Era berean, “prezioak izoztea edota jaistea” eskatu du, “legediak ezarritako baldintzetan”. Baina aurrera atera den testua Jaurlaritzan (EAJ eta PSE) Elkarrekin Podemos-IUrekin adostutako testua izan da, puntuka bozkatu dena.

Eusko Legebiltzarrean oposizioan diren taldeek (EH Bildu, Elkarrekin Podemos-IU eta PP+Cs) salatu dutenez, Osakidetzaren lan eskaintza berriak “ez ditu aurrekoaren zalantza eta susmoak argitzen”.

ELA, LAB eta ESK sindikatuek manifestatzera deitu dituzte gaurko Bizkaiko eraikinen eta lokalen garbiketako langileak. Manifestazioa Basaurin egingo dute, Arizko metro geltokitik udaletxera. Hurrengo asteetan Itzubaltzeta (Getxo), Durangon eta Bizkaiko Zubian ere batuko dira, eta protestak abenduaren 22an bukatuko dituzte, Bilbon.

Manifestazioen helburua da enpresaburuei lan baldintza «duinak» eskatzea. Horien artean legoke hilean 1.200 euroko soldata, hamabost ordainketatan (18.000 euro urtean). Langile gehienek lanaldi partziala dutenez, haien soldata ez da iristen «urrundik ere» mila eurora.

Espainiako Gobernua, sindikatuak eta patronala berriro batzartu dira asteazken honetan lan-erreformari buruz hitz egiteko, eta Pedro Sanchezen Exekutiboak kontratazioari lotutako hainbat aldaketa egitea proposatu du.

ArcelorMittalek 2020ko maiatzean martxan jarritako lan erregulazioa baliogabea izan zela berretsi du Gorenak. Lan-arloko aretoak enpresa siderurgikoaren helegitea atzera bota du epaian, eta sindikatuek salatutako lege-iruzurra izan zela baieztatu du.

Gainbalioaren zergari buruzko dekretu berriak indarrean dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Auzitegi Konstituzionalak gainbalioaren zerga kalkulatzeko modua baliogabetu ostean, foru aldundiek araudia egokitu behar izan dute.

Motz geratu da batzuentzat, luze besteentzat, eta botea leku egokian egin du pentsio erreformaren azken pilotak gutxi batzuentzat. Astelehenean, Espainiako Gobernuak eta CCOO eta UGT sindikatuek akordioa lortu zuten gizarte kotizazioak 0,6 puntu handitzeko eta hortik lortutako diruarekin pentsioen erreserba funtsa betetzeko. CEOEk ez zuen sinatu nahi izan, eta Confebaskek babestu egin du erabaki hori. ELAk eta LABek, berriz, ez dute gaizki ikusi kotizazioak handitzea, baina iruditzen zaie ez dela nahikoa «pentsio duinak» bermatzeko, eta nabarmendu dute indarrean jarriko den neurri sortak pentsioak txikituko dituela.

Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako patronala CEOEren kide da, eta jakinarazi du hark esandakoa bere egiten duela «hitzez hitz»; hau da, kotizazioak handitzeak enpresen gastuak handituko dituela eta, hortaz, haien lehiakortasunari kalte egingo diola. «Kontratazioaren eta suspertzearen hegaletan beruna jartzea da», esaldia baliatu du Confebaskek akordioa salatzeko, nahiz eta kotizazioak ez diren 2023ko urtarrilaren 1era arte igoko. Batez beste, enpresek hamar euro gehiago kotizatu beharko dituzte hilero, eta langileen soldata garbia pare bat euro txikituko da.

Sindikatu abertzaleek ez dute lekurik izan Madrilgo negoziazio mahaian, baina han izan balira ere nekez izango luke akordioak haien sinadurarik. Bakoitzak bere aldetik kaleratutako agirietan, ELAk eta LABek antzeko argudioak eman dituzte ituna kritikatzeko. Horrela, batek zein besteak nabarmendu dute kotizazioak 0,6 puntu handitzea motz geratzen dela. «Kotizazioei eskua sartuta ere ez dira bermatuko pentsio publiko duinak», esan du LABek, eta oso «urrun» jarraituko dute 1.080 euroko gutxieneko pentsioek, sindikatu abertzaleek eta Euskal Herriko pentsiodunen mugimenduak eskatutakoak. LABen arabera, Madrilen sinatutakoak «norabide argi bat» dauka: «Pentsio publikoen sistema hezurretan utzi, bizirik irauteko adina justu emango duen prestazio gisa, eta pentsio pribatu osagarrien eredua hedatu».

«Manipulazio nabaria»

ELAk ere «pentsio publikoen hobekuntza nabarmena» nahi du, eta argi du horretarako zergekin ere ordaindu beharko direla. Gainera, «manipulazio nabaria» ikusi du Belaunaldien arteko Ekitate Tresnari buruzko berrietan. «Lehen osagaia baino ez baita azpimarratzen», hau da, gizarte-kotizazioak 0,6 puntu handituko direla, baina badu bigarren puntu bat ere, eta horretan aukera zabaltzen da 2033tik aurrera pentsioen gastuaren ehunekoa murrizteko neurriak hartzeko. «Beste era batera esanda, pentsioak murrizteko konpromisoa hartu dute».

