Ukrainako gerra hasi zenetik, bi irabazle handi izan dira: bankuak eta petrolio konpainiak. Bankuei mesede egin die banku zentralek interes tasak igo izanak inflazioaren igoerari aurre egiteko. Petrolio enpresei, berriz, pandemiaren ondorengo jardueraren itzulerak eta, oraintsuago, AEBek eta Europako Batasunak Errusiako produktu energetikoei jarritako betoak. Batzuek zein besteek inoizko emaitzarik onenak lortu dituzte 2022an.

Bost petrolio konpainia handienek 2021eko irabaziak bikoiztu dituztela jakinarazi dute aste honetan: guztira, 168.000 milioi euroren mozkinak. AEBetako Exxon Mobilek 52.000 milioi, eta Chevronek 33.000 milioi; Herbehereetako Shellek 37.000 milioi; Britainia Handiko BPk 26.000 milioi, eta Frantziako Totalek 19.000 milioi. Konpainia guztiek azpimarratu dute gauza bera: aurreko urteetan galerarik handienak izan ondoren lortu dituztela emaitza on horiek, eta ezohikoak direla.

Baina nola iritsi dira halako irabaziak izatera? Petrolio eskaria osasun krisiaren aurreko mailetan kokatu zen iaz, baina ez zen gauza bera gertatu ekoizpenarekin. Eta hori prezioan nabaritu zen. Brent upela urteko lehen erdian igo zen, eta ekainean ia 130 dolarrera iritsi zen; gero, jaitsiz joan zen, gerra aurreko antzeko balioetan kokatzeraino, 80 dolar inguruan.

Horri beste arrazoi bat gaineratu behar zaio. Erregaien prezioa igotzen denean, aurreneko erreakzioa petrolioaren prezioaren bilakaerari begiratzea izaten da. Logikoa da: hori da haren lehengai nagusia. Hala ere, gaur egungoa bezalako testuinguruetan, produkzio prozesuaren beste alor bati ere begiratu behar zaio: fintzeari —petrolioa erregai bihurtzeko prozesuari—. Hain justu, hori izan da sektoreko enpresei irabazi izugarriak eman dizkien faktore nagusia.

Jarduera horrek indarra galdu du azken urteetan; instalazio asko itxi dituzte, batez ere Europan, eta, COVID-19a dela eta, indartu egin zen joera hori, erregaien kontsumoa hondoratu zelako. Era berean, errekuntza ibilgailuen iraungitze data hurbildu ahala, findegi berrietan inbertsioak egitea baztertu zuten konpainia handiek. Emaitza: findegi gutxiago, prezio garestiagoak, etekin handiagoak.

Adibide bat jartzearren, Espainiako Repsolek 14,4 euroko irabazi marjina lortu du prozesatutako upel bakoitzeko; 2021ean 2,83 eurokoa izan zen, eta 2019an, 5,59 eurokoa. Repsolek hilaren 16an jakinaraziko ditu bere emaitzak, baina aurreratua du «ikusgarriak» izango direla. Lehen bederatzi hilabeteetan 3.222 milioiren irabaziak izan zituen, aurreko urte osoan baino % 66,2 gehiago.

Hurbilago, Repsolen filiala den Petronorrek 2022ko lehen bederatzi hilabeteetan boskoiztu egin zituen aurreko urteko emaitzak. 2020an 140 milioi euroren galerak izan zituen, baina 2021ean irabazietara itzuli zen (61 milioi), eta 2022ko lehen bederatzi hilabeteetan 305 milioiraino iritsi zen. Petronorrek Muskizen (Bizkaia) dituen instalazioetan fintze lanak egiten dituzte bereziki.

Erregaietara itzuli

Petrolio konpainiek urte askotako unerik gozoenetako bat dute gaur egun. Eta gidoian ustekabeko biraketa izan dena epe labur eta ertainean mantentzea espero dute. Aurreikuspen hori indartu egin da, gainera, Europako Batasunak Errusiatik inportatzen dituen petrolio eratorriei jarritako betoarekin, zeina aste honetan sartu baita indarrean —Errusia da munduko findegi handienetako bat; hura da diesel hornitzailerik handiena —.

