Eusko Jaurlaritzak ez du eperik aurreratu nahi izan, egunkari honek Arabako Mahastiak sor-marka berriaren behin-behineko baimenaz galdetu dionean, baina upategi eskatzaileek irailerako espero dute. Galdera funtsezkoa da mahats bilketaren aurretik iritsiko den ala ez; ez bada garaiz iristen nekez izango baita aukerarik Errioxako jatorri izenetik atera nahi duten upategientzat. Datorren urtean merkatuan Arabako Mahastiak sor-marka aurkitzeko, izan ere, baimen hori egun gutxi barru igorri beharko lukete. Denbora tarteak estutuz doaz, eta, gaur-gaurkoz, ezin da baztertu zigilu berriak 2024. urtera arte itxaron behar izatea merkatuan salgai egoteko.

Hamabost bat upategi

Uztailaren hasieran, Arabako Mahastiak sor-marka erabiltzen hasteko eskaera jaso zuen Eusko Jaurlaritzak. Duela hiru hilabete, Espainiako Gobernuak —derrigorrezko postari lana eginda— jatorri izen berriaren espedientea entregatu zuen Bruselan, eta orduan Gasteizek baieztatu zuen oniritzia emango ziola behin-behineko eskaerari. Eskatzaileek Jaurlaritzari bidali dioten dokumentuan ez da zehazten zenbat upategik erabili nahi duten marka berria, baina BERRIAk jakin du hamabost bat upeltegi txiki daudela prest Logroñok gobernatzen duen jatorri izenaren kontseilutik ateratzeko. ABRA Arabako Errioxako Upeltegien Elkarteko batzuk dira sor-marka berrira aldatzeko prest daudenak, baina Bruselatik azken oniritzia iritsi arte ez da jakingo zehazki zenbatek egingo duten azken urratsa Errioxako zigiluaren aterkia eta, aldi berean, zama uzteko.

Errioxako upategi handiek beren neurrira gidatzen dute jatorri izenaren kontseilua, Logroñoko Gobernuarekin eskuz esku, eta «ahal den guztia» egiten ari da Arabako Mahastiak jatorri izena oztopatzeko. Espainiako Gobernuak berriki Bruselara igorri duen sor-marka berriaren eskaeran, haren aurka azaldu da sutsuki.

Pentsiodunak berriro mobilizatuko dira Bilbon astelehen honetan, Aste Nagusi bete-betean. Manifestazioa eguerdiko hamabietan hasiko da Plaza Eliptikoan eta Udaletxean bukatuko da.

Ekialde Hurbilean sobera harea egongo da desertuetan, baina, beherago, lur azpian, ondo gordeta daude munduko petrolio erreserben erdiak inguru. Saudi Arabia da zortedunik handiena: petrolio gehiena duten herrialdeetako bat da. Bigarrena, hain zuzen: 267.000 milioi upeletik gora ditu, munduko erreserben %16,2 —lehen postua du Venezuelak, 300.000 milioirekin (%18,2)—. Gobernuak kudeatzen du Aramco, eta sarreren gehiengoa petroliotik datorkio. Arrazoiz da erregaia herrialdeko koroaren bitxia.

Munduan ekoizten den petrolio guztiaren %10 Aramco konpainiaren hodietatik pasatzen da. Ez da harritzekoa egungo enpresarik handiena izatea. 2,39 bilioi euroren balioa du. Zenbaki horrek atzetik zenbat zero dituen ez dakienarentzat: 2.390.000.000.000. Ia ezertxo ere ez.

Hainbeste botere ematen die petrolioak eta hark dakarren dirutzak Saudi Arabiako monarkia absolutuari, ezen gai den ahantzarazteko Jamal Khaxoggi The Washington Post egunkariko kazetariaren hilketa —2018an erail zuten, Saudi Arabiak Istanbulen duen kontsuletxean—. Uztailean Joe Biden AEBetako presidenteak herrialdea bisitatu zuen; hurrena Xi Jinping Txinako presidenteak bisitatuko du, datorren astean. Pandemia hasieratik atzerrira egingo duen lehen bidaia izango da.

Oraingoan, beste zerbaitegatik lortu du oihartzuna Aramcok: 2019an burtsara atera zenetik irabazirik handienak izan ditu. 86.500 milioi euro eskuratu ditu urteko lehen seihilekoan, iazkoan halako bi. Bigarren hiruhilekoa izan da oparoenetan oparoena: 47.630 milioi euro. Urte erdian iazko irabazi guztien ia %80 lortu du jada Saudi Arabiako konpainiak —108.200 milioi euro—.

Petrolioaren prezioaren gorakadak eta gero eta eskari handiagoak bultzada eman die salmentei. Badirudi Aramcok erraz gaindituko duela 2021eko jardunaldia —eta, hein batean, 2018koa. Inoizko irabazirik handienak izan zituen: 109.350 milioi euro—.

