Espero zitekeen lez, Pekinek ez die abegi onik egin herenegun Bruselak iragarritako asmoei. Gaitzespenekin, elkarrizketarako deiekin eta mehatxu estaliekin erantzun die Txinak Ursula von der Leyenek asteazkenean esandakoei. Hark esan zuen Europako Batasunak ikerketa zabalduko duela argitzeko ea bidezkoak diren Txinako Gobernuak herrialde hartako auto elektrikoen ekoizleei emandako laguntzak. Oso litekeena da ikerketaren ondorioz EBk muga zergak ezartzea Txinatik datozen auto elektrikoei.

Erantzun ofiziala atzo iritsi zen. Europako Batasunarena «ageriko protekzionismoa» da, Txinako Merkataritza Ministerioaren ustez: «Serioski trabatu eta distortsionatu dezake automobilgintzaren hornidura kate globala, baita EB barruan ere, eta inpaktu negatiboa izan dezake Txinaren eta Europako Batasunaren merkataritza harremanetan eta harreman ekonomikoetan».

Ildo horretan, ez da ahaztu behar Europan bertako ekoizleek fabrikatzen dituzten autoentzako zenbat osagai datozen Txinatik; besteak beste, ezinbesteko bateriak. Menpekotasun hori arintzeko, Europako Batasuna presaz dabil kontinentean bateria fabrikan ezartzen, baina oraindik beharko du denbora hornidura kateetan arriskua gutxitzeko.

Osagaiak soilik ez: Europako eta AEBetako ekoizleen autoak ere etortzen dira Txinatik Europara, eta muga zergak ordaindu beharko lituzke, esaterako, BMWk, iX3ak handik ekartzen baititu, edota Teslak berak ere.

Txinako Merkataritza Ministerioaren agiriak gogoratu du Europako Batasuneko autogileek urte asko daramatzatela Txinan jardunean, eta Txinakoa kanpo merkatu garrantzitsua bilakatu dela Europako auto konpainientzat eurentzat ere. Muga zergei erantzuteko Txinak hartuko lituzkeen neurriak igarri egingo lituzkete, adibidez, Volkswagenek eta BMWk, zabaltzen ari baitira Asiako herrialdeetan.

Elkarrizketarako deia ere egin du Pekinek, «bidezko eta diskriminaziorik gabeko merkatu ingurumen bat sortzeko, Txinaren eta EBren bien garapen komunerako». Lehen elkarrizketa datorren astean izango da, Valdis Drombovoskis Europako Batzordeko merkataritza komisarioa Pekinera joatekoa baita.

Edonola ere, Txina «oso adi» egongo da EBren joera protekzionistekin eta jokaerekin. «Irmo babestuko ditu Txinako enpresen eskubide eta interes legitimoak».

Kontrako ahotsak Europan

Bitartean, ikerketaren kontrako ahotsak ere entzun dira Europan bertan. Batetik, Frantzia izan delako autogile europarrak babesteko eskatu duena, eta ez, esaterako, Alemania, zeinak Txinara esportatzen dituen autoak, Frantziak ez bezala.

Bestetik, Txinari zigorrak edo muga zergak jartzeak Europan kontsumitzaileek auto elektriko «merkeak» izateko modua oztopatu dezakeela ere uste dute askok, eta horrekin garraioaren deskarbonizazioa garestitu eta geldotu daitekeela. Finean, protekzionismoa gorabehera, bada zerbait agerikoa gaur egun: Europako autogintza industria ahulezia erakusten ari dela elektrifikazioaren erronkari aurre egiteko.

Europako Banku Zentralak oinarrizko 25 puntu igo ditu interes-tasak, % 4,5eraino. Horrela, Europako Banku Zentralak hamargarren aldiz jarraian igo ditu interes-tasak, euroaren eremuko inflazioa geldiarazteko, ekonomia geldotzen ari den arren.

Ertzaintzaren sindikatuek bilera egitea eskatu dute “gatazka bideratzeko”. Bestalde, Eusko Irratian ordezkaritza duten sindikatuek greba eguna deitu dute gaurko.

Bizkaibuseko enpresa-batzordeak bidaiari batek emakumezko gidari bati egindako genero-jazarpena salatu du. Enpresa batzordearen arabera, gidarien kontrako erasoak “behin eta berriz” gertatzen dira, eta gaueko zerbitzuetan ahozko erasoak “ohikoak” dira.

Petrolio konpainiak eta gasolindegi gehienak gauza bera ez direla argi uzten saiatu da Nuria Lekue (Bilbo, 1972). Bizkaiko gasolindegien patronaleko burua da, eta nabarmendu du beraiek ere garesti erosten ari direla erregaia. Cebek Bizkaiko enpresarien elkartearekin batera antolaturiko hitzaldi jardunaldiaren atsedenean hitz egiteko tarte bat hartu du.

Nola dago gasolindegien sektorea egun?

