Zehazki, 1,4 puntu murriztu du BPGaren 2022ko hazkunde-aurreikuspena, % 4,1eraino. Inflazioa da susperraldirako mehatxu nagusia, eta aurten % 7 eta 2023an % 2,5 izatea aurreikusten du.

Mitxel Lakuntza sindikatuko idazkari nagusiak 1.381 euroko gutxieneko soldata eskatu du, KPIaren araberako soldata-igoerak, langile publikoen finkapena, edo energia-enpresen publikotasuna.

Lau gazte atxilotu dituzte 2022ko apirilaren 6an Hazparnen eta Itsasun (Lapurdi) higiezinen agentzien kontra pintaketak egitea egotizta. Azaroa eta martxoa artean Ipar Euskal Herriko hainbat agentziatan espekulazioaren kontra egindako pintaketen harira zabaldutako ikerketa baten ondorio omen dira.

Etxebizitzen eraikuntza % 10 eta % 15 artean garestitu da azken hiru hilabeteetan. Ukrainako gerrak eta energia-krisiak lehengaien garestitzea eragin dute, eta horrek arriskuan jarri du eraikuntzaren sektorea.

Arcelor Mittal etorkizuneko erregulazioak egiteko baldintzak negoziatzen hasiko da etzi sindikatuekin. Azken asteetan etenaldiak egin behar izan ditu energiaren kostuengatik, eta bere burua prestatu nahi du. Espainiako Gobernuak hainbat neurri hartu ditu argindarraren prezioa mugatu eta haren kontsumitzaile handiak diren enpresei laguntzeko, baina altzairutegiaren mugimenduak errealismo mezu bat zabaldu du. Euskal Herriko plantek Espainiakoekin batera negoziatuko dute, eta sindikatuen ordezkaritza ere horrela banatuko da. Dena den, enpresak ez du akordiorik behar aldi baterako erregulazioak baldintza orokorretan aplikatzeko. Mercedesek Gasteizen zuen plantan, esaterako, ez zen akordiorik egon, eta langileek ez dute osagarririk.

Arcelor Mittalek 1.400 langile ditu Euskal Herrian. Sestaoko (Bizkaia) ACBn 240 dira; Etxebarriko plantan, 340 (Bizkaia); Bergara eta Olaberrikoan, 500 inguru (Gipuzkoa), eta Nafarroako hiruretan (Lesaka, Legasa eta Berriobeiti), 310. Enpresa horietako ordezkariak, baina, Espainiakoekin batera eseriko dira, eta guztira 8.000 langile dira, gehienak Asturiasen. Horiek hala, langile batzordearen banaketa hurrengoa da: UGTk bost ordezkari izango ditu; CCOOk eta ELAk, hiruna, eta LABek eta USOk, bana.

Euskal Herriko planten jarduna oso ezberdina da. Sestaon, esaterako, altzairu bobina handiak ekoizten dituzte; Gipuzkoan produktu luzeekin egiten dute lan, barrak eta antzekoak, eta Etxebarrin kontserbetarako latak egiten dituzte. Hala ere, enpresak erregulazio bateratu bat adostu nahi du. Argindar gehien kontsumitzen dutenetako bat Sestaoko altzairutegia da, eta neguan bi hilabete egin zituen geldirik haren prezioarengatik. Martxoan itzuli zen lanera, eta hartaz geroztik beste bederatzi egun egin ditu geldirik. Olaberrian eta Bergaran ere etenaldi «selektiboak» egin dituzte neguan. Ordu bakoitzeko argindarraren prezioen arabera antolatu zituzten txandak.

Arcelor Mittalek «eskura» izan nahi du malgutasun erreminta hori. «2021eko abenduan amaitu zen erregulazioa bezalakoa nahi dugu, sindikatuekin izandako akordio ezarengatik berritu ez zena», azaldu du enpresak. Egun, gainera, enpresaren arabera, mehatxuak gehiago dira, argindarraren garestitzeari lehengaien krisia gehitu zaielako, eta Ukrainako gerrak mundu osoko merkatuan eragindako ezegonkortasuna. Horren zehar kalteen eredu, iragan astean Etxebarriko planta geldirik egon zen egun batzuetan: garraiolarien grebaren eraginez, ezin izan zuen jaso latak egiteko erabiltzen duten letoia.

CCOO, erabakigarri

Enpresak azaldu bezala, aurreko erregulazioa iazko abenduan amaitu zen —2009tik zegoen indarrean, eta langileen soldaten %90 bermatzen zuen—, CCOOk bere jarrera aldatu zuelako. Orduan sindikatuak esan zuen ez zetorrela bat enpresak hura luzatzeko mahai gainean jarritako argudioekin, eta gogorarazi zuen multinazionalak 5.490 milioi euro banatu zituela iaz dibidendutan. ELA eta LAB ere luzatzearen aurka agertu ziren.

ELAk dagoeneko aurreratu du ez duela begi onez ikusten oraingo asmoa. Unai Martinez industria idazkari nagusiak Cronicavasca atariari esan dionez, Arcelorrek «behin-behineko arrazoi bat erabiltzen du egiturazko arazo bat ez konpontzeko». Martinezentzat ere ez du zentzurik neurri orokor bat ezartzeak planta bakoitzaren ezaugarriak ezberdinak izanda.

Are gehiago, ELAko kideak ez du baztertu erregulazio berriaren auziak Espainiako Auzitegi Gorenean amaitzea. Enpresa beste aldi baterako erregulazio bat aplikatzen saiatu zen pandemia garaian, 2020an, eta Auzitegi Nazionalak onartu egin zuen sindikatuek jarritako helegitea.

