Ostalaritzan lan abusuak areagotzen ari direla salatu du LABek, eta defendatu du sektorean lan egiten duten guztien eskubideak ziurtatu behar direla. Sindikatuak elkarretaratze bat egin du Donostian, lan esplotazioagatik atxilotutako hiru enpresaburuen jatetxe baten aurrean. Azpimarratu du «sektorerik prekarizatuenetako» bat dela ostalaritza, eta Donostian oso agerikoa dela hori.

📢📢📢 Kontzentrazioa egin dugu Donostiako Senra tabernaren aurrean, langile guztientzako baldintza duinak eskatzekohttps://t.co/KZ2sG0UUyJ pic.twitter.com/sxyDZQOuC4

– LAB SINDIKATUA (@LABsindikatua) January 27, 2023

Hilaren 12an hiru pertsona atxilotu zituen Espainiako Poliziak, ogasun eta gizarte segurantzaren aurkako eta langileen eskubideen kontrako delituak egotzita. Zehazki, atzerriko 21 langile esplotatzea eta ogasunari 80.000 euroko iruzurra egitea leporatzen diete. Donostiako bi jatetxe ikertu dituzte, biak enpresaburu berberenak. Bi enpresaburu eta jatetxe horietako baten kudeatzailea atxilotu zituen Poliziak, eta epaiketaren zain daude. Ikerketa 2022ko azaroan hasi zuen ikuskaritzak, langile batek egindako salaketa batengatik.

Salaketa horretan, langileak zioen hamabi ordutik gorako lanegunak zituztela, atseden egunik gabe. Enpresak, baina, ukatu egin du halakorik, tabernetako baten beiratean itsatsita jarri duen kartel batekin, langile batzuek sinatu dutena. LABek sinesgarritasuna kendu dio oharrari, eta aurreratu du enpresaburu talde horrek Hondarribian (Gipuzkoa) duen lokaleko bi langilek salaketa jarriko dutela. Sindikatuak elkarretaratze bat egingo du han, datorren asteartean.

Ezagututakoak hautsak harrotu ditu Donostian. Aste honetan pintaketak egin dituzte establezimendu horietan. Halaber, Gipuzkoako Ostalaritza Elkarteak adierazi du enpresaburuei leporatzen dietena frogatuz gero «merezi duten zigorra» jasotzea espero duela, eta azpimarratu du horrelako kasuek «sektore osoa» kaltetzen dutela. Eneko Goia alkateak, berriz, esan du «oso kezkagarria» dela gertatutakoa, eta «erantzun sendoa» behar duela.

Danborren hilabetea da urtarrila Euskal Herrian. Donostian, Azpeitian, Tafallan eta Lakuntzan gogoz jo zituzten danborrak San Sebastian egunean, eta beste urtebeterako isildu dituzte. Baina munduan beste danbor batzuk ere isiltzen ari dira: atzeraldi bat datorrela esaten zutenak. Gogor jo zuten uda partean —«uda ongi doa, baina ikusiko duzu ji-ji ja-ja bukatzen denean», izan zen modako esaldia terrazetan—, baina orduko iragarpen beltzak ez dira bete, oraingoz.

Atzeraldi handi baten mamua Euskal Herritik nahiko urrun dagoela esan dute Eustatek eta Nastatek eman berri dituzten datuek. Bat egin dute esatean 2022an barne produktu gordina %4,3 hazi zela, eta udazkeneko hilabeteak, ezustean, udakoak baino hobeak izan zirela. 2023 hasiera okerragoa izango al da? Litekeena da, baina inflazioak ez badu beheranzko joera eteten, ez dirudi jarduera ekonomikoa hondoratuko denik.

Edonola ere, ekonomia txikia eta irekia da Euskal Herrikoa, eta, horregatik, kanpoko faktoreen menpe dago. Faktore horien hotsa ez zen oso atsegina, baina doinua aldatzen ari da. AEBek jakinarazi dute 2022ko azken hiruhilekoan %0,7 hazi zela hango ekonomia, uste zutenaren gainetik. Asteartera arte itxaron behar da eurogunekoa jakiteko, baina kalamitate handirik ez da espero; Espainiak ere espektatibak hautsi ditu, eta Alemania ere horretarako bidean da.

