Motelago, baina hazten ari da Euskal Herriko ekonomia. Azken datua Nastatek emandakoa da: urteko lehen hiruhilekotik bigarrenera %0,7 handitu da Nafarroako BPG barne produktu gordina, 2021eko azkenekotik 2022ko lehenengora baino hiru hamarren gutxiago. Urte arteko tasan are nabarmenago ikusten ari da moteltzea: %6,5 haztetik %4,5 haztera igaro baita. Edonola ere, datu sendoak direla nabarmendu du Elma Saiz Ekonomia kontseilariak, eta ziurtatu du pandemia aurreko mailan dagoela dagoeneko Nafarroako ekonomia.

Nastatek irailaren 23an zabalduko ditu datu osoagoak, baina aurreratu du ekonomiaren adar guztiek datu positiboak eman dituztela. Eskariari dagokionez, kontsumoaren hazkundea apaldu egin da, eta enpresen inbertsioak ere moteltzen ari dira, baina esportazioek oso datu onak eman dituzte.

2022. urtean ekonomia %5 haziko dela diote Nafarroako Gobernuaren azken aurreikuspenek, baina Elma Saiz Ekonomia kontseilariak onartu du agian datu hori berrikusi egingo dutela. Zuhur azaldu da, «marko geopolitikoan muturreko ezjakintasuna eta desegonkortasuna» dagoelako, eta giro horretan zaila delako aurreikuspenak egitea.

Nafarroako datuen oso antzekoak aurreratu zituen joan den astean Eustatek Arabarako, Bizkairako eta Gipuzkoarako: BPGa %0,9 handitu da hiruhileko arteko tasan, eta %4,3 urte artekoan.

Ustekabe ona Frantzian

Ipar Euskal Herriko daturik ez dago, baina Frantziaren datuak erreferentzia gisa balio badu, pentsatzekoa da hazkundea dagoela Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan ere. Izan ere, Inseek zabaldu du Frantziako BPGa %0,5 hazi dela urteko bigarren hiruhilekoan. Datua ustekabe ona da, Inseek berak %0,25 espero zuelako, eta Frantziako Bankuak, berriz, %0,2. Lehen hiruhilekoan %0,2 uzkurtu zen, eta alarmak piztu zituen.

Inseek azaldu duenez, esportazioek pisu handia izan dute datu positiboan, %0,8 handitu baitira. Horrek balio izan du kontsumoaren apaltzea konpentsatzeko (-%0,2). Urte osorako %2,5eko hazkundea espero dute estatistika erakundeak eta Frantziako Gobernuak, eta antzeko kopurua eman berri du Nazioarteko Diru Funtsak ere (+%2,3).

Eurogunean, bizkorrago

Oro har, euroguneko ekonomia ongi eusten ari da inflazio handiak, Ukrainako gerrak eta energia krisiak sortutako egoerari. Moteltzerik ez dago, berriz, eurogunean. Aitzitik, pixka bat bizkortu da hazkunde erritmoa, %0,5etik %0,7ra. Arrazoia? Frantzia ez ezik, Italia ere bizkorrago hazi dela (%0,1etik %1era), baita Espainia ere (%0,2tik, %1era). Frantziaren ekarpenarekin, konpentsatu egin dute Alemanian hazkundea seko geratu izana (%0,8tik %0ra). Urte arteko tasan, ordea, erritmo galera izan da eurogunean, %5,4tik %4ra.

Uda ona espero dute iragarleek, turismoari eta ostalaritzari lotutako gastua oso indartsu dabilelako, baina udazken-neguetarako aurreikuspenak askoz beltzagoak dira.

Iragan ez hain urrunean, bero handiko egunak etorri ahala joan eta ahazten ziren. Aitzitik, azken hamarkadan bero olatuen maiztasuna handitu da. Nafarroako Aemet meteorologia agentziaren arabera, Iruñerrian azken 70 urteetan berorik handieneko hamar boladetatik erdiak XXI. mendean izan dira, eta ia denak azken hamarkadan. Eta, hori, aurtengo datuak aintzat hartu gabe. Adituek ohartarazi dute etorkizunean ohiko izango direla aurtengoa bezalako udak; are okerrago, muturreko tenperaturak maizago gertatuko direla.

