Hainbat kirolari nafarrek elkartasuna adierazi nahi izan diote Palestinako herriari, eta, Yala Nafarroa Palestinarekin plataformak kirolari ezagunen ahotsak batu ditu Gazan genozidioa amaitzea eskatzeko. Nafarroako kirol klub nagusietako jokalariak, Nafarroako nazioarteko atletak, pilotariak, harri-jasotzaileak, piraguistak… X sare sozialean Yala plataformak argitaratu duen bideo batean bildu dituzte haien adierazpen solidarioak. Oier Sanjurjo, Abel Barriola, Mai Garde, Juan Martinez de Irujo, Maideri Irisarri, Marta Mendia, Irati Etxarri, Naiara Irigoien, Iñaki Perurena, Unai Laso, Oinatz Bengoetxea, Iñigo Monreal, Fernando Goñi, Anne Senosiain, Maika Iraizoz, Dani Saldise, Koldo Aldaz, Nerea Pena eta Juan Iribarren dira Gazan berehalako su etena eskatzen duten kirolarietako batzuk. «Gazako su etenaren eta Palestinaren genozidioaren amaieraren alde nago», «Palestinako genozidioaren aurka nago», edo «bakearen alde nago», izan dira gehien errepikatu diren mezuak. Kirolari ezagun horiek ez ezik, Beti Onak eta La Unica taldeek ere bat egin dute, «Palestina askatu» mezupean. Yala plataforma Abenduan aurkeztu zuten Yala Nafarroa Palestinarekin plataforma, Nafarroan zenbait GKE, sindikatu eta alderdi politiko batu dituen plataforma. Ola Arafat ikertzaile farmazeutiko eta enpresari gazatarrak azaldu zuenez, «plataforma honek indarrak batu nahi ditu foru erkidegoan, Gazan jasaten ari diren sarraskia salatzeko». Maitane Melero atleta nafar eta ingeniari agronomoa izan da plataformaren ahotsetako bat hura aurkeztu zenetik, eta nabarmendu izan du hasieratik zer nahi izan duten: «nafar bakoitza» mugimendu plural honen «protagonista» izatea. «Hori dela eta, kirolariak, kazetariak, sanitarioak eta komunitate musulmanak batu gara, Nafarroako aniztasuna biltzen saiatzeko».

Nafarroako Gobernuaren konpromisoak lortuta, traktoreak Iruñetik eramango dituzte nekazariek. Aierdi eta Arasti kontseilariak Nafarroako nekazaritza sektoreko ordezkariekin bildu dira ostiral honetan, eta sektorearentzat zergak hobetzeko “berehala” lanean hastea adostu dute.

Hondoratu egin da ‘Maria Reina Madre’ arrantza-ontzia, Pasaiako portutik bederatzi miliara. Itsasontziaren flotagarritasuna berreskuratzeko maniobrek porrot egin dute. 13 marinelak eta patroia goizean erreskatatu dituzte, eta “onik” eraman dituzte Pasaiako portura.

Arabako Aldundiak Nekazaritza Politika Bateratuaren laguntzen epeak bizkortuko dituela hitzeman dio UAGAri. Sindikatuaren ordezkariek azaldu dutenez, gainera, Aldundiak elkarlanerako mahai bat osatuko du sindikatuarekin eta gainerako eragileekin sektorearen egoera aztertzeko.