Berlingo Gobernuak %0,4ko uzkurtzea iragarri zuen udazkenean 2023rako, baina aste honetan esan du %0,2ko hazkundea espero duela. «Panorama okerrena ez da gertatu, eta ekonomia eta merkatuak dinamika positiboan daude. Krisi ekonomiko larri bat eragoztea lortu dugu. Hori da 2022ko mezua: krisia kontrolagarri egin dugu», esan du Robert Habeck Ekonomia ministroak, eta gogorarazi zuen iragarle ezkorrenak %12ko eroriko bat aurreikustera iritsi zirela Errusiako gasak iristeari uzten bazion. Bada, Errusiako gasa ez ezik, hango petrolioa ere erosteari utzi dio azken asteetan Alemaniak, eta ekonomia ez da geratu, eta herritarrak ez dira hotzez hil.

Habeckek onartu du 2023 hasieran izan daitezkeela hazkunde negatiboko hiruhileko batzuk, baina garrantzia kendu dio. Funtsean, BPGa negatiboa ala positiboa izateak neurri bateraino inporta du; aberastasuna neurtzeko modu bat da, eta auzitan dago neurgailu gisa, besteak beste, aberastasun horren banaketari buruz ezer esaten ez duelako.

Ikuspuntu sozial batetik, garrantzitsuagoa da enpleguak zer egiten duen, horrek erakusten baitu gizarteko sektoreko apalen zailtasunak handitzen ala txikitzen ari diren. Eta horretan ere, kasu partikularrak gorabehera, ez da hondamendirik gertatu azken hilabeteetan. Alemanian asko jota langabezia hamarren bat handituko dela uste du gobernuak; Hego Euskal Herrian, berriz, enplegu sorrera asko moteldu dela argi dago, baina datu kontrajarriak iristen ari dira.

Oro har, lanpostua galtzea baino, soldatarekin bizi ahal izatea da kezka handiagoa, eta horretan arazo ukaezina da: soldatak inflazioaren azpitik hazten ari dira, berriro ere. Badira salbuespenak, borrokaren ondorioz erosteko ahalmenari eusten dioten itunak; horiek gehiago izateko kalterik ez du egingo ekonomia atzeraldian ez sartzeak.

Giro uste baino argiago horretan bilduko da aste honetan Europako Banku Zentrala. Ezusteko ikaragarririk ez bada, puntu erdi bat igoko ditu orain interes tasak, eta beste puntu erdi bat martxoaren amaieran. Atzeraldiaren danborrak isildu dira, inflazioarenak ez, eta ikusita jarduera ekonomikoak eusten diola, norabidea aldatzeko arrazoirik ez du EBZk.

Goiza hotza da Trapagako (Bizkaia) Ugarte industrialdean. Bertan dago Amazonen biltegia, eta langileak greban daude. Gaueko ordu txikietatik daude piketean, eta tentsio uneak izan dituzte ertzainekin. Halako batean, oihu batek hautsi du isiltasuna: «Komunera lasai joateko eskubidea nahi dugu!». Grebalari batena da, biltegian sartzea lortu duen ugazaba bati zuzendua. Albokoek txalotu egin dute. Eskaera logikoa da, baina zer dago atzean? Kontrolatu al daitezke langile batek lanorduetan komunera egiten dituen bueltak? Kasuistika ugari eta ezberdinak daude.

Kexuaeren testuingurua ulertzeko, Amazoneko langileen kasua azaldu behar da, eta haien jardunaren berezitasunak. «Amazonen langileen nolabaiteko ugazaba aplikazio informatiko bat da. Ordenagailu txiki bat daramate soinean, eta aplikazio horri jakinarazi behar diote gelditzera doazela. Komunera joan nahi badute edo edozer gauzatarako», azaldu du Gotzon Mardarats (Barakaldo, Bizkaia, 1980) LAB sindikatuko zerbitzu pribatuetako saileko kideak. Hura da sindikatuaren ordezkaria Amazonen.