Abuztuaren 31ra arteko datuak jaso berri ditut, eta iaz epe berean baino %9,4 gutxiago saldu dugu aurten. Erregai litroez ari naiz. Eta 2019ko datuekin alderatuz, pandemia aurreko azken urte normalarekin, jaitsiera %22koa da.

Erregaiak iaz izan zuen eta egun duen prezioarekin aberastu egin al zarete?

Guztiz kontrakoa. Enpresa ertain eta txiki garen gasolindegientzat, erregaia zenbat eta garestiago egon, guretzat okerrago. Salmentak murriztu egiten dira. Garesti badago, jendeak gutxiago erosten du. Mugitzeko beharra dutenek: lanerako, beharrak asetzeko… Ez dute besterik, baina aisiarekin zerikusia duten bidaiak murriztu egin dira. Salmentak jaistean gure marjina ere murrizten da.

Zenbatekoa da marjina hori?

Ezin da zehaztu, gainera lehia kontuetan ere sar gaitezke eta ezin dugu halakoei buruz hitz egin. Baina irabazi marjina oso txikia da. Negozioaren gakoa salmenta bolumen handia lortzea da, kostu finkoak estaltzeko.

Erregaiaren prezioa goraka ari da azken bederatzi asteetan.

Ekainetik hona gasolinaren prezioa %8,8 igo da, gasolioarena %13 eta Brent upelarena %27. Alegia, petrolioaren prezioa gasolindegikoa baino gehiago igo da. Baina guk ez dugu Brent erosten, gure erosketa prezioa erregaien nazioarteko kotizazioaren araberakoa baita, eta, horri erreparatuz gero, ekainetik hona gasolioaren nazioarteko prezioa %40 igo da. Datu garrantzitsuak dira horiek. Nik ulertzen dut kontsumitzailea gasolindegira iristen dela eta prezioak garesti ikusten dituela, oso goian daudelako, baina berak duen arazo bera dut nik erostera noanean. Hark 50 litroko depositua du, eta guk 40.000koa.

Erregaia bi eurora itzuliko al da?

Ezetz espero dut, baina ez dakit. Nire esku balego, erregaia merke legoke, gehiago salduko genukeelako. LPEEk petrolio ekoizpena murriztu du upela ez dadin 75 dolarretik jaits. Horri gehitu behar zaio munduko findegiak %95era daudela lanean, gero eta gutxiago daudelako. Produktu batek iraungitze data badu, nork inbertituko du hor? Eskaera, aldiz, mantendu egin da munduan. Esaterako, gure ibilgailuen %99k erregai fosilak erabiltzen dituzte.

Hori entzunda, ez dirudi epe motzean merkatuko denik.

Ez dut uste. Oker egon nahiko nuke, gustura asko sartuko nuke hanka iragarpenean, eta bezeroari prezio hobe bat eskaini ahal izan, baina uste dut epe motzean ezinezkoa izango dela.

Gasolindegi gehienak enpresa txikiak zaretela nabarmendu duzu. Nolakoa da petrolio enpresekin negoziatzea?

%70 enpresa txiki eta ertainak gara, eta ez dugu petrolio putzurik gasolindegiaren azpian. Zerbitzugunean bandera jar dezakeen petrolio enpresarekiko independenteak gara eta bezeroak hori ulertu behar du. Zu baino askoz handiagoa den batekin negoziatzea nolakoa den imajina dezakezu. Sokatira lehia bat da, eta ahal duguna egiten dugu.

Gasolindegi mota asko dago egun. Alde handia al dago batetik bestera?

Ez da erraza esaten. Negozioa ereduaren araberakoa da. Adibidez, langile asko badituzu gastu bat duzu hor, eta ez baduzu langilerik prezio hobea eskain dezakezu. Gero erosketa kudeatzeko garaian ere aldeak daude: bolumena, hornitzailea… Bakoitzak ahal duena egiten du, negozio guztietan bezala. Gasolindegi gehienak, auzoko okindegia edo arrandegia bezalako negozioak gara.

Ikerketa baten arabera, potentzia handiko kargagailu elektriko gutxi daude Euskal Herrian. Isunen beldur al zarete?

Trantsizio energetikoaz hitz egitean, nire ustez, argi utzi behar da deskarbonizazioa eta elektrifikazioa ez direla gauza bera. Kontuan hartu behar dira emisio gutxiago sortzen dituzten beste erregai alternatiboak. Egungo ibilgailu gehienek erabil ditzaketen, eta kargatzeko azpiegituretara egokitzen diren erregai sintetikoak baldin badaude, ezin ditugu alboratu. Beste aldagai bat: Espainian sortzen den argindarraren erdia baino gutxiago da berriztagarria. Alegia, ibilgailu elektrikoa erabiltzeak ez du esan nahi kutsatzen ari ez garenik. Erregai fosila darabilten motorrak debekatzeak ez du zentzurik. Beste kontu bat da motor hori mugitzen duen energia debekatzea, baina konbustio motor hori kutsatzen ez duen energia batekin mugitzeko gai bagara, atea ireki behar diogu.

