Iragarpen «baikorra» dela badaki Iñaki Dorronsorok (Ataun, Gipuzkoa, 1947), baina, hala ere, egingarria iruditzen zaio: «2050erako energia erabileraren %10 hidrogenoaren bidezkoa izango dela diote hainbat adituk». Aurreikuspen hori betetzeko falta diren hogeita hamar urteetan, haren ekoizpenak modu harrigarrian egin beharko luke gora, baina, datuaren gainetik, prozesuaren beraren garrantzia nabarmendu du: «Zer esan nahi du horrek? Hidrogenoak bere bidea egingo duela energia berriztagarriekin batera».

Hidrogenoa energia iturri gisa erabiltzeko prozesuak izan duen bilakaera aztertu zuen atzo Eusko Ikaskuntzako presidente ohiak, Ekonomialari Euskaldunen II. Biltzarrean. Egun osoko egitarauari izenburua eman zion hitzaldia zen harena: Hidrogenotik bioekonomiara (Htik BIOra). Hidrogenoaren erabileraren historia, egungo egoera, arazoak eta euskal industrian izan dezakeen eragina aletu zituen, besteak beste.

Hidrogenoa dagoeneko erabiltzen dela azaldu zuen Dorronsorok, esaterako espaziontzietarako erregai gisa, eta esan zuen gasolinarekin alderatuta energia dentsitate handiagoa duela, eta bolumen txikiagoa. Alde horretatik, esaterako, iragarri zuen egokia izan daitekeela «ibilbide luzeko garraioa eta industria deskarbonizatzeko», haren konbustioak ez duelako CO2rik sortzen, ur lurruna baizik.

Abantailak agerikoak dira, baina haren erabilerak «erronka tekniko» asko ditu; besteak beste, luzerako biltegiak, segurtasuna eta hidrogenoa uretik banatzeko erabiltzen diren elektrolizagailuek behar duten energia kantitatea. Azken faktore hori da buruhausterik handienetako bat, eta prozesurako energia nuklearraren erabilera aztertzen ari direla zehaztu zuen Dorronsorok: «Europan eztabaida dago energia nuklearra berdetzat jo daitekeen ala ez, baina hala dela ebatzi du Europako Batzordeak. Era berean, ezin da ahaztu Europan kontsumitzen den argindarraren %26 iturri nuklearretatik datorrela».

Diru publikoa, hasteko

Hidrogenoaren aldeko apustua, baina, luzaroko etorri da. Trantsizio ekologikoaren erpinetako bat da, eta lehen pauso garrantzitsuak ematen ari da. «Eta horretarako diru publiko pila bat behar da, teknologia garatzeko», ohartarazi zuen; «industria ondoren batu ohi da prozesuetara». Alde horretatik, azaldu zuen bi euskal enpresa handi buru-belarri murgildu direla hidrogenoan, Iberdrola eta Petronor, eta ez zuen ezkutatu agian zuriketa berdea delakoa egiten ari direla. Halaber, Euskal Herrian hidrogenoaren inguruko klusterizazio bat ikusten duela onartu zuen: «Enpresa askok dituzte proiektuak, eta olatura igotzen saiatuko dira».

2022ko EAEko Aurrekontuak: Elkarrekin Podemos-IUk, PP+Cs-ek eta Voxek osoko zuzenketa aurkeztu die Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuei. Taldeek, gainera, zuzenketa partzial ugari aurkeztu dituzte.

2022ko EAEko aurrekontuak: EH Bilduk ez du osoko zuzenketarik aurkeztuko, “elkarrizketarako borondate zintzoaren seinale”. Iriartek esan duenez, aurrekontu proiektua “ez da herri honek behar duena”, eta gaineratu du, “ahalegin zintzoa” egiten jarraituko dutela haiek “hobetzeko”.