Komunera joateak, baina, eguneko ekoizpen datua okertzen die. «Egunean zehar fardel kopuru jakin bat mugitu behar dute, eta, komunera badoaz, kopurua txikiagoa da. Horrek ez du eraginik soldatan, baina, beste lankideek baino fardel gutxiago mugitzen badituzte, azalpenak eman behar izaten dituzte. Lankideen arteko ekoizpen rankinak eta guzti egiten dituzte», deskribatu du. Komunera joateko eskubidea dute, betiere aplikazioari jakinarazten badiote. Beraz, informazio hori pilatzeko aukera dago. «Eta gero gerokoak», gehitu du.

Amazonen sistema legezkoa da. Hala azaldu du Mire Edurne Lopez EHUko Lan Harremanetako fakultateko irakasleak (Bergara, Gipuzkoa, 1969). «Langileen estatutuak arautzen ditu eten eta atsedenak», azaldu du. «Kontrolatu daiteke zenbat denbora pasatzen duen langileak komunean. Eten guztiak erregistratzeko obligazioa ezar dakioke. Baina normaltasunaren parametroetan badago, lan denbora bezala hartu behar da. Ugazaba ere komunera doa». Eta mugatu edo arautu? «Ez, behar adina aldiz joan daiteke, eta, kasu berezietarako, hor dago lan arriskuen prebentzio legea».

Silvia Gambarte lan arloan berezituriko abokatua da (Lerin, Nafarroa, 1979), eta zentzu onaren alde egin du. «Legeak ezin dizu esan orduero bost gutxitan joan behar duzula komunera. Hori ezin da arautu: behar fisiologiko bat da. Kontua da lanpostu batzuk etengabe monitorizatuak daudela, eta horrek berez eragiten du kontrola. Gakoa da hor nola erregistratzen den komunerako buelta hori, eta gero informazio hori erabiltzen den».

Fitxatzeko makina atean

Kontrolatu, erregistratu… baina nola? Amazonekoen lan egiteko modua ez da oso ohikoa. Mardaratsek beste kasu bat gogoratu du, berak gertutik ezagutu zuena. «Bilbon egoitza zuen euskal informatika enpresa ezagun batek fitxatzeko makina jarri zuen komuneko atean. Langileek beren txartela sartu behar zuten atea ireki zedin», gogoratu du. Sistemak, baina, gutxi iraun zuen: enpresak bidea aldatu zuen. «Langileek protesta egin zuten. Giroa bero zegoen lan kontuengatik, eta ekintza sindikal pixka batekin kendu zen», zehaztu du.

Lanorduetako atsedenekin zerikusia duten sententzia asko egon dira; komunera joateko eskubidearen ingurukoak, aldiz, ez hainbeste. Entzutetsuenetako bat 2021ean ebatzi zen, eta Espainiako Auzitegi Nazionalera iritsi zen enpresak helegitea jarri zuelako. Extel telemarketin enpresako langileen salaketa izan zen, eta CCOO sindikatuak eraman zuen kasua. Telelanean ziharduten langileek salatu zuten enpresak legezko atseden tarteetan txertatzen zituela haien ezohiko etenak —komunera joateko edo Internet konexioa eteten zelako hartutakoak—. Alegia, ez zituela lanordu moduan zenbatzen. Azkenean, epaileek arrazoia eman zieten langileei.

Lopezek azaldu du: «Kasu horretan, langileek eten horiek komunerako joan-etorri moduan erregistratu ahal izatea eskatzen zuten. Tarte batez telefonoari adi ez egoteagatik zigortu egin baitzitzaketen». Langileek eskubidea dute sei orduz behin gutxienez hamabost minutuko atsedena izateko, lan zuzenbideko hiztegian ogitartekoaren tartea esaten zaiona. Horrez gain, beste atseden mota asko daude. Telemarketinean, eta pantaila baten aurrean egiten diren lanetan oro har, orduero eten bat egin daiteke ikusmenari atseden emateko.

