Sindikatuek gaur bukatuko dute lanuzteen bigarren zikloa, Hezkuntzarekin aurrez aurrezkoa gori-gori dagoela

Talgori jarritako isunaren baldintzak argitu eta “pauso positiboak” eman direla onartu du Eusko Jaurlaritzak. Mikel Jauregi Eusko Jaurlaritzako Industria sailburuaren arabera, behin 116 milioi euroko isunaren ordainketa baldintzak ezagututa, hurrengo pausoa bankuekin negoziatzea izango da.

Gaurkoa «gau magiko eta historiko bat» izatea nahi zuen Realak, kanporaketa irauli eta Espainiako Koparako finalerako sailkatzea amets. Bada, gertu izan du, baina ez du lortu, partida zoro baten ostean. Luzapenean kanporatu du Real Madrilek. 70. minutuan 1-1 zihoazen, eta 3-4 bukatu da lehia arauzko 90 minutuetan. Penaltietarako bost minuturen faltan, baina, laugarrena egin du Real Madrilek, eta finalik gabe utzi du Reala —joanekoa 0-1 galdu zuen Anoetan—. Gogotsu zelairatu dira txuri-urdinak, eta gauzak argi. Pixkanaka etxeko taldea hasi da Realaren atzealdeari kilimak egiten, baina ez dira urduri jarri Imanol Alguacilek zuzendutakoak, eta azkar erantzun dute: Sucicek kanpora bota du aurreneko aukera, baina barrura Barrenetxeak bigarrena, 16. minutuan. Zubimendik ezker hegalean zuloa ikusi du, eta harantz eman du pasea; ondo irakurri du jokaldia Pablo Marinek, eta buruz orraztu du baloia, Barrenetxeak jaso zezan. Barruraino sartu da donostiarra, eta ez du huts egin Luninen aurrean, 0-1ekoa jarriz, eta kanporaketa berdinduz. Aurkari ez zuen edonor, ordea. Real Madrilek erasora egin du, jo eta su. 20. minutuan Bellinghamek gehiegi gurutzatu du baloia, baita 21. minutuan Rodrygok ere, eta kanpora bota du hurrengoa berriro Bellinghamek. Ordura arte alde izan du partida Realak, baina konturatzerako aldrebestu zaio. 26. minutuan Aguerdek lurrera bota du bere burua, min hartu duelako. Aldaketa eskatu du erdiko atzelariak. Jarraian iritsi da bigarren albiste txarra: Real Madrilen gola. Viniciusek pase ederra eman dio Endricki defentsaren bizkarrera, eta Remiroren aurrean ondo loratu du baloia brasildarrak. Kanporaketa alde izanda, Real Madrilek hartu du jokoaren aginte makila, eta lanean segitu dute txuri-urdinek. Lehen zatiko azken jokaldian penaltia eskatu du Take Kubok, Viniciusek atzetik heldu egin diolako. Txistua jo du epaileak, baina atsedenaldia adierazteko. Ondo ari zen Reala, partida landua egiten, baina gol bat behar zuen kanporaketa berdintzeko. Burua hotz, horren bila joan da, oraindik aurretik minutu asko zituztela jakitun. Hala, zoramena izan da partida amaiera. Luninen area ingurura maiz ari ziren gerturatzen ziren txuri-urdinak, baina kostatzen ari zitzaien jokaldiak bukatzea. Azken metroetan argitasuna falta zitzaien Realeko jokalariei, eta batez ere halakoetan garrantzitsuak izaten dira geldikako jokaldiak. Bada, 70. minutuan kornerrean gertu izan du gola: Zubimendiren errematea Luninek gelditu du. Hortxe esnatu da Reala, eta piztu da partida. Hurrengo jokaldian kontraeraso azkar eta arriskutsua osatu du, baina Oiartzabalek ezin izan du baloia kontrolatu. Ez du barkatu hurrengo jokaldian. Marinek hartu du baloia arearen eskuin aldean; barrura sartu eta atzera pasea egin du, eta Alabari jo ondoren sareetara joan da baloia. Gutxira iritsi da Realaren hurrengo gola. Jokaldi ona egin dute txuri-urdinek. Take Kubok Oiartzabali eman dio pasea, eta eibartarraren jaurtiketa barrura joan da, berriro Alabari jo ondoren. 80. minutua zen, eta 1-3koarekin, momentu horretan finalean zen Reala. Pozak, baina, gutxi iraun die txuri-urdinei. 82. minutuan kanporaketa berdindu egin du Bellinghamek, eta 86. minutuan irauli: Tchouamenik hirugarrena sartu du. Zaplazteko galanta izan da Realarentzat, esku-eskura zuelako finalerako sailkatzea. Ez dute etsi, baina, eta borrokan jarraitu dute. Azken hitza esateko zuten oraindik. Hala, 93. minutuan laugarrena sartu du Realak; Oiartzabal kapitaina berriro protagonista. Sergio Gomezek ateratako falta buruz errematatu du, eta Realari amets egiten segitzeko aukera eman dio, luzapena behartuz. Txuri-urdinei sasoi honetan kostatzen ari zaie gola egitea. Bada, lau sartu ditu gaur, non eta Bernabeun. Luzapenean, kale Luzapenean lehiari eusten saiatu dira txuri-urdinak. Bazekiten sufritzea tokatzen zitzaiela. Ahituta zeuden jokalariak, baina lan eta lan segitu dute. Ezin izan diote eutsi, ordea. 