EUDELek gida bat osatu du udalei etxebizitza turistikoak arautzen laguntzeko. Orientazio gida bat da, ez “nahitaezko erregulazio eredu bat”, eta helburua “turismo jasangarria” ahalbidetzea da, “gizarte, ekonomia eta ingurumen mailan”.

Finalaurrekoetako ligaxkako azken jardunaldian erabakiko dira Binakako Txapelketako finalistak. Ezkurdiak eta Rezustak bigarren garaipena lortu zuten atzo, eta Lasok eta Iztuetak galtzea behar zuten finalerako txartela ziurtatzeko. Hori ez da gertatu, ordea: Eibarko Astelena pilotalekuan (Gipuzkoan) 22-16 irabazi diete bi horiek Peña II-ari eta Albisuri. Ondorioz, ez dago finala jokatzea ziurtatua duen bikoterik. Datorren astean, Ezkurdiak eta Rezustak gutxienez hamasei tanto egin beharko dituzte Lasoren eta Iztuetaren aurka, edo Artolak eta Mariezkurrenak galtzeak ere balio die. Bikote horrek nahikoa du Peñari eta Albisuri irabaztearekin. Laso eta Iztueta finalean izango dira Ezkurdia eta Rezusta hamabost tanto edo gutxiagoan uzten badituzte, baina Artola-Mariezkurrenak galduz gero, irabazte hutsak ere balio diezaieke. Zailen duen bikotea Peña-Albisu da: Ezkurdiak eta Rezustak irabaztea behar dute, eta beraiek 22-14 nagusitzea. Gaurkoari dagokionean, Iztueta izan da eguneko protagonista. Tolosako atzelariak neurketa bikaina jokatu du, batez ere bigarren erdian, eta bost tanto ere egin ditu. 9 eta 12 aurretik izan dira Peña eta Albisu, baina huts ugari egin dituzte hortik aurrerakoan.

Atzo arratsaldean 11 eta 15 urteko bi adingabe elektrokutatu ziren Usurbilen (Gipuzkoa), Errota Berri industria guneko goi-tentsioko dorre batera igota. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailaren arabera, bietako bat, erredura okerrenak dituena, Gurutzetako Ospitaleko Erredura Larrien Unitatean dago (Barakaldo, Bizkaia), larri baina egonkor. Bi gazteak anai arrebak dira, eta, familiarekin, ospakizun batean zeuden Atxega jatetxean, ezbeharra gertatu zen lekutik metro gutxira. 18:10ak aldera, han zeudenek leherketa bat entzun zuten eta industrialgunean argia joan zen. Bi heldu bertaratu ziren adingabeei laguntzera, eta bi horiek ere medikuen arta behar izan zuten gero. Medikuekin batera erreskate lanetan parte hartu zuten suhiltzaileek, Ertzaintzak eta Usurbilgo Udaltzaingoak. Agurtzane Solaberrieta Usurbilgo alkateak atsekabea adierazi du gertatutakoagatik, eta zaurituei behar bezala errekuperatzea opatu die. Gainera, esan du Iberdrolari herriguneko elektrizitate dorreak ikuskatzeko eta hobeto babesteko eskaria egingo diotela, istripua izan dutenak dorrera oso erraz igo zirela uste baitute.

Soraluzeko Galvanizados Arrate enpresan izan den suteak hilabeteetarako gelditu dezake lantegia. Lau makinetako bi suntsitu ditu suak, eta ikusi beharko da beste bi makinetan eta eraikinean bertan kalteak zenbaterainokoak diren. Enpresak 23 langile ditu.

Medikuak grebara itzuliko dira astelehen honetan Nafarroan, lan hobekuntzak eskatzeko. Grebaren oinarri gisa Nafarroako Medikuen Sindikatuak aldarrikapen asko dituen arren, medikuentzat lehentasunez negoziatu beharreko bi gai daude: “lan-gainkarga” eta “lan-baldintza guztien hobekuntza”.

Astelehen honetan hasiko da antxoaren kanpaina baimendutako harrapaketa kopurua % 7 txikituta. Azarora arte iraungo du kanpainak. Harrapaketa kopurua txikituta, iaz baino bi milioi kilo gutxiago arrantzatuko dituzte, hau da, 33.000 tonatik 30.633ra jaitsiko da baimendutako kantitatea.