«Gure helburua da sindikatua egoerarik okerrenean daudenen esanetara jartzea», Mitxel Lakuntzak bere buruari agindu bat emanez berritu du ELAko idazkari nagusi kargua. Prekaritatearen aurkako borroka areagotu behar dela esan du afiliatuen aurreko lehen hitzartzean, eta ez maila teorikoan bakarrik. 2022an lan hitzarmen asko amaituko dira, eta «urte gogorra» izango dela badaki. Horregatik, afiliatu guztiei esan die «konfrontaziorako» prest egon behar dutela. Mezu sozialarekin batera politikoa ere bidali du, euskal errepublika burujabearen alde eginez, eta Euskal Herriko ezkerreko alderdiei oharra bidali die: «Guk ez diogu gure autonomiari uko egingo. Ez badute bere rola betetzen, ELAk ez du ontzat emango».

ELAko ordezkariek atzo Mitxel Lakuntza (Iruñea, 1976) hautatu zuten berriro idazkari nagusi kargurako, Kongresu Konfederaleko azken bozketan. 2019an hartu zuen sindikatuko lema, Adolfo Muñoz Txiki-ren lekukoa hartuz, eta beste lau urtez jarraituko du karguan. Gehiengo handiz berritu zuen kargua, bere batzorde eragile osoarekin batera, Bilboko Euskalduna jauregian bildutako ordezkarien bozen %90,69 jasota. Aldeko 624 boz jaso zituen, aurkako 42, eta hamazazpi zuri.

Lakuntzak karga politiko handiko hitzaldia egin zuen; hala ere, nabarmendu zuen sindikatu bat direla, eta sindikatuak egungo gizartean «funtsezko tresna bat direla». Aurrera begira prekaritateak ez duela atzera egingo iragarri zuen, ez behintzat sindikatuek eragozten ez badute, eta, haren ustez, hor egon behar du ELAk: «Zer da sindikatzea? Boterea oinarritik eraikitzea, antolatzea eta ahul dagoen jendeari indarra ematea». Era berean, erronka jarri zion bere buruari: «Prekaritatearen kontrako borroka hori areagotu behar dugu, bereziki soldata arrakalaren aurka».

Bide horretan, Lakuntzak grebaren aldarria egin zuen. «Guretzat, konfrontazioa ez da sekula hitz zakar bat izango», nabarmendu zuen. Gogoratu zuen 2022an lan hitzarmen asko berrikusi behar direla, patronalak «soldata asko» murriztu nahiko dituela, eta, horrenbestez, urte gogorra izango dela. «Aspaldi ikasi genuen borrokatzen garenean bakarrik entzuten gaituztela», eta negoziazio horretan grebek izan dezaketen garrantzia aipatu zuen: «Grebak ez dira beste garai bateko gauza bat. Oso bizirik daude, eta ezinbestekoak dira lan baldintza onak lortzeko». Baina ez zion erreferentziarik egin balizko greba orokor deialdi bati.

Lakuntzak eragile batzordean giniko aldaketak azaldu zituen. Egun parekidea da, hiru emakume sartu direlako: Alazne Mantxola Mintegi (Diruzaintza), Anemiren Zelaia Arieta-Araunabeña (Sindikatzea) eta Leire Gallego Lopez de Goikoetxea (Ekintza soziala eta Genero Berdintasuna). «Etengabe eraldatzen ari den sindikatu eraldatzaile» moduan deskribatu zuen, eta haren kezka eta eta borrokak ez direla lantokietan amaitzen.

Estatu propioaren bila

Lantokietatik haratagoko kezka horietako bat izan da, hain zuzen, XV. Kongresu Konfederaleko berritasunetako bat. Euskal errepublika independentearen aldarria irmotasunez defendatu du ELAk. Egitasmo politiko horrek atal propioa izan du txostenean, eta Lakuntzak haren aldeko fronte komuna eskatu zuen: «Errepublika batean bizi nahi dugu. Estatu propio batean, emakume eta gizonen berdintasuna bermatuko duena, gure esku utziko duena herri honen erabateko autogobernua». Era berean, zehaztu du errepublika horrek sozialista behar duela, euskalduna eta ingurumena zainduko duena, «horrela gehiengoaren ongizatea bermatzeko». Euskalduntasuna hizpide hartuta, nabarmentzekoa kongresuko ia hitzaldi guztiak euskara hutsean izan direla.

