Aurtengo Tourreko gizonik azkarrenen zerrenda gutxitan ageri zen Biniam Girmay (Intermarche). Esprintean amaitu den lehen etapan, ordea, bera nagusitu da. Horrela, Frantziako Tourrean etapa garaipena lortu duen laugarren afrikarra izan da, baita lehen beltza ere. Helmugaratzea Jasper Stuyvenek (Lidl) bideratu du, bere gurpilean zituen Mads Pedersen taldekidea eta Arnaud de Lie (Lotto). Pedersenek, ohi bezala, esprint luzea egin du, baina haren eskuinaldetik agertu da Girmay. Lidleko txirrindulariaren eta babes hesien artetik bidea ireki, eta eskuak jasota zeharkatu du eritrearrak helmuga lerroa. Bigarren postuan, berriz, azkenaldian nahiko itzalita zegoen esprinter bat sartu da: Fernando Gaviria (Movistar). Hirugarren izan da Pedersen, eta laugarren De Lie. Dylan Groenewegen (Jayco) kexu iritsi da helmugara, bosgarren postuan; De Liek eskuinera egin du azken metroetan, eta Jaycokoak ezin izan du aurrera jarraitu. Ziklista gutxi batzuk jokatu ahal izan dute etapa garaipena, helmugarako hiru kilometro falta zirela eroriko bat gertatu baita. Eroriko horren ondorioz, ezin izan da esprintean sartu hautagai nagusia zen Jaspen Philipsenek (Alpecin); ezta Wout Van Aertek (Visma) ere. Eta orduantxe geratu dira atzean Remco Evenepoel (Soudal), Jonas Vingegaard (Visma) eta Tadej Pogacar (UAE) ere. Hiru horiek zeuden sailkapen nagusiko lehen hiru postuetan. Ez dute denborarik galdu, erorikoa segurtasun eremuaren barruan gertatu delako, hots, azken bost kilometroetan, —gaur sartu da indarrean neurri berria, orain arte azken hiru kilometroak hartzen ziren kontuan—. Denborarik ez, baina Pogacarrek elastiko horia galdu du. Atzo berak jantzi zuen, baina denbora berean geratu ziren bera, Vingegaard, Evenepoel eta Richard Carapaz (Education First). Ziklistak denbora berean sartuz gero, etapa bakoitzean lortutako postuak batzen dira maillota nork jantziko duen erabakitzeko. Gaur, Carapaz hamalaugarren iritsi da, eta, horrela, Frantziako Tourreko maillot horia jantzi duen lehen ekuadortarra izan da. Richard Carapaz, elastiko horia soinean duela. GUILLAUME HORCAJUELO/EFE Aurtengo Tourreko etaparik luzeenari Piacenzatik ekin diote, Giorgia Bronziniren jaioterritik. Brozini aurreko hamarkadako txirrindularirik azkarrenetako bat izan zen. Era berean, ibilbideko 230 kilometroetan, txirrindularitzarekin lotura duten bestelako tokiak ere igaro dituzte. Hala nola eguneko lehen mendateari Tortone-Fausto Coppi izena eman diote. Herri horretan zendu baitzen, besteak beste, bost Giro eta bi Tour irabazi zituen txirrindularia. Gero, laugarren mailako beste bi mendate igaro dituzte Turingo helmugara irirtsi aurretik. Laugarren aldia izan da Frantziako Tourreko etapa bat hiri horretan amaitzen zena. Amaiera bizia izan bada ere, gainontzean, nahiko etapa lasaia osatu dute. Ihesaldi handirik ez da egon, eta tropelak osorik egin ditu eguneko kilometro gehienak. Tarteko helmugan, bai, egon da lehia. Elastiko berdearen sailkapenerako puntuak eskuratu nahian aritu dira gizonik azkarrenak. Pedersenek bildu ditu puntu gehien, Philipsen eta Bryan Coquarden (Cofidis) aurretik. Tarteko helmugatik aurrera, Fabien Grellier (Total) izan da talde nagusitik ihes egiten ahalegindu den bakarra. Helmugarako 65 kilometro falta zirela jo du erasoa, eta