Agerikoa denez, halako instalazioak dituzten konpainiak egoera aprobetxatzen ari dira, eta ahalik eta gehien luzatu nahi dute. Bernard Looney BPko zuzendari exekutiboak argi utzi du hori aste honetan: BP petrolioaren negoziora itzuliko da. 2030erako petrolio eta gas ekoizpena %40 murriztea aurreikusia zuen, baina norabidea aldatuko duela iragarri du: murrizketa %25ekoa izango da orain.

Etekinak banatu?

Ezohiko datu horiek irabazien banaketari eta erabilerari buruzko eztabaida piztu dute. Iaz, Joe Biden AEBetako presidenteak petrolio konpainiak jarri zituen jomugan, gasolinaren prezioak gora egin zuenean eta horrek inflazioaren igoera handia eragin zuenean. Egoera aprobetxatzea leporatu zien, eta eskatu zien lehenbailehen gasolindegietara eramateko beherapenak, eta mozkinak findegi berriak egiteko eta trantsizio energetikora bideratzeko, ez dibidenduak banatzeko. Inflazioak arnasa hartu zuen urte amaieran, eta Bidenek bere kritikak lausotu zituen.

Erresuma Batuko Gobernuak, berriz, enpresa horien irabazien gaineko zerga bat sartu zuen indarrean iaz, gasaren eta elektrizitatearen fakturak murrizteko plana finantzatzeko. Shell konpainiak esan zuen ez zuela espero aurten zergarik ordaintzea, Ipar Itsasoko plataformen desegitearen kostuengatik eta herrialdean egindako inbertsioengatik, baina joan den astean aitortu zuen 125 milioi ordaindu beharko dituela, eta 2023an 466 milioi baino gehiago izan daitezkeela.

Frantzian, horrelako neurri bat abian jartzearen aurka agertu da gobernua. Dena den, Emmanuel Macron presidenteak ez du baztertzen hori egitea EBk onartzen badu. Irailean, hala adostu zuten estatu kideek, argindarraren fakturak merkatzeko neurriak hitzartu zituztenean; horien artean, petrolio enpresei zerga berezi bat ezartzeko egitasmoa onartu zuten. Horrek %33 zergapetuko lituzke 2022ko eta 2023ko irabaziak. Baina gobernuek oraindik ez dute neurria indarrean sartu, eta abenduaren amaieran Exxonek Luxenburgoko auzitegira eraman zuen egitasmoa. Espainiako Gobernuak, berriz, neurri horrekin zer gertatu zain jarraitzen du. Dena den, urte honen hasieratik %1,2ko zerga berria du. Horrek fakturazioei eragiten die, ez etekinei.

Konpainiak neurri horien aurka agertu dira, argudiatuz datozen urteetan inbertsio handiak egin behar dituztela trantsizio energetikora egokitzeko. Hala ere, ez dute zalantzarik izan mozkin horiek akziodunen artean banatzeko.

Gutxienez, hamarkada honen bigarren erdialdera arte itxaron beharko da ikusteko nola eragingo duen garraioaren elektrifikazioak erregai eskarian. Bitartean, urre beltza izaten jarraituko du petrolioak.

Topikoak astunak dira, gorrotagarriak eta alferrak. Ados, hori guztia badira, baina sarri egiaren parte bat ere bai. Eta topikoen artean bada azken egunotan entzun den bat: «Bankak beti irabazten du». 2008an hasi zen finantza krisiak erakusten du salbuespenak badituela arau horrek, baina 2022an bankuek izandako emaitza ikusgarriek indartu egiten dute. Gerra Ukrainan? Inflazio handia? Energia krisia? Horiek guztiek herritarren patrikak astindu dituzte, baina ez bankuetakoak.