Tantaka, euskararen sustapenaren aurkako epaiak nagusitzen ari dira Hego Euskal Herrian. Azken kasua Zizur Nagusikoa da. Geroa Bairen udal horrek obretako bederatzi lanpostu atera zituen, eta horietako bati euskarazko profila ezarri zion. Alta, UPNk jarritako helegite bat aintzat hartuz, abenduan Nafarroako Administrazio Auzitegiak bertan behera utzi zuen euskarazko lanpostu hori. Epai horren harira, «oldarraldi judiziala» gaitzesteko asmoz, gaur arratsaldean kalera atera da euskalgintza. Elkarretaratzean, 50 lagun inguru bildu dira, Zizurko Euskara Taldeak, Hizkuntz Eskubideen Behatokiak, Euskal Herrian Euskaraz-ek eta Euskararen Defentsarako Sareak deituta. LAB, Steilas eta ELA sindikatuek bat egin zuten, baita EH Bildu eta Geroa Bai talde politikoek ere. Zizur Nagusiko Udalak berak ere babesa adierazi dio deialdiari, urtarrileko osoko bilkuran. Euskararen aurkako epairik ez, hizkuntz eskubideen alde zioen kartelaren bestaldean izan direnek gogora ekarri dute udalak bederatzi lanpostutatik bakarrean baino ez zuela eskatu profil elebiduna, eta, hala eta guztiz ere, UPNren argudioa babestu egin du auzitegiak. «Ez zaigu ondo iruditzen. Administrazio Auzitegiak baliogabetu egin du Zizur Nagusiak hizkuntz profil bat izatea», gaitzetsi dute. «Eskubidea dugu administrazio publikoarekin euskaraz aritzeko. Ez soilik bulegokoekin, guztiekin baizik». Alta, auzibidea amaitu da. Epaia irmoa da, ez baitute beste auzialdi batera jotzeko eta errekurtsoa aurkezteko asmorik. Estrategia argi bat Abenduaren 1ean iritsi zen Zizurko Udalaren aurkako epaia: Iruñeko Administrazioarekiko Auzien 3. Epaitegiak atzera bota zituen udal lanpostu baten euskara eskakizunak, UPNk jarritako helegite bat aintzat hartuta. Zehazki, herriko obretan jarduteko lanpostuetako bati jarria zion udalak euskaraz jakiteko betebeharra; UPNren ustez, ordea, erabakia ez zegoen «justifikatuta». Abenduan, epaiaren aurrean bere atsekabea adierazi zuen Hizkuntz Eskubideen Behatokiko zuzendari Agurne Gaubekak, eta gaurko elkarretaratzean gogora ekarri du auziaren funtsa ez dela juridikoa. «Beste kasu batzuetan, hitz egiten da proportzionaltasunaz, lanpostuak herritarrekiko harremanez… Horiek demostratuta eta ongi argudiatuta ere, epaitegiek atzera bota egin dute, euskaraz ez dakitenen diskriminazioa argudiatuz». Estrategia argi bat ikusten du atzean, «euskararen sustapenaren eta euskaraz ikastera animatzearen kontrakoa». Euskaldunen hizkuntza eskubideak urratzearekin batera, epaileek gizartean mailakatze bat inposatu nahi dutela salatu du: «Gaztelaniak euskararen gainetik egon behar du, eta nola hitz egin behar dugun ezartzen ari dira», deitoratu du. Euskararen kontrako epai horietan hainbat argudio erabili badira ere, guztiak norabide berean doaz: «Pertsona batzuek ez badute nahi euskaraz artatu, eskubidea dute, baina eskubide hori ez da existitzen», azaldu du. Gogoratu du lanpostu publikoen baldintzak ez direla inoiz zalantzan jartzen. «Inork ez du kontrakorik esaten; aldiz, euskararenak ezartzen direnean, begira zer-nolako jarrera dagoen gizartean eta politika arloan». «Epaiak norabide berean doaz. Pertsona batzuek ez badute nahi euskaraz artatu, eskubidea dute, baina eskubide hori ez da existitzen». AGURNE GAUBEKA Hizkuntz Eskubideen Behatokiko zuzendaria «Oldarraldi judiziala» Nafarroan hasi eta Hego Euskal Herri osora hedatu dela aipatu du Gaubekak. Alta, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, legediak babestu egiten du hizkuntza profilak egon behar direla, eta epaiak hori auzitan jartzen hasi dira; Nafarroan, berriz, «egoera ahulagoa» da juridikoki. «Eremu mistoan izaki, auzitegiek erraztasunak dituzte horrelako epaiak egiteko». Orkoiengo kasua Orkoiengo euskararen aldeko taldeak ere izan dira elkarretaratzean. Herri horretan, euskararen aurkako jarrera ez dator epaitegietatik, udaletik beretik baizik. 