Bertako langileek azken bi hilabeteetan ez dute soldatarik jaso. Greba deitu duen ELA sindikatuak adierazi du Tolosako hiltegia enpresa pribatu batek kudeatzen duen zerbitzu publiko bat dela, eta, hori dela eta, Tolosaldeko Mankomunitateari eskatu dizkio horren gaineko “erantzukizunak”.

Euskarak askotariko erregistroak ditu, eta badu bat aproposa lagunartean, konfiantza giroan erabiltzeko: hitanoa. Hori suspertzeko asmoz, ZirHika mugimendua sortu dute Euskal Herri osoko hitanoaren aldeko zenbait eragilek. Gaur egin dute aurkezpena, Donostian. Badago zereginik. Izan ere, datuen argitara, hitanoa ez dago bereziki osasuntsu. ZirHikako kide Idoia Etxeberria Elorzak eta Uxoa Elustondo Arzallusek azaldu dutenez, Badihardugu euskara elkarteak egin zuen inkesta bat, eta agerian geratu zen panorama: galdetegia bete zutenen %55ek esan zuten hitanoaren egoera eskasa edo oso eskasa dela; %11k baino ez zuten uste egoera ona zela. Bereziki nokaren —emakumeekin erabili ohi den aldaeraren— galera da kezka iturri, eta horri erantzun asmo dio taldeak: «ZirHika taldea hitanoa —bereziki noka— biziberritzeko sortu da, euskararen normalizaziorako». Gazteen artean ere eragin nahi dute: «Gure asmoa da euskaldunen artean —bereziki gazteen artean— hitanoaren erabilera areagotzea eta sendotzea, hizkuntza ohiturak aldatzea eta hiztunak aktibatzea, euskararen erabilera indartzeko». Horretarako, prest dute 2025eko jarduna. Lehenengoa Euskaraldia Hika izango da. Nahi duten herriek egitasmoan izena eman beharko dute; dagoeneko 66k eman dute pausoa, eta martxoaren 1era arte dago aukera zabalik. Herri horietan nahi duten herritarrek H jartzen duen pegatina bat jasoko dute. Euskaraldian bezala, ahobizi edo belarriprest izateko aukera edukiko dute. «Ez dago hika jakin beharrik H ipintzeko; hitanoa ikasi edo entzun nahi duenak ere ipin dezake. Hika egitea biren arteko tratua da». Horrela, hitanoari ikusgaitasuna eman asmo diote: «Zuka ez ezik hika ere entzuteko edo hitz egiteko balio du, hitano hiztunak aktibatzeko eta sortzeko, eta hitanoa plazaratzeko». Horretaz gainera, beste zenbait asmo ere badituzte buruan. Besteak beste, Euskal Herriko II. Hika Topaketa antolatuko dute; Markiña-Xemeinen (Bizkaia) izango da, azaroan. Eta Euskal Herriko II. Hikadromoa ere egingo dute. Halaber, berrikuntzak ere egongo dira: esaterako, Bertsozale Elkartearen eta UEMAren udalekuetan hitanoa txertatu asmo dute, eta praktika onen dekalogo bat ere onduko dute. Etorkizunari begira jarrita, plan estrategiko bat ere osatuko dute, eta ZirHika taldea sendotu nahi dute. Horretarako, nahi duen oro taldean parte hartzera deitu dute. Hitanoa noiz eta norekin? Zirhikako kideak ez ezik, Andrea Bella uruguaitarra eta Amaia Agirre eta Andoni Egaña bertsolariak ere izan dira aurkezpenean. Bakoitzak hitanoarekin egindako ibilbidea eta bizitako esperientziak izan dituzte ahoan. Esaterako, Bellak kontatu du Uruguain ikasi zuela euskara, eta lagun baten bidez izan zuela hitanoaren berri; orain, hika mintzo da: «Egunerokoan, lagunekin hika egiten dut». Agirrek ondo gogoan du etxean ez ziotela hika egin, ez berari, ez anai-arrebei. Baina gurasoak entzun ohi zituen hizketan: «Amak bere anai-arrebekin beti egiten zuen hika, eta gurasoek beren lagunartean ere bai». Hortaz, uste du «modu inkontzientean» jaso zuela. Egun, baina, kontziente-kontziente erabiltzen du hitanoa: «Irakaskuntzan nabil, eta erronka eta apustu bezala hartu dut ikasle guztiei hika