Gasolioaren prezioaren gorakada gelditzea Espainiako Gobernuaren esku badago ere, Hiru sindikatuak azpimarratu du euskal erakundeek beste hainbat neurri har ditzaketela kamioilarien lan-baldintzak duinagoak izan daitezen.

Bestalde, Sestaoko ACB lantegia, berriz, normaltasunez hasi da gaur berriro ekoizten, joan den hilaren 9tik geldirik egon ondoren elektrizitatearen kostu handiagatik.

Hego Euskal Herriko garraiolarien greba hedatzen ari da. Patronal handiek ez dute bat egin, baina egunez egun gehiago dira lanuztea babesten duten enpresa txikiak eta garraiolari autonomoak. Autonomoek, gainera, baztertuta daudela uste dute. Madrilgo gobernua Espainiako garraio enpresa elkarte handiekin bildu zen herenegun, eta autonomoak ez dira ordezkatuak sentitzen. Are gehiago, Espainiako Gobernuak 500 milioi euroren laguntzak hitzeman ditu, eta autonomoek zalantza dute diru hori garraiolari txikiengana iritsiko den. Giro horretan, ezinezkoa ikusten dute greba bertan behera uztea. Gaur protestaldiko hamargarren eguna dute.

«Neurri horiek ezer gutxirako balio dute. Egoera zaila da, eta okerrera doa, gero eta garraiolari gehiagok egin baitute bat protestarekin. Orain arte ez zegoen arazorik elikadura hornikuntzan, baina inor ez dadila harritu merkatuetan sumatzen hasten bada», azaldu du Santi Sanchezek. Gidari autonomoa da, eta TransportBilbao Bilboko portuko garraiolarien elkarteko ordezkaria.

Ez dira hitz hutsak, herenegungo bileraren ondoren Fenadismer, Feintra eta Fetransa Espainiako garraio federazioek greba babestea erabaki baitzuten. Fetransako kide da Asotrava, EAEko garraiolari autonomoen elkartea. Haiekin harremanetan jarri da BERRIA, eta Fetransaren jarrera bere egin dute: «Gobernuaren neurriak ez dira salgaien errepide garraioarekin berriz hasteko bezain zehatzak; ez behintzat garraiolariak porrot ekonomikotik ateratzea bermatuko duten neurriak hartu arte». Orain arte, ofizialki grebarekin bat egin gabeak ziren.

Garraiolariek aho batez leporatzen diote zehaztasun falta Madrili, baina egia da, halaber, Europako Batasunak bihar eta etzi egingo duen goi bilerara arte ezin duela aletu zer egingo duen. Horregatik iragarri zuen iragan astean hartu nahi dituen neurriak hilaren 29an sartuko direla indarrean, goi bileran jakingo baitu zer egin ahalko duen: zergak murriztu, diru laguntza zuzenak eman… Horiek hala, ia ziurtzat jo daiteke greba, gutxienez, hurrengo asteartera arte luzatuko dela.

Asotrava autonomo elkarte bat da, eta zalantza du laguntzak indarrean jartzen direnean horiek «txikienengana» iritsiko diren. Autonomo elkarteak mesfidati mintzo dira, susmoa dutelako garraio enpresa handien artean banatuko dituztela laguntzak. «Zifra bat itsu-itsuan emateak ez du balio. Ez dakigu zenbat garraiolariri iritsiko zaion. Bost axola dio 500 edo 1.800 milioi euro diren: zenbat dagokion jakin behar du jendeak», zehaztu du Alberto Latorre Tradisna Nafarroako garraiolari elkarteko ordezkariak. Atzo protesta ekitaldia egin zuen Iruñean, eta berrehun kamioi inguru elkartu ziren.

Tradisnak duela hamar egun hasi zuen greba, baita BilbaoTransportek ere, eta garbi dute egungo egoeran ezinezkoa dela lanuzteak baztertzea. Hiru garraiolari autonomoen sindikatuak ere haiekin batera ekin zion protestari, eta begi onez ikusi ditu azken egunetan Eusko Jaurlaritzarekin eta Nafarroako Gobernuarekin izandako bilerak, baina neurri «sakonagoak» eskatzen ditu. Jon Altuna da haien bozeramailea: «Konponbide erraza dirua ematea da, baina neurri puntuala da, adabakia. Neurri orokor eta sakonagoak behar dira: esaterako, fakturak ezartzeko irizpide bat».