OME Osasunaren Mundu Erakundeak ohartarazi du klima aldaketa dela gizateriaren osasunerako «mehatxurik handiena». Nazioarteko erakundeak kalkulatu du 2030 eta 2050 bitartean 250.000 lagun hilko direla goseteen, gaixotasunaren eta estres termikoaren ondorioz. Erronka handi bat da, baita lan munduarentzat ere. Beroa ez da langileek noiz edo noiz jasan beharreko kontu bat; egun, lan arrisku eta arazo bat da.

Aurten, bereziki nabaritu da. Adibidez, Nafarroan, 2019an, osasun zerbitzuek 49 kasu artatu zituzten beroagatik; 2020an, 32; eta iaz, 30 — lan arloko kontsultak hamalau, hamar eta zazpi izan ziren, hurrenez hurren—. Aurten, ostegunera arte jada gainditu dituzte aurreko urteetako datuak: 70 herritar artatu dituzte; horietatik hamabi langileak izan dira.

Muturreko egoera lazgarria hegoaldekoagoak diren tokietan gertatu da, Madrilen ero kolpe baten ondorioz kale garbitzaile bat hil baitzen uztailaren 17an. «Euskal Herrian ere hil dira zenbait langile beroaren ondorioz», gogorarazi du Ibon Zubielak, LABeko lan osasun arloko arduradunak. 2017an, Lesakan (Nafarroa) langile bat hil zen baso lanetan eta beste bat Sukarrietan (Bizkaia) beste bat, errepidea garbitzeko lanetan: «Bero handia egiten zuen, ez zuen babesik. Nahiz eta esfortzu fisiko handia ez izan, bero kolpeak jota hil zen».

Gutxieneko tenperatura

2003ko abuztuko bero olatua mugarri izan zen. Geroztik, Espainiako Gobernuak irizpide orokorrak ezarri zituen beroaren planean, eta erkidego bakoitzak bere errealitatera egokitzen du: osasun publikoari begira, bero olatua zehazteko gehieneko tenperatura 36 gradutik gora da Hego Euskal Herrian. Alta, hori bezain garrantzitsua da gutxieneko tenperatura. «Organismoak, suspertzeko, gaueko atsedena behar du. Bero alerta bat dugunean, eta gutxieneko tenperatura handia denean, gorputza ez da behar bezala osatzen», esan du Nieves Sagues NOPLOI Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuko medikuak. Hala, gutxieneko tenperaturaren erreferentziak aldatu egiten dira lurraldez lurralde: Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 20 gradutik gorakoa da, eta Nafarroan, 18 gradutik gorakoa, Erriberan salbu —21 gradutik gorakoa—.

Meteorologia agentziak ondorengo bost egunetako aurreikuspena aurreratzean, gutxieneko eta gehieneko tenperaturak (biak aldi berean) non gaindituko diren zehazten du, eta bertan bero olatuak iraun dezakeen egun kopuruak markatuko du arrisku maila. Informazio horretan oinarrituta, gizarte osoari begirako alerta ezartzen dute gobernuetako osasun publikoko atalek.

NOPLOIk eta Osalanek, berriz, bi egun lehenagotik ohartarazten diete enpresei, prebentzio ordezkariei, sindikatuei eta mutualitateei. Amelia Aguilar NOPLOIko teknikariaren arabera, beti lan antolamendua egokitzeko eta beroari aurre egiteko prebentzio neurri teknikoak gomendatzen dituzte. «Lan munduarentzako dei orokor bat da». Informazio horretan azpimarratu denez, aginte katean arduradunari jakinarazi behar zaio langileak iraganean osasun arazorik izan ote duen; lan erritmoa berora egokitu behar da; hainbat aldiz atseden hartu eta edan behar da…

Lantokien baldintzei buruzko araudia 1997koa da, eta orduko errealitateari erantzuten dio. «Egungo udak ez dira 1997koak», dio Aguilarrek. Batetik, dekretuak ez ditu zenbait kontzeptu eguneratu; adibidez, estres termikoa. «Soilik deserosotasun termikoaren arriskua jasotzen du». Bestetik, legeak ez du neurri jakinik proposatzen kanpoaldean lan egiten duten beharginentzat; bero kolpea jasateko arriskurik handiena dutenak, alegia.