115. minutuan gola sartu du Real Madrilek. Kornerra bakar-bakarrik errematatu du Rudigerrek, eta hark eman du azken kolpea. Finalerdietan erori da Reala, baina harro. Real Madril-Reala Real Madril. Lunin; Lucas Vazquez (Modric, 79. min.), Asencio (Brahim, 105. min), Alaba (Rudiger, 90. min), Camavinga (Fran Garcia, 90. min.); Valverde, Tchouameni, Bellingham; Rodrygo (Guler, 105. min.), Endrick (Mbappe, 66. min.) eta Vinicius. Reala. Remiro; Aramburu (Traore, 80. min.), Zubeldia, Aguerd (Aritz, 27. min.), Aihen; Sucic, Zubimendi, Pablo Marin (Olasagasti, 91. min); Kubo (Mariezkurrena, 115. min), Oiartzabal (Oskarsson, 115. min.) eta Barrenetxea (Sergio Gomez, 68. min.). Golak. 0-1: Barrenetxeak (16. min.); 1-1: Endrickek (30. min.); 1-2: Marinek: (72. min); 1-3: Oiartzabalek (80. min.); 2-3: Bellinghamek (82. min.); 3-3: Tchouamenik (86. min.); 3-4: Oiartzabalek (93. min.); 4-4: Rudigerrek (115. min.).

Espainiako Gobernuak Moves III plana berreskuratu du auto elektrikoak eta hibridoak erosteko. Laguntza horiek geldirik zeuden Espainiako Kongresuak omnibus dekretua onartu ez zuelako. Trantsizio Ekologikoko Ministerioak iragarri zuen egitasmoa berreskuratuko zuela, eta hala iragarri du astearte honetan Sara Aagesen ministroak. Planak 400 milioi euroko aurrekontua izango du, eta 2025eko abenduaren 31ra arte egongo da indarrean. Neurriak atzerako eragina izango du, eta urtarrilaren 1etik autoa erosi dutenek ere eskatu ahal izango dute. Zehazki ibilgailu elektrikoak eta erregai pilako autoak erosteko emango da laguntza, baita entxufa daitezkeen auto elektrikoen kargalekuak instalatzeko ere. Auto saltzaileek denbora zeramaten plana aktibatzeko eskatzen. Azken hilabeteetan asko handitu da auto elektrikoen salmenta, baita Hego Euskal Herrian ere; modelo merkeen salmentak ez du halako igoerarik izan, menpekotasun handiagoa dutelako laguntza horrekiko. %9,1 Elektrikoak, aurten. Hego Euskal Herrian 8.104 auto matrikulatu dira urteko lehen hiru hilabeteetan, iaz baino %2,9 gehiago. Askoz gehiago hazi dira, berriz, modelo elektrifikatuak: +%34,2 hibridoak, +%40,8 elektrikoak eta %50,6 hibrido entxufagarriak. Hibridoak dira auto berrien %49,7, eta inoizko kuotarik handienak dituzte elektriko hutsek (%9,1) eta hibrido entxufagarriek (%9). Dieselak, ordea, %4,1 baizik ez dira, eta gasolina erretzen dutenak, berriz, %23. Europako Batasunaren Next Generation funtsen bidez finantzatzen da Moves III; Espainiako Gobernuak banatzen du dirua, baina autonomia erkidegoek kudeatzen dute. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan EEE Energiaren Euskal Erakundea arduratzen da horretaz, eta Nafarroan, Industria Departamentua. Aagesen ministroak iragarri du aurten «sinplifikatu» egingo dela laguntzaren tramitazioa, «sektorearen eta kontsumitzaileen eskaerari erantzunez». Laguntza eskatzen duen norbanako edo enpresa bakoitzak 7.000 eurorainoko laguntza jaso dezake auto zaharra txatartegira eraman eta auto elektriko berria erosten badu —9.000 eurorainokoa izan daiteke 3.500 kilo arteko ibilgailu komertzialen kasuan—. Auto zaharra uzten ez bada, 4.500 eurokoa izango da laguntza. Laguntza horiek %10 handiagoak dira 5.000 biztanletik beherako udalerrietan bizi diren herritarrentzat edo mugikortasun murriztua dutenentzat. Gehienez bederatzi hilabeteko antzinatasuna duten bigarren eskuko auto elektrikoen erosketa ere diruz lagunduko dira. Ibilgailuak ez ezik, horiek norbere garajean kargatzeko tresnak eta instalazioaren %70-80 ere finantzatzen ditu Moves planak. Nafarroan, ogasunak %35eko zerga kenkaria ezarria die auto elektrikoa erosten dutenei. Ez bateragarriak Espainiako Gobernuaren laguntzak ez dira bateragarriak izango Eusko Jaurlaritzak gaur abian jarri duen Renove planekoekin. Horrek, baina, aurrekontu itxi bat dauka —bost milioi euro—, eta agortzen denean ez da eskaera gehiago onartzen. Beste ezberdintasun bat dauka: Jaurlaritzaren laguntzek auto mota guztien erosketan erabil daitezke, errekuntzakoak barne. Hala ere, hainbat baldintza bete behar dira, eta nagusiki bat: auto bat txatartegira eraman behar du erosleak, eta ibilgailu horrek 20 urte edo gehiago izan behar ditu.