Autonomoek, izan ere, eskuak lotuta dauzkatela sentitzen dute, eta kostuen igoerak bezeroei eramateko zailtasunak. Sanchez: «Garraiolari batzuk dirua galtzen ari dira. Gasolioa hamar euroan jartzen bada, prezioa igo egin behar du, baina askotan ezin du. Gero Lehiaren Euskal Agintaritza eta halako elkarteak daude, txikitu egiten zaituztenak. Jendeak jakin behar du garraioa garestitu egin dela, baina garraiolariak ez duela gehiago kobratzen, eta garraio enpresa handiek asko okertu dituztela lan baldintzak».

Sanchezek bere kide baten kasua kontatu du. Madrilerako joan-etorriko enkargu bat egin ohi du, eta 690 euro jasotzen ditu. Bidaia egiteko erregaia 570 euro kostatzen da, eta dietak eta bidesariak ordaindu behar ditu. Hamabi ordu pasako lana da. «Horrela ezin da. Enpresa handiek asko prekarizatu dute lana, eta autonomoak ezin dira haiekin lehiatu». Hirun antzeko kasuak kontatzen dituzte, baita Asotravan ere: «Garraiolariak mugako egoera batean daude. Neurriek, zehatzak ez direnez, ez dute inolako segurtasunik zabaldu».

Bilboko portua, geldirik

Bilboko portua grebak Euskal Herrian izan dituen arretagune handietako bat izan da. Hamar egun dira ia ez dela kamioirik mugitu, eta azpiegiturako agintaritzaren arabera, biltegiak bere ahalaren %40an daude. Rikardo Barkala agintaritzako presidenteak aurtengo hazkunde aurreikuspenak asko apaldu zituen atzo: %7tik %2ra. Barkalak azaldu zuen deskargatzen den zamaren laurdena portutik irteten ari dela trenari esker, eta barruan kamioiek «normal» dihardutela.

Sanchez, aldiz, ez da iritzi berekoa. «Ez da egia. Egun normal batean 1.400 edukiontzi inguru mugitzen dira, eta 3.000 bat kamioi. Azken astean hamar-hamabost bat sartu dira eguneko, eta ontzietatik biltegietarako mugimenduak kamioiek egiten dituzte. Barkala jaunak ezin du halakorik esan». Portuko garraiolariek, dena den, badakite hainbat sektoretako egoera okertzen ari dela, baina egungo egoeran ezin dute lanik egin: «Neurri eraginkorrak ikusteko 29ra arte itxarotea beranduegi izan daiteke herri honentzat. Lantegi asko daude aldi baterako erregulazioetan».

Hego Euskal Herriko beste patronalek oraingoz ez dute greba egingo. Guitrans Gipuzkoakoa Fenadismer federazioaren barruan dago, baina iritzi dio egungo egoeran greba egitea ez dela «eraginkorra». Hala ere, bat dator autonomo elkarteen eskakizun gehienekin: «Konponbide bakarra prezioak eguneratzea da, eta gobernuak erregaien zergak murriztea».

Hegoaldeko garraio sektoreko bederatzigarren greba eguna, 2022ko martxoaren 22an. Garraio sektorearen protestak areagotu dira grebaren bederatzigarren egunean

Raquel Sanchez Garraio ministroak adierazi du Espainiako Gobernuak erregaien prezioaren gorakada mugatzeko aukera aztertuko duela eta garraiolariei greba bertan behera utz dezatela eskatu die, atzo iragarritako neurriak aintzat hartuta.

Espainiako Gobernuak eta enpresa elektrikoek energia merkeagoa lortzeko bilera konstruktiboa egin dute. Konpainia elektrikoak prest daude mozkinak murrizteko eta irudia sendotzeko, Europa Pressek aipatutako Exekutiboaren iturrien arabera.

Grebara deitu ez duten garraiolarien patronalarekin akordioa egin du Espainiako Gobernuak gasolioa merkatzeko, eta ikusteko dago eskaini dituen neurriak nahikoa izango diren greban ari direnek lanuztea bazter dezaten Euskal Herrian. 500 milioi euroren laguntzak jarri ditu mahai gainean Madrilek, baina ez du azaldu nola gauzatuko duen laguntza hori, zer neurri zehatzen bidez. CNTC Espainiako garraiolarien elkarterik handienak onartu egin du gobernuaren eskaintza, eta gaur jakingo da Hiru sindikatuak eta Bilboko Portuko autonomoek zer egingo duten.