Bide horretan, «esker instituzionala» interpelatu zuen idazkari nagusiak. Eragile sozialak ezkerraren beharrean daudela nabarmendu zuen, gobernuek ez diotelako inolako galgarik jartzen botere ekonomikoari. «Ezkerreko alderdi batengatik espero duguna da gai gatazkatsuak ez baztertzea, alternatibak lantzea eta oposizioa egitea. Hori nekez ikusten da gure instituzioetan. Aurrekontuei edo fiskalitateari besterik ez zaio erreparatu behar».

Hitzaldiaren ondoren iritsi zen agur ekitaldia. Greban dauden hainbat langile igo ziren tranpaldora, besteak beste, Novaltia botika banaketa enpresakoak edo Vulcanizados Zuloaga lantegikoak. Ordezkarien txalo zaparrada jaso zuten, eta «Borroka da bide bakarra!» oihu artean jaitsi ziren. Lakuntzaren iragarpenak betetzen badira, ez da oihu hori entzungo duen azken aldia.

2022ko Espainiako Aurrekontuak: Aurrekontu proiektua Senatura pasa da, aldeko 188 botorekin. Kontuak hilabete baino lehen prest izatea espero du Sanchezek, eta aldaketarik badago, abenduaren amaieran Kongresuan bozkatuko dituzte, urtarrilaren 1ean, garaiz eta behar bezala, indarrean sartzeko.

Mitxel Lakuntza aukeratu dute berriro ELAko idazkari nagusi, ordezkarien % 90aren babesarekin. Ordezkariek aho batez onartu dute sindikatuak datozen lau urtetan jarraituko dituen ildo estrategikoen ponentzia. ELAk, lehen aldiz, Batzorde Eragile parekidea izango du, gainera.

Patronalarekin aurreakordioa lortuta, bertan behera geratu da Cadizko metalgintzako langileen greba. Cadizko metalaren hitzarmenaren zirriborroak urteroko % 2ko soldata-igoera biltzen du. Sindikatuek “inflexio-puntutzat” baloratu dute aurreakordioa, oraindik berretsi egin behar bada ere.

«Garai gogorra, atipikoa eta emankorra izan da». Mitxel Lakuntza ELAko idazkari nagusiak horrela laburbildu ditu sindikatuaren azken lau urte eta erdiak. Pandemiak goitik behar baldintzatu du aurreko kongresu konfederaletik igarotako tartea, baina ordukoan afiliatuengandik jasotako agindua «nahikotasunez» bete dutela uste du. Urte hauetan ELAren afiliatu kopurua handitu egin dela nabarmendu du, eta greben zein zerbitzu juridikoen eraginkortasuna goratu. Era berean, kritiko mintzatu da ezkerreko euskal alderdien inguruan, eta ez ditu ezkutatu LAB sindikatuarekin izandako talkak.

ELAren XV. Kongresu Konfederaleko lehen eguna izan zen atzokoa, eta Bilboko Euskalduna jauregian bildutako 736 delegatuek gehiengo handiz onartu zuten egungo batzorde eragilearen kudeaketa txostena. Gaur batzorde eragile berriaren osaketari buruzko bozketa izango da —hiru aldaketa egongo dira— eta orduan berretsiko dute Lakuntza bere karguan lau urterako. 2019an ordezkatu zuen Adolfo Muñoz, eta hura da lema hartzeko hautagai bakarra.