Euskal Herriko bankuek beren emaitzak argitaratzearen bezperan, haien lehiakideen irabaziek marka guztiak hautsi dituzte. Espainiako finantza sistemako sei banku nagusiek 20.849 milioi euro irabazi zituzten iaz. Horietatik, 9.605 milioi dagozkio Santanderri, 6.420 milioi BBVAri, eta 3.145 milioi Caixabanki. Egia da lehen bi kasuetan mozkinen zati handi bat kanpoan egin dutela, baina Espainiako adarren irabaziak ere ez dira nolanahikoak; Santanderrenak 1.560 milioi irabazi zituen, eta BBVArenak, berriz, 1.678 milioi. Nola? Zero intereseko urte zailagoetan makina findu dute, eta jarduera ekonomikoa berpiztu eta interesak gora egin dutenean —«normaldu», haien hitzetan—, haien irabazi marjinak puztu egin dira.

Baina bankuak baino gehiago, bankariak dira beti irabazten dutenak; urtea txarra, erdipurdikoa ala ona izan, dirutza patrikaratzen dute bankuetako goi buruzagiek. «Talentua saritzea» deitzen diote horri, hainbeste merezi duen talentu hori zehazki zertan datzan ikusarazteko zailtasunak dituzten arren. Hainbeste bereizten al da banku bat bestearengandik? Zein da bankarien Messi, zein Mbappe eta zein harrobiko gazte ezezagun bat?

Bada, talentua bada saritzen dena, talentuz josita daude Espainiako bankuak, eurogune osoan haiek ordaintzen baitiete gehien bere arduradunei: EBA Europako Banku Agintaritzaren arabera, 2021ean, 221 goi buruzagik irabazi zuten milioi bat euro baino gehiago; eta hamar milioi eurotik gora irabazi zituzten sei lagunetik hiru Espainian zeuden.

Milioidunen taldetik gertu ibili izan da Gregorio Billelabeitia: Kutxabankeko aurreko presidenteak ia 900.000 euro patrikaratu zituen 2020an, eta beste 600.000 Francisco Javier Garcia Lurueña kontseilari ordezkariak.

EBAk berak dio Espainiako bankuak beste gauza batzuetan ere nabarmentzen direla. Batetik, haiek dute eurogune osoan kapital gutxien. Ostegunean zabaldu zituen EBZk azken datuak, eta horietan azken putz dira, %12,8ko kapitalarekin; euroguneko bankuek %15 dute —eta dena esan beharra badago, hortik gora daude Kutxabank eta Laboral Kutxa zuhurragoak—.

Bestetik, bezeroak haien gordailuengatik gutxien ordaintzen dutenen artean ere nabarmentzen dira Espainiako sistemakoak: batez beste %0,7ko interesa ordaintzen dute epe finkoko gordailuen truke; eurogunean, berriz, %1,2. Eta ez dirudi azkar aldatuko denik kopuru hori, likidezia sobran dutenez, ez dutelako motiborik aurrezkia ehizatzeko. Ondorioa azken astean ikusi dugu Espainiako Bankuaren egoitzetan: diru pixka bat aurreztua duten herritarren ilarak, zor publikoa erosteko, errentagarriagoa delako.

Zergak eta dibidenduak

Hain irabazi handiak izanda, horien diru zati bat gizarteari zerga berriaren bitartez itzultzeko arazo berezirik ez dutela izango pentsatuko luke batek baino gehiagok. Inoiz ez baitago sobran gogoratzea erreskatearen faktura 73.261 milioi eurorena dela. Bada, ez. Hurrengo asteotan pagatuko dute zergaren lehen zatia, baina hori egin bezain laster helegitea jarriko dutela iragarri dute erakunde batzuek.