Dena den, lan sedentario arinetarako barrualdeetan baldintza batzuk ezartzen ditu, eta horiek bete beharrekoak dira, Aguilarren arabera. «Lan ikuskaritza batek dokumentazioa eskatu, eta txostenek erakusten badute tenperaturak gainditu direla, araua hautsi dute».

CCOOko Alfonso Sanzen ustez, legedia egungo errealitatera egokitu behar da, eta bai beroa eta bai hotza lan arrisku gisa hartu. Egoerak lan baldintzarik kaskarrenak dituzten langileei eragiten diela nabarmendu du. «Lan prekaritatea ez da soilik lanaldian edo soldatan islatzen, baita lan osasunean ere. Tenperatura handiekin arropa egokirik ez izatea, ura hartzeko tokirik ez izatea edo maiz ez gelditzea arriskutsua da oso».

Enpresek, lan arriskuen prebentzioa egitean, tenperatura eta inguruneko baldintzak oso kontuan izan beharko lituzkete. «Normalean, ez dituzte lan osasun arloko erakundeen gomendioak betetzen, eta ez dute arriskurik neurtzen. Egitekotan, prebentzio arloko ordezkariek mugiarazten dute enpresa», kritikatu du LABeko Zubielak.

2017. urtearen amaieran, Nafarroako Gobernuak klima aldaketara egokitzeko Life Nadapta proiektua jarri zuen abian. Egitasmo horren barruan, lan munduko errealitatea ezagutu nahi izan dute. NOPLOIk beroarekin zein hotzarekin arazoak izan ditzaketen 245 enpresaren egoera bertatik bertara ezagutu du, 2019tik 2021era. Emaitzak deigarriak dira: enpresen %85ek aitortu dute muturreko tenperaturekiko esposizioa zutela, baina soilik %24k identifikatu dute modu egokian estres termikoa zuela. «Arazoa ez bada ongi identifikatzen, arazoa existituko ez balitz bezala da», esan du Aguilarrek.

Tenperaturagatik arrisku bat duten enpresen %53k ez dute euren plangintzan prebentzio neurririk, eta gainerakoen artean soilik hamarretik batek du aurrekontu bat. Bisitatutako enpresen herenek (%35ek) badakite pertsona hauskorrak dituela; baina ez dituzte zuzen identifikatzen, eta gainerakoek ez dakite halakorik dutenik ere. «Ez badaude zuzen identifikatuta, zaila da prebentzio neurriak egoki ezartzea eta bero olatu batetik babestea», azaldu du Nieves Sagues medikuak.

Azkenik, aztertutako enpresen herenek soilik daukate prozedura bero kolpe bat izanez gero eta bisitetan ez zuten topatu bero olatuetarako prozedurarik. «Enpresa guztiek pentsatuta eduki beharko lukete nola jokatu larrialdietan, baita muturreko tenperaturetarako», dio Aguilarrek.

Haren esanetan, euren produkzioagatik estres termiko arriskua duten enpresentzat garrantzitsuak izan daitezke antolamendu neurriak, baina, horien gainetik, «beti» neurri teknikoak daude. «Adibidez, enpresa batean, eraikinaren egoeragatik, lehen deseroso zena orain estres termiko bihurtu zaie, eta antolamendu neurriak adabakiak baino ez dira haientzat. Maiz egoera konpondu behar dute». Beste batzuetan, airea xurgatzeko sistema bat izan daiteke konponbidea, edo leihoetan argi infragorria pasatzen uzten ez duen tratamendu bat. Azkenean, neurri tekniko orok inbertitzea eskatzen du.