Gainera, petrolio ekoizpenaren aurreikuspenak gorantz doaz konpainiarentzat. Ozta-ozta ekoitzi zituen urtarrilean 10.000 milioi upel egunean; uztailean, 10.714 milioi.

Abuzturako, LPEE Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundeak 11.000 milioiko helmuga jarri dio. Bere historian birritan iritsi da halako produkziora. Bi hilabetez soilik; hain zuzen, 2018ko azaroan eta 2020ko apirilean. Oraingoan, baina, ez da hilabete bateko kontua izango. Petrolio gehiago behar da, eta gehiago behar izango da; hainbat hilabetez, eta agian 2023an, Aramcok maila horri eutsi beharko dio seguruenik.

Etorkizuneko asmoak

Saudi Arabiak ez du uste eskakizun horri erantzuteko arazorik izango duenik. Egun, gehienez 12 milioi upel ponpatu ditzake. Asmoa da 2027rako egunean 13 milioiko produkzio iraunkorra izatea. Behintzat urte eta erdi itxaron beharko du gehienezko produkzioa handitzen hasteko; 2024an hasiko da apurka, eta hurrengo urteetan abiadura hartuko du.

Nola aterako du Saudi Arabiak hainbeste urre beltz hain urte gutxi barru? Inbertsioak, inbertsioak eta inbertsioak. Petrolio erreserbak baditu, eta Aramco ez da beldur dirua gastatzeko petrolio hodien giltza irekitzearren. 2017an iragarri zuen denera 300.000 milioi inbertituko zituela hamar urtean.

Zuluf, Marjan eta Berri. Hobi horiek ia bikoiztu egingo dute produkzioa datozen urteetan. 20.000 milioi euro inbertituko dituzte horietan. Hiru hobien artean egunean 1,1 milioi upel gehiago aterako dituzte. Inbertsioen ostean, guztira 2,5 milioi ekoizteko gai izango dira.

Dena dela, Aramcok baditu petrolio hobi nahiko. Tartean, Ghawar hobia, munduko erreserbarik handiena (58.000 milioi upeletik gorakoa, 2018an). Handik ateratzen ditu egunero 3,8 milioi upel. Atzetik ditu Khurais hobia (1,5 milioi egunean), Sanafiya (1,3 milioi), eta Shaybah (milioi bat), besteak beste.

Horiek guztiak beharko ditu Aramcok petrolioaren goranzko eskariari erantzuteko. LPEEren arabera, 2022an, egunean 99,9 milioi upel behar ditu munduak. Hortik aurrera, munduak markak hautsiko ditu urtez urte. 2045ean, egunean 108,2 milioi upel izango dira.

Eneko Goia Donostiako alkateari elkarrizketa 2022ko abuztuaren 19an, Euskadi Irratian. “Uste dut Donostiakoaren gainetik beste interes batzuk inposatzen ari direla turismo tasaren kontura”

Gasolina litroaren batez besteko prezioa 1,797 eurokoa da aste honetan, aurreko astean baino % 3,34 gutxiago; eta diesel litroak 1,806 euro balio du, hau da, duela zazpi egun baino % 2,58 gutxiago. Prezioek ez dute islatzen Espainiako Gobernuak aplikatutako 20 zentimoko deskontua.

EAEko industriak duela urtebete baino % 45,3 gehiago fakturatu zuen ekainean. 2022 honetako hazkunderik handiena da, eta industria-negozioen zifraren urte arteko hazkunderik handiena duen hirugarren autonomia erkidegoa da.

Turismoa % 4,2 hazi da Euskadin lehen seihilekoan, 2019arekin alderatuta.Zehazki, iazko lehen seihilekoarekin alderatuta, % 3,9 igo da urtarriletik ekainera bitartean nazioarteko turismoa Javier Hurtado Turismo, Merkataritza eta Kontsumoko sailburuak adierazi duenez.

Argindarraren prezioa 2022ko abuztuaren 18an. Argindarraren prezioa % 12 jaitsiko da ostegunean, megawatt ordua 208,96 eurora arte. Uztaileko eta abuztuko preziorik baxuena da baina duela urtebetekoaren bikoitza. Europan, oro har, 550 eurotik gora ordainduko da bihar MWh.

Euroguneko eta EBko ekonomia % 0,6 hazi da bigarren hiruhilekoan, Eurostat Europako estatistika bulegoak gaur emandako datuen arabera. Aurreko hiruhilekoan izandako hazkundeari eutsi dio Europar Batasunak, eta euroa duten herrialdeetan apur bat hobetu da egoera.

Igor Arroyo LABeko koordinatzaile nagusi laguntzailea Radio Euskadiko Boulevard saioan 2022ko abuztuak 17. Igor Arroyo: “LABek ez du sinatuko langileen erosteko ahalmena bermatzen ez duen hitzarmenik”.