lasterketa buruari eutsi dio helmugarako 28 kilometro falta izan diren arte. Esprinterren taldeek soka motzean lotu dute Grellier, eta inoiz ere ez du alde handia irekitzea lortu. Abrahamsenen bilakaera Mendateetan ere ez da norgehiagoka handirik egon. Eguneko lehen muino puntuagarrian, Jonas Abrahamsen (UnoX) igaro da lehen postuan. Bigarrengoan, aldiz, bere jaioterritik gertu zegonez, Matteo Sobrerok (Bora) igaro nahi izan du aurrena. Eta, hirugarrengoan, Grellier ihes eginda zihoan. Halere, Abrahamsenek lehen postuan jarraitzen du mendiko sailkapenean; baita puntuenean ere. Tourreko lehen etapetan, nabarmentzen ari da norvegiarra; atzo, bigarren iristsi zen helmugara. Bihar, ostera, zailagoa izango du bi elastikoei eustea. Izan ere, ez da igotzaile petoa. Txirrindularien artean joera dago ahalik eta arinenak izaten saiatzera, igoeretan eta sailkapen nagusietan ondo moldatu ahal izateko. Bada, Abrahamsenek bestelako bidea hartu zuen. Duela bizpahiru urte 60 kilo inguru pisatzen zuen, eta muskulu gehiago lortzearen alde egin zuen. Egun, 80 kilotik gertu dago, baina mendateetara «lehengo maila berean» igotzen dela adierazi du Domestique agerkari digitalean. Orain, txirrindulari gisa «aukera gehiago» dituela uste du; taldeko igotzaileei lagundu diezaiekeela, baita esprintetan eta ihesaldietan sartu ere. Jonas Abrahamsen, mendiko liderraren maillotarekin. KIM LUDBROOK/EFE Gaur ere saiatu da eguneko ihesaldia sortzen. Bere taldekide Johannes Kulsetekin —Tourreko txirrindulari gazteena— batera egin du alde etapako lehen zatian. Zenbait kilometro tropelaren aurretik egin eta beste inor batu ez zaiela ikusita, ordea, hanka altxatzea erabaki dute. Tourra hasi aurretik, Abrahamsen bera zen denboraldi honetan tropelaren aurretik kilometro gehien eginak zituen txirrindularia. Jarrera erasokor hori berresten ari da Tourreko lehen egunetan ere. Bihar, Galibier Biharkoa 2024ko Tourreko goi-mendiko aurreneko etapa izango da. Larunbatekoa gorabeheratsua izan bazen ere, bihar egingo dute lehen mendate luzeetan gora. Pinerolotik (Italia) abiatuko dira ziklistak, eta, etaparen erdialdera, Frantzian sartuko dira. Ia 140 kilometroko ibilbidean, bigarren mailako bi igoera gainditu beharko dituzte —Sestrieres zein Montgenevre—, eta maila bereziko bat —Galibier—. Helmugarako 20 kilometro falta direla igaroko dute azken hori, Galibier. 23 kilometroko aldapa da, %5eko batez besteko pendiza duena; eta gailurra 2.600 metrotik gora dago. Gainera, bertatik aurrena igarotzen denak zortzi segundoren gainsaria lortuko du. Gailurretik jaitsiera luzea izango dute Valloiren kokaturiko helmugaraino. Lehia bizia egongo da lehen kilometroetatik. Eguneko ihesaldia hartu nahiko dute txirrindulari askok, mendiko puntu ugari egongo baita jokoan, eta helmugara iristeko aukera ere izan dezake. Bestalde, azken mendatean sailkapen nagusikoen arteko borroka ere espero da. Atzo, Pogacarrek ez zuen lortu Vingegaard atzean uztea; bihar, beste aukera bat izango du. Orain arte indartsu agertu dira Evenopoel eta Carapaz, eta horiek ere erakutsi nahiko dute Nizako podiumerako hautagaiak direla. Eta orain arte ezkutuan ibili diren Primoz Roglic (Bora) zein Ineos taldekoak ere gailentzen saiatuko dira. Etapako sailkapena 1. Biniam Girmay (Intermarche) 