Kanpoko langileen neurriak

Eta zer gertatzen da bero handiko egunetan kanpoan lan egiten duten langileekin? «Antolamendu neurriak hartu behar dira. Egun batzuetan, ezin da lan egin 12etatik aurrera, eta lanorduak malgutu behar dira». Horrekin batera, lanean itzalguneak sortzea, eguzki kremak banatzea, arropa egokia ematea eta ingurunean freskatzeko neurriak ere har daitezke.

Horrezaz gainera, legedia klima aldaketaren erronkara egokitu behar da, eta kanpoaldeko langileen lan baldintzak hobeto zehaztu beharko lirateke. Bero handia joaten denean ere, en presek arazoa aintzat hartu behar dutela gehitu du Aguilarrek. «Udazkenean, beste lehentasun batzuk agertzen dira, baina klima aldaketa azkar datorkigu, eta lan osasunari eragiten dio».

4.894 , 3.001, 2.075, 1.900, 1.573, 393, 162… Ez, ez dira herriko festak ordaintzeko txarteletan saria lortutako zenbakiak. Bankuek eta energia enpresa handiek aurtengo lehen sei hilabeteetan lortutako irabaziak dira; milioi eurotan, noski. Santander, BBVA, Iberdrola, Caixabank, Endesa Sabadell, Kutxabank… aste honetan jakinarazi dute 2022ko lehen erdian zenbateko mozkina izan duten, eta, halaber, aste honetan jakin dute mozkin horietako batzuk erabili beharko dituztela Espainiako Gobernuak jarri nahi dizkien zerga berriak ordaintzeko.

Kasualitateetan sinistea zilegi da, baina oraingo honetan nahiko garbi ikusten da uztaileko azken astea espresuki hautatu dutela PSOEk eta Unidas Podemosek beren proposamena azaltzeko. Garai hoberik ba al dago irabazi mardulak dituzten enpresak nola zergapetu nahi dituzten jakinarazteko?

Helburu bikoitza dute iragarritako zergek —edo ondare prestazioek, hala baitira teknikoki, Jaurlaritzaren atsekaberako—. Batetik, eta ofizialki, inflazioari aurre egiteko hartutako neurrien zati bat finantzatzea dago. Bestetik, eta agian nagusiki, inkestetan PSOE eta UP jasaten ari diren higatzea behingoz geratu eta gorako bidea hartzea. Izan ere, bi zergekin 2023an eta 2024an lortu nahi dituzten 7.000 milioi euroak bezain garrantzitsua da beren hautesleei erakustea prest daudela neurri ausartak hartzeko, prest daudela botere ekonomikoari masaileko bat emateko. Zergatik orain? Andaluziako hauteskundeetan lortutako emaitza kaskarrek PSOEri sinetsarazi diotelako epelkeriak alde batera utzi eta ezkerrera gehiago begiratu behar duela, horrek baitirudi biderik egokiena Moncloako giltzei eusteko hurrengo hauteskundeetan, 2023ko azaroan beranduenik.

«Geure esku dagoen guztia»

Jokaldi politikoa hain gardena izan arren, gobernuko alderdien jokoan buru-belarri sartu dira bankuak eta energia konpainiak. Zerga «okerra, bidegabea eta desitxuratzailea» dela esan du Gonzalo Cortazar Caixabankeko kontseilari ordezkariak. «Bankuen estigmatizazioa», salatu du Santanderreko Jose Antonio Alvarezek, eta «astakeria», Bankinterreko Maria Dolores Dancausak.

Azkenaldiko polemikek Iberdrolaren irudiari kalte egin diotela jakinik, tentu handiagoarekin mintzatu da Ignacio Sanchez Galan, eta gobernuari baino gehiago, hidrokarburoak ustiatzen dituzten lehiakideei erantzun die:«Europan irabaziak handitzen ari direnak gas eta petrolio konpainiak dira, eta ez elektrikoak».