Gambartek sektore horretako berezitasunetan jarri du arreta sententzia aletzeko. «Langileek badakite jarduna kontrolatua dutela. Etengabe jasotzen dituzte deiak; eskatzen dutena da komunean dauden bitartean deirik ez pasatzea. Edo, beste modu batera esanda, nahi zuten Internet erortzen zen tarteek eta komunean pasatzen zituzten tarteek eraginik ez izatea legezko atseden tarteetan».

Baimena eskatu behar da?

Eta legezkoa al da baimena eskatu behar izatea? Baldintzatu al daiteke komunera joateko erabakia? Mardaratsek beste kasu bat azaldu du, Ikeak Barakaldon (Bizkaia) duen dendan gertaturikoa eta auzitara eraman zena. «Kutxazain bati gertatu zitzaion. Lanean ari zela, komunera joateko premia suertatu zitzaion, eta ordezko bat eskatu zuen. Ezin zuen kutxa bakarrik utzi. Lan handia zegoen, eta berrogei minutu itxaron behar izan zuen. Larri zihoanez, korrika irten zen, eta istripua izan zuen». Erortzean, orkatila hautsi zuen, eta kolpeak nerbio estutu batzuk eragin zizkion.

Mardaratsek dio mutualitatearekin talka handiak izan zituztela eta lanera itzuli zenean bere egoera berrira moldaturiko lanpostu bat eskatu ziola enpresari. Ordurako, auzia salatua zegoen, eta kaleratze adostu batekin amaitu zen. Haren ostean, protokolo bat ezarri zuten saltokian: «Txanda guztietan, maila ertaineko arduradun bat egon behar da, komunera joan behar duen kutxazain hori ordezkatzeko».

Legezkoa da komunera joateko baimena eskatu behar izatea; Lopezek azaldu du zergatik. «Lanaren arabera. Lanpostu jakin batzuek etengabeko arreta eskatzen dute. Haien zereginen berezitasun bat da: zaintzaileak, makineria arriskutsua erabiltzen duten langileak… Halakoetan, ulertzekoa da ordezko baten zain egon behar izatea. Beste kontu bat da etengabeko arreta erreala den, eta zeren arabera arautzen den».

Gambartek ñabardura interesgarria gehitu dio eztabaidari. «Nik ez nioke baimen eskaera deituko. Nik arduraduna informatzeko obligazioa dela esango nuke, arduradunak jakin dezan tarte batez lanpostua utziko duzula. Baimena eskatu behar izateak esan nahi du ukatu diezazuketela, eta ez da hala».

Lopezek egin bezala, etengabeko arreta erreala den edo ez arautu egin beharko litzatekeela uste du abokatuak. «Bederatzi kutxazain dauden supermerkatu batean, batek ezin al du kutxa itxi? Segurtasun zaindari bat baino gehiago dagoen areto batean, horietako bat ezin da komunera joan? Gauzak erraztu egin behar dira».

Lanpostu egokituak

Komunerako buelta lanetik pixka batean ihes egiteko aitzakia perfektua da. Hura behar baino gehiago luzatzeko aukerak ateak irekitzen dizkio pikarokeriari. «Toki batzuetan, abusuak egoten dira, eta, askotan, premia berezia duenak ordaintzen du», salatu du Lopezek. Premia bereziak? «Haurdun dauden emakumeak, gaixotasun jakin bat dutenak… Komunera sarriago joan behar duen oro. Lehen esan dut lan osasunaren legearen babesa dutela, eta horien lan baldintzak egokitu egin behar dira».

Ganbarte Auzitegi Nazionalaren 2021eko ebazpenera itzuli da. Epaileen arabera, komunerako tarteak lanorduetatik kanpo geldituko balira, adineko langileen «diskriminazioa» litzateke. «Ondo argudiatzen du. Esaten du zahartu ahala komunera joateko beharra handiagoa dela, eta gogoari eusteko ahalmena murriztu egiten dela. Beraz, komunean igarotako denbora lanordu bezala zenbatzen ez bada, adineko langileek atseden denbora gutxiago izango dute».