Talentuak beste lehentasun batzuk ditu: akziodunak saritzea. Pattal ibili dira bankuen akzioak azken urteetan —BBVAren akzioak 17,6 euro balio zuen 2007an, eta 6,8an dago orain—, eta dibidenduen bitartez susperraldi bat ematea erabaki dute bankuek. EBZren zuhurtzia deiei arreta gutxi eginez, Ibex 35ean kotizatzen duten sei bankuek iragarri dute 9.340 milioi banatuko dizkietela beren 5,6 milioi akziodunei, irabazitakoaren ia erdia.

Milioi bat pertsona, 2,5 milioi CGTren arabera, pentsioen erreformaren aurka atera dira Frantzian. Frantziako Gobernuaren arabera, 963.000 pertsona atera dira kalera herrialde osoan, eta CGT sindikatuak, berriz, 2,5 milioi aipatu ditu. Edozein kasutan, orain arteko protestarik jendetsuena da.

Arabako Errioxako ardoaren esportazioak % 17 jaitsi dira 2022an, baina sektoreak fakturazioari eutsi dio. Pandemiak eragindako krisia gainditu eta 2021ean marka historikoak izan ostean, ardoaren merkataritzak ziurgabetasun handiko urtea izan du mundu mailan.

Paradisu fiskalen zerrenda eguneratu du Ogasun Ministerioak. Zerrenda honetan agertzen diren herriek benetako jarduera ekonomikorik ez duten elkarteak sortzea errazten dute, zerga-ordainketa oso baxua daukate edo ez dute zerga-sistemari buruzko informaziorik elkar trukatzen.

EAEn hilaren 15ean jakingo da banku eta energia enpresen tasen bidez lortuko diren 400 milioiak nora bideratu. Finantzen Euskal Kontseilua asteazkenean bilduko da erabakitzeko 2023-2024 urteetan aparteko zergen bidez bilduko den dirutza lurralde historikoen artean zelan banatzen den.

Industria enpresen energia-komunitate bat sortu dute Eibarren, Gipuzkoako lehena. TEK Azitain izeneko ekimena DEBEGESA Eskualdeko Garapen Agentziak bultzatu du, eta Eibarko zortzi enpresak parte hartzen dute

Munduan biztanle gehien duen herrialdeak krisi demografiko bati egin beharko dio aurre laster. Txinako biztanleria gutxitu egin zen 2022an, lehen aldiz azken sei hamarkadetan, eta, hala, ofizialki baieztatu da krisi demografiko batean dagoela. Jaiotza tasak behera egin du etengabe urteetan eta urteetan, eta badirudi joera hori aldatzerik ez dela izango.

2022an, Txinako biztanleria 1.411 milioira jaitsi zen, hau da, aurreko urtean baino 850.000 gutxiago ziren herrialdean. Urte etan, jaiotza tasak behera egin du etengabe, eta adituek uste dute joera horrek ez duela atzera-bueltarik izango. Datu ofizialek berretsi dutenez, krisi demografiko bat hasi da herrialdean, eta oraindik ezin jakin zer ondorio ekarriko dituen. Hala ere, argi dago ondorio sozialak eta, batez ere, ondorio ekonomikoak ekarriko dituela, bai Txinan eta bai mundu osoan.

Txinako estatistika bulegoak argitaratutako datuen arabera, 9,56 milioi pertsona jaio ziren 2022an, eta 10,41 milioi hil: heriotza gehiago izan ziren jaiotza baino, 1960ko hamarkada hasieratik lehen aldiz. Urte horietan, Txinako Gosete Handia izan zen. Orduko Txinako presidente Mao Zedongen esperimentu ekonomiko batek huts egin zuen, Aurrerako Jauzi Handia izenekoak, eta, ondorioz, gosete handia hedatu zen herrialdean, eta milioika lagun hil ziren.

Bizi itxaropena, gora

Azken hamarkadetan Txina potentzia ekonomiko bihurtu denez, hango bizi itxaropena handitu egin da, eta horrek ekarri du egungo egoera: pertsona gehiago zahartzen dira, eta haur gutxiago jaiotzen. Espero da 2035. urterako 60 urtetik gorako 400 milioi pertsona baino gehiago bizitzea Txinan, hau da, hiru biztanletik batek izatea 60 urte baino gehiago.

