Eusko Jaurlaritzak gaur ezagutarazi du EAEko Euskal Sektore Publikoan Euskararen Erabilera Normalizatzeko Dekretuaren azken zirriborroa. Euskalgintzaren Kontseiluak berehala egin du balorazioa. Argiak eta ilunak ikusten dizkion arren, oro har haratago joan zitezkeela uste du: «Ez die erantzuten euskararen normalizazioak egun dituen erronka, hutsune eta betebeharrei, ez du jauzi sendorako bokaziorik». Argi mintzatu dira: «Ez da euskararen normalizazioak behar duen dekretua». Gaur aurkeztutako testuak 1997ko dekretu bat ordezkatuko du. Kontseilua ez da asebeteta geratu, 26 urteren ostean aurrerapauso batzuk ikusi dituzten arren, «ez diolako erantzuten abagune honetan euskararen normalizazioak sektore publikoan dituen erronkei eta egiazko posibilitateei». Izan ere, Euskalgintzaren Kontseiluaren irudiko, bazegoen modua «jauzi sendoagoa» egiteko, baina «aukera horri uko egin zaio». Finean, horixe da Kontseiluak dokumentuari egiten dion kritika nagusia, «jauzirako bokazio» falta duela. Gainera, harago joanda, uste du hainbat kasutan agerian geratu dela oldarraldi judizialak dekretuaren garapena «modu nabarmenean» baldintzatu duela: «Anbizioz jokatu eta oldarraldi judizialak ezarritako mugak gainditu beharrean, epaitegiek ezarritako murrizketak islatu dira dekretuaren azken bertsio honetan». Banan-banan xehatu dituzte testuaren bertuteak eta gabeziak, aurrerapausoak eta atzerapausoak. Alde positiboekin hasi dira. Baikorra begitantzen zaie, esaterako, eragin esparrua sektore publiko osora zabaltzea; euskarazko administrazio unitateak jaso izana, hautaketa prozesuaren azterketa euskaraz egin beharra ezarri ahal izatea; euskararen ezagutza maila azterketa bidez egiaztatzeko aukera izatea; eta, lanpostu bakoitzaren funtzioen arabera, hizkuntza eskakizun asimetrikoak ezartzeko aukera izatea. Urrats horietan ere, ordea, zenbait zalantza ditu Kontseiluak. Esaterako, baikorra iruditzen bazaio ere eragin eremua administrazio publiko osora zabaltzea, 2033ra arte ez da indarrean sartuko Osakidetzan, Ertzaintzan eta justizian, eta horiek «gabezia nabarmenak dituzte hizkuntza eskubideen aldetik». Halaber, hizkuntza eskakizun asimetrikoen auziak ere eragiten dizkie zalantzak: «Neurri hau begi onez ikusten du Kontseiluak, betiere lanpostuari dagozkion funtzio eta betebeharren baitan ezartzen badira betekizunak. Hala ere, malgutasun honek badakar arriskurik, esaterako, postuari dagokiona baina ezagutza maila baxuagoa ezartzeko erabili baitaiteke, eta dekretu honek ez du jasotzen hori ekiditeko neurri zehatzik». Hautaketa prozesuetan azterketa euskaraz egiteko «aukera» jasotzea ere ez zaie nahikoa iruditu: «Ez da betebeharra, eta, beraz, instituzioen borondatearen menpe uzten du erabakia». Argiak bezala, dekretuari itzalak ere nabaritu dizkiote. Gabezia nagusietako bat hauxe, epemugaren falta: «Administrazioa euskalduntzeko helburuari epemuga zehatzak jarri beharko litzaizkioke, eta helburu hori lortu ahal izateko bitartekoak eta neurri betearazleak jaso beharko lirateke, baldin eta benetan eragingarria izango bada. Behin jomuga hori zehaztuta, dekretu honen iraungitze data aurreikusi eta harekin hizkuntza eskakizunen logika gainditzera jo beharko litzateke». Gainera, derrigortasun indizea —euskara nahitaezkoa den lanpostuen