Bilboko portuan lan egiten duten garraiolarien greba amaitu da. 700 garraiolari inguru, edukiontziak kargatzen dituztenak, greban zeuden oraindik, baina atzo akordio batera iritsi ziren enpresekin, eta lanera itzuli ziren. Astelehenean muzin egin zioten garraio enpresen eskaintzari, baina atzo portuko agintaritzak egin zituen artekari lanak.

Duela hiru aste Hego Euskal Herrian hasi zen garraiolarien greba ofizialki amaitu da. Bilboko portuan granelak mugitzen dituzten garraiolariak iragan ostiralean itzuli ziren lanera, eta edukiontziak mugitzen dituztenak falta ziren. Garraiolariek zerbitzuen prezioa igotzea eskatzen zuten, haien iritziz 15 urte zeramatzatelako baldintzak okertzen. %12ko igoera eskatu zuten, erregaien garestitzeari lotuta, eta prezioak hilabetero berrikusteko mekanismoak.

Kooperatiben ikur izandako Fagor Etxetresnak ohiaren egoitza nagusia erosi du Ekide Group ingeniaritzak, Arrasateko San Andres auzoan (Gipuzkoa). Garai batean euskal industriaren abangoardia izan zenaren zoruan haziko da datozen urteetan Ekide taldea, erakutsita Arrasateko industria ingeniaritza hori gero eta gihar handiagoarekin ari dela. Hamabost milioi euroren truke bereganatu du industria azpiegitura historikoa, 58.000 metro koadroko esparrua, eta 2023. urterako bere jarduera guztia jarriko du han. Inbertsio horrekin batera, datozen lau urteetan 80 lanpostu sortzeko plana dauka enpresak; industria fabrikazioa ere bere gain hartzen du Ekidek, eta, gaur egun, 225 beharginek osatzen dute lantaldea. 2021ean, 35 milioi euroko fakturazioa lortu zuen, besteak beste Irizar, CAF, Talgo, Gestamp, Mayer eta Siemens Mobility edukita bezero gisa.

2014. urteko uztailean likidatu zituzten Fagor Etxetresnen jabetzak, konkurtso fase traumatiko baten ostean, eta, horri esker, zorren zati bat jaso zuten porrot egindako enpresa handiaren hartzekodun gutxi batzuek; beste askok ez zituzten sekula berreskuratu galerak. Kataluniako CNA taldearen aldeko adjudikazioa erabaki zuen Donostiako Merkataritza arloko epaile Pedro Malagonek, 42,5 milioi euroko eskaintza ontzat jota. Aljeriako Cevital multinazionala izan zen beste hautagai sendoa, baina motz geratu zen egindako eskaintzan.

San Andres eta Garagartza

Kontua da Fagor Etxetresnak ohia alokairuan ari zela San Andresko egoitza nagusian, 2013an porrota gero eta argiago iritsi zitzaionean; planta handia Ekimen Berri Kudeaketa enpresak erosi baitzuen 2011. urtean, Mondragon korporazioaren sozietate batek. Horregatik ez zen sartu kooperatiba historikoaren likidazioan: ez zen haren jabetza. Orain, berriz, Mondragonekin egin du akordioa Ekide Groupek, hamabost milioi euroren truke San Andresko instalazio erraldoiak erosteko.

Garagartzako fabrika handia ere (Arrasate) Ekimen Berri Kudeaketarena zen, ez Fagor Etxetresnak ohiarena, eta CNA taldeak han egin zuen etxetresnen alorrean Fagor marka suspertzeko saio antzua, alokairu baten truke. Beste industria jarduera batzuetan oso marka preziatua da oraindik ere Fagor, izen bereko taldean dauden kooperatiba indartsuei esker: besteak beste, Fagor Arrasate, Fagor Ederlan, Fagor Automation, Fagor Porfessional (Industrial zena) eta Fagor Electronica.

Ekide Group duela 30 urte sortu zuten, Arrasateko Mondragon Unibertsitatean, hiru langileren egitasmo bati esker. Zenbakizko kontroleko makinekin abiatutako enpresan, egun, ingeniaritza eta fabrikazio industriala egiten dute, kontrolerako gaiak eta robotika. Hedatze prozesu indartsu batean da Ekide; badu beste lan zentro bat Bizkaian, eta bi atzerrian: bata Mexikon eta bestea Txinan. Fagor Etxetresnak zenaren instalazioak zaharberritu ondoren, balio erantsi handiko ekoizpena garatu nahi du han Ekidek.

Itsasadar azpiko tuneletik Getxo eta Sestao lotuko dituzten errepideak horrelakoak izango dira. Artatzako (Getxo) eta Ballontiko (Sestao) biribilguneak egiteko konponbide teknikoak aurkeztu ditu Aldundiak. Eskuinaldean, Artatzako parkea saihestuko dute. Ezkerraldean, lotune handi bat altxatuko dute.

Bertan behera utzi dute Bilboko Portuko garraio greba, 2022ko apirilaren 5ean. Bilboko Portuak ohiko jarduera berreskuratuko du 22 egun eta erdiko geldialdiaren ondoren, Bilboko portuan edukiontzietan aritzen diren enpresek eta autonomoek akordioa lortu baitute.

ELAk lanuztea deitu du apirilaren 12an Administrazioan, behin-behineko langileak finko egiteko 4.500 plazako enplegu eskaintza prozesu aparteko eta bakarra galdegin eta prozesu horretan esperientzia erabakigarria izan dadin eskatzeko.