Joera hori beste gertaera kezkagarri bat bizkortzen ari da: Txinan ez da izango lan egiteko adina duten nahikoa biztanle, ezingo da orain arteko abiaduran hazi, eta, hain zuzen, abiadura horrek bihurtu du ekonomia globalaren motorretako bat. Gainera, diru sarrera fiskalak eta pentsio sistemaren kotizazioa ere murriztuko ditu eskulan eskasiak —dagoeneko estu eta larri dabil pentsio sistema—. Baina ondorio horiek ez diote Txinari bakarrik eragingo: produkziorako eskulan gutxiago izango denez, ekoizpen kostuak handitu egingo dira Asiako erraldoian luze gabe, eta, horren ondorioz, AEB Ameriketako Estatu Batuetan eta Europako Batasunean ere gora egingo dute prezioek eta inflazioak.

Global Times egunkari ofizialak aipatutako estatistika bulegoko funtzionario baten arabera, azaroaren 1ean biztanleriaz egindako inkesta bat dago aipatutako kopuruen oinarrian, eta, beraz, urtarrilaren erdialdera argitaratutako heriotza kopuruek ez dute erakusten heriotza tasa igo zenik zero COVID politikaren murrizketak kendu izanaren eta horrek koronabirusa zabaldu izanaren ondorioz.

Orain dela hilabete batzuetatik, Txinako Gobernuaren helburua da 1980 eta 2015 bitartean haur bat baino gehiago izateko debekuak eragindako kalteak konpontzea. 2021ean, agintariak zenbait neurri onartzen hasi ziren, besteak beste, zergetan kenkariak jartzeko, amatasun baimenak luzatzeko, aseguru medikoak hobetzeko eta arlo horretan zerbitzu gehiago eskaintzeko, eta diru laguntza gehiago emateko etxebizitzetarako, hartara herritarrek seme-alaba gehiago izateko pausoa eman zezaten.

Neurri horiek guztiak hartu arren, oraindik ere oso garestia da seme-alabak izatea, batez ere hezkuntzaren arloagatik, eta, horren ondorioz, seme edo alaba bat edo bakar bat ere ez izatea erabakitzen dute bikote askok. Ama izan nahi duten emakumeek hartzen dituzte batez ere horrelako erabakiak, haiek arduratzen baitira haurren zaintza ia osoaz: askok erabakitzen dute ikasketei edota kaudimen ekonomikoari ematea lehentasuna, eta ez familia bat sortzeari.

Biztanleriaren beherakada horren ondorioz, sinesgarriagoak dira aurten Indiak Txina gaindituko duela eta planetako herrialderik populatuena izango dela ziurtatzen duten iragarpenak. Bazirudien 2025ean geratuko zela hori, baina, Nazio Batuek biztanleriaren inguruan egindako proiekzioen arabera, Indiak 2023ko apirilean gaindituko du Txina, eta munduan biztanle gehien duen herrialdea bihurtuko da. Hilabete horretan, bi herrialdeetako populazio hazkundearen lerroak gurutzatu egingo dira, eta Indiak atzean utziko du Txina, hura ez baita aurrerantzean izango planetako herrialderik populatuena. Kalkulatzen da Indian 1.428 milioi izango direla orduan, eta Txinan, berriz, 1.426 milioi.

India, ziztu bizian

Indiak ere programa polemikoak ezarri zituen jaiotza tasa kontrolatzeko, Txinak haur bakarraren politikarekin egin zuen moduan, baina New Delhiko gobernuak ez zuen lortu helburua, nahiz eta milioika lagun behartu zituzten antzutzera.