kopurua— kalkulatzeko modua ez da aldatuko: «Dekretu berri honek 1997koaren ildo berari jarraitzen dio, eta, beraz, ez du derrigortasun indizearen auzia ebazten. Argi dagoenean euskararen normalizazioan aurrera egiteko indize horrek gutxienekoa behar duela eta instituzio bakoitzari hortik aurrera egiteko urratsa emateko autonomia aitortzea bide zilegia litzatekeenean». Beste gabezia bat ere atzeman dute: «Dekretu berriak, Udal Legearen 6. artikulua oinarri hartuta, euskara zerbitzu hizkuntzatik lan hizkuntza izateko jauzia jasotzen badu ere, ez du behar adinako baliabide eta bermerik eskaintzen hala izan dadin». Prozesuan atzeraka Azken testuak abaguneak eta gabeziak dituela nabaritu du Kontseiluak; gainera, «kezkaz» ikusten dituzte dekretuaren lehen bertsiotik gaur egungora egindako aldaketak. Izan ere: «Euskararen normalizazioan aurrera egiteko ezinbestekoak diren hainbat eduki bidean galdu dira, eta atzerapausoak dakartzaten beste hainbat gehitu zaizkio». Adibidez, azaldu dutenez, hizkuntza eskakizuna egiaztatzea nahitaezkoa denean, ez dute merezimendu gisa baloratuko eskatutakoa baino euskara maila altuagoa egiaztatzea. Gainera, ildo bertsutik, irudi instituzionalean euskarak «lehentasunezko tokia» izatea ezartzen zuen artikulua moldatu dute, bere «ikusgarritasuna bultzatuko» dela adieraziz. Eta, azkenik, Kontseiluaren hitzetan, hasierako bertsioetan 45 urtetik gorako langileek euskararen ezagutza egiaztatzeko salbuespen orokortua kendu zuten; orain, salbuespen hori berriz txertatzea erabaki dute.

Orange-MasMovil berria martxo amaieran martxan jarriko da, Europaren baimena jaso ondoren

Espainiako Gobernuak iragarri du trafikoko lau aztertzaile berri lanean hasiko direla aurten Gipuzkoan

Donostia osoa etxebizitza alokatzeko tentsio handiko eremu izendatu dezakete 2025eko urtarrilaren 1etik aurrera. Etxebizitza alokatzeko tentsio handiko eremu izateko baldintzak malgutu ditu Eusko Jaurlaritzak, eta horrek hiri osoa barne hartzea ahalbidetuko luke, Donostiako Udalak eskatu bezala.

Presio aurreratua, erritmo bizia, joko zuzena eta aurkariak utzitako hutsuneak zigortzeko nahia. Hori erakutsi du sasoi honetan Athleticek, eta hori muturrera eraman du gaur, partida eder batean Girona menderatzeko. 3-2 irabazi diote zuri-gorriek orain arte ligan bi partida soilik galdu dituen bigarren sailkatuari. Orain bi puntu eskasera dauka Athleticek Txapeldunen Ligan jokatzea ahalbidetzen duen laugarren postua. Berenguerrek eta Iñaki Williamsek egin dituzte zuri-gorrien hiru golak. Baloiaren jabetza edukitzea asko gustatzen zaio Michelen Gironari. Atzetik sortzen dute jokoa. Paseekin ateratzen dute baloia jokatuta, atzeko lerrotik hasita, eta aurkariak erakarri ostean bilatzen dute markarik gabe egon daitekeen jokalaria, sakonean pasea emanez. Athletic, ordea, ligako talde trebeenetakoa da presioa egiten, eta kataluniarren lehen akatsa zigortu egin du Berenguerrek. Aleix Garciak baloia galdu du Unai Gomezen presioak behartuta, eta nafarrari iritsi zaio baloia. Hegalekoak area ertzetik jaurti du baloia, eta zutoinaren ondotik bidali du baloia sareetara. Bigarren minutua bete gabe zela iritsi da lehoien lehen atzaparkada hori. Golak ez du partidaren nondik norakoa aldatu. Athleticek presioan arriskatzen jarraitu du, eta Gironak ez dio bere jokoari muzin egin. Lehen zatian beste golen bat ikusteko hainbat aukera izan dira. Gironak Tsygankoven eta Yangel Herreraren oinetan izan zituen pare bat aukera, baina ez dute asmatu Unai Simonen aurrean. Zuri-gorriek ere izan dute bigarrena egiteko aukera, baina Iñaki Williams kamuts aritu da ate aurrean. Lehen saiakeran kanpora bota du baloia area txikian bakarrik zegoela, eta bigarrenean zutoinera bidali zuen errematea. 