Lehen egunean, baina, atzera begiratu zuen. Azken lau urteetako errepasoa euskara hutsean egin zuen —hitzaldi guztiak euskaraz izan ziren—, eta hasierako laburpena hobeto azaldu zuen. «Aro gogorra izan da, erasoei aurre egin behar izan diegulako; atipikoa, pandemiarengatik; eta emankorra, erronkak bete ditugulako», zehaztu zuen. Erasoen atalean erakunde publikoen eta patronalaren aldetik jasotakoak nabarmendu zituen: «Gobernuek eta patronalek negoziazio kolektiboa blokeatu egin dute».

Erakunde publikoek pandemian izandako jarrera kritikatu zuen, inbertsio sozialetan ahalik eta gutxiena gastatu zutelako, eta salatu zuen langileen defentsarako neurri bakarrak sindikatuen lanari esker iritsi zirela: «AHTaren lanak funtsezkoak zirela esan zuten orduan; iragan astean, aldiz, bidegorri bat zirela». Patronalaz mintzatzean, aldiz, «sekulako presioa» sartu zuela gaitzetsi zuen, eta enpresari elkarteak «herri honetako lobby eraginkorrena» direla gehitu.

Egoera horri aurre egitea «zaila» izan zen, eta borroka horretako «ezinbesteko bi lanabes» goratu zituen: greba eta zerbitzu juridikoak. Greba kopuruak gora egin duela aletu zuen, eta gatazka asko haiei esker irabazi direla. Besteak beste, Bizkaiko zahar etxeetako langileen 368 eguneko grebaldia hartu zuen gogoan. Zerbitzu juridikoen lantaldea handitu dutela azaldu zuen, 65 kidetik 81era, eta haiek gabe ezin dela ulertu «prekaritatearen aurkako borroka».

Hori guztia, baina, ezinekoa litzateke afiliaziorik gabe, eta haiei esker duten «autonomia» goratu zuen idazkari nagusiak. Haren hitzak berretsi zituen Amaia Muñoa idazkariorde nagusiak, txosten ekonomikoa aletzean: «Ez dugu mailegurik. Ez diogu inori ezer zor. Afiliatuei esker dugu autonomia osoa eta erabakiak hartzeko askatasuna». Azken lau urteetan 100.000 afiliatuen langa gainditu du berriz ELAk, eta %38,85eko ordezkaritza du Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Lakuntzak nabarmendu zuen Erriberan ugaritu direla gehien, eta egun ehun ordezkari falta zaizkiola Nafarroan ere ordezkari gehien dituen sindikatua izateko.

Hazkunde hori, hein handi batean, emakumeei esker izan da. Pandemiaren ostean lan baldintzak are gehiago kaskartzen saiatuko direla uste du, eta sindikatuak baldintza okerrenak dituzten langileen alboan egon behar duela. Alde horretatik, kolektibo feminizatuak aipatu zituen, eta sindikatu feminista izateko «konpromiso irmoa» berretsi zuen. Batzorde eragile berria parekidea da, eta egun ELAko afiliatuen %46 emakumeak dira, aurreko kongresuan baino %13 gehiago.

Talkak LABekin

Hitz kritiko guztiak, baina, ez ziren izan erakundeentzat eta patronalarentzat. Lakuntzak ez zituen ezkutatu azken lau urteetan LABekin izandako talkak. Bi aipatu zituen. Baga, 2017an subiranotasunari buruzko agiri bateratua idazten saiatu zirenekoak: «Interpelazioak ezberdin ulertu genituen; batez ere, EH Bilduri egin beharrekoak». Biga, Nafarroan izandakoak: «Nafarroan, arazo handiak izan ditugu LABekin sektore publikoko borrokak aktibatzeko. Nafarroan, arazo handiak izan ditugu beste sindikatuekin». Gaur Garbiñe Aranburu LABeko idazkari nagusiak gonbidatu gisa hartuko du hitza. Ikusi behar erantzungo duen.