Abokatuak gehitu du komunera joateko premia bereziak dituzten langileek lanpostuak egokitzeko «eskubidea» dutela, eta horrelako eskaerak ohikoak direla: «Postari baten kasua, esaterako. Arrazoia edozein dela, komunera sarri joateko beharra badu, ezin da kalean ibili. Han ez du beti komun bat eskura izango. Enpresak lanpostuz aldatu behar du».

DONOSTIA. LAB sindikatuak protesta egin zuen atzo goizean Donostiako Serna tabernaren atarian. Izan ere, aste hasieran ostalaritzako hiru enpresaburu atxilotu zituen Espainiako Poliziak, Gizarte Segurantzari 80.000 euroko iruzurra egiteagatik eta 21 langile esplotatzeagatik. Hala, LABek lan baldintza duinak aldarrikatu ditu langile guztientzat. Gipuzkoako ostalaritzan prekarizazio handia dagoela salatu du sindikatuak, eta gehitu dute hitzarmen kolektibo bat ez egoteak egoera gehiago larritzen duela. Izan ere, azken hitzarmen kolektiboa 2010ean iraungi zen, eta ez da besterik sinatu ordutik. Gipuzkoako Ostalarien Elkartea jo dute egoera horren erantzule nagusitzat.

21 langileak Donostiako Parte Zaharreko Senra izeneko bi tabernatan esplotatzen zituzten. Antza, hamabi ordu egiten zuten lan egunean, astelehenetik igandera, eta 1.068 euro kobratzen. Egoera zailean zeuden migratzaileak erakartzen zituzten lanerako, paperak lortzen lagunduko zietela esanda.

Metaleko hitzarmenaren bilera. Metaleko Enpresen Bizkaiko Federazioko (FVEM) eta sindikatuetako ordezkariak Eusko Jaurlaritzaren bitartekaritzapean bigarrenez bildu ziren astelehenean, hilaren 23an, Bilbon. Gaur egitekoak ziren hirugarren bilera astelehenera atzeratu da.

Espainiako barne produktu gordina BPG %5,5 hazi zen 2022an. Bi urtetan segidan maila berean igo da eta, Covid-19aren etorrerak sortu zuen galeraren ondoren, herrialdeko ekonomiak gora egin du.

Protesta egun handien artean, mobilizazio txikiagoekin eutsi nahi diote Ipar Euskal Herriko sindikatuek erretretaren erreformaren aurkako mugimenduari. Asteartean Florence Lasserre eta Vincent Bru diputatuen bulegoen aitzinean batu ziren, Angelun (Lapurdi), erreformaren kontra bozka dezatela eskatzeko. Atzo, berriz, Baionako portuaren sarrera bat blokeatu zuten.

Bokale-Tarnoseko CGTk deitu zuen protestara, eta harekin bat egin zuten LAB, Solidaires eta FSU sindikatuek. Zamaketariek eta portuetako bulegoetako langile batzuek deiari erantzun zioten. Guztira, ehunen bat lagun batu ziren portuaren sarrera batean, Tarnosen (Landak, Frantzia), eta instalazioa blokeatu zuten. Poliziak han izan ziren, baina ez zuten esku hartu.

Sindikatuetako ordezkariek azaldu zutenez, erretreta 62 urtetik 64 urtera gibelatzea da erreformaren aurka manifestatzeko arrazoi nagusia, eta ziurtatu zuten 64 urtekoa dela, hain zuzen ere, bizitza osasuntsuaren batez besteko adina.

Portuetako langileak ez ezik, beste batzuk ere deitu ditu greba egitera CGT sindikatuak, Frantzian: findegietan, zentral nuklearretan eta, oro har, energia sektorean. Euskal Herrian, berriz, Sohütako (Zuberoa) Intermarche saltokiaren aitzinean izango dira gaur LABeko kideak, erreformaren aurkako agiriak banatzen; bihar, berriz, Mauleko plazan bilduko dira.