1-0ekoarekin joan dira 22 jokalariak aldageletara. Gol festa Bigarren zatian berehala orekatu dira indarrak markagailuan. Girona sendoago zelairatu da, eta hirugarren minuturako lortu du berdinketa. Ezkerretik egindako jokaldi bat gaizki defendatu du zuri-gorrien atzeko lerroak, eta Ivan Martinen erdiraketa sareetara bidali du Tsygankovek. Isilik gelditu da San Mames, baina berehala piztu da festa berriro ere. Athleticek kolpea jasotzen jakin du, eta bi minutu nahikoa izan dira Athleticentzat partida bideratuta uzteko. Lehendabizi Berenguer izan da 2-1ekoa egin duena. Berriro ere presio gogorra egin dute zuri-gorriek, baloia lapurtu du Guruzetak, eta honen pasea Berenguerrek probestu du, berriz ere, etxeko taldea aurreratzeko. San Mames gol hori ospatzen ari zen bitartean iritsi da hirugarrena. Vivianek baloi luzea bidali dio Iñaki Williamsi, eta atzelarien zalantza baliatu du aurrelariak baloia sareetara bidaltzeko. Une horretan partidaren iparra erabat galdu du Kataluniako taldeak, eta Athleticen zelai erdiko jokalarien fisikoa nagusitu da Gironaren joko teknikoa baino gehiago. Baina Michelen taldea ez da besoak jaisten dituen horietakoa. Sasoi osoan maila bikaina erakutsi du, eta geldikako jokaldi bat baliatu du Eric Garciak aldea murrizteko. Aurrera pausua eman du Gironak gol horrekin, eta gertu izan du berdinketaren gola. Vivianek atepetik atera du John Solisen erremate bat, eta Unai Simonek hankekin zapuztu du Savioren saiakera bat. Azkenean hiru puntuak San Mamesen gelditu dira, eta bizi-bizirik daude zuri-gorriak Txapeldunen Ligako postuen lehian.

Galiziako kanpainan bazen itxaropenik Xuntan aldaketa bat izateko. Hori izan da BNG Bloke Nazionalista Galiziarrak eta PSdeG Galiziako Alderdi Sozialistak bi asteotan lortu duten aurrerapausorik handiena; ilusioa sortu dute, azken hamabost urteetan ez bezalakoa. Eta, paradoxikoki, ilusio hori bera izan da porrotaren arrazoi nagusia: PPG Galiziako Alderdi Popularrak jakin izan baitu ezkerraren sentsazio hori bere mesederako erabiltzen, Xunta galtzeko arriskua bere oinarria mobilizatzeko baliatzen. Kanpaina aztertuz gero, PPGk zailena lortu du, boterean jarraitzea. Eta ez edozein modutan: duela lau urte baino bi aulki gutxiago dira, bai, baina 72.700 bat boto gehiago lortu ditu. Eta, BNGren eta PSdeGren babesa aintzat hartuta, 25.000 boto inguru gehiago dira. Eztabaidaezina da Alfonso Ruedaren garaipena, hortaz; hautagaia aldatuta ere, berdin jarraitzen baitu denak. PPGk bakarrik gobernatuko du bosgarren aldiz jarraian; bederatzigarren gehiengo osoa da 1989tik. Nagusitasuna agerikoa da, nahiz eta kanpainan bazirudien hori amaitzeko aukerak zeudela. Eta horren guztiaren atzean zera dago: alderdi baten marka, alderdi baten egitura eta lurraldeko sustraiak izatea. Galiziako alderdi bakarra da herrialdeko