5.26.48 2. Fernando Gaviria (Movistar) d.b. 3. Arnaud de Lie (Lotto) d.b. 4. Mads Pedersen (Lidl) d.b. 5. Dylan Groenewgen (Jayco) d.b. 22. Oier Lazkano (Movistar) d.b. 33. Alex Aranburu (Movistar) d.b. 36. Pello Bilbao (Bahrain) d.b. 102. Mikel Landa (Soudal) d.b. 147. Ion Izagirre (Cofidis) d.b. 170. J. Castroviejo (Ineos) d.b. Sailkapen nagusia 1. Richard Carapaz (Education First) 15.20.18 2. Tadej Pogacar (UAE) d.b. 3. Remco Evenepoel (Soudal) d.b. 4. Jonas Vingegaard (Visma) d.b. 5. Romain Bardet (DSM) 00.06ra 6. Pello Bilbao (Bahrain) 00.21ra 20. Mikel Landa (Soudal) 00.21ra 54. Alex Aranburu (Movistar) 15.50ra 75. Ion Izagirre (Cofidis) 27.28ra 98. J. Castroviejo (Ineos) 36.43ra 133. Oier Lazkano (Movistar) 47.11ra

«Ura, ura, ura, Euskarabentura» oihukatuz lekua hartu dute Euskarabenturako 127 gazte eta antolatzaileek gaur goizean Atharratzeko (Zuberoa) plaza estalian. Elkar ezagutzeko jolasekin hasi dira aurtengo aldia berotzen. Espedizioko gazteak urduri daude; batzuk lotsaturik ageri dira berriki autobusetik jaitsirik. Atharratzera arribaturik, «oso inpresio ona» ukan duela adierazi du Uxue Markuerkiaga parte hartzaileak. Bertzalde, proiektua ezagun pila batek azaldu ondotik parte hartzera motibatu direla adierazi dute Izaro Santano eta Lorea Madarieta jizioquitarrek —hala deitzen diete espedizioko parte hartzaileei—. Euskarabenturaren berri klasean izan dutela ohartarazi dute hirurek; bideo baten bidez gogoa piztu eta gaur Atharratzen pozik daudela erran dute. Ibilbideaz «gauza anitz ikastea» espero du Markuerkiagak, herri anitzetako jendea ezagutzeko parada izateaz gain. Horrez gain, Madarietak erronkatzat hartu du euskalkien arteko trukaketa: «Nahiz eta batzuetan ez dugun elkar ulertuko, jakin beharko dugu harremana izaten gure euskalkien arteko mugak gaindituta». Bakoitzak aukeratua du hilabetean zehar bisitatuko dituzten herrietako kuttuna. Hirurek erran dute jauzi batean Iruñea dutela gogoan, sanferminez gozatu nahi dutelako. Markuerkiagak pena du ez direlako kontzertuetarako garaiz helduko: «Gaur hasi bagina espedizioarekin, uztailaren 7an Rotten XIIIren kontzertua ikusiko genuen. Ea ibilbidea alda dezakegun pixka bat edo lehenago heldu [irriz]». «Nahiz eta batzuetan ez dugun elkar ulertuko, jakin beharko dugu harremana izaten gure euskalkien arteko mugak gaindituta». LOREA MADARIETA Euskarabenturako parte hartzailea Aurten, hamar taldetan banaturik, Euskal Herri osoa zeharkatuko dute jizioquitarrek. Odei Jauregi antolakuntzako kideak «esperantzaz betea» dela adierazi du, aurtengo aldia antolatzaile gisa biziko duelako lehen aldikotz. Iazko espedizioko lehen egunetako urduritasuna gogoan duela, «fantasia» bizitzeko prest dela gaineratu du. Nahiz eta ibilbidea antzekoa den, urte guziz ibilbidea begiratzeko modua aldatzen dela erran du Jauregik: «Urtero, begi desberdinetatik behatzen diogu ibilbideari. Agian, pasatzen garen herrietan festak direlako, edo giro berezi bat, baina oso ondo pasatzen dugu leku guztietan». Euskarabentura espedizioko gazteak, motxilak hartuta, Atharratzen. EUSKARABENTURA Harreman guziak euskaratik eta euskaraz izateko aukera aipatu du Gari Murgado espedizioko begiraleak: «Sekulakoa da hilabete oso batez euskaraz aritzea; ni eremu erdaldun batetik nator, eta