Protesta horien helburua da Frantziako Gobernuak bertan behera uztea erretretaren adin ofiziala 62 urtetik 64ra gibelatzeko erreforma. Gobernuak iragan astelehenean onartu zuen proiektua, eta astelehenean iritsiko da Frantziako Asanbleara, han eztabaida has dadin.

Eztabaida sutsua espero da, ez baitago erreformaren aldeko iritzi nagusirik. Erabat kontra azaldu dira NUPES ezkerreko koalizioa. eta RN Batasun Nazionala eskuin muturreko alderdia. Baina arrakalak agertu dira ustez erreformaren alde dauden taldeen artean ere. Macron babesten duten zentro-eskuineko taldeetako diputatu batzuek esan dute ez dutela aldeko botorik emango; aurkako iritziak are gehiago hedatu dira LR Errepublikanoak eskuineko alderdiaren barruan ere, zuzendaritzak aldeko mezua zabaldu arren. Gaur-gaurkoz, ez da batere ziurra erreformak beharrezkoak dituen botoak eskuratuko dituela.

47-1 eta 49-3 artikuluak

Protestak protesta, Macron presidenteak aldarrikatu du ez duela amore emango. Parlamentuaren oniritzia lortuko ez balu, erreforma onartzeko beste bi tresna ditu: Frantziako Konstituzioaren 47-1 eta 49-3 artikuluak. Modu horiek «demokraziaren lapurreta» direla salatu du ezkerrak.

Erreforma parlamentura iritsi eta hurrengo egunerako, astearterako, erreformaren aurkako bigarren mobilizazio eguna antolatu dute Frantziako zortzi sindikatu nagusiek. Baionan, Santa Ursula plazan bilduko dira, 10:00etan. LABek ez du intersindikalean parte hartzen, baina hark ere deitu du protestara.

Lehenengoa duela astebete izan zen, eta oso erantzun zabala izan zuen, bai Frantzian baita Ipar Euskal Herrian ere. Baionan 9.000 eta 10.000 lagun artean batu ziren erretreten erreforma «injustu eta bortitza» gelditzeko asmoz. Azken urteetan ikusi diren mobilizaziorik jendetsuenetako bat izan zen.

Michelinek 4 milioi inbertituko ditu Gasteizko lantegian pneumatiko isilagoak ekoizteko

Nafarroan % 1,8 igo da enplegu tasa 2022an, eta EAEn % 0,8 jaitsi da. Euskal Autonomia Erkidegoan 1.900 pertsona gehiago (% 2,13) zeuden lanik gabe urte amaieran. % 8,66ko langabezia tasa zuen, horrenbestez, EAEk 2022 bukaeran.

Iazko arrantzaldia ontzat jo dute Bizkaiko eta Gipuzkoako kofradiek. Baxurako ontziek arrantzatzen dituzten espezie nagusietan —hegaluzean, berdelean eta antxoan— harrapaketak onak izan dira, eta ontziek gasolioaren prezioaren igoerari aurre egin ahal izan diote, salmenta prezioen igoeragatik. Legatzarena izan ezik, gainerako espezie guztien prezioa igo da, eta urteko salmenten balioa %16,2 handitu da.

Dena den, badute kezkatzeko motiborik. Bizkaiko eta Gipuzkoako kofradietan arrain gutxiago deskargatu dute beste behin (%4,7 gutxiago), azken urteetako joerari jarraituz. Gero eta ohikoagoa da ontziek beste lurralde batzuetan saltzea, gero eta urrutiago joan behar baitute arrantzara. Azken urteetan inbertsio handiak egin dira Bizkaiko eta Gipuzkoako lonjak berritzeko, baina arraina euskal kostaldetik urrundu dela diote arrantzaleek. «Ditugun kuotak maila altuan harrapatu ditugu, eta arraina badago itsasoan, baina urrutiago. Ez dakigu zein den arrazoi nagusia; zientzialariek diote tenperaturen berotzeagatik izan daitekeela, baina haiek ere ez dute argi. Kezka handia dugu horrekin. Ez dakigu denbora kontua den, ala estrukturala den. Ez du irtenbide errazik», azaldu du Miren Garmendiak, Gipuzkoako kofradien elkarteko idazkariak.