egitea, baina ez da beti hain erraza, zeren binarismoa sartzen da hor. Niretzat, hitanoak gauza ia denak onak ditu, baina hor badauka bere arantzatxoa». Halaber, esan du bertsotan ez dela askorik entzuten, baina egon direla ahaleginak: «Gipuzkoako finalean, Aner Euzkitzek eta Oihana Iguaranek egin zuten saio bat noka; noski, erabat adostuta. Ahalegin bat da; niretzat, txalotzeko moduko ahalegina». Agirrek ez bezala, Egañak zuzenean jaso zuen etxean: «Birramonari berorika egiten genion; aitona-amonei eta gurasoei, zuka; eta anaiei, hika». Anaiei bai; arrebari ez, ordea: «Gurasoek beti mutiloi hika egin izan digute; alabari, zuka, haserretzean salbu. Sexismo hori bizi izan dugu, eta gaur da eguna anaiok elkarri hika egiten dioguna, arrebari zuka eta arrebak niri hika. Ez dezagun tratamendu sexista hori transmititu».

Balentria egin eta beste mugarri bat ezarri du Bera Berak. Sei urteren ostean, berriro jokatu du Europako lehiaketa bateko ligaxka, eta itzulera biribildu du: final-laurdenetarako sailkatu da. Espero baino lehen lortu du, gainera: ligaxkako azken partida jokatu aurretik. Ustekabez, Norvegiako Fredrikstad taldeak galdu egin du etxean Paris 92ren aurka, eta, beraz, Bera Berak ziurtatua du bigarren postua. Azken partida jokatu aurretik lortu du helburua Donostiako taldeak, eta festa giroa nagusituko da bihar Gaskan. Lorpenari ginga jarri nahi dio, Alemaniako Bensheim-Auerbach Flames taldearen aurka irabazita (18:00). Hala ere, irabazi, berdindu edo galdu, sailkapena ez da aldatuko. Lehen postuan bukatuko du ligaxka Alemaniako taldeak, eta bigarren Bera Berak. Biek egingo dute aurrera. Biharko Gaskako partida kale edo balekoa izatea espero zuten jokalariek, baina ez da hala izango: neurketa hasi aurretik lortu dute sailkatzea, Fredrikstaden kontura. Paris 92 taldeak mahai gainean kolpea eman du, 28-29 irabazita. Sailkapenaren zuloan zeuden frantziarrak, partida guztiak galduta, eta ez zuten ezer jokoan, baina lehiaketari amaiera ona eman nahi izan diote. Eskertu du Bera Berak. Alba Menendez kapitainak esan zuen klubaren historian «orrialde berri bat» idatzi nahi zutela. Bada, idatzi dute. Presio guztiak uxatuta, gozatu egin nahi dute bihar pistan, zaleen babesean. Eta nola hobeto, irabaziz baino. Festa bermatuta dago, baina aurkari ahaltsua izango dute parean. Alemaniarrek ligaxkan jokatutako bost partidak irabazi dituzte. Lehen itzulian, 34-32 galdu zuten donostiarrek. Imanol Alvarez entrenatzaileak funtsezkotzat jo du defentsan sendo aritzea. Etxean orain arte jokatutako bi partidak irabazi ditu Bera Berak: 33-28 Paris 92ren aurka, lehen jardunaldian, eta 32-26 Fredrikstaden kontra. Hirugarrena ere nahi dute. Itzulera gozoa Bost aldiz jarraian Europako lehiaketa bateko ligaxkarako sailkatzeko atarian geratu dira donostiarrak, Brasov, Zvezda, Valcea, Besançon eta Solabaina taldeek kanporatuta; kostatu zaie, baina seigarren ahaleginean lortu dute, eta itzulera gozoa izan dute, oso gozoa. Final-laurdenetara sailkatzea lortu, eta beste urrats bat egin dute Europako ibilbidean. Europan klubaren historiako 132. partida jokatuko dute bihar. Tartean, badaude mugarri batzuk: besteak beste, 2008an Errekopako finalerdiak jokatu zituzten, eta 2012-2013ko denboraldian Txapeldunen Ligako multzokako fasea jokatu zuten, liga irabazita. Europako lehiaketa bateko ligaxkan, berriz, 2018-2019ko denboraldian aritu ziren azkenekoz: orduan ez zuten lortu aurrera egitea; oraingoan, bai.