udalerri guztietan dagoena, eta gainerako indar politikoek batuta duten militantzia halako bi dauka. Eskuindarrek, lurraldeko sustrai horietaz gain, antolakuntza argi bat dute, egitura propioa, militantzia mugitua eta autonomia Madrilgo zuzendaritzarekiko —nahiz eta aurten ez den hainbestekoa izan—. Hori izan da arrakastaren gakoa; bide batez, hedabideak aldeko dituela ere bai, eta hauteskunde legea ez dela bidezkoa. Baina azken bi ideia horiek ez dute kentzen PPGk badakiela zertan ari den; eta agian Alberto Nuñez Feijook ere bai, Galiziako Parlamenturako kanpaina betean atera baitzuten argitara PP Alderdi Popularrak amnistiaren inguruan eskainitakoa. Badirudi Feijoo jakitun zegoela ez ziela kalterik egingo hauteskundeetan, eta nahiago zuela informazio hori orain egitea publiko, geroago baino. Edonola ere, PPGren arrakastaren arrazoietara itzulita, agerian geratu da zein garrantzitsua den lurralde sustraiak izatea, ideiak izatea eta antolakuntza argi bat ere bai. Hori dute ezaugarri komuna eskuindarrek eta BNGk, eta boto emaileak erakartzeko balio izan du; bien kasuan. Ana Pontonek kanpaina ona egin du; objektiboa da hori. Auzi sozialetan jarri du arreta, eta aldeko izan du ezaguna dela herritarren artean, eta boto emaileek iritzi positiboa dutela hari buruz aritzean. Hori, besteak beste, egindako ibilbidearen ondorio bat da; 2016tik da BNGren buruzagia, eta hirugarrenez aurkeztu da Xuntako presidentetzara —2004tik da, gainera, Galiziako Parlamentuko diputatu—. Ezkerreko alderdi subiranistaren helburua zen oinarri elektorala handitzea. Hori lortu du, baina ez erabat nahi zuen modura: BNGk PSdeGren boto emaile asko erakarri ditu, bai; eta, ezkerreko bloketik kanpo, inor ez. Hori izan da porrota. Bi alderdi horiek, elkartuta, 33 diputatu lortu zituzten 2020an, eta, aurten, berriz, 34; gorakada aulki bakarrekoa da. Blokea ez da handitu, hortaz; eta hori gertatzea ezinbestekoa zen aldaketarako aukerak izateko. Parte hartze handia zen itxaropena, eta hala gertatu da, baina PPGk espero baino hobeto eutsi dio hirietan —babesa txikitu zaion arren—, eta landa eremuko eta herrietako botoak izan ditu oinarri arrakastarako. BNGren emaitza, halere, ona izan da, haren historiako hoberena. Oposizioko indar nagusi gisa sendotuta ikusi du bere burua, eta, batez ere, PPGrekiko alternatiba gisara. Konparaziorako, eta portzentajeez aritzerakoan, Galiziako ezkerreko alderdi subiranistak emaitza hobeak lortu ditu orain arte ERC Esquerra Republicanak eta JxC Junts Per Catalunyak Kataluniako Parlamenturako bozetan izandakoak baino, eta EH Bilduk Eusko Legebiltzarrerakoetan izandakoak baino. Datozen lau urteotan ikusteko dagoena, hortaz, zera izango da: Pontonen BNGk goia jo duen. Galiziako politika bipartidismora itzuli da. Eta Espainiako Gobernuari begira, zer? Koalizioa osatzen duen bi alderdiek porrot handia izan dute: PSdeGk, bere inoizko emaitzarik txarrena; eta Sumar ez da botoen %2ra iritsi ere. PSOEren eta Espainiako gobernuburu Pedro Sanchezen ikuspegitik begiratuta, beste odoluste elektoral bat da erkidego mailan; hori gertatzen da, besteak beste, une oro buruzagia aldatu duelako Galizian, eta ez diolako inori utzi gutxieneko ibilbide bat egiten, eta bere burua egonkortzen. Beste irakaspen bat ezkerrarentzat.