2009an kolore politiko guztietako udal taldeek aho batez onartutako arauak euskara sustatzeko neurriak jasotzen zituen. «Ordutik erabili izan da, eta ez da inongo kexurik izan», azaldu du Aitor Zandueta Orkoiengo Euskaltzaleak taldeko kideak. Alta, ekainetik PSN da agintean udalean. EH Bildu da lehen indarra, baina UPNk eta ezkerreko Juntos por Orkoien taldeek egin zuten Alex Lopez sozialista alkate. Abenduan, araua aldatzeko proposamena aurkeztu zuen hark. «Bat-batean erabaki du ordenantza edukiz hustea. Artikulu batzuk kendu egin ditu, eta beste kasu batzuetan erantsi du euskaraz egingo dela ‘posible den heinean’. Hau da, hark nahi badu egingo da, eta ez badu nahi, ez», azaldu du Zanduetak. «Bizilagunok Orkoiengo Udalarekin ditugun harremanetan ez digu derrigorrez euskaraz erantzungo. Ez da derrigortuta egongo jarduerak euskaraz eskaintzera». AITOR ZANDUETA Orkoiengo Euskaltzaleak taldeko kidea Herriko eragileek proposamenaren gaineko aldaketak egin dituzte, baina alkateak aurreratu du ez duela «koma bat ere» aldatuko. Zanduetak espero du otsail amaieran onartuko dela. Herriko euskaldunek nabarituko dute aldaketa, batik bat. «Egun, euskararen presentzia ziurtatuta dago Orkoiengo karteletan, eta udalaren aldizkaria ele bitan dago». Hori aldatu egingo du udalak, bere borondatearen esku utziz dena. «Bizilagunok udalarekin ditugun harremanetan ere ez digu derrigorrez euskaraz erantzungo. Ez da derrigortuta egongo haurrentzat eta herritarrontzat jarduerak euskaraz eskaintzera».

Zaila izan ohi da lehen zatian askoz gehiago izan den aurkaria bigarren zatian menpean hartzea, baina Realak lortu egin du, Espainiako Kopako final-laurdenetan. Lehen zatian hobea izan da Levante, nabarmen, baina aukera asko izanda ere gol bakarra sartu du. Bigarren zatian itxuraldatuta irten da Reala, eta markagailua irauli ostean Kopako finalerdietara sailkatu da. Hasieratik jarri zaio partida maldan gora Realari. Zazpigarren minuturako aurreratu da Levante, Andonovaren gol bati esker. Ezker hegaletik jokaldi ederra osatu du Alba Redondok; lehen aukeran Elene Letek atera du aurrelariaren errematea, baina aldaratzea Redondori berari iritsi zaio, eta haren pasea jaso ostean sareetara bidali du baloia Andonovak. Behin eta berriro ahalegindu da Levante ezker hegal horretatik aurrera egiten, eta aukera garbienak bertatik iritsi dira. Natalia Arroyok Cecilia Marcos ezker hegalean jokatzen duen erdilaria atzelari lanetan jarri du, eskuin hegalean, baina esperimentua ez zaio ongi atera. Lan zaila izan du donostiarrak, eta behin eta berriro zigortu du Levantek haren bizkarra. Donostiarren prestatzaileak ere ikusi du hori, eta 52. minutuan Emma Ramirez sartu du haren ordez. Andreiak eta Nerea Eizagirrek ezin izan dute zelai erdian nagusitu, eta Levantek baloia galdu bezain laster lortu du berriro bereganatzea. Bigarren zatia, ordea, guztiz desberdina izan da. Reala golaren bila zelairatu da, eta kolore guztietako aukerak izan dituzte txuri urdinek. Franssik asmatu du 60. minutuan. Areaz kanpotik egindako jaurtiketa batekin jarri du banakoa markagailuan. Bigarren zatian gehiago izan da Reala, eta bigarren gola gertu izan dute Eizagirrek eta Andreiak, baina zutoinera bidali dute baloia. Andrea Tarazona atezainak ere txuri urdinen bigarrena saihestu du bizpahiru alditan. 70. minutuan, ordea, ezin izan du ezer egin Manuela Vanegasen falta jaurtiketaren aurrean. Kolonbiarrak urtero uzten du bideoan grabatzeko moduko golen bat, eta oraingoan ere bere ahala erakutsi du ezkerrez jaurtitako falta ikusgarri batean. Lehen zatian izan ez duen baloi jabetza izan du Realak bigarrengoan, eta Levanteko jokalariak kostata atera dira haien zelai erditik. Baloiaren atzetik aritu dira lasterka minutu luzez, eta Realak nahi bezala mugitu du baloia zelai erdian. Neurketaren amaiera gerturatzen ari zela ahalegindu da Levante aurrerapausoa ematen, baina berandu zen, jada. Reala sendo aritu da atzean, eta ostiralean egingo den zozketan (13:00) egongo da, Athletic bezalaxe.