Hauteskundeak besterik ez dute buruan izango hainbat alemaniarrek egunotan; izan ere, bihar izango dute hautetsontzietara bozkatzera joateko aukera. Bada, ordea, beste gairik Berlinen, zinema esaterako. Gaur izan da Berlinale festibalaren 75. aldiko sari banaketa, Berlinale Palast aretoan. Dag Johan Haugerudek zuzendutako Drømmer filmarentzat izan da Urrezko Hartza. Bertako protagonista Johanne itsu-itsuan maiteminduko da bere frantseseko irakasleaz, eta horrek maitasunaren eta sexualitatearen inguruan esperimentatzeko aukera emango dio. Todd Haynes epaimahaiaren buruaren esanetan, maitasunaren inguruko hausnarketa bat da filma, «berezia eta ironikoki unibertsala». Trilogia baten azken partea da saritutako filma, eta, zuzendariak aitortu duenez, «edozein amets baino handiagoa» izan da harentzat Urrezko Hartza jasotzea. Epaimahaiaren sari nagusia, berriz, O último azul-ek jaso du. Gabriel Mascarok zuzendutako lan horrek Tereza deitzen den emakume heldu baten istorioa kontatzen du. Amazoniako herri txiki batean bizi da Tereza, eta adineko jendea soilik bizi den etxebizitza multzo batera eraman nahi dute bizitzera. Hark, ordea, ez du hara joateko asmorik, eta, bere kabuz, bidaia bati ekingo dio Amazonian barna. Filmaren kutsu «probokatzailea» azpimarratu dute epaimahaiko kideek. Haurren begiradatik El mensaje pelikulari eman diote epaimahaiaren saria —Donostiako Zinemaldian ere izan zen—. 9 urteko haur bat da kontakizunaren muina. Argentinan zehar autokarabanan bere ama bisitatzera joango da haurra tutoreekin, ama osasun mentaleko arazoak dituztenentzako erietxe batean baitago. Road trip moduko bat sortu du Ivan Fund zuzendariak; zuri-beltzean filmatuta dago. Hou Meng zinemagile txinatarra izendatu dute zuzendaririk onena, Living The Land lanarengatik. 1991n Txinan izandako gizarte eraldaketa eta eraldaketa ekonomikoa izan du ardatz zuzendariak filma ontzeko. Ikuslearen saria Eva Libertad zuzendari espainiarraren Sorda filmak jaso du Panorama saileko ikuslearen saria. Elena Irureta aktore zumaiarrak hartzen du parte bertan. Emakume gor baten —Angela— istorioa kontatzen du pelikulak. Gorra ez den gizon batekin ezkonduta dago Angela. Haur bat izatear daude, eta horrek hainbat kezka sorraraziko dizkio protagonistari; esaterako, haurrarekin modu egokian komunikatu ahal izango den ez jakiteak. Zuzendariaren ahizpa da Angelaren rola egiten duen aktorea, eta txikitatik ikusi izan du pertsona gor baten bizitza nolakoa den. «Filma gure arteko harremanean oinarrituta dago. Horregatik esaten dugu bizitza osoa daramagula film hau egiteko prestatzen», azaldu du Libertadek.