Gipuzkoako Auzitegiko1. Atalak bi urteko kartzela zigorra ezarri dio 21 urteko mutil bati, ia 15 urteko neska bati sexu eraso bat egiteagatik. Neska Gipuzkoako Foru Aldundiaren babespean zegoen. EFE agentziaren esanetan, akusatuak onartu egin du Fiskaltzaren eta akusazio partikularraren —foru aldundia— zigor eskaera, eta baita sexu erasoagatik zigortua izatea ere. Aringarri gisa aplikatu diote zigor kodearen 183 quater artikulua. Artikulu horren arabera, sexu harremanak izateko onespena emateko gutxieneko adina 16 urtekoa bada ere, 16 urtetik beherako norbaitek askatasunez onespena eman eta harekin sexu harremanak izanez gero, zigor kodeko erantzukizunetatik salbuetsi egiten da bi kasutan: batetik, egilearen adina eta adingabearen adina antzekoak badira; bestetik, egilearen garapen edo heldutasun fisikoa eta psikologikoa adingabearenen antzekoak badira. Bi gazteak sare sozial baten bidez ezagutu ziren, 2021eko urrian. Bi astez hitz egin zuten elkarrekin, eta aurrez aurre ezagutzeko geratu ziren. Biek zekiten zein zen bestearen adina, EFEk zehaztu duenez. Neska trenez joan zen Donostiara. Geltokian elkartu eta mutilaren gurasoen etxera joan ziren. Mutilaren logelan sartu ziren, eta sexu erasoa egin zion. Gero, elkarrekin joan ziren tren geltokira, neskak etxera itzultzeko trena hartzeko. Sententziak dio neskak ez duela «kalte psikologikorik». Akusatuak ezingo du neskarengana hurbildu eta harekin harremanetan jarri hiru urtean, eta bost urtez egongo da zaintzapean. Bi baldintza jarri dizkiote espetxean ez sartzeko: ikastaro bat egitea eta bi urtean beste deliturik ez egitea.

Lan Ikuskaritzak 33.617 kontratu mugagabe eta lanaldi osoko bihurtu ditu legealdian Euskadin. Legealdiko 22.390 ikerketa-jardueratan 1.666 arau-hauste egin dira, eta 8,7 milioi euro bildu dituzte.

Eta, azkenean, betikoa: PPG Galiziako Alderdi Popularraren nagusitasuna. Ustez azken hamabost urteetako parlamenturako hauteskunderik irekienak zirenak, praktikan, ez dira hala izan. Bi asteok ilusio bat izan dira, bai Galiziako ezkerrarentzat, bai eskuinarentzat, baten itxaropenak bestearen beldurra eragin baitzuen. Baina ezertarako ez, finean. PPGk bosgarren gehiengo osoa lortu du jarraian, 1989tik honako bederatzigarrena. Eta ia higadurarik gabe. Bultzada bat da Alfonso Ruedarentzat, Galiziako Xuntarako hurrengo presidentearentzat, orain arte ez zuen zilegitasun politikoa lortu baitu. Denak berdin segituko du Galiziako boterean. Kanpainan galdu zuen nagusitasun irudia hauteskunde gauean bertan berreskuratu du PPGk. Horri, gainera, erresistentziarako gaitasuna gehitu dio, asteotan baitzirudien, betiere politikaren ikuspuntutik esanda, amildegiaren ertzean zegoela. Bozen emaitzek ez diote hori: eskuindarrek 40 diputatu izango dituzte datorren legegintzaldian Galiziako Parlamentuan. 2020an baino bi gutxiago dira, baina aulkien gehiengo osoari arazorik gabe eutsi diote. Hori guztia egin dute nahiz eta Rueda lehen aldiz aurkeztu den, eta nahiz eta PPGri uste baino gehiago korapilatu zaion kanpaina. «Apaltasun osoz uste dut gaurko emaitza argia dela: PPk irabazi ditu hauteskundeak, zalantzarik gabe», adierazi du Galiziako Xuntako hurrengo presidenteak, emaitzen berri izan osteko agerraldian. PPGk, bozetan gailentzeaz gainera, kolpe bat eman dio ezkerreko oposizioari: handia, ezinbestean. Errealitatea zein den erakutsi dio; behintzat, Galiziako Parlamenturako hauteskundeen kasuan. Aurten bazirudien baietz, BNG Bloke Nazionalista Galiziarra eta PSdeG Galiziako Alderdi Sozialista gai izango zirela bigarrenez Xuntara iristeko —2005ean bezala—, baina, azkenean, uste horrek, sentsazio horrek, bi alderdiek kanpainan sorturikoak, ez du ezertarako balio izan. Ez dute egiazko aukerarik izan. BNGren