Diru eske ari da Ukraina, eta AEBetako Senatuak onartu du, gaur iluntzean, Joe Biden Etxe Zuriko maizterrak nahi bezala, Ukrainarentzako 60.000 milioi dolarreko diru sail bat —55.000 milioi euro inguru— emateko lege proiektu bat aztertzen hastea, arlo militarrean erabil dezan. 67 senatarik bozkatu dute alde, eta 32k kontra. Hori bai, aurreko igandean demokratek eta errepublikanoek adostutako testuarekin alderatuta aldaketak egin dituzte, zeren ez daude jasota saila onartzearen truke errepublikanoek migrazio politikan eskatutako neurri gogorragoak, esaterako. Hurrengo egunetan dira testuaz eztabaidatzekoak, eta gaur alde bozkatu duten errepublikanoek baldintza bat jarri dute prozesua ahalbidetzearen truke: testuan aldaketak egiteko aukera edukitzea. Israeli ere 13.000 milioi euro ematea jasotzen du proiektuak. Jatorrizko testuari, Ukrainari laguntza migrazio politikak gogortzearekin lotzen zuenari, atzo itxi zion atea Senatuak. Eta atzo han gertatutakoaren ondoren, Volodimir Zelenski Ukrainako presidentearen aholkulari Mikhailo Podoliakek adibide bat eman du erakusteko nola ari diren aurre egiten Errusiari. Haren esanetan, Errusiako tropak artilleriako 10.000 jaurtigai inguru erabiltzen ari dira egunero gudu zelaian, eta Ukrainakoak, berriz, 1.500-2.500. Iruditzen zaio gabezia horrek eragozten diela epe luzerako plangintza bat egitea. «Argi baduzu hurrengo hilabeteetan edukiko duzula, esate baterako, irismen luzeko misil kopuru bat, planifikatu dezakezu azpiegituretako zer helbururi eraso egin lurralde okupatuetan. Aldiz, defizit bat baduzu eta ziurtasunik ez dagoenean, soilik gerra defentsibo bat egin dezakezu, eta horrek Errusia pizten du», nabarmendu du gaur Kieven, Erresuma Batuko The Guardian egunkariak jaso duenez. Alderdi Demokrataren senatari taldeko buru Chuck Schumer pozik agertu da behe ganberak hartutako erabakiarekin, eta nabarmendu du «lehen pauso bat» dela. Schumerrek lotzen du Ukrainarentzako laguntza hori «AEBen segurtasuna» indartzearekin. Adierazi du lege proiektua baztertzeak ekarriko zuela «autokraten oilartze bat». Xi Jinping Txinako presidentea eta Vladimir Putin Errusiako jarri ditu adibide gisa. «AEBen gainbehera besterik ez dute nahi». Errepublikanoek agindu dute, dena dela, tramitazioari oztopoak jarri dizkiotela. [articles:2120030] Kieven aldetik Mendebaldean entzuten ari diren mezua da ez dela nahikoa azkeneko bi urteotan jasotzen ari diren laguntza militarra. Josep Borrell EB Europako Batasunaren diplomaziaburua Zelenskirekin eta, besteak beste, Defentsa ministro Rustem Umerovekin batzartu zen atzo. 2027ra bitartean Ukrainari laguntza ekonomikoa, militarra, diplomatikoa eta humanitarioa emateko 50.000 milioi euroko diru sail bat onartu zuten EBko estatu kideek aurreko astean, eta Kievek eskerrak eman dizkio talde komunitarioari. Hori bai, Borrelli gogorarazi zioten, zenbait hedabidek bilerako iturriak aipatuz kaleratu dutenez, ez dizkietela milioi bat jaurtigai emango martxorako, iazko maiatzean EBk iragarri moduan. Bestalde, Errusiak eta Ukrainak gerra presoak trukatu zituzten urtarrileko azkeneko egunean, Errusiako Defentsa Ministerioak gaur Telegram bidez jakinarazi duenez; alde bakoitzak ehun preso. Saudi Arabia ari da bitartekari.