Era berean, gogorarazi du azken akordioa pentsioen erreformaren zati bat baizik ez dela, eta Kongresuan eztabaidatzen ari diren lege proiektuak erretiro aurreratuetan murrizketak egiten dituela eta ez duela «benetan» bermatzen erosteko ahalmena. Izan ere, Espainiako Gobernuaren asmoa da urtarrilean 2021eko batez besteko inflazioaren arabera igotzea pentsioak (%2,5 inguru), eta ez azarokoaren arabera, lehen ohitura zenez. LABi ere «iruzurra» iruditu zaio pentsioak batez besteko inflazioaren arabera eguneratzea, eta nabarmendu du ez dela azkena izango: «Bruselarekin kotizazio urteak 25etik 35era luzatzeko konpromisoa ezagutu berri dugu, baita pentsio pribatuak hedatzeko egitasmoak aurrera egiten duela ere ».

«Bruselarekin hainbat murrizketa egiteko konpromisoarekin» haserre dago ELA ere, eta, horregatik, alderdi politikoei exijitu die beren botoekin ez ditzatela neurri horiek onartu, eta 2011ko eta 2013ko pentsio erreformak indargabetu ditzatela.

Langileei eta beste gizarte eragileei begira dago LAB erreformei erantzuna emateko: «Madrildik eta elkarrizketa sozialetik datorrenari geldirik eta begira geratzea akatsa litzateke […]. Arrazoiak sobera daude Euskal Herritik eta Euskal Herrian errealki eragiteko greba orokorra egiteko».

Igotzeko tartea

Baina erreformak badu nork babestu. Horien artean dago bultzatzaile nagusia, Jose Luis Escriva Espainiako Gizarte Segurantzako ministroa. Patronalari zuzendu zaio, erreformari ezetz esateko beren argudio nagusia arbuiatuz: «Axola duena lan kostua da […]. Espainia, lan kostuetan, [igotzeko] tartea duen egoera batean dago». Kotizazioen igoera «izugarri apala» izateaz gain, beharrezkoa dela gaineratu du: «Ongizate estatua ordaindu egin behar da, eta gurearen antzeko sistemak dituzten herrialdeetan modu honetara [kotizazioak handituta] egiten dute».

ELAri eta LABi zuzendu zaie, berriz, Unai Sordo Espainiako CCOOko idazkari nagusia, Bilboko Herri Irratian. «Esaten zuten jasangarritasun faktoreak legedian jarraituko zuela, eta ez da hala; esaten zuten pentsioei buruzko akordioak pentsioak jaitsiko zituela, eta ez da hala». Sordoren arabera, sindikatu abertzaleek «zail dute» beren jarrera justifikatzeko: «Betidanik egurtu dute gizarte elkarrizketa, baina oso fruitu garrantzitsuak ematen ari da. Espainian hiru milioi lanpostu salbatu ditu; milaka batzuk Euskadin, eta hamarnaka mila enpresa salbatu ditu gure herrian».

GASTEIZ. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ogasunek 12.959 milioi euro bildu dituzte zergetan urri amaiera arte. Kopuru hori iaz tarte berean bildutakoa baino %15,5 handiagoa da, eta 2019koa baino %1,6 handiagoa, pandemia aurreko garaietakoa. Nafarroako azken datua irail amaierakoa da eta joera bera da: zerga bilketa iazkoa baino %19,3 handiagoa da izaten ari da eta duela bi urtekoa baino %7,7 handiagoa. Hilabete horietan 3.002 milioi euro bildu ditu Nafarroako Ogasunak.

Zerga bilketaren erritmoa ikusita, ez dirudi arazorik egongo denik EAEko Finantza Kontseiluaren iragarpenak betetzeko. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ogasunak bateratzen dituen erakundeak 15.578 milioi euroko bilketa aurreikusi zuen aurtengo. Lurraldekako entresaka eginda, Arabak iaz baino %16,6 gehiago bildu du urrira arte; Gipuzkoak, %16,1 eta Bizkaiak, %14,9.

Gainbalioaren zergari buruzko dekretu berriak asteazken honetan sartuko dira indarrean Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Auzitegi Konstituzionalak gainbalioaren zerga kalkulatzeko modua baliogabetu ostean, foru aldundiek araudia egokitu behar izan dute.

Leioako errepidea estaltzeko lanak 2023an hastea eta 2026an bukatzea espero dute. Obrak 2023ko lehen hiruhilekoan hastea eta 36 hilabetez luzatzea aurreikusi dute. Bizkaiko Foru Aldundiak 62,5 milioi euro gastatuko ditu.