Indiak zenbait faktore ditu bere alde, eta hizkuntza da horietako bat: herritar gehienek hitz egiten dute edo ondo dakite ingelesez. Inperio Britainiarraren kolonia ohi bat denez eta independentzia berandu iritsi zuenez, biztanle gehienek dakite ingelesez, eta, gainera, Erresuma Batura eta AEBetara migratu duten herritar askok lanpostu garrantzitsuak lortu dituzte. Indiako hezkuntza teknologikoaren kalitate bikainari esker, indiar jatorrikoak dira enpresa handietako zuzendari exekutibo asko, enpresa teknologikoetakoak batez ere. Horrek talentuaren epizentroan jarri du herrialdea. Munduan, 25 urtetik beherako bost pertsonatik bat Indiakoa da, eta indiarren %47k 25 urte baino gutxiago dituzte. Talentuari eta lanerako aukerei dagokienez, Indiak harrobi ezin hobea du datozen urteetan edozein herrialderi tokia kentzeko.

Hizkuntzari dagokion abantailaz gainera, egoera demografikoak ere lagundu egiten dio Indiari: Europan edo Txinan ez bezala, non biztanleria zaharragoa den oro har, Indian gazte ugari bizi dira. Hori abantaila bat da talentuari dagokionez, eskulan gazte eta kalifikatuaren potentzial handia baitago. Hala ere, erronka bat ere bada enplegua sortzeko orduan, batez ere emakumeentzat, langileen %10 bakarrik baitira. Hala, nahiz eta Indiak potentzial handia duen ekonomia garatzeko eta hazteko, beharrezkoa izango da erronka horiei heltzea, bere ahalmena ahalik eta gehien aprobetxatu dezan.

Txinako biztanle kopuruak behera egin izanak, herrialdearen asmo geopolitiko eta komertzialak geldiarazteaz gain, gizarte zaharragoa ekarri du, eta hortxe izango du pentsio sistemak historiako erronkarik handiena. Iazko apirilean, gobernuak lehen pausoa eman zuen, pentsio sistema publikoa ireki baitzien pentsio plan pribatuei, baina Txina erloju bonba demografiko bat da dagoeneko: jaiotza tasa oso apala du, eta biztanleria, berriz, oso zaharra. Gaur egun, 60 urtetik gorako 267 milioi pertsona baino gehiago bizi dira Asiako erraldoian, hau da, biztanleen %20, baina munduko zahartze tasarik azkarrena du. Kalkulatzen da 2050ean ia bikoiztu egingo dela kopuru hori, eta, hala, gehiago izango dira lanean aktibo ez daudenak (%50), aktibo daudenak baino (%20). Horrek guztiz bideraezin bihurtuko du pentsio sistema.

Iragan urrian egindako azken kongresuan, Txinako Alderdi Komunistak onetsi egin zuen pentsio sistemaren zutabe berria izenekoa: banakako kapitalizazioan oinarritzen da, eta sektore pribatuak soilik kudeatzen du. Hori ez zen oharkabean pasatu, aldaketa historikoa izan baita Txina komunistaren sare sozial, politiko eta ekonomikoan, hots, «ezaugarri bereziko merkatuko sistema sozialista batean». Pentsio sistema berriaren zutabe pribatuak osatu egingo ditu, batetik, oinarrizko aseguru publikoa, zeina nahitaezkoa baita eta estatuak bakarrik kudeatua, eta enpresek eta langileek ordaindua —bai soldatapeko langileek eta bai autonomoek—; bestetik, enpresen barruko langileentzako bizi guztiko errenten sistema osatuko du, zeina borondatezkoa baita, eta modu mistoan kudeatua; eta, azkenik, zerbitzu publikoak osatuko ditu, nahitaezkoak horiek ere, eta estatuak kudeatuak.

Merkataritza eta balore bankuek kudeatuko dute zutabe berri hori, betiere Txinako Bankuak eta Aseguruak Arautzeko Batzordearen baimena izanez gero. Langileek urtean 1.700 euro ordaindu beharko dituzte plan pribatu horretan sartzeko. Beste herrialde batzuetan bezala, zerga arau bereziak ezarriko dituztela aurreikusten da, zenbait muga izango dira funts horiek eskuratzeko, eta oinordetzan utzi ahal izango dira.