Nafarroako eta Arabako ehunka baserritar kaleetara itzuli dira, hirugarren egunez jarraian, sektorearen egoera zaila dela eta kezkatuta daudela adierazteko. Nafarroan, traktoreekin sartu dira Iruñera; Araban, elkarretaratzea egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean.

Bizkaiko Ostalaritzako ELAk, LABek, CCOOek eta UGTk gogorarazi dutenez, langileek ez dute soldata-igoerarik izan 2020tik. Tarte horretan KPIa % 12,9 igo da eta, beraz, erosteko ahalmena galtzeko arriskuan daude.

Sariarekin itzuli zen Athletic Metropolitano futbol zelaitik. 0-1 hartu zuten mendean Atletico Madril Espainiako Kopako finalerdietako joaneko partidan. Penaltiz egin zuen gola Berenguerrek, eta urrea balio duen alde murritzarekin iritsiko da Athletic itzuliko partidara. Hilaren 29an izango da partida hori, eta ezbeharrik ezean, ordurako jokatzeko prest egongo da Nico Williams. Lehen zatiak hasiera geldoa izan zuen. Athletici erritmo bizian jokatzea gustatzen zaio, hegaletatik sakonean jokatuz eta bertatik area bilatu. Diego Cholo Simeone, baina, zakur zaharra da, eta ez zion bizkaitarrei haien erritmoan jokatzen utzi. Askoz erritmo baxuagoan jokatu ohi du Madrilgo taldeak. Azken urteetan baino gehiago mimatzen dute baloia, eta pixkanaka lantzen dituzte jokaldiak. Hala ahalegindu ziren etxekoak hasieran, baina bilbotarrak lehen aukeran aurreratu ziren. Reinildok huts galanta egin zuen areako marran Beñat Pradosi sarrera gogor bat eginez, eta epaileak penaltia adierazi zuen. Berenguerrek hartu zuen ardura, eta Oblak engainatuta egin zuen neurketako gol bakarra. Lehen zatia zelai erdian jokatu zen gehienbat. Nor baino nor gehiago aritu ziren bi taldeetako erdilariak, eta aukera gutxi izan zituzten bi taldeek gola egiteko. Bakarra izan zuen etxeko taldeak. Julen Agirrezabalak huts galanta egin zuen; eskuetatik ihes egin zion baloiak, eta gertu izan du gola Memphis Depayk. Baina bizkor gurutzatu da Aitor Paredes gola ekiditeko. Golaren bila irten zen Simeoneren taldea bigarren zatian, eta hegaletatik ahalegindu zen gehienbat. Samu Linoren oinetatik abiatu ziren aukera arriskutsuenak, eta zailtasunak izan zituen bilbotarren atzeko lerroak brasildarra gelditzeko. Hegalekoak gertu izan zuen gola buruz-buruko jokaldi batean, kanpora bidali zuen errematea. Berehala egin zituzten aldaketak Simeonek eta Valverdek. Lehenengoak gola egiteko asmoz, eta bigarrenak zelai erdia indartzeko intentzioarekin. Lehia handia izan zuten jokaldi bakoitzean baloia bereganatzeko, eta zaleen bultzadak ere nabarmen egin zuen gora. Athleticek bigarrena egiteko aukera izan zuen, baina Villalibrek kanpora bidali zuen atezainaren aldaratzea. Atletico Madril hazi egin zen aldaketekin, eta berdintzeko aukerak izan zituen, baina ez zuten asmatu. Azken unean penaltia adierazi zuen epaileak etxekoen alde, baina VAR-ak baliorik gabe utzi zuen, Morata jokoz kanpo baitzegoen. San Mamesen