2035aren beldur al zara?

Bide luzea falta da, errealitatea egoskorra baita. Ibilgailu eredu bat inposatzen saiatzen ari dira, baina bezeroak oraingoz ez du nahi. Konpondu beharrekoa ibilgailuen batez besteko adina da. Egun 14 urtekoa da, eta zaharrek kutsatzen dute gehien. Jendeak ez daki zer erosi, gasolioari beldur dio, eta ikusten ari gara ibilgailu zaharrak erosten dituela, bizpahiru urterako. Bestalde, auto berrietan gehien saldua Dacia Sandero da, modelo merke bat. Nork ordain dezake auto elektrikoa?

Karga elektrikorako azpiegitura aipatu duzunez, bi datu emango ditut: Espainian erregai mahuka bat dago energia hori erabiltzen duten 400 autorekiko; aldiz, karga elektrikorako puntuei dagokienez, bat dago sei auto elektrikoko. Elektrikoen zabalkundea eragozten duen oztopo bat badago, hori ez da kargatzeko puntuen gabezia.

Gasolindegietan gero eta gauza gehiago saltzen dira. Hain garrantzitsua al da beste alde hori?

Negozioaren muina erregaia da, baina gero eta gutxiago saltzen da eta marjina txikiagoa da. Horrek beste diru sarrera batzuk bilatzera behartu gaitu. Mendialdeko eta nekazaritza guneetako gasolindegietako garrantzia nabarmenduko nuke. Txikienak izanda, horiek saltzen dute gutxien, baina haien inguruneetan oso garrantzitsuak dira, eta hornikuntzarik gabeko guneak egotea eragozten dute.

BILBO. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako kimika industriako patronalak —Confebask, Cebek, SEA, Adegi eta Bizkaiko Kimika Enpresen Elkartea— bilera batera daude deituta irailaren 26an, LHK Lan Harremanen Kontseiluaren Bilboko bulegoan. ELA, LAB, CCOO eta UGT ados jarri dira bilerara deitzeko, nahi dutelako mahaia osatu kimika industriaren alorrean EAE mailako itun bat negoziatzeko.

Hitzarmen berriak 17.000 langileri eragingo lieke, zeintzuen lan baldintzak orain estatuko itunean dituzten jasoak. Espainian negoziatutako itunaren «baldintza prekarioak» aipatu ditu ELAk, azaltzeko badela «garaia Euskal Herrian baldintzak hobeak negoziatzeko».

Nafarroan, aldiz, sindikatuak oraindik ez dira ados jarri patronala bilerara deitu eta lurraldeko hitzarmena negoziatzen hasteko. «Ulertezina da Nafarroan kimikan lan egiten duten 6.600 langileek ez izatea aukerarik beren baldintzak duintzeko bideari ekiteko».

Frantziako TotalEnergies-ek 2024an ere mantendu egingo du erregaien gehienezko prezioa. Otsailean iragarri zuen energia enpresak gasolioaren eta gasolinaren prezioak mugatuko zituela, litroari gehienezko 1,99 euroko prezioa jarriz.

Hala, Ipar Euskal Herrian eta Frantzian dituzten 3.400 gasolindegietan erregaiaren prezioak ez du bi euroko muga gaindituko. Erabaki hori erregaien prezioek «garesti» jarraitzen duten bitartean mantenduko dutela adierazi du. Bruno Le Maire Frantziako Ekonomia ministroak neurri hori txalotu du.

Inflazioaren aurkako halako neurriak ez dituzte energia enpresek hartu soilik, elikagaien industriak 5.000 produkturen prezioei muga jartzea onartu baitzuen.

Bihar egingo du EBZ Europako Banku Zentralak bere bilera, eta besteak beste, interes tasak berriro igo ala ez erabakiko dute. 2022ko uztailetik etengabe igo dituzte tasak, inflazioari aurre egiteko neurri gisa, eta urtebetean %0tik %4,25era igaro dira. Biharko bileran, baina, ez dago hain garbi tasak beste puntu laurden igoko dituzten ala berdin mantenduko dituzten. Bloomberg-en arabera, EBZko funtzionarioek ere ez dakite zer gertatuko den bihar.

Izan ere, tasa handiak ari dira euroguneko ekonomia hozten. Hazkundea moteltzen ari da, baita etxebizitzen salmenta eta inbertsioa ere. Baina, ez da lortu prezioak menderatzea. Inflazioa %2ko helburutik urrun dago oraindik ere.

Eusko Jaurlaritzak deskarbonizazioan eta I+G+Bn sakontzeko beste laguntza-sorta bat onartu du

Bizkaian, pertsonako esne eta olio gutxiago eman behar izan dute. Araban, “menu” bera jasotzen dute eskatzaileek oraindik, baina baliteke urte amaieran murriztea. Gipuzkoan, hobeto daude, herritarrek azaroko elikagaien eta bonuen bilketan emango duten erantzunaren zain.