteke Espainiako Gobernua %60ko helburu horretatik hurbil gelditzea legegintzaldia amaitu aurretik, baina Hego Euskal Herriko lan merkatuari dagokionez, oso urrun geratuko da. Hain urrun, ezen aurtengo igoera egin arren gutxieneko soldata 1.166 eurora ere ez baita iritsiko, hau da, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batez besteko soldataren erdira. Nafarroako batez bestekoaren erdia ere (1.108 euro) Espainiako gutxienekoa baino dezente gehiago izango da.

Gainera, ezin da ahaztu inflazioak hartu duen gorako bidea. Madril %1,6ko igoera proposatzen ari da gutxieneko soldatarentzat, eta ez da zaila Espainiako eta Hego Euskal Herriko KPIak %3tik gorakoak izango direla aurreikustea; beraz, gutxieneko soldataren igoerak ez luke estaliko inflazioa. Espainiako sindikatuak, ordea, prest daude igoera handienak 2022. eta 2023. urteetarako uzteko.

Tubos Reunidos (TR) taldearen berregituraketak udazken edo negu parteko folletoietako bat izango dela dirudi. Hodigintza enpresak batzen dituen taldeak jakinarazi du Iruñeko laminazio planta eta Sestaoko (Bizkaia) altzairutegia ixteko asmoa duela ekoizpena Amurrio (Araba) inguruan biltzeko. Sindikatuek, baina, ez dituzte begi onez ikusten itxiera horiek, Sestaokoa bereziki. Altzairutegi handi eta bakar bat eraikitzeko asmoaren atzean «iruzurra» dagoela uste dute. ELA, LAB eta ESK aurka daude, eta hiru sindikatu horiek gehiengoa dute TR osatzen duten enpresetako langile batzordeetan.

TR multzoa hiru hodigintza enpresak osatzen dute: Tubos Reunidos Industrial TRIk —Amurrion du laminazioa eta altzairutegia—; PT Productos Tubularesek —Babcock Wilcox zenaren orubearen zati batean dago: laminazioa Trapagaranen du, eta altzairutegia Sestaon—; eta Acecsak (Iruñean). Hiruren artean 1.400 langile dituzte eta batzeko bidean daude. Multzoa zorretan murgilduta dago, besteak beste iaz 100 milioi eurotik gorako galerak izan zituelako. Aurten, baina, 112 milioi euro eman dizkio Espainiako Gobernuaren SEPIren bidez. Industria Ministerioak uste du TR bideragarri izan daitekeela, eta horregatik erreskatatu du.

Berregituraketan ez du erregulazio espedienterik abian jarriko, baina bai erretiro aurreratuak eta bai kaleratze ordainduak. Enpresak atzo jakinarazi zuenez, 60 urtean jarri du erretiroen langa, eta horrek hirurogei bat langileri eragingo lieke. LABek «diru publikoarekin ordainduriko enplegu suntsiketa» dela esana du.

Enpresak Amurrion zentralizatu nahi du ekoizpena, eta horrek piztu du sindikatuen argi gorria. Itxi nahi dituzten lantokietako langileak Amurriora lekualdatzea da asmoa, ekoizpen prozesuak batu eta baliabideak deskarbonizazioaren bidean berritzeko aitzakian. 60 milioi euro bideratuko ditu azpiegituretara, eta horietatik 22 «altzairutegi berri» batera. ESKren ustez —LABekin ordezkaritza bateratua du PTn—, baina, altzairutegia «egokitu» egingo dute bakarrik, kopuru horrekin ezin delako fundizio berririk muntatu: «Diotenez, altzairu herdoilgaitza ekoitzi nahi dute, eta deskarbonizazioan aurrera egin; ezinezkoa da hori sinestea inbertsio makal horiekin».

Sestaoko altzairutegia ixteko asmoa ez da berria, 2018an ere saiatu baitzen. Hura ixtea Ezkerraldearentzat kolpe handia litzakeela iritzi diote, eta beldur dira altzairutegiaren ondoren Trapagarango laminazio plantak ez ote dion bide berari jarraituko. Sindikatuak bilerak egiten ari dira lantegietan. Batzordeen osaketa hau da: TRIn ELAk zortzi ordezkari ditu, UGTk bost, LABek lau, eta CCOOk eta ESK-k bina. PTn, ELAk bost ditu; UGTk eta CCOOk hiruna; eta ESK-LABek bi.