Pedro Sanchez presidenteak aurreratu zuen moduan, martxoaren 29an lege dekretu bat onartuko du Espainiako Gobernuak, eta Frantziak iragarritako laguntzen ereduari jarraituko dio, Raquel Sanchez Garraio ministroak atzo esplikatu zuenez, garraioko patronalekin egindako bilera luze baten ostean. Frantziako ereduan, aurrekontu publikoek eutsiko diote laguntzaren zati bati, eta beste zati bat erregaia banatzen duten enpresek ordainduko dute. Dena den, Madrilek ez du erabakirik hartuko hilaren 24an eta 25ean egingo duten Europar Kontseiluaren aurretik.

500 milioi euroko laguntza hori orokorra da oso, eta, hortik aurrera, gehiago dira galderak erantzunak baino; alegia, ez dute jakinarazi ibilgailu bakoitzak bere ezaugarrien araberako laguntzak jasoko dituen edo beste modu batera egingo den, ezta gasolio litroa zentimotan zenbat merkatuko den ere; halaber, ez dute zehaztu laguntzak zenbat iraungo duen.

CAFek jarduera geratu du

Garraiolarien greba gero eta arazo gehiago sortzen ari da industrian eta banaketa zerbitzuetan, baina ez ditu erabat geldiarazi. Lehengaien eta osagaien gabeziak hainbat fabrikaren geldialdiak eragin ditu azken egunetan, ordea, eta CAFek jakinarazi du jardueraren zatirik handiena bertan behera utzi beharko duela bihar. Gipuzkoako industria enpresarik handienak iragarri du bere langile gehienak lanik gabe egongo direla bihar, baina ez du zehaztu zenbat iraungo duen egoera horrek. Beasaingo eta Irungo lantokietan, trenen fabrikazioan eta ibilgailuen azken faseko esparruetan izango da geldialdia. Lanik egin ezin duten beharginek aurrerago egin beharko dituzte ordu horiek, zuzendaritzak esan duenez.

Euskal Herriko gune logistiko nagusian, berriz, Bilboko portuan, «%100ean» ari dira lanean, Ricardo Barkala hango presidenteak ziurtatu duenez. Itsasontziak sartzen eta ateratzen ari dira, eta zamaketa lanak egin egiten dira. Arazoa da grebak asko murriztu duela portura sartzen edo handik irteten diren produktuen joan-etorria. Autonomoak dira nasetan ibili ohi diren kamioilari gehienak, eta haien artean du lanuzteak arrakastarik handiena.

Bizkaiko beste gune logistiko handi bat Mercabilbao da, janaria banatzeko zentroa. Gorka Moreno fruta eta barazkien handizkako elkarteko presidenteak azaldu du zenbait produkturen eskasia antzematen ari direla. Atzo goizean, Almeriako barazkiak —tomateak, lekak, berenjenak…— eta Valentzia aldeko laranjak eta mandarinak falta ziren. Igandean Errioxatik iritsi ziren barazki gehiago, baina ez dute espero asko iritsiko denik aste osoan. Horren ondorioz, handizkako saltzaileak biltegietan daukatena ari dira merkaturatzen.

Hiruren protesta

Hiru sindikatuak protestekin jarraitu zuen atzo. Ertzaintzak galarazi egin zuen haien kamioi karabana Bilboko erdigunera sartzea, eta baita Santurtziko portu ingurura hurbiltzea ere. Hiruk esan du Jaurlaritzak sektoreko bileratik kanpo utzi duela. Nafarroako Gobernua bihar goizean elkartuko da garraiolarien sindikatuarekin.

«Hemengo agintari politikoek hainbat erabaki hartu dituzte, eta ez garraioa babesteko». Zer neurri diren horiek? Zerga sistema aldatu dutela dio Hiruk, eta garraioko autonomoentzat «estatu osoko PFEZ garestiena» ezarri dela. Gainera, «Euskal Herria zeharkatzen duen bide nagusian» garraiolariei bidesaria jarri diotela gogoratu du; «zuzenean ogasunetara bidaltzen diren fakturetan beren QR kode bat sartzera ere behartu gaituzte».

Patronal handi batzuek, horien artean Fenadismerrek, lanuztearekin bat egin dute. Nahiz eta Espainiako Gobernuak CNTCrekin akordio bat iragarri, bertako patronal batzuk adostutakoaren aurka agertu dira.

Espainiako Gobernuak 500 milioi euroko neurriak iragarri ditu garraiolarientzat, gasolioa merkatzeko. Bien bitartean, kamiolariek karabanak egin dituzte Bizkaian eta Nafarroan. Zortzi egun daramatzate greban.

CAFek bere jardueraren zatirik handiena geldituko du asteazken honetan, garraiolarien grebaren ondorioz hornidura nahikorik gabe geratu delako.