Ezkerreko euskal alderdiak ere estu hartu zituen. «Argi esan behar dugu gustatuko litzaigukeela EH Bilduk eta Elkarrekin Podemosek bestelako politika egitea, baina ez dugu hori ikusten». EH Bildu gogor interpelatu zuen Nafarroako Gobernuarekin lorturiko akordioarengatik: «Ez dugu ospatzeko ezer. Atzerapauso lotsagarria da UGT, CCOO eta CENi finantzaketa bueltatu izana». Arnaldo Otegi, EH Bilduko koordinatzaile nagusia aretoan zen.

Agurrean, Lakuntzak batzorde eragilea utziko duten kideen lana goratu zuen, eta aitortza berezia egin zion Mixel Berhokoirigoin zenari. ELB sindikatuko sortzailea maiatzean hil zen, eta «benetako sindikalista» eta pertsona oso berezi gisa deskribatu zuen. «Beroko, ohore bat izan da», izan ziren azken hitzak.

ELAko nazio batzordeak idatzi du XV. kongresuaren ardatz den txostena. Pandemiak baldintzatu egin du sindikatuaren azken urteetako jarduna, eta ikasitakoa jasotzea du xede. Era berean, sindikatuaren helburu estrategikoak, zaindu beharreko gai kritikoak eta etorkizuneko eztabaida gaiak agertzen dira. Gaur egingo dute bozketa. Agiri mardula bost ataletan banatuta dago eta 256 puntu ditu guztira —ELAren webgunean dago—. Hemen, nabarmenetako batzuk:

Eraldaketa sozial, ekologiko, demokratiko eta feministaren alde

COVID-19aren krisiari erantzuna. ELAk «lan gogorra» egin du egungo krisiaren irtenbidea duela hamar urte eman zena bezalakoa izan ez dadin. Sistemaren eraldaketa sozial, ekologiko, demokratiko, feminista eta antirrazista aldarrikatu ditu sindikatuak.

Emakumeen borroka eredu. Txosten osoan askotan aipatzen dira mugimendu feministaren gorakada eta haren borroka moldeak. Genero-ekitatea alor guztietan lortu nahiko du ELAk, eta sindikatu feministatzat du bere burua. Afiliatuen %46,10 emakumeak dira, eta batzorde eragile berria parekidea izango da.

Zaintza erdigunean. Pandemiak erakutsi du «funtsezkoa» zer den: bizi jasangarria eta zaintza lanak. Hala ere, «lan horiek ikusezinak dira, gutxietsita eta prekarizatuta daude». Lan eremuan, kasu askotan pribatizatuta daude, eta, gehienetan, emakumeek etxean egiten dituzte, doan, modu prekarioan. Sindikatuak erregularizatu eta duindu egin behar direla uste du.

Zerga erreforma. ELAren ustez, premiazkoa da erakundeek biltzen duten diru kopurua handitzea zerbitzu publikoak mantendu edo hobetu ahal izateko. Hainbat neurri proposatzen ditu, eta arreta berezia jartzen du sozietate zergan.

Europako funtsen «tranpa». Azken hilabeteetan ELAk gehien errepikatu dituen leloetako bat da: Europako Funtsak baldintzatuta daude. Haiek lortzeko estatuek murrizketa sozialak onartuko dituztela ohartarazi du sindikatuak.

Guggenheimeko garbitzaileen mosaiko feminista.

Estatu independentearen alde, kultura errepublikanoaren alde

Estatu independente baten alde. ELAk euskal estatu baten alde egingo du, errepublika burujabe eta independente baten alde, nazio- eta klase emantzipaziorako horizonte gisa.

Errepublikazale. Errepublika da ELAk estatu horretarako nahi duen eredu politikoa, emakume eta gizon askeen komunitate gisa ulertua.

Alde bakarreko bidea. ELAk geldialdiak ikusten ditu erakunde subiranisten jardunean, eta argi du estatutuaren esparrua «hila» dagoela. Autonomismoa baztertzen du, horregatik iritzi dio alde bakarreko bidea dela estatu independente hori lortzeko modu bakarra.

Lan esparru propioa. Estatua, zertarako, baina? Besteak beste, lan harreman eta gizarte-babeseko euskal esparru bat eratzeko.