«Lagun eta burkide maitatua, zeuri idazten dizut Eusko Jaurlaritza osoaren ordezkari gisa, Gasteizko espetxean exekutatua izatear nagoelarik […]. Esaiozu gure herriari Jaurlaritzako sailburu bat ausarki hilko dela, eta gustura emango duela bizitza haren askatasunaren alde». Alfredo Espinosa Oriberen hitzak dira (Bilbo 1903 – Gasteiz, 1937), faxistek fusilatu baino bi ordu lehenago idatziak Jose Antonio Agirre lehendakariari bidalitako gutun batean. Agirrek berak jende aurrean irakurri zuen gutuna 1956an, Parisen egindako Euskal Kongresuan; berdin egin zuen Juan Jose Ibarretxek 2006an, lehenengo Jaurlaritzaren 70. urteurrenaren ekitaldian, eta gaur ere gauza bera egin du Imanol Pradales lehendakariak, Espinosaren aldeko omenaldian. Izan ere, Eusko Jaurlaritzak aintzatespen ekitaldi bat egin du Eusko Jaurlaritzaren lehen Osasun sailburu izan zena gogoratzeko, eta frankismoaren biktimatzat aitortu du Espinosa. Ez hura bakarrik: haren emazte Francisca Gomez, eta Alfredo eta Maria Victoria seme-alabak ere aitortu dituzte frankismoaren biktimatzat. Ekitaldi xumea izan da, baina hunkigarria eta sinbolismoz beterikoa. Esangura horietako batez ohartarazi du Pradalesek bere hitzaldian: ekitaldia Bilboko Carlton hotelean egin dute, hots, gerra garaian eta Bilbo faxisten eskuetan erori arte Jaurlaritzaren egoitza izandako eraikinean: «Gure historiaren oihartzuna entzuten da hemen. Eraikin honen sotoan elkartzen ziren Agirre lehendakaria eta Jaurlaritzako sailburuak; horien artean, Alfredo Espinosa Oribe». Bideo baten bidez azaldu dituzte Espinosaren ibilbidearen nondik norakoak. Medikua zen, eta Union Republicana alderdiko kidea. Lehenengo Jaurlaritza eratu zenean, Osasun sailburu izendatu zuten. Ardura horretan, Euskal Gurutze Gorria sortu zuen, tuberkulosiaren eta beste gaixotasun batzuen kontrako neurriak hartu zituen, eta, batez ere, «gerra humanizatzeko» lan handia egin zuen; adibidez, gerra presoen eskubideen defentsan. «Espinosa kemenaren, ausardiaren, duintasunaren eta konpromisoaren adibide izan zen egoera dramatikoetan» IMANOL PRADALES Eusko Jaurlaritzako lehendakaria 1937ko ekainean Ipar Euskal Herrira bidaiatu zuen, Gorlizko erietxean zeuden 160 haurren lekualdatzea gainbegiratzeko. Han jakin zuen Bilbo faxisten eskuetan eroria zela. Jaurlaritzako gainerako kideekin elkartzen ahalegindu zen, baina, traizio baten ondorioz, Tolosatik (Okzitania) Asturiasera (Espainia) eraman behar zuen hegazkina Zarauzko hondartzan (Gipuzkoa) lurreratu zen. Han, soldadu frankistak zituen zain. Atxilo hartu, eta Gasteizko espetxera eraman zuten. Ekainaren 26an fusilatu zuten, Jose Agirre Urrestarazu komandantearekin batera. «Espinosak oso goian jarri zigun langa», azaldu du Pradalesek. «Kemenaren, ausardiaren, duintasunaren, konpromisoaren eta betebeharraren zentzuaren adibide izan zen egoera dramatikoetan». Nabarmendu du Espinosak «ahulenen alde» jardun zuela, aurkari politikoen eskubideak defendatu zituela