Erretiro adinaren igoera da Txinak laster aurre egin beharko dien beste arazoetako bat: gaur egun, 60 urtekoa da Txinako gizon gehienen erretiro adina, eta OCDE Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak ezarritako batez bestekoa, berriz, 64,2 urtekoa. Emakumezko funtzionario publikoek 55 urterekin har dezakete erretiroa, eta eskuz aritzen diren emakumezko langileek, 50 urterekin. Eztabaida hizpidera ekarri izan denetan, erreakzio bortitzak izan dira, adineko langileek ez baitute atzeratu nahi erretiroa hartzeko eta pentsioa jasotzeko urtea.

Makina-erreminta sektorearen fakturazioa %9,7 handitu zen iaz. Negozio bolumena 1.723 milioi eurokoa izan zen, 2021ean baino 202 milioi euro gehiagokoa. Esportazioei esker lortu da hori, %9,9 igo baitziren. Alde horretatik, Italian lortutako «salmenta kopuru izugarria» nabarmendu du AFM sektoreko enpresen elkarteak: 2021ean, erosketen %8,5 egin zituzten han; iaz, berriz, %14,2. Aurtengo, dena den, zuhurragoa da; inflazioa kontrolatzeko neurriek merkatua motelduko dutela uste du, eta «gutxi gorabehera %5eko hazkundea» izango dela.

Baina hainbestekoa izan al zen Italiaren eragina? Bai. Azken urte luzeetan, Alemania izan da sektorearen bezerorik onena; iaz, aldiz, Italiak kendu egin zion postu hori. Jauzi handia da, 2021ean eta 2020an, esaterako, laugarren bezeroa izan baitzen. Dena den, AFMren ustez, Italiako Gobernuak martxan jarritako «inbertsio produktiboa pizteko» programei esker izan da. Alegia, ikusi beharko da aurrerantzean erosketa erritmoari eusten ote dion.

«Urte konplexua izan zen. Lan karga ederrarekin hasi genuen, baina lehenagotik pairatzen ari ginen prezio igoerek eskakizunen kostuak astindu zituzten. Dena den, urtea jarduera egokiarekin amaitu dugu». Jose Perez Berdude AFMko presidenteak horrela laburbildu du 2022a. Zalantzen artean, baikortasuna ageri da sektorean, oro har urte ona izan zelako, baina izan zuen bere orbana: barne merkatua %9,6 jaitsi zen —AFMk Hego Euskal Herria eta Espainia elkartzen ditu barne merkatuan—.

Barne merkatukoak, baina, salmenten herenak baino gutxiago dira, eta esportazioak %9,9 hazi ziren. Esan bezala, Italiako eskarien handitzea izan zen daturik nabarmenena, baina Alemania —%9,7tik %12,9ra— eta Txinako merkatuek ere, besteak beste, bilakaera ona izan zuten. Sektoreka, autogintza «suspertu» egin zela ondorioztatu du AFMk, «indarrez tira egiten ari zaielako deformazio azpisektoreko gure fabrikatzaileei». Azpisektore hori bigarren handiena da, eta %8,64 handitu zen 2022an.

Berdudek esan du urtea egoki amaitu zela, eta horregatik aurtengo aurreikuspenak «baikor samarrak» direla, batez ere enpresek eskari zorro «interesgarriak» dituztelako. Argazki orokorra, baina, zuhurragoa da; hala uste du behintzat Xabier Ortueta AFMko zuzendari nagusiak: «Inflazioa jaisteko neurriek ekonomia hoztuko dute, eta litekeena da eskaerek behera egitea».

Datuak eskatzen hasita, %5eko hazkundea iragarri du aurtengo. Fakturazioari ez ezik, baina, errentagarritasunari ere erreparatu behar zaio, eta hori izango da «zaindu beharreko» aldagaia. «Gudu handia izango da eskariak garaiz eta modu eraginkorrean ekoiztea», onartu du AFMk.