Osasunak atzerapausoa eman du Europarako sailkatzeko bidean. Galdu egin du gaur gauean Vigon (Galizia), Celtaren aurka: 0-1. Lucas Torrok 68. minutuan Borja Iglesiasi egindako eta Iago Aspasek minutu bat geroago sartutako penaltiak zapuztu egin ditu gorritxoen asmo guztiak. Hala, duela astebete Sadarren Real Madrilekin berdintzeak emandako bultzadari segida eman ezinik geratu dira. Gaur galdu eta gero, eta asteburuko emaitzen zain, Osasuna hamargarren postuan dago. Hiru puntura du seigarren sailkatua, Rayo Vallecano, baina Espainiako taldeak ez du oraindik jokatu asteburuan, ezta gorritxoen aurretik edo haiei aurrea hartzeko moduan dauden zenbait taldek ere. Beraz, baliteke koskaren bat egitea atzera. Joera txarra darama Vicente Morenok entrenatutako taldeak, edo ez nahikoa Europarako sailkatzeko lehian buru-belarri aritu nahi badu. Azken hamahiru partidetatik bakarra irabazi du, zortzi berdindu ditu, eta lau galdu; hau da, 39 puntutatik 11 baino ez ditu lortu. Kopuru eskasa da. Atzean eta aurrean ondo aritzea erabakigarria da irabazteko, eta, gaur, Osasuna ez da ondo aritu ez batean, ez bestean. Aurrean, aukera garbiak izan ditu, batez ere, lehen ordu erdian, nagusi izan denean, baina ez Ante Budimirrek, ez Bryan Zaragozak ez dute asmatu. Hori gutxi ez, eta gorritxoen egin duten huts bakarra baliatu du Celtak gola sartzeko. Bigarren zatiaren erdialdean, Lucas Torrok penalti inozoa egin dio Borja Iglesiasi, eta Iago Aspasek ez du barkatu. Aimar Orozek eta Jesus Aresok ez dute jokatu, zigortuta baitzeuden, eta taldeak haren falta sumatu du. Hori hala ez izateko, Vicente Morenok bost atzelariren aldeko defentsaren alde egin du, baina apustua ez zaio ondo atera. Taldea sendo aritzea nahi zuen, baina ez du helburua lortu.

Beste behin, irudi du kinka larrian dagoela Hamasek eta Israelek Gazarako adostutako tregoa. Oraingoan, Palestinako erakunde islamistak atzo entregatu zituen lau gatiburen gorpuen harira sortu da bi aldeen arteko ika-mika, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak jakinarazi baitu, gaur goizaldean, Hamasek atzo entregatutako gorpu bat ez dagokiola gatibu bati; zehazki, 32 urteko Shiri Bibasi. Beste bi gorpu haren bi haur adingabeenak dira, eta bestea, 83 urteko gizon batena. Netanyahuk sare sozialetan zabaldutako bideo baten bidez azaldu duenez, DNA probak egin ondoren izan dute «ekintza krudelaren» berri, eta Hamasi leporatu dio menia urratzea. Israelgo Auzitegi Medikuntzako Institutuan egin dituzte DNA probak, Tel Aviven. Zabaldutako aurreneko informazioen arabera, hasieran ez dute lortu Shiri Bibasena behar zuen gorpua identifikatzea; Netanyahuk gero zehaztu du, ordea, Gazako emakume batena zela hilkutxan sartutako gorpua. «Etsaiak larrutik ordainduko du ekintza krudel eta ziniko hau», esan du Israelgo lehen ministroak. Akusazio horiei erantzunez, Hamasek aitortu du balitekeela «konturatu gabe» gatibuaren gorpua eraman behar zuen hilkutxan beste gorpu bat sartu izana, Reuters berri agentziak erakundeko iturri ofizial bat aipatuz kaleratu duenez. Haren arabera, Israelen bonbardaketa baten ondoren horrek eragindako hondakinetatik gorpuak ateratzen ibili zirenean gertatu zen hutsegitea. Geroxeago zabaldutako ohar