Erregai fosilak negozio dituen enpresa baten burua nabarmendu da kritikoen artean, Repsoleko Josu Jon Imaz. «Geure esku dagoen guztia egingo dugu eragoztearren neurri arbitrarioek geure konpainiari kalte egitea», esan du Imazek, eta egurra jaso du. Baina zergak trabatzeko ahaleginean ez zaizkio aliatuak faltako; auzitegietako bidea aztertzen ari dira bankuetako eta energia alorreko patronalek, eta aurrekariek diote epaileek abegikor hartzen dituztela haien eskariak.

Baina epai posibleak urrun daudenez —eta denbora politikoa laburragoa denez—, Pedro Sanchez Espainiako presidenteak paparra ateratzen erantzun die protestei: «Botin andrea eta Galan jauna protestan ari badira, bide onetik goazelako izango da. Haiexek esan zuten SMIa igotzeak eta lan erreformak lan merkatua eroraraziko zutela». Hurrengo inkestek esango dute esaldi horrek balio ote duen.

Zerga presioa, beti behetik

Baina kritikak beste muturretik ere iritsi zaizkio Sanchezi; hau da, zerga berriak adabaki bat direla uste dutenen partetik, ez dutelako sakoneko arazoa konpontzen: zergek ez dute ematen gizarte gastua handitzeko, eta hor badu zeresana enpresa handiek ez dutela nahiko ekarpenik egiten. Europako Batzordearen arabera, aurten zerga presioa %37,3 izango da Espainian, eta %40,5 eurogunean. Azken horrekin parekatuz gero, 40.000 milioi euro baino gehiago bilduko lituzke Espainiako Ogasunak. Baina bi urte eta erdi luze igaro dira legealdia hasi zenetik, zerga erreforma bat egiteko astirik ez dute izan PSOEk eta UPk, eta dagoeneko onartu dute bazterrean geratuko zaiela gaia.

Gogoeta horrek balio du Hegoalderako ere, batez ere zerga presioa are txikiagoa delako hemen. ELAren azken txostenak dio 6.400 milioi gehiago bilduko lituzketela lau foru ogasunek EBko presio fiskalarekin, baina erreforma ahotsak isildu dira.

Sindikatuak epaileari leporatu dio “ikerketa gezurretan ixtea, zalantza handiak airean utzita”.

Termostatoak nahierara jartzeko askatasuna amaitzeko bidean dago. Energia aurreztea da orain erakunde publikoek beren buruari jarri dizkioten lehentasunetako bat, eta bide bizkor eta eraginkor bat dute orain jopuntuan: udan aire girotuak gutxiago hoztea, eta neguan, berriz, berogailuak gutxiago berotzea. Berogailuekin adostasun bat badagoela dirudi, Espainiako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak 19 graduan jarri baitute tenperatura egokia; aire girotuarekin, berriz, Gasteizko gobernuak 25 gradu aipatu ditu, baina 27 gradu, berriz, Madrilgoak.

Ikusteko dago zehazki zer termostatok zehazki zer tenperatura jarri beharko duen. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako administrazio publikoetako bulegoetan hartu beharreko neurriak lantzen ari dira Eusko Jaurlaritza, hiru aldundiak eta Eudel. Irailerako iragarri dituztela aurreratu du Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapeneko sailburuak, beste erakundeetako ordezkariekin bilera egin ondoren.

Proposatu dituzten neurriak, administrazioek aplikatu, aplikatuko dituzte. Ordea, herritarrentzako gomendioak ere badira, eta ohitura horiek «barnera» ditzaten da asmoa. Tapiaren arabera, herritarrek ez dituzte derrigorrean bete beharko, baina «ardurari eta solidaritateari» keinu egiten diete. Gogorarazi dienez, aire girotuaren termostatoa gradu bat jaisteak edo berogailuarena bat igotzeak %7 handitzen du kontsumoa.

Jaurlaritza baino urrunago joan nahi du Espainiako Gobernuak, administrazioen egoitzetan ez ezik, saltokietan, garraio publikoetan eta mota guztietako eraikin publikoetan ezarri nahi baititu bere arauak.

Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak atzo jakinarazi zuen astelehenean energia aurrezteko neurri sorta bat onartuko dutela ministroen kontseiluan. Gorbatarik gabe agertu zen Sanchez Moncloan bildutako hedabideen aurrera, energia aurrezteko bidean bulegoetan jantzi hori alde batera uztea egin beharreko keinu bat dela erakutsi nahian. «Ahal denean» gauza bera egiteko eskatu zien ministroei eta administrazioko langileei, «jada ez badute egin».

Lantokietan ere bai?

Sanchezek ez zuen xehetasunetan sartu nahi, baina aipatu zuen saltoki handietako egoera: «Merkataritza gune batera joatea nahikoa da ohartzeko baxuegia dela tenperatura». Horietan ez ezik, garraio publikoetara, ostatuetara, saltoki txikiagoetara eta jendaurrera irekita dauden eraikin guztietara zabaldu nahi du Madrilek termostatoen kontrola. Lantokietara ere irits daiteke agindua, gobernuko iturriak aipatuz hedabide batzuek aurreratu dutenez.

Espainiako Gobernuak gas kontsumoa %7 apaltzeko konpromisoa hartu du Europako Batasunarekin, eta horri begira beste agindu bat ekar dezake asteleheneko dekretuak: galdarak maizago berrikustea, gas isuririk ez dutela egiaztatzeko.

Eusko Jaurlaritzak susmo txarra du Espainiako Gobernuak bankuei eta energia konpainiei ezarri nahi dizkien zergen inguruan. «Kontzertu Ekonomikoari izkin» egin nahi diola uste du Pedro Azpiazu Ekonomia sailburuak, PSOEk eta UP Unidas Podemosen aipatutako testuak ez dutelako «zerga» hitza aipatzen, «ondarearen prestazio bat» baizik. Kontzertuaren eta Itun Ekonomikoaren arabera, zergak Arabako, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako erakundeekin hitzartu behar ditu Espainiako Gobernuak, baina ez, ordea, ondare prestazioak.

«Asko kezkatzen gaituen gai bat da», azaldu du Azpiazuk, eta legegaia Espainiako Gorteetara iristen denean zuzenketen bidez «konpondu» ahal izango dutela espero du sailburuak.

Azpiazuk gogorarazi duenez, PSOEren eta UPren legegaiak aurrera egiten badu, Euskal Herrian zerga egoitza duten enpresa eta banku batzuek ordaindu beharko lituzkete zergak, eta, hortaz, «arrazoizkoa» iruditzen zaio diruaren zati bat foru ogasunek jasotzea.

Espainiako Gobernuak kalkulatu du 2023an eta 2024an 7.000 milioi euro bildu ahal dituela zerga horiekin, eta horrekin ordain ditzakeela inflazioaren eragina txikitzeko hartutako neurri batzuk.

Bankuak, haserre

Diru horren zati handi bat Espainiako sistemako sei banku handienek jarri beharko lukete: Santanderrek, BBVAk, Caixabankek, Sabadellek, Bankinterrek eta Unicajak. Legegaiaren oraingo bertsioaren arabera, beren Espainiako adarretan komisioetatik eta interesen tartetik irabazten dutenaren %4,8 ordaindu beharko dute hurrengo bi urteetan.

Dirua eduki, badute, urtearen lehen erdian 10.829 milioi euro irabazi baitituzte. Tartean daude BBVAk irabazitako 3.001 milioi euroak (+%57), eta, horietatik, 808 milioi dira Espainiako adarrarenak. Edonola ere, Carlos Torresek jarri nahi dieten zerga kritikatu du, haren ustez «kontsumo, inbertsio eta zerga bilketa txikiagoa» ekar dezakeelako.

Ahoan bilorik gabe mintzatu da Gonzalo Cortazar Caixabankeko kontseilari ordezkaria ere. Zerga berria «okerra, bidegabea eta desitxuratzailea» iruditu zaio. Caixabankek 1.573 milioi irabazi ditu 2022aren lehen erdian. Cortazarren arabera, zerga berriak 400 milioi euroko kostua izango luke lehen urtean.