Akordiorik gabe Tubacexen

Hodigintzaren sektorea ez dagoela garai onean ageri da sektoreko beste enpresa handian ere, Tubacexen. Enpresak aldi baterako erregulazio espedientea luzatu nahi du, eta gaur du langile batzordearekin akordioa lortzeko azken eguna. Zuzendaritzak ezetz esan zion atzo sindikatuen eskaintzari eta beste eskaintza bat egin zion. Enpresa kaleratu asmo zituen langileak erregulazioan sartzeko prest dago; batzordeak, baina, EAEko Auzitegi Gorenaren ebazpenari jarritako helegitea kentzeko eskatu dio.

Bilboko auzitegiak «justifikazio gabekotzat» jo du Petronorrek maiatzean indarrean jarritako ABEE aldi baterako enplegu erregulazioa. CCOOk eman du epaiaren berri, eta ziurtatu du enpresak kontratuak berregin beharko dituela eta aldi baterako langabezian geratutako langileen soldatak ordaindu beharko dituela.

Maiatzean abiatu zen Petronorren aldi baterako erregulazioa. Beste malgutasun neurri batzuk agortuta, 965 langileetatik 364 erregulazioan jarri zituen findegiak, erregaien kontsumo jaitsierak haientzako nahiko lan bermatzerik ez zuela argudiatuta. Urrian zen amaitzekoa. Sindikatuek kontra egin zioten enpresari, besteak beste langile askoren faltak enpresan segurtasun arazoak sortuko zituela adierazi baitzuten, eta auzitegietara jo zuten.

CCOOk langileen borroka «ausarta, kementsua eta bateratua» goraipatu du, eta zorionak eman dizkie langileei. Enpresari, berriz, eskatu dio epaia berehala betetzeko.

Alba filialaren sorrera

Hain zuzen ere, Petronorrek jakinarazi zuen atzo enpresa bat sortu duela deskarbonizazioarekin eta trantsizio energetikoarekin lotutako jarduera guztiak biltzeko. Alba Emission Free Energy SA izena izango du enpresak, Petronorren filiala izango da %100ean, eta Bizkaian izango du egoitza.

Hidrokarburo enpresa gehienak bezala, Petronor ere bere burua prestatzen ari da erregai fosilek energiaren alorrean orain baino askoz leku gutxiago izango dutenerako. Eguzki energiaren arloan hasi da, hidrogenoaren inguruan hainbat proiektu ditu abian, eta erregai sintetikoak garatzen ari da. Arlo horiek guztiak Alba adarrean bildu ditu Muskizko findegiak.

Pentsiodunen mugimenduak argindar enpresen eta bankuen aurka protesta egingo du hilabete honetan. Horrela, datorren astelehenean, irailak 13, argindarraren igoeraren kontra protesta egingo du martxa batek, eta irailaren 20an bankuen aurka bulegoak eta kutxazainak ixteagatik.

Bilbok ostalaritza eta kulturarako bonuen kanpaina berri bat jarri du martxan. Zehazki, 124.000 bonu ostalaritzarako izango dira, eta 30.529 kulturarako. Horietan 1,5 milioi inbertituko dira covid-19aren pandemiak kaltetutako sektoreak suspertzeko.

Petronorreko lan-erregulazioa “justifikaziorik gabea” dela adierazi du epaitegiak, CCOOren arabera. Horrela, enpresak etenda jarraitzen zuten kontratu guztiei ekin beharko die berriro, eta jaso ez dituzten soldatak ordaindu beharko ditu.

Gutxieneko soldataren aurtengo igoera adosten saiatzeko bilera erabakigarria egingo dute astelehen honetan. Gai honen inguruko “behin betiko bilera” da; izan ere, aurten gutxieneko soldatak izango duen igoeraren zenbatekoa bilera horren ostean erabakiko du Espainiako Gobernuak.

Sanchez: “Argindarraren prezioa 2018an ordaindutakoaren parekoa izango da urte amaieran”. Bere esanetan, Espainiako Gobernuak egiturazko erreformak abiatu ditu, eta, argindarraren prezioa jaisteko asmoz, “ezinbesteko gutxieneko kontsumoa” sortzea aztertzen ari da.