baten bidez, Palestinako erakunde islamistak eskatu dio Israeli itzul dezatela oker identifikatutako gorpua, Gazako emakumearena, eta esan du «serioski» aztertuko dutela gertatutakoa. Iluntzean, Gurutze Gorriari Shiri Bibasiren benetako gorpua entregatu diotela jakinarazi dute Hamaseko adar armatua osatzen duten Al-Qassam Brigadek, Al-Jazeera hedabideak kaleratu duenez. Eta 21:30ak pasata baieztatu du Gurutze Gorriak hilkutxa jaso duela. Shiri Bibas eta haren bi haur adingabeak 2023ko urriaren 7ko erasoan bahitu zituzten milizia palestinarrek, eta gatibu hartu zuten haren senar eta bi haurren aita Yarden Bibas ere; Nir Oz kibutzean zeudela. Yarden Bibas otsailaren 1ean egindako gatibu eta preso trukean utzi zuten aske, eta horrek agerian utzi zuen haren senideak hilik zeudela; izan ere, menian adostutakoaren arabera, aurrena bizirik zeuden emakumezko eta adingabe gatibuak ziren askatzekoak, eta, ondoren, gizonezkoak. Horrez gain, Hamasek 2023ko azaroan jakinarazi zuen Bibas ama eta haurrak hilik zeudela, Israelen bonbardaketa baten ondorioz. Israelgo armadako bozeramaileak gezurtatu egin du hori, eta Hamaseko kideek hil zituztela esan du gaur arratsaldean egindako adierazpen batzuetan: «Ez zieten tiro egin, beren eskuekin hil zituzten». Gehitu duenez, auzitegiko medikuen eta inteligentzia zerbitzuen ikerketetan oinarrituta atera dute ondorio hori. Hainbat israeldar elkarretaratze batean, gatibuen itzulera exijitzeko, atzo, Tel Aviven. MAGDA GIBELLI / EFE Atzo lau hilkutxak Gurutze Gorriaren esku utzi aurretik, AEBei eta Israeli zuzendutako ekitaldi bat egin zuen erakunde palestinarrak, Khan Yunisen, Gaza hegoaldean. Oholtza baten gainean jarri zituzten lau zerraldoak, bakoitzari bere izena eta argazkia jarrita. Alboan, bi misilen karkasak jarri, eta AEBetako bonbek hil zituzten mezua idatzi zuten; are, hilkutxen atzean Netanyahuren irudi bat ipini zuten, hura banpiro moduan irudikatuta, eta hau idatzi zuten arabieraz, hebreeraz eta ingelesez: Gerrako kriminal Netanyahuk eta haren armada naziak hil dituzte, armada sionistako gerra hegazkinetatik jaurtitako misilekin. Israelgo Atzerri Ministerioak Netanyahuren antzeko erreakzioa izan du: «Hau menia urraketa larri bat baino gehiago da; agerian uzten du nolakoa den aurrean dugun etsaia. [Hamas] Deuseztatu egin behar dugu». Ministerioak sare sozialen bidez egin ditu adierazpen horiek, eta exijitu dio Palestinako erakunde islamistari «berehala» itzultzeko Shiri Bibasen gorpua. Gatibuen eta Desagertuen Senideen Foroa, berriz, Israeli eta nazioarteari mintzatu zaie, eta eskatu die «premiaz baina zentzudun» jokatu dezatela. «Urrats bakoitza kontu handiz egin behar da, horrela bakarrik izango da posible bermatzea gatibu guztien itzulera segurua», adierazi du taldeak sare sozialetan. Ondo bidean, Hamasek bizirik dauden sei gatibu utziko ditu aske bihar; horien truke, Israelek 502 preso askatuko ditu. Hurrengo ostegunean, berriz, beste lau gatiburen gorpuak entregatzekoa da Palestinako erakunde islamista. Martxoaren 1ean da bukatzekoa meniaren lehenengo fasea, eta ikusteko dago zer-nolako baldintzak zehaztuko dituzten bigarrenerako, oraindik abian baitaude horren negoziazioak. Oldarraldia areagotu egin da