niretzat aukera paregabea da». Aurreiritziak desegiteko balio du Euskarabenturak. Euskalkien arteko trukaketaz eta aniztasunaz harago, Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko bereizketa hausteko bidea ematen du, Jauregiren ustez: «Paradigma hori deuseztatzeko eta aurreiritziak apurtzeko baliagarria da espedizioa». Atharratze lehen aterpe «Zuen lekuan nahi nuke izan». Hala adierazi du Maite Pitrau Atharratzeko auzapezak espedizioko gazteen aitzinean egin mintzaldian. Herriko etxearentzat espedizioari hasiera ematea «erronka» izan dela esplikatu du Pitrauk. Iaz harremanetan sartu ziren Pitraurekin, Basabürütik abiatzea antolatzeko xedea zutela. Pozik agertu da auzapeza hasierako ekitaldia herrian izan delako: «Oso garrantzitsua da ekitaldi hau niretzat: oinarrizkoa da. Euskara da gazte hauen guzien puntu amankomuna, eta idekidura bat ematen die espedizio honek». Euskal kultura eta hizkuntza bizitzeko modu bat da ibilbidea: «Euskararekin hemengo kultura, ohiturak eta hemengo paisaiak bizitzea ezinbestekoa da niretzat, beharrezkoa da». Antolakuntzari dagokionez, hainbat traba azpimarratu ditu Pitrauk: «Duela hilabete bat jakin dut kiroletako gela ezin genuela baliatzen ahal lo leku gisa». Euskal Hirigune Elkargoarena da herriko gela. Otsailetik «batailan» ari dela esplikatu du. Hainbat gutun eta hainbat ohartarazpen egiten aritu ondotik, berriki eman zioten ezetza Pitrauri: «Gogorra izan da ezetza ukaitea. Azken momentuan abisatu naute, eta beste aterabide bat fite atzeman behar izan dugu». Inguruko herrietako azpiegiturak nahikoa ez zirela eta, Atharratzeko herria zen aukera bakarra: «Altzain [Zuberoa] bada azpiegitura bat, baina ez da nahikoa jende honi guziari harrera egiteko». Atsekabeturik agertu arren, auzapezak azpimarratu du «pisu sinboliko handia» izan duela Atharratzen harrera antolatzeak: «Nik euskaraz ez dut egiten, eta galtzen ari da gure inguruan. Horregatik, uste dut garrantzi oraino handiagoa duela espedizioa hemendik abiatzeak».

Nafarroako basozainek sare sozialetan jakinarazi dutenez, hartz gazte bat antzeman dute Pirinioetan, Garde inguruko mendietan. Nafarroako Gobernuko Ingurumen Departamentuak fauna ikusteko erabiltzen dituen fototranpaketa kamera batekin grabatu dituzte irudiak, eta adituek baieztatu dutenez, hartz gazte batenak dira. 2018an, bi hartz eme eraman zituzten Esloveniatik Biarnora (Okzitania), espeziea iraunarazteko xedez, eta hurrengo urtean, bi hartz kume ikusi zituzten Sazosen (Pirinio Garaiak, Frantzia), Ardiden gailurretik gertu. 15 urtean Pirinioetako mendebaldean jaiotako lehen hartzak izan ziren horiek.

LABek Elkarrizketa Sozialerako Mahaitik kanpo 1.600 euroko gutxieneko soldata adostea eskatu dio Jaurlaritzari

Bizkaiko emaginek langile gehiago eskatzeko deitutako lehen greba egunak % 80ko jarraipena izan du. Gaurko ezarri dituzten gutxieneko zerbitzuei esker, erditze unitateetan “ohi baino emagin gehiago” daudela deitoratu du SATSE sindikatuak. Arazoa konpontzeko eskatu dio Osakidetzari

Facuak neurri horrek kontsumitzaileentzat dakarren “eragin izugarri arina” deitoratu du. Gainera, argindarraren batez besteko prezioak ekainean, handizkako merkatuan, BEZaren jaitsiera eragingo du hurrengo fakturan, eta berriz ere % 10era murriztuko da.