Federik ez Europan. ELA oso kritikoa da Europako Batasunaren egungo ereduarekin: «Europa neoliberala eta insolidarioa da auzi oso larrietan. Estaturik gabeko nazioen gatazkei buruz EBren posizioa da beti estatu kidearen gobernuarekin bat egitea».

Bestelako negoziazio kolektiboa lan prekaritateari behar bezala aurre egiteko

Elkarrizketa Sozialik ez. ELAk ez du parte hartuko Elkarrizketa Sozialean. Eztabaidagune horien xede bakarra langileen aurkako erasoak zuritzea dela iritzi dio, eta, gainera, patronalei beto eskubidea aitortzen zaiela.

Greba, tresna egokiena. «Langile klasearen boterea murrizten duten erreformei aurre egiteko, greba da tresnarik egokiena eskubideak defendatzeko». Greba egiteko gaitasuna eraikiz gero, ELAren ustez, jardun sindikala baliagarria izango da negoziazioa kolektiboan.

Estatuko hitzarmenei ez. «Prekaritatea lantokietara estatuko lan hitzarmenen bidez sartzen da, horiek berton hobetzeko aukera izatea demokrazia, burujabetza eta klase defentsako ariketa da». Gero aztertuko du sindikatuak eremu geografiko batzuetako sektore hitzarmenak edo enpresakoak lehenetsi behar diren.

Prekarioen sindikatua. ELAk kongresu honen «helburu estrategiko» gisa finkatu du langile prekarioengana iristea. Prekaritatearen aurkako borrokak definitu behar du ELA, eta, besteak beste, horregatik gerturatu da emakumeak nagusi diren sektoreetara.

Militantzia integrala, hobeto eta areago antolatua

Afiliazioan gora, emakumeei esker. Afiliazioak sindikatuaren autonomia bermatzen du, eta, ELAren ustez, posible da igotzea. Hala diote azken datuek, eta, hein handi batean, emakumeengatik izan da. Alde horretatik, sindikalizazioa zabaltzeak izan behar du hurrengo pausoak, eta ahalik eta lantoki gehienetara iristea.

Sindikatu feminista. ELAk aitortu du historikoki erakunde maskulinizatua izan dela, eta horregatik abiatu zuen 2016an genero ekitaterako antolakuntza aldaketa prozesua. Diagnostikoa eta plana eginda, jardun guztira zabalduko du.

Zerbitzu juridikoei gorazarre. Lan erreformak ELAren zerbitzu juridikoen lan karga asko ugaritu du. Jende asko afiliatzen da berehalako arreta juridikoa jaso nahian. Tresna oso baliotsua da, horregatik bere kudeaketa eta sistematizazioa hobetu behar dela uste du.

Europako funtsen aurkako ekintza bat.

Helburuekiko koherente diren aliantzak eta sinergiak

Gehiengo sindikalarekin bakarrik. ELA «harro» dago kontrabotere gisa duen ereduaz eta kulturaz, eta badaki horrek elkarlanerako bere aukerak murrizten dituela. «Euskal gehiengo sindikala» delakoa osatzen duten erakundeekin ikusten du bakarrik aliantza sindikal estrategiko aukera. Ez du LAB espresuki aipatzen, eta deitoratu egiten du hark «estatuko sindikatuekin» aliantza berri bat osatzeko omen duen asmoa. Era berean, ez du ikusten UGT eta CCOOrekin aliantza egonkorrik egiteko aukerarik. Estatuko hitzarmenak berton galarazteko bidean aliatutzat jotzen ditu Galiziako CIG sindikatua eta Kataluniako Intersindical.

Alderdi politikoengandik aldenduta. ELAk gizarte mugimendu ugarik azken urteetan hasitako mobilizazio zikloa txalotu du. Eta haien bideratzaile gisa, arrakastatsutzat jotzen du Euskal Herriko Eskubide Sozialen Gutuna eratu izana. Hori bai, ELAren ustez, Gutunak etorkizuna izango badu, erakunde politiko guztiak interpelatzeko ahalmena izan behar du.