Zisjordanian Hiru autobus lehertu ziren atzo gauean Tel Avivetik gertu dagoen Bat Yam hirian. Israelgo hedabideek argitaratutako informazioaren arabera, ia-ia aldi berean gertatu ziren hiru leherketak, eta Israelgo Polizia «eraso terrorista» gisa ari da ikertzen. Hiru autobusak aparkaleku batean zeuden, hutsik; ez zen izan ez zauriturik, ez hildakorik. Eremu horretan lehertu gabeko beste bi lehergailu ere aurkitu zituzten, eta, Israelgo hedabideek jakinarazi dutenez, arabieraz eta hebreeraz idatzitako mezu bat zuten: mendekua Tulkaremetik (Zisjordania). Poliziak hiru pertsona atxilotu ditu gertakari horiekin zerikusia dutelakoan. Horren harira, Netanyahuk Zisjordaniaren aurkako «operazio militar intentsibo bat» abiatzeko agindu du, eta Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek, berriz, erasoen «intentsitatea» areagotzeko. Hain justu, gauean hainbat sarekada egin dituzte Jeninen eta Tulkaremen, Wafa Palestinako albiste agentziak jakinarazi duenez. Horren arabera, Israelgo soldaduek gizon bat hil dute sarekada horietako batean, eta dozenaka etxebizitza suntsitu dituzte. Urte hasieratik Zisjordaniaren aurkako operazioak areagotu ditu Israelek. Horietako gehienak iparraldeko Jenin hirian eta horko Nur Xams errefuxiatuentzako esparruan egin ditu. UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren arabera, eraso horien ondorioz gutxienez 40.000 lagunek egin dute ihes Zisjordaniatik. 12 Zenbat etxe prefabrikatu sartu diren Gazan. Egiptoko Gobernuak bidalitako aurreneko hamabi etxe prefabrikatuak gaur sartu dira zerrendan, Gazako agintariek jakinarazi dutenez. Egiptoren eta Israelen arteko Kerem Xalom pasabidetik sartu dituzte; espero dute datozen egunetan gehiago sartu ahal izatea.

Berlingo Kosmos aretoa batez ere jarraitzaile gaztez bete ondoren, irribarretsu eta itxaropentsu azaldu da Ines Schwerdtner (Werdau, Alemania, 1989). Die Linkeko buruetako bat da, Jan van Akenekin batera. Inkestek diote indar handia hartu duzuela kanpainaren azken asteetan. Hasieran uste genuen barrutietako aulkiei esker sartu ahalko ginela Bundestagen, eta emaitzak oso estuak izango zirela, baina ez nuen amestu ere egiten halako zirrara olatu bat sortzearekin. Harritu al zarete? Tira, lan asko egin dugu, eta ate joka ibiltzea izan da gure estrategia. 100.000 ate jo nahi genituen, eta 550.000 jo ditugu Alemania osoan. Sare sozialetan ere indar handia egin dugu, eta jendearentzat garrantzitsuak ziren gaiei buruz aritu gara kanpainan. Baina estrategia gorabehera, egia da zortea ere izan dugula: kontserbadoreek hanka sartze handia egin zuten faxistekin batera botoa emanda, eta horrek sortutako haserrea baliatu dugu. Beste alderdiek epelago erantzun dute. CDU AfDrekin goxo ibiltzeari zor diozue suspertzea… Bai. Eskuin muturraren inguruko babes hesia hautsi zuen CDUk. Lehen aldiz Bigarren Mundu Gerraz geroztik, alderdi demokratiko batek eskuin muturrarekin lan egin du parlamentu federalean. Behin hesia puskatuz gero, badakigu behin eta berriro puskatu daitekeela. Mitinean parte hartu duten gehienak gazteak izan dira. Berria al da hori? Erabat. Europako hauteskundeetan gazteak liberalen eta eskuin muturraren alde eman zuten botoa, eta jendeak esaten zuen gazteria