Hegaluzearen kasuan, Bizkaiko eta Gipuzkoako ontziak Asturiasen eta Galizian aritu dira nagusiki. Hala ere, harrapatutakoaren %76 Hego Euskal Herriko portuetan deskargatu dute, baina 2021ean baino %4,2 gutxiago izan da. Urrunago joan behar izanak, halaber, gasolioaren kontsumoa handitu du; kofradien arabera, batez beste itsasontzi bakoitzak iaz baino 40.000 litro gehiago erabili ditu. Eta kanpaina urrira arte luzatu bazuten ere —aurreko urteetan kuota guztia abuzturako amaitu zuten—, 1.000 tona utzi dituzte harrapatu gabe. Arrantza kostuak, hala ere, salmenta prezioaren igoerarekin orekatu dituzte (%17), eta, oro har, kanpaina ontzat jo dute.

Urrutiago eta garestiago

Berdela izan da, beste behin ere, Bizkaiko eta Gipuzkoako arrantzaleen espezie nagusia. Kasu honetan, Bizkaiko eta Gipuzkoako portuetako deskargak handitu egin dira (%3,8), baina ez espero zuten beste. Izan ere, 2020an baino %37,6 gutxiago saldu da Hego Euskal Herriko lonjetan, eta, orduan, arrantzaldia mugatuta egon zen, pandemiagatik. Dena den, azken urteetako preziorik garestienetakoan saldu dute: 1,48 euroan kiloa. «Horrekin pozik gaude; berdela balioa hartzen ari da. Antxoarekin, aldiz, kontrakoa gertatzen ari da», esan du Garmendiak.

Urte honi begirako aurreikuspenek, berriz, onak izan beharko lukete. Ezarritako kuota %20 igo du Bruselak, eta 2009tik berdelaren gehiegizko arrantzagatik jarritako urteko isuna —5.544 tonakoa— amaituko da. Baina dena ez da positiboa. Espezie horren bilakaerarekin kezkatuta daude arrantzaleak. «Aurten ere, gure ontziek jarritako kuota baino gutxiago arrantzatu dute, eta ez dakigu zergatik. Gero eta zailagoa egiten zaie berdela arrantzatzea».

Antzera gertatzen da antxoarekin. Urte gazi-gozoa izan da. Bizkaiko eta Gipuzkoako kofradietan %51 gehiago saldu da, eta %27,5 garestiago. Dena den, prezioak «izan zirenetik oso urrun» daude oraindik ere. Garmendiaren arabera, Espainiako Gobernuak antxoaren kuota barkuen artean ez banatzeak lehia handia sortzen du, eta horrek espeziearen «debaluazioa» eragiten du.

Halaber, Bizkaiko eta Gipuzkoako lonjetako deskargak nabarmen igo diren arren (%51), euskal ontziek arrantzatutako antxoa gehiena kanpoan saldu dute (%54,3), eta, kasu horretan ere, gero eta urrutiago joan behar izan dute bila. Horrek, kostuak gehitzeaz gain, beste ondorio batzuk dituela azpimarratu du Garmendiak. «Antxoa oso arrain delikatua da; fresko kontsumitzeko, egunean bertan egon behar du arrandegian. Gertuko lonjetan ez saltzeak eragina du gure kate komertzialean —gure erosleak mugitu egin behar dute—, baina baita kontsumoan ere».

Bizkaiko eta Gipuzkoako baxurako arrantzaleentzat historikoki oso garrantzitsua izan den beste espezie baten arrantzak ere kolpe gogorra jaso zuen iaz, %45,3ko jaitsierarekin: sardinarenak.

Guztira, 3.296 pertsona enplegatu ditu baxurak, aurreko urtean baino 75 gutxiago (-%2,2).