Arabako Errioxako izendapen berri bati atea zabalduko liokeen lege aldaketak PSOEren babesa eduki beharko luke, Espainiako Kongresuan, datorren asteartean, baina EAJko diputatu Aitor Estebanek argitu du ardogintzaren alorreko lege proposamena ez dagoela alderdi bi horien arteko aurrekontuen negoziazioaren baldintzen artean. Beraz, indarra galdu du Errioxa sor-markaren barruan egonda ere Araban izendapen propioa eratzeko aukerak, eta Logroñon monopolio gisa kudeatzen duten izendapenaren kontseilutik askatzea ez da hain erraza izango, seguruenera.

Dena den, Madrilgo Kongresuak hilaren 30ean bertan argitu beharko du aintzat hartzen duen ala ez EAJk aurkeztu duen lege egitasmoa. Autonomia erkidego bat baino gehiago hartzen dituzten jatorri izenetan eremuko izenak sortzeko atea irekiko luke araudi berriak, adibidez Bordeleko sor-markan gertatzen den antzera.

Bien bitartean, Errioxan izu-laborria zabaldu du aukera horrek. Eztabaida politikorako hizpide nagusia da ardoa aspaldian han, Arabako ardogileak aspalditik saiatzen ari baitira askatasun handiagoa lortzen sor-markaren barruan. Europako erakundeen leihatilan dagoen sor-marka berri batek leherrarazi zuen ardoaren gatazka bere gordinean: Abra Arabako upategi txikiek sustatutako Arabako Mahastiak izenak; eta, orain, berriz, Errioxako alderdien eta jatorri izenaren beraren histeria beste koska bat igoarazi du EAJren lege egitasmoak, nahiz eta Esteban diputatuak aurrekontuen negoziaziotik kanpo utzi duen gaia.

PPk aurreratu du bere ezezkoa, eta PSOEk ez du jakinarazi oraindik bere «lehentasunezko bazkidearen» egitasmoaren alde egingo duen, baina EAJko diputatuaren azalpenarekin uler daiteke nekez aterako dela aurrera Arabako Errioxako sor-markari bidea emango liokeen lege aldaketa.

Ahulguneak

Arabako kontseilu berri batek Errioxako ardoaren kudeatze osoa hartuko luke bere gain Araban: zenbat landatu, ardoa nola azaldu, uztak nola izendatu… Hau da, Logroñoko botere gunea atzean utziko luke. Jatorri izen berri bat litzateke, baina Errioxa sor-marka galdu gabe. Kontseilu hori Eusko Jaurlaritzaren aterkian geratuko litzateke, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako beste edozein sor-markarekin gertatzen den modura.

EAJk dio Araban kontseilu berri bat sortzeak ez lukeela «ezer hautsiko» Errioxako sor-markaren barruan. «Prestigio handiagoko eredu bat» eraikitzen lagunduko luke horrek, Esteban diputatuaren alderdiaren arabera. Baina, hain zuzen, horren beldur dira Errioxako upategi handiak, Grupo Rioja buru dela. Nahiago dute denek zigilu berarekin aritu, desberdindu gabe eskualdeen lurrak, mahatsondoak, eguraldia, lan egiteko moduak eta abar. Arabako upategi txiki eta ertain gehienak, berriz, beste bide batetik doaz, ardoaren kalitatea kantitatearen gainetik jarrita, prezio apalak igoarazteko. Logroñon hartzen dituzten erabakiak, ordea, eragozpenak baizik ez dira ardo gorenak egin nahi dituztenentzat.

Errioxan oso estu hartu dituzte alderdi politikoak, azken urteotan, upategi handiek eta auzia baliatzen ari direnek: batik bat PP. «Errioxa gurea da» eta antzeko adierazpenak ohiko bihurtu dira Arabako Mahastiak zigilu berriaren harira.