galduta zegoela, eskuinerantz jo zuela. Baina joera hori hausteko gai izan gara, sare sozialetan oso aktibo izanez eta haiekin identifikatutako hautagaiekin, Heidi Reichinnekekin, nirekin… Nik uste dut antzeko zerbaiten esperoan zeudela, ezkerreko alderdi sendo bat behar zutela, eta hor izan gara gu. Noraino iritsi da olatu hori? Galdera ona da hori. Ia 90.000 kide ditugu orain, eta 100.000 kideren langa igaro dezakegu hauteskunde gauean. Geure erronka da alderdi berri hau eraikitzea 40.000 kide berriekin batera. Agindu dugu kanpainarekin jarraituko dugula, agian ez hainbesteko indarrarekin, ezinezkoa baita, baina urtero 100.000 ate joko ditugu, eta eskatzen diguten horren alde borrokatuko gara, auzoetan, lantegietan… Sozialdemokratak edo berdeak koalizioan sartzen badira CDUrekin, ahal bezain estu hartuko ditugu. Uste al duzu orain gai izan zaretela ahots bakarrarekin hitz egiteko? Bai. Askotariko ahotsak ikusi dituzu mitinean, baina talde gisa funtzionatzen ari gara, eta horrek mesede egiten digu. Ekialdeko azken hauteskundeetan galdutako boto emaileak berreskuratzeko gai izango al zarete, batez ere zuen indarguneetan? Hori da asmoa. Horregatik naiz ni hautagaia Ekialdeko Berlinen. Indartsuak garen barrutiak defendatu nahi ditugu, Erfurten, Leipzigen… Leku horietan gehiengoa izaten genuen lehen, eta ez ditugu AfDren esku utzi nahi. Horietan irabazten badugu, Alemania osorako estrategia bat landu ahal izango dugu. Faxistak lur jota uztea ederra izango litzateke. BSWra joandakoak ere berreskuratu al dituzue? Oso urrunekoak dirudite zuen pentsamoldeek… Immigrazioari dagokionez, bai, baina gertuago gabiltza gastu sozialeko kontuetan, bakean eta negoziazioan… Jende askorekin hitz egin dut, eta bueltatuko direla esan didate batzuek. Interesgarria izango da ikustea gai ote garen eremu politiko desberdinetan arrantzatzeko.

LABek eta EHIK eta EIB patronalek hitzarmen berria sinatu dute, ikastoletan soldatak % 15,3 igoko dituena. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ikastoletarako lan-hitzarmenaren sinadurak amaiera eman dio sindikatuak 2022an EHI eta EIBrekin hasitako “negoziazio-bide luzeari”.

Industria fakturazioa % 5 jaitsi zen iaz Euskadin. Abenduan, bestalde, Euskadi eta Nafarroa izan ziren beherakada izan zuten Estatuko bi erkidego bakarrak (% 1,6 eta % 6, hurrenez hurren).

Reala zen faborito, are gehiago Danimarkan irabazita, eta ez du huts egin: Europa ligako final-zortzirenetarako sailkatu dira txuri-urdinak, Midtjylland kanporatuta. Nola gainera. 5-2 irabazi dute etxean. Zaleek gogotik bultzatu dute, eta taldeak ondo erantzun du. Gol artean, festa giroa nagusitu da Anoetan, bertaratutakoen gozamenerako. Epaileak txistua jo orduko, hortzak erakutsi dituzte txuri-urdinek. Bigarren minutuan izan du aurreneko aukera garbia Barrenetxeak, baina haren jaurtiketa atezainak kornerrera bota du. Segidan, sekulako oparia egin dio Midtjyllandek Realari, eta donostiarrek gola sartzeko baliatu dute aukera. Bechek atezainari eman nahi zion pasea, baina gaizki jo eta irrist egin du atzelariak. Brais Mendezek hartu du baloia area barruan, inguruan inor gabe, eta atean inor ez zela. Baloiari bultza besterik ez dio egin behar izan. Bi minutura, Aritzek bakar-bakarrik errematatu du korner bat, baina kanpora bota du burukada. Realak nahi zuen lekuan zuen partida, eta nagusi zen zelaian. Jo eta su ari zen erasoan, eta iritsi da saria: 18. minutuan, Sucicek gola sartu du, taldeko jokaldi on baten ostean. Kanporaketa jada erabakita zegoela zirudienean, baina, lehen abisua eman du Danimarkako taldeak. Midtjyllanden erasoko lehen jokaldian, Barrenetxeak penaltia egin du, aurkariari ostikoa jota. Buksak ondo engainatu du Remiro, eta 1-2koa jarri. Orduantxe esnatu dira danimarkarrak, eta goitik behera aldatu da neurketa. Erasora jo dute, eta baita asmatu ere. 38. minutuan berdindu dute partida, Osoriok sartutako gol batekin. Defentsan bigun egon da Reala, eta garesti ordaindu du. Mamuak azaldu aurretik, baina, erantzun dute txuri-urdinek. Atsedenaldia iristear zela, bi alditan salbatu du atezainak Midtjylland, baina hirugarrengoan sareetara bota du baloia Sucicek, 46. minutuan, area kanpotik egindako jaurtiketa batekin. Lehen zatia irribarretsu amaitu du kroaziarrak, baina bestela hasi du bigarrena, belaunean min hartu baitu; Marin zelairatu da haren ordez. Txuri-urdinek ondo kudeatu dute abantaila. Gainera, 69. minutuan txartel gorria erakutsi dio epaileak Silvari, merezitakoa: sabelean ostiko gogorra eman baitio Zubeldiari. Hurrengo jokaldian, berriz, Realaren aldeko penaltia adierazi du, Oiartzabali egindakoa. 11 metrotatik ez du huts egin eibartarrak. Eta partidaren amaieran, 90. minutuan, Oskarssonek jarri dio ginga neurketari, bosgarrena sartuta. Realak joanekoan kanporaketa bideratuta utzi bazuen ere, hamaikako indartsua zelairatu du Imanol Alguacilek. Ez du arriskatu nahi izan. Hasieratik aritu dira, besteak beste, Remiro, Aihen, Aguerd, Brais Mendez, Kubo eta Oiartzabal. Danimarkan Unai Marrero ordezko atezainak jokatu zuen, eta atzeko lerroan ere aldaketa asko egin zituen Orioko entrenatzaileak. Gaur, berriz, jokatzeko moduan ziren onenak zelairatu zituen. Zozketa, bihar Realak Tottenhamen edo Manchester Uniteden kontra jokatuko ditu final-zortzirenak. Bat edo bestea izan, kanporaketa zaila izango da txuri-urdinentzat, talde ahaltsuak baitira biak. Bihar egingo dute zozketa, eta orduan ezagutuko dute aurkaria. Realak ez ezik, Athleticek ere bihar jakingo du noren aurka ariko den final-zortzirenetan. Bi talde hauetako bat izango da: Erroma edo Viktoria Pilsen. Zuri-gorriak zuzenean sailkatu ziren kanporaketara, bigarren postuan amaitu baitzuten ligaxka. Hori dela eta, Athleticek etxean jokatuko du itzuliko partida; kanpoan, berriz, Realak. Reala-Midtjylland Reala. Remiro; Aritz, Zubeldia, Aguerd, Aihen; Olasagasti (Turrientes, 67. min.), Sucic (Pablo Marin, 48. min.), Brais Mendez; Barrenetxea (Zakharyan, 83. min.), Kubo (Becker, 67. min.) eta Oiartzabal (Oskarsson, 83. min.). Midtjylland. Lossl; Andersson (Juninho, 45. min.), Diao, Bech (Mbabu, 45. min.), Paulinho (Bak, 60. min.); Silva, Bravo, Castillo; Simsir (Andreasen, 75. min.), Osorio (Franculino, 75. min.) eta Buksa. Golak. 1-0: Braisek (5. min.); 2-0: Sucicek (18. min.); 2-1: Buksak, penaltiz (24. min.); 2-2: Osoriok (38. min.); 3-2: Sucicek (46. min.); 4-2: Oiartzabalek, penaltiz (73. min.). 5-2: Oskarssonek (90. min.).