Alconzako langileek bertan behera utzi dute duela 151 egun hasitako greba. Zuzendaritzarekin akordio batera iritsi dira enpresan jarraitzen duten langileen etorkizuna bermatu eta 25 kaleraturikoekin lan poltsa bat osatzeko. Kaleratze horiek eragozteko hasi zuten protesta, baina iragan hilaren 14an EAEko Auzitegi Nagusiak ebatzi zuen erregulazioa legezkoa zela, eta epai horrek negoziazioak baldintzatu ditu.

Alconzako grebalariek azaldu dutenez, bi aldeek «Alconzaren etorkizuna eta enplegua bermatuko dituen industria planari buruz hitz egiteko oinarriak» adostu dituzte. Horien artean bi nabarmendu dituzte: berriro enplegua ez galtzeko bermea, eta kaleratutako 25 pertsonak beren lanpostuetara itzultzeko lan poltsa martxan jartzea, besteak beste.

Irizar taldeko enpresa da Alconza, eta Berangon dago (Bizkaia). Alconza 60 urteko enpresa bat da, eta garraio motor elektrikoak ekoizten ditu. Autobusetarako egin izan ditu, baina batez ere petrolio eta gas plataformetara joaten diren ontzientzako. Zuzendaritzaren arabera, egun «krisi gorrian» dago enpresa, itsas zabaleko petrolio eta gas plataformen sektorea hondoa jota dagoelako. Gainbehera horren ondorioz, azken sei urteetan 27 milioi euroren galerak pilatu ditu.

Haserre Irizarrekin

Grebalariak harro azaldu dira bost hilabeteko greban izandako «konpromisoarekin eta duintasunarekin», eta eskertu egin dute haien aldarrikapenekin bat egin dutenen lana. «Bidegabea dela uste dugunaren aurka ez ezik, gure eskualdean eta Euskal Herrian behin eta berriz gertatzen ari den egoera baten aurka ere borrokatuko gara; enplegu galera eta gure industriaren pixkanakako desegitearen aurka, horrek dakarrenarekin: enpresen itxiera, pobretzea eta prekaritatea».

Haserre azaldu da, ordea, Eusko Jaurlaritzarekin: utzikeria leporatu dio «industriaren etengabeko desegitearen eta enplegu galeraren aurrean». Hitz gogorragoak gorde dituzte Irizarrentzat: «Haien eredu kooperatiboak lan baldintzak prekarizatzen, enplegua desegiten eta langileak erabili eta botatzeko klinex gisa tratatzen ditu».

Eta gogoan izan dute Ertzaintzaren jarrera ere: «Mehatxuak, irainak eta kolpeak jasan ditugu Ertzaintzaren partetik, gure aldarrikapenak isilarazteko asmoarekin. Eta errepresio eta jazarpen horren ondorioz, isunak jaso ditugu, eta prozedura judizialak ireki dituzte gure lankideen aurka».

Akordioa zerbitzuguneetan

LAB sindikatuak eta Gipuzkoako patronalak lurraldeko gasolindegietako lan hitzarmen berria adostu dute. LABek eman du xehetasunen berri: langileek 2020tik galduriko erosahalmena berreskuratuko dute, eta KPIaren araberako soldata eguneraketak izango dituzte 2024ra arte. Aurreko ituna sinatu zenean, 782 langileri eragiten zien.

Araban, berriz, pertsonen garraiorako ituna sinatu du UGTk patronalarekin. Eragin mugatukoa da, UGTk azaldu duenez, egun langileen %60 ordezkatzen baditu ere azken mahaia eratu zenean %40 ordezkatzen baitzituen, eta ez da nahikoa eragin osoko ituna sinatzeko. Akordioan %16ko soldata igoera adostu dute hiru urterako. Duela hamabi urte iraungi zen aurreko ituna, eta orduan 462 langileri eragiten zien.

ELAk bide juridikoari ekin dio egonkortze prozesuetako plazak handitzeko

Geldialdiak abuztuaren 20tik 29ra izango dira, gauean, 21:00etatik 00:00etara.

Duela 14 egun AHTko lanetan, Tafallan, oso larri zauritutako behargina hil egin da