leloa Agora! (Orain) zen; ez da orain izan. A todos os galegos e galegas, infinitas grazas. Non vos fallaremos 💙 Galicia Rueda! pic.twitter.com/S0WisV3HH5 — Alfonso Rueda (@AlfonsoRuedaGal) February 18, 2024 Galiziako ezkerreko alderdi subiranistak bere inoizko emaitzarik hoberenak izan ditu. Ana Ponton BNGren Xuntarako presidentegaia hautagai sendoa izan da —hirugarrenez aurkeztu da—, eta anbizio handiko kanpaina egin du; horrek balio izan dio 25 diputatu lortzeko, indar politiko horren errekorra. Baina arazoa izan da sei aulkiko gorakada hori ia osorik PSdeGren kalterako izan dela, eta ez PPGrenerako; sozialistek bederatzi eserleku lortu dituzte, duela lau urte baino bost gutxiago, eta, beraz, beren historiako emaitzarik txarrena izan dute. Aldaketa bakarra, hortaz, ezkerreko bloke barnean jasan dute, BNGk indartu egin baitu bere posizioa eremu horretan. Eta, batez ere, oposizioko alderdi nagusi gisara. Ez plastikozko bolatxoen aferak, ez osasun publikoko zerbitzu hobeagoen aldeko manifestazioek, ez PP Alderdi Popularrak Kataluniako buruzagi independentisten amnistiaz esandakoez eta proposaturikoez, ezta PPGren mehatxuek eta gezurrek ere; ezerk ez du eragin, azkenean, ezkerreko alderdi subiranistak nahi zuen olatu elektorala. Boto zenbaketa (%99,93): iFrameResize({ log: true },’#galiziaGaua’); Datuek hori berresten dute: ezkerrak, elkartuta, 33 diputatu izan ditu azken legegintzaldian Galiziako Parlamentuan, eta gaur 34 lortu ditu. Aulki bakarrekoa izan da gorakada. Sumarrek (botoen %1,9) eta Podemosek (%0,26), gainera, ez dute ordezkaritzarik lortu. BNG, «alternatibaren erreferente eztabaidaezina» Eta horren guztiaren erakusle, Ponton oso serio agertu dela hedabideen aurrean. Aitortu du BNGren emaitzak, bere inoizko hoberenak izan diren arren, ez direla «nahikoa» izan, ez baitute lortu Galizian «aro berri bat irekitzea»; halere, adierazi du bere alderdia «alternatibaren erreferente eztabaidaezina» bilakatu dela, eta borrokan jarraitu beharko dutela PPG Xuntatik botatzeko. Antzeko mezua helarazi du Jose Ramon Gomez Besteiro PSdeGren presidentegaiak. Hark ere agerraldi nahiko serioa egin du, eta ahoan bilorik gabe onartu du ez direla izan espero zituzten emaitzak: «Gure egitekoa aldaketarako beharra ulertaraztea zen, baina ez dugu lortu. Oraingoz. Zeren Galiziako herritarrek oposizioan kokatu gaituzte. Handik egingo dut Galiziara aukerarik hoberenak ekartzen saiatzeko lana». Ezkerrean BNGk bere burua egonkortu du PSdeGren kalterako, eta eskuinean berritasun bat izan da, DO Democracia Ourensanak lehen aldiz izango baitu ordezkaritza Galiziako Parlamentuan. DO soilik Ourensen aurkezten den alderdi bat da, eta probintzia horretarako inbertsioak eta dirua eskatzen ditu; azken urteetan gora egin du, eta, besteak beste, Ourense hiriko alkatetza lortu zuen joan den urtean. Eserleku bat izango du. Ezkerrak parte hartze ahalik eta handiena nahi zuen Xuntan aldaketa bat izateko, eta azkenean herritarrek mezu horri erantzun diote. Inoiz baino jende gehiago joan da botoa ematera Galiziako Parlamenturako hauteskundeetan, hori egin zezaketenen %67, baina, aldi berean, agerian geratu da, kanpainan iradoki modura, hori gertatzea ez zela zertan garaipenaren sinonimo izango BNGrentzat eta PSdeGrentzat. Are, parte hartzea handituta ere, PPG gai izan baita gehiengo osoari eusteko; hortaz, badirudi eskuindarren boto emaileak ere mobilizatu direla, kanpainan baitzirudien eskuindarrek gehiengo osoa gal zezaketela. Badirudi beldur horrek ere eragin duela mobilizazioa.

Tuvisako langileek onartu egin dute zuzendaritzaren azken proposamena, aldarrikapenen zati bati erantzuna ematen diona, eta, beraz, otsailaren 10ean hasi zen greba mugagabeari amaiera ematea erabaki dute.