erabakiko da kanporaketa, baina zaleen aupada eta markagailua alde izango ditu Athleticek. Lezaman aurreratu egin zen festa Gizonezkoen neurketa hastearekin batera piztu zen festa Lezaman. Orduantxe lortu zuen Athleticen emakumezkoen taldeak Espainiako Kopako finalerdietara sailkatzea, penaltietan. Zuri-gorriak aurreratu ziren markagailuan Ane Elexpururen gol bati esker, baina berehala berdindu zuen partida Tenerifek. Handik aurrera hobeto aritu ziren bisitariak, eta abagune andana izan zuten bigarrena egiteko. Baina Adriana Nanclares azti ibili zen atepean, eta gelditu ikusgarriekin mantendu zuen zuri-gorrien itxaropena. Luzapena eta penaltiak behar izan zituen partidak, eta hantxe agertu zen Nanclares, berriro ere. Hiru penalti gelditu zituen, eta finalerdietara sailkatu zituen bizkaitarrak. Aukera askoko lehen zatia ikusi zuten Lezamara bertaratu ziren zaleek. Tenerifek eman zuen lehen abisua bigarren minutuan, baina Athletic aurreratu da markagailuan, hamargarrenean. Eskuin hegaletik pase bikaina jaso zuen sakonean Elexpuruk. Area barruan sartu zenean ez zen urduri jarri, eta ederki amaitu zuen jokaldia. Hala ere, hamar minutu eskas iraun zion poztasunak zuri-gorriei; gola sartu eta hamar minutura banakoa egin baitzuen Kanarietako taldeak. Korner batean, etekina atera zion landutako jokaldi bati Tenerifek. Natalia Ramosek erdiraketa ederra egin zuen, eta Patri Gavirak, atzelari guztiei aurre hartuta, buruz bidali zuen baloia sareetara. Okerragoa ere izan zitekeen; hurrengo minutuan gertu izan baitzuten bisitariek bigarrena. Nanclaresek geldiketa ikusgarri bat egin behar izan zuen, eta baloiak langa jo ondoren, atepean hartu zuen baloia Realeko atezain ohiak. Lehen zatiaren bigarren erdian bizpahiru aukera garbi gehiago izan zituzten bi taldeek markagailuan aurreratzeko, baina Athleticeko aurrelariek izan ez zuten abilezia erakutsi zuen Nanclaresek, atepean. Bigarren zatian Tenerifek inposatu zuen neurketaren erritmoa. Bereziki egin zuten min Koko eta Babajide hegaleko bizkorrek. Protagonista nagusia, baina, Nanclares izan zen. Tenerifeko jokalarien saiakera bakoitza ezerezean utzi zuen Miranda de Ebron jaiotako atezainak. Hala ere, lehen zatian baino aukera gutxiago izan zituzten bisitariek, eta Athleticek ontzat eman zuen luzapena. Bertan erabat aldatu zen gidoia. Athleticek baloi jabetza bereganatu zuen, eta baloiarekin ahalegindu zen min egiten. Halere, indar gutxirekin iritsi ziren bi taldeak luzapenera. Zuri-gorriek ez zuten aukera garbirik eduki, eta Tenerife indarrik gabe gelditu zen kontraerasoan min egiteko. Itxaso Uriartek txartel gorria ikusi zuen, baina jokalari bat gutxiagorekin ondo eutsi zion markagailuari etxeko taldeak. Penaltietan partidako protagonista nagusia gailendu zen. Hiru penalti gelditu zituen Nanclaresek, eta finalerdietara sailkatu zen Athletic. Datorren ostiralean jakingo du zein izango den aurkaria.