«Eskerrak Guadalupeko Ama Birjinari ebanjelistak garela». Adiskide salvadortar batek entzun zien mexikar batzuei Estatu Batuetan. Badu mamia esaldiak, berez, teorian, ebanjelistek ez dutelako sinesten Ama Birjinarengan. Bada, esan daiteke kriptodiruekin ere antzeko zerbait gertatzen ari dela. Berez, teorian, banku zentraletatik eta oro har botere zentraletatik aske izateko diru gisa sortu ziren bitcoin diru digitala eta beste kriptodiruak. Baina, hara, AEBetako Gobernuaren legitimazioa eta babesa edukitzeko sekulako lobbygintza egin du kriptoen AEBetako industriak, eta dirutza jarri du Trump presidentetzara eramateko. Artean Etxe Zurira iristeko kanpainan ari zela, Trumpek kritptodiruen mesederako hainbat neurri iragarri zituen. Mesede nagusia zen SEC finantza merkatuen gainbegiratzaileak kriptodiruei jarritako oztopoak kenduko zituela. Eta hori jada hasi da egiten administrazio berria, David Sacks kriptoetarako izendatutako tsarrarekin. Adibidez, Coinbase kriptodiruen artekaritza enpresaren kontrako auzia bertan behera utzi du SECek, eta baita Gemini eta Open Searen kontra zabaldutako ikerketak ere. PABLO GIANINAZZI / EFE Kanpainan bota zuen lehen aldiz Trumpek kriptodiruen erreserba estrategikoaren ideia, eta joan den astean mahai gainean jarri du berriz, Truth Social sarean esan duenean zer kriptodiru sartuko diren erreserba horretan. Itzal handiko bitcoin eta ethereum kriptodiruez gain —espero zen bi horiek egotea—, hain hedatuta ez dauden beste batzuk ere sartuko omen dira erreserba horretan: solana, XRP eta cardano tokenak. Trumpen mezua Truth Social sarean. Argitzeko, labur-labur: erreserba estrategiko bat da noizbait behar izatekotan badaezpada ere erosi eta pilatzen den gordailu bat, adibidez, larrialdi baterako behar denean diruz bizkor ezin erosi diren gaientzat. Adibidez, AEBetako Gobernuak petrolioaren eta ikatzaren erreserba estrategikoak ditu, eta erabili izan ditu, adibidez, upelaren prezioa jaisteko. Deigarria da, hala ere, dolar estatubatuarra nagusi den mundu honetan, munduan erreserbetarako diru nagusia dolarra izanda, Estatu Batuetako Gobernuak kriptodiruak eta tokenak erosteko eta pilatzeko asmoa izatea. Zergatik, zertarako? Badaezpada? Erreserbaren helburuak agian ez daude argi, baina ondorioak jada ikusten dira. Azken asteetan, ziurgabetasun orokorraren ondorioz balioa galtzen ari ziren kriptodiruen eta tokenen balioek gora egin zuten tarte batez —eta gero jaitsi, egoera ekonomikoaren ziurgabetasunarengatik—. ₿uy the dips!!! — Eric Trump (@EricTrump) February 25, 2025 Eta gorakada eta beherakada horien onuradun handienen artean, hara ustekabea, Trump sendia dago. Otsailaren 25ean jada bazekien zerbait presidentearen seme Eric Trumpek, eta X sarean gomendatu zuen beherantz zihoazen (dip) bitcoinak erosteko. Ez hori bakarrik; Trumpek erreserba aipatu eta egun bakarrean, %19 igo zen Solana tokenaren balioa, zeinaren blockchainak (sistemak) Donald eta Melania Trumpen memecoinak eta beste memecoin gehienak hartzen dituen. Memecoinekin, hain zuzen, SEC AEBetako Burtsa eta Baloreen Batzordeak orain, Trumpek izendatutako Paul Atkinsen zuzendaritzapean, nahi du haiek balore bezala ez hartzea «bildumetako objektuen antzera funtzionatzen dutelako». Horrek gardentasun eta informazio betebeharrak arinduko dizkie, eta iruzurrak erraztu. Trump familiak bere kriptodiru plataforma propioa eratu zuen orain hilabete batzuk, eta Donald eta Melaniaren memecoinak Trumpek presidentetza hartu baino egun batzuk lehenago jaulki zituen. Financial Times-ek egindako ikerketa baten arabera, Trumpen memecoinen inguruko proiektuak 350 milioi dolarren etekinak izan ditu egun gutxian. Ezin jakin, ordea, zein dauden memecoin horien erosleen artean. Trumpdarren inguruko zaleak dira, asko dirutza galduko zutenak, Trumpen memecoina 75 dolarrera iritsi eta 13ra jaitsi baita? Edota asmo ilunagoko inbertsiogileak? Edonola ere, erreserba estrategikoarekin beren negozioetarako eta gordailuentzako babesa irabazteaz gain, kriptodiruen industriak etekin politak ere lortuko ditu. Trump, kriptodiruei buruzko goi bileran. Eskuinean, David Sacks, bere kriptoetarako tsarra. CHRIS KLEPONIS / EFE Kriminalak eta motozerrak Horren guztiaren ifrentzuan, bi orbain. Batetik, zerga ihesetik eta jarduera kriminaletatik ateratako irabazien legitimazioa —eta zenbaiten ustez, iruzur sistema oso batena—. Eta, bestetik, defizitaren eta gastuaren murrizketaren aitzakian, Elon Musken motozerra nozituko duen gizarte batean, aurrekontuko diruak kriptodiruak pilatzeko erabiliko dituzte, kriptodiru eta memecoin jabeen onurarako. Kezka ere badago, hau guztia ez ote den kriptoaren industriaren erreskaterako oinarriak jartzeko. Oraingoz, David Sacks Trumpen administrazioko kriptoen tsarrak zehaztu du erreserba gobernuak kasu kriminaletan konfiskatutako kriptodiruekin osatuko dela. Hain zuzen, Etxe Zurian kriptodiruen inguruko goi bilera bat egin zuten ostiralean, besteak beste, dolarrari lotutako stablecoin kriptodiruez, eta alorraren erregulazioaz hitz egiteko. Auzipean egotetik, eta botere zentralizatutik at egon nahi izatetik Etxe Zurira iritsi da kripto industria. Esan daiteke Donald Trumpekin kriptozaleei Ama Birjina agertu zaiela —edo agerrarazi dutela, horrelakoak pasatu izan dira-eta Ama Birjinekin—.

Bartzelonak eta Osasunak gaur jokatu behar zuten, Montjuicen, Espainiako Lehen Mailako 27. jardunaldiko partida, baina bertan behera geratu da neurketa, norgehiagoka jokatu baino ordu batzuk lehenago Carles Miñarro Kataluniako taldeko medikuetako bat hil egin baita, ezustean. Hori ikusita, Bartzelonak partida ez jokatzeko eskatu du, eta, onartu egin diote eskaera. Ikusteko dago noiz jokatuko duten norgehiagoka. Bi taldeak Montjuicera iritsi dira, baita hasierako hamaikakoen berri eman ere, baina gero ez dira zelaira irten, orduan jakin baita Bartzelonako medikuetako bat hil egin dela. Osasunak babes osoa eskaini die Miñarroren familiari, baita Bartzelonako kide guztiei ere.

Itaia emakumeen antolakunde sozialistaren irudiko, matxismoaren kontrako kaleko borrokak eta mobilizazioak lausotu egin dira, kaleko mugimendua instituzionalizatzeraino. «Feminismoaren barneko zenbait sektore aldarrikapenak eta exijentziak baino ez dizkiete egin instituzioei, politikako joko zelaia alderdi politiko profesionaletara eta instituzioetara mugatuz», azaldu dute. Hortaz, instituzioetatik harago, diskurtso matxistei eta faxistei aurre eginen dien «erreferente iraultzaile bat» eraikitzea dute erronka nagusi. [articles:2138598] Euskal Herriko kaleak hartu ditu gaur emakumeen antolakunde sozialistak, Matxismoaren aurrean, emakume langileok borrokara! lelopean. Goizean eta bazkalondoan izan dira Ipar Euskal Herriko manifestazioak, eguerdian Bilbokoa, eta arratsaldean Donostiakoa, Gasteizkoa eta Iruñekoa. Guztietan aldarrikatu dute Martxoak 8, Emakumeen Nazioarteko Eguna, «matxismoaren kontra borrokatzeko eta kaleak hartzeko» eguna dela. Hain zuzen, adierazi dute egunaren «izaera iraultzailea» berreskuratu nahi dutela. Itaia emakumeen antolakunde sozialistak Iruñean egindako mobilizazioa. ITAIA Manifestazioen aitzinetik, gainera, errepide mozketak egin dituzte zenbait tokitan. Bilbon, erraterako, hiriko Zabalburuko sarbidea itxi dute. Iruñean, berriz, errepide bat moztu dute hainbat emakumek, baina antolakundeak salatu du gizon bat autotik jaitsi eta ekintza boikotatzen saiatu dela. Ekintza horietan, argi utzi dute Martxoaren 8a borroka eguna dela, «faxismoaren eta matxismoaren aurka kaleak hartzeko eguna», hain zuzen ere. «Egiturazko mugak» Egungo testuinguru ekonomikoak eta sozialak mobilizatzeko beharra mahaigaineratu du, Itaiaren ustez: «Ideologia ultraeskuindarrak berebiziko eragina du langile klaseko kolektibo zaurgarrietan; esate baterako, proletariotzaren, atzerritarren zein emakumeon aurkako ideiak, jarrerak eta politikak bultzatzen ditu». Azaldu dutenez, alderdi eskuindarrek, boterea izan ahala, hartuko dituzten neurriek zuzenean eraginen dute emakume langileen bizitzetan. Bi ildo nabarmendu dituzte: batetik, emaztekiak gehiago zapalduko dituztela, indarkeria matxista jasan duten emaztekiei babesa eta laguntzak kenduz, erraterako; eta, bertzetik, migratzaileen kontrako jarrerak indartzen segituko dutela, «emakume migratzaileen aurkako esplotazioa eta sufrimendua areagotuz». Finean, haien irudiko, faxismoak emakume langileen kontra egiten du «maila kulturalean, ekonomikoan eta politikoan». Hortaz, Itaiarendako, «urgentzia politikoa» dauka jarrera eta ideia erreakzionario horiei guztiei aurre egiteak. Itaia emakumeen antolakunde sozialistaren mobilizazioa gaur, Bilbon. ARITZ LOIOLA / FOKU Ordea, uste dute azken urteetako politikagintzak erakutsi duela «egiturazko mugak» dituela emaztekien zapalkuntza akitzeko. «Horren adibidea da azken urteetako ezker gobernuek estatu kapitalista administratzen eta enpresari handien interesak lehenesten amaitu izana». Gehitu dute instituzioetatik erdiko klaseko emaztekiendako politikak sustatu direla, baina horiek ez direla «emakume proletarizatuentzako aterabidea». Horrengatik guztiagatik, uste dute gizarteko sektore handi baten pentsaerak eskuinerantz jo duela, «ezker politiken porrotek sorturiko desatxikimenduaren» ondorioz. «Diskurtso horiek emakumeon eskubideen aurka egiten dute behin eta berriz, eta emakumeon gaineko irudi otzana eta sexualizatua indartzen dute etengabe, gure zapalkuntzan sakonduz», borobildu dute. Hortaz, alternatiba «instituzio kapitalistetatik kanpo» kokatzen dute, erronka gisa irudikatuta diskurtso matxistei eta faxistei aurre eginen dien «erreferente iraultzaile bat» eraikitzea. Bide horretan, erran dute langile klaseko kolektiboen arteko lankidetzaren alde eginen dutela, eta emazteki langileek lehenbiziko lerroan egon behar dutela —emakume migratzaileek, sektore feminizatuetan lan egiten dutenek, edo indarkeria matxista jasan dutenek, erraterako—. «Egoera larria» dela diote, baina are larriagoa izan daitekeela nabarmenduta. Hortaz, langileriarendako erreferente baten beharra ikusten dute: «Gizarte kapitalistan bizi dugun zapalkuntza eta esplotazio egoera amaituko duen gizarte antolaketa sozialistara bidean lan egingo duena». Hortaz, faxismoari eta matxismoari aurre eginen dion «mugimendu indartsua» eraikitzeko garaia dela aldarrikatu dute gaurko mobilizazioetan. Eta, horretarako, «instituzio kapitalistetatik kanpo antolatuko den langileen antolakuntza» beharrezkoa dela nabarmendu: «Emakumeon antolakunde indartsuak eraikiz eta emakumeok borroka prozesu hauetan aktibo politiko izanez».

Emakumeen Nazioarteko Egunean, Euskal Herriko kaleak hartu dituzte milaka feministek, euren indarra eta ausardia ozen aldarrikatzeko. Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministak! lelopean, argi utzi dute «oldarraldi faxistak eta heteropatriarkalak» ez dituela euren eskubideak ukituko. «Elkarrekin indartsuak eta ausartak gara, eta aurre egingo diogu oldarraldi erreakzionario honi», adierazi dute Bilbon, manifestazioaren amaieran irakurritako adierazpenean. Feminista andana Bizkaiko hiriburuko Jesusen Bihotza plazan batu zen arratsaldean, bertan hasi baita mobilizazioa. Protesta osoan, euri zaparrada izan dute bidean lagun, baina indartsu eutsi diote manifestazioari, oihuak euritakoen mugimenduekin lagunduz. Oihu hauek hartu dituzte Bilboko kaleak, besteak beste: «Gora borroka feminista, antifaxista, antikolonialista!», «Patriarkatua, sionismoa; gauza beraren bi aurpegi dira!» eta «Faxismoaren kontra iraultza feminista!». Tarte batzuetan, «feminismoa» oihukatuz makurtu egin dira manifestariak, eta korrika atera gero, bidea arinago eginez. Aldarri ugariz jantzi dute protesta. Bloke antirrazistak bere pankarta eraman du, Faxismoaren kontra, dekolonialitatea, antirrazismoa eta komunitatea leloarekin. Kale Nagusia zeharkatu ahala, jendea batuz joan da protestara. Izan ere, kale bazterretan itxaroten egon dira asko, euritik babestuz, eta Plaza Eliptikora arte izan dute zain jendea. Han, batukadaren doinuek lagundu dituzte feministen ahotsak. Eta Kale Nagusiaren amaieran, gazte feministak izan dituzte zain, Gazte feministok faxismoa irauli leloa zuen pankartarekin. Udaletxearen aurrean amaitu dute protesta, eta hor ere, beste pankarta bat: Transfobiaren aurrean feminismo antifaxista. ‘Faxismoaren kontra, ausardia feminista’ lelopean egin dute Bilboko manifestazioa. ARITZ LOIOLA / FOKU Amaierako irakurketan, faxismoaren, eskuin muturraren eta populismo autoritarioaren goraldiaz ohartarazi dute feministek, eta erantsi dute goraldi hori «erreakzio patriarkal bortitz» baten eskutik datorrela. «Horrek aurka egin nahi die feminismoari, bere lorpenei, emakumeen eskubideei eta beste hainbat borroka soziali, hala nola LGTBIQ+ komunitateari», zehaztu dute, eta azaldu horren arrazoia dela «iraultza feminista inpugnazio bat» dela «euren proiektu patriarkal, neoliberal, arrazista, kolonialista, kapazitista, transfobo, euskarafobo, supremazista eta ekozidaren aurka». Kide feministak antolatzen ari dira oldarraldi horri ateak ixteko. Horregatik, Bilbotik «ahizpatasunezko besarkada bat» bidali diete munduko edozein lurraldetan faxismoei eta fundamentalismoei aurre egiten ari diren kideei, besteak beste Argentinako, El Salvadorko, Ameriketako Estatu Batuetako eta Kongoko kideei. Hala ere, gogoratu dute faxismoa ez dagoela «hain urrun», eta, munduko beste hainbat tokitan bezala, azken urteotan eskuin muturrak aurrera egin duela «hurbileko parlamentuetan». «Polarizazio izugarria» «Adierazpen askatasuna erabiltzen ari dira, eta ideia feministak instrumentalizatzen ari dira gorroto diskurtsoak sustatzeko eta matxismoa, homofobia eta xenofobia legitimatzeko», salatu dute. Diskurtso horiek «instituzioetan, kaleetan, auzoetan, lantokietan eta unibertsitateetan» ari dira zabaltzen, eta «polarizazio izugarria» eragiten ari dira. Horrek indarkeria erreakzionarioa areagotzea dakar, «batez ere, emakume migratuen, arrazializatuen, transen eta bolleren kontra». Feministek argi esan dute bakarka ezin diotela egoerari aurre egin. «Horrelaxe nahi gaituzte faxistek: bakartuta, desmobilizatuta, itxaropenik gabe». Mugimendu feministak, baina, denbora darama kontrakoa egiten: «Denbora asko daramagu borrokan, eta orain ez gara geldi geratuko: mobilizatzen jarraituko dugu». «Ausardia feminista» aldarrikatu dute, beldurra menderatzeko, isiltasuna hausteko, eta eta atzerantz eraman nahi dituzten «matxiruloei» aurre egiteko. «Borroka feministak hamarkadak daramatza jendearen bizitzak aldatzen; izan dezagun horretan jarraitzeko ausardia, eta sor dezagun dena aldatuko duen indar hori». Horretarako, mugimendu «sendoa, kritikoa eta antolatua» behar dutela jakinarazi dute, kide feministei mugimendura batzera dei eginez. Aldarrikapen zehatzak ere egin dituzte udaletxearen aurrean. Indarkeria matxistarik gabeko bizitzak exijitu dituzte, baita «zaintza sistema publiko komunitarioa» ere. Horrez gain, Euskal Herria «harrera herri bat» izan dadin nahi dute, eta Bilbon emakumeen etxe bat ere bai. «Gaur berriro oihukatuko dugu Atzerritarren Legeak egunero hiltzen duela jendea». Mahai gainean jarri dituzte ere nekropolitikak. Argi utzi dute ez dutela nahi gerra industria gehiago Euskal Herrian, ezta defentsa aurrekontua handitzea ere. Gerra «bakez» mozorrotzen dutenei, zera esan diete: «Ibaitik itsasora, Palestina aurrera!». Beste eskaera bat ere egin diete manifestaziora joan diren feministei: «Adineko emakumeekin dugun zor patriarkala ordaintzeko garaia da, eta horregatik pentsiodunen herri ekinaldi legegilea sinatzera animatzen zaituztegu». Amuge Euskadiko Emakume Ijitoen Elkarteak hitza hartu du protestaren amaieran, eta Basauriko sutean kaltetutako familiak jasaten ari diren egoera salatu du. «22 familia kalean daude, bizitoki alternatiborik gabe; mugimendu feministak ezin du beste aldera begiratu». Hain justu, «feminismo intersekzional eta eraldatzailea» aldarrikatu dute. Ekitaldian, hainbat pentsalari feministen hitzak ekarri dituzte gogora. Besteak beste, gogorarazi dute Angela Davisen arabera «itxaropena diziplina bat» dela, eta Audre Lordek dioela «nagusiaren tresnek» ez dutela «inoiz nagusiaren etxea suntsituko». La Basuk eman dio amaiera ekitaldiari. Bartolo abestia kantatzeaz gain, egun honetarako propio sortutako kanta abestu zuen: «Faxismoaren aurka, ausardia feminista, altxa ukabila!». [articles:2138604] Faxismoaren aurka aliantza transfeminista antolatzera deitu dute Baionan Mobilizazio feminista Baionan, larunbat arratsalde honetan. GUILLAUME FAUVEAU Azken hamarkadetan Martxoaren 8 batez Baionan izan den mobilizazio jendetsuena antolatu dute Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. 1.300 pertsonak parte hartu dute Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza transfeminista lelopean antolatutako manifestazioan. Indartsu hartu dituzte Baionako karrikak borroka feministatik faxismoari aurre egiteko asmoa agertuta. Ezkerreko alderdietako ordezkariek eta sindikatu nagusiek hartu dute parte protestan. Festa giroan amaitu dute eguna, Planning Familial elkarteak antolatutako kontzertuekin. Baionako geltokian zuten egina deialdia arratsaldean. Protesta abiatu aitzin, ke pote ubelak piztu dituzte burua estalia zeramaten hainbat emakumek, eta iaz Euskal Herrian hildako emakumeen izenak oihukatu dituzte: Eneritz, Yaneli, Leonor, Kayle, Laure, Mirentxu, eta beste bi anonimo. Batukadaren harrabotsak eta manifestarien oihuek osatu dute indarkeria matxistaren biktimei egindako omenaldia. Sutan kolektibo transfeministaren izenean, iazko urtean Ipar Euskal Herrian izandako «itsuskeriak» gaitzetsi ditu Aña Iriartek: bi feminizidio izan dira, bortxaketa bat baino gehiago, instituzio katolikoetan izandako abusuak azaleratu dira, sexu osasunaren Baionako arreta zentroa itxi dute, eraso transfoboak izan dira, eta mezu islamofoboak zabaldu dituzte karriketan. «Eskuin muturrak eta faxismoak euren maskara kendu eta bisaia agerian utzi dute; baina ez gaitezen engainatu: hor izan dira beti, askotariko formatan disimulaturik. Sare sozialetan eta Frantziako hedabideetan diskurtso erreakzionarioak konplexurik gabe zabaltzen ari diren honetan, aliantza antifaxista osatuko dugu transfeminismotik». Segurtasunaren izenean feminismoa «instrumentalizatzen» dutenak ere gaitzetsi ditu, eta «arrazismoa eta islamofobia elikatzeko baizik balio ez duen femonazionalismoa» salatu. Eta Poliziaren kontra ere egin du: «Ez dira sekula aterabidea izanen. Polizia konplizea da!». Gizonen pribilegioak zalantzan jartzeak oldarraldi erreakzionario bat ekarri duela iritzi diote feministek. Azaroaren 25ean errandakoa errepikatu diete gizonei: «Ez bazara konponbidea, arazoa zara. Eta, zoritxarrez, arazo izaten jarraitzen duzue. Emazte, trans eta bolleron zapalkuntza betikotzen duen sistemaren sostengua zarete». Oro har, feministek erran dute «bizitza hiltzen» duen sistema baten kontra borrokan ari direla. «Bortizkeriarik bortitzenek zeharkatzen dute gure egunerokoa. Testuinguru horretan, feminismoak erakutsi digu pertsonala politikoa dela: errenta ordaindu ahal ez izatea bortizkeria da; hegoalde globala ustiatzea bortizkeria da; gizonen aliantza bortizkeria da». Horren aurka, fronte transfeminista antolatu eta gizarte mugimenduekin aliantzak egitera deitu dute. [articles:2138609] Indarkeria sexistari eusten dion sistema zapaltzailea salatu du mugimendu feministak, Iruñean Martxoaren 8ko manifestazioa Iruñean. IÑIGO URIZ / FOKU Mugimendu feministak pauso bat ematen duen bakoitzean bueltan «oldarraldi erreakzionario» bat jasotzen dutela adierazi dute gaur, Iruñean egindako manifestazioan. Azaldu dutenez, zapalkuntza mekanismo berriak agertu dira, eta horiek ezin dira dikotomia sinpleetan ulertu: «Berriro ere Euskal Herriko kaleetara atera gara indarkeria sexistari eusten dion sistema zapaltzailea salatzeko, krisi ekosoziala eta immigrazio politika arrazista eta kolonialak iraunarazten dituenaren aurka». Gasteizen eta Donostian bezala, Nafarroako hiriburuan ere Faxismoaren aurka, ausardia eta aliantza feministak! lelopean egin dute mobilizazioa, Antoniutti parketik abiatuta. Gogoratu dute sare sozialetan, prentsan, kalean eta proposamen politikoetan ikus daitekeela eskuin muturraren, faxismoaren eta jarrera erreakzionarioen gorakada. Eta ez dela urruneko zerbait, ezkerreko sektore batzuetan ere antzeman daitekeelako diskurtso arrazisten gorakada. Adierazi dute mugimendu feministak urte luzez egindako lanaren emaitza direla garaipen ugari, baina oraindik bidea dagoela egiteko. «Feminismoarekin posizionatzeko ausardia aldarrikatzen dugu, norbere erosotasunetik ateratzeko aldarri gisa eta erresistentzia eta ofentsibarako lubaki gisa», erran dute. Aliantzak egiten jarraitzera dei egin dute: «Aspaldi ekin genion bide honi, eta ez dugu inolako asmorik atzerapausorik emateko. Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministaz armaturik gaude». [articles:2138615] Feminismoarekin posizionatzeko ausardia aldarrikatu dute kolektibo feministek Gasteizen Feminismoarekin posizionatzeko ausardia aldarrikatu dute Gasteizen. ENDIKA PORTILLO / FOKU Gasteizko mugimendu feminista, pentsiodunak, gazte feministak, sexu langileak, Emakumeak Gerraren Aurka taldea, Afrikako emakumeen plataforma eta Auzoan Bizi taldea. Kolektibo horien guztien aldarrikapenak atera dituzte kalera gaur Gasteizen, Faxismoaren aurka, ausardia eta aliantza feministak! lelopean; mugimendu feministak Emakumeen Nazioarteko Egunaren harira egindako manifestazioan. Feminismoarekin posizionatzeko ausardia aldarrikatu dute martxa horrekin; izan ere, haien irudiko, feminismoa ezinbertzekoa da «eraldaketarako proposamen integralak» egiteko. Gogora ekarri dute 2023ko azaroaren 30ean egindako greba feminista orokorra, eta azpimarratu geroztik aldaketa handirik ez dela gertatu. Are, erran dute herriz herri, auzoz auzo mapatzeak egiten ari direla, Arabako herri akordioa osatu eta instituzioei eskari zehatzak egiteko. Salatu dute sistema zisheteropatriarkal, kapitalista, kolonial eta arrazistak «birfundatzen» jarraitzen dutela. «Ez da soilik urrutiko zerbait; eskuinetik datorrena ez da mugimendu estanko bat. Ezkerreko sektore batzuetan ere ari gara ikusten feminismoaren kontrako jarrerak, sexu langileen aurkako posizioak, jarrera esentzialistak, mezu transfoboak edota diskurtso arrazisten gorakada, sistema honen sostengurako ezinbesteko harreman eta ideiak sortzen eta hedatzen dituztelarik», gehitu dute. Hortaz, eskaera eta aldarrikapen zehatzak egin dituzte, bertzeak bertze: Afrikako emakumeen kolektiboak gizartean errotutako aurreiritzi arrazistei aurre egiteko konpromiso zehatzak eskatu ditu; Emakumeak Gerraren Aurka taldeak, berriz, gogora ekarri ditu munduan barrena hainbat gatazkatan borrokan eta erresistentzian dabiltzan kideak, eta premiazkotzat jo dute gizartea desmilitarizatzea, baita Euskal Herriko industria militarra gizarte onurako ekoizpen zibil bihurtzea ere. Gizarte feminista bat eraikitzeko indarrak batzera dei egin dute feministek Donostian Donostiako manifestazioan jendetza bildu du mugimendu feministak. JON URBE / FOKU «Elkartu gaitezen, saretu gaitezen herriz herri eta asanbladaz asanblada. Batu ditzagun indarrak herri eta gizarte feminista bat eraikitzera bidean», adierazi dute mugimendu feministak Donostian egindako manifestazioan. Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministak! lelopean, azpimarratu dute desberdinkeriek bere horretan dirautela. Era berean, gogorarazi dute jarrera erreakzionarioen gorakada eskuinetik datorrela, baina ezkerreko sektore batzuetan ere agertzen hasia dela «feminismoaren kontrako jarrera». «Hainbat ardatz eta alorretan, zenbait mekanismoren bitartez, askotariko zapalkuntza eta esplotazio egoerak jasan behar ditugu», erran dute. Hortaz, ezinbertzekoa zaie feminismoa ezkerreko borroken erdigunera eramatea, hiru ardatzetan arreta berezia jarriz: indarkeria matxista, krisi ekosoziala eta sistema arrazista. Are, Donostiako kasuan bereziki salatu dute «metaketa kapitalistaren zerbitzura» jarri dutela hiria, turismoaren mesedetara. Horregatik, funtsezkotzat jo dute hiriko zenbait gune defendatzea, hala nola Emakumeen Etxea. Sistema arrazista eta kolonialari dagokionez, hiriburuan migratzaileen kontra gertatzen ari den «oldarraldi arrazistan» jarri dute arreta: «Turismoaren mesedetara eta atzerritar zuri boteretsuen zerbitzura jarri dute hiria, eta, botere kolonialisten ondorioz, gure komunitatea eta lurraldea eraikitzera datozenei arrazakeriaz eta indarkeriaz tratatzen zaie». Horregatik guztiagatik, kaleak hartzera dei egin dute: «Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude». Nafarroako Gobernuak dei egin du indarkeria matxista ukatzen duten mezuei aurre egitera Nafarroako Gobernuak Emakumeen Nazioarteko Egunaren harira egindako ekitaldia. NAFARROAKO GOBERNUA «Berdintasunaren arloan izandako lorpen eta aurrerapen guztien aurkako erreakzio gisa, azken urteetan indar handia hartu dute aurrerapen horiek kriminalizatu nahi dituzten diskurtso matxistek. Kontakizun horiek informazio faltsua erabiltzen dute, eta ukatu egiten dute desberdinkeriak daudela», adierazi du Maria Txibite Nafarroako Gobernuko presidenteak. Haren erranetan, beharrezkoa da desinformazioari eta gezurrei aurre egitea, eta, horretarako, informazio zorrotza erabiltzea da gakoa. Nafarroako Gobernuak elkarretaratzea egin du eguerdian, Nafarroako Jauregiaren aitzinean. Txibitek ez ezik, Unai Hualde parlamentuko presidenteak ere hartu du hitza: «Berdintasuna ez da emakumeen kontua: herritar guztien konpromisoa eskatzen du. Berdintasuna oinarrizko giza eskubidea da, eta, gainera, ezinbestekoa da gizarte baketsua bermatzeko eta emakumeentzat eta gizonentzat giza potentzial osoa lortzeko». Agerraldian erran dutenez, anitz dira berdintasunaren arloan egindako aurrerapausoak gaitzesteko erabiltzen diren bideak, hala nola: datuak manipulatzea; feminismoa, berdintasuna eta bestelako kontzeptuak desitxuratzea; soldata arrakala dagoela ukatzea, eta emakumeen aurkako indarkeria hutsaltzea. Horiei aurre egiteko, «politika publiko feministak» bultzatzen jarraituko dutela adierazi dute: «Soilik horrela eginen dugu aurrera gizarte guztiz demokratiko baterantz: berdinzalea, inklusiboa eta emakumeen aurkako indarkeriarik gabea». Afganistango emakumeei elkartasuna adierazi die Plazandreok-ek Emakumeen Nazioarteko Egunean Afganistango emakumeei elkartasuna adierazi die Plazandreok emakumeen plataforma politikoak. Donostiako San Martin merkatuaren inguruan egin dute ekintza: «Afganistango emakume eta neskatoen egoera kritikoa da 2021eko abuztuan talibanak boterera iritsi ondoren. Herrialdea hondatzen ari zen krisi humanitario suntsitzaileari giza eskubideen urraketa sistematikoa eta errepresioa batu zaizkio». Adierazi dutenez, nazioarteko komunitateak egoera hori salatu du, eta bertako agintariei eskatu diete lege diskriminatzaileak indargabetzeko eta emaztekien zein bertze kolektibo batzuen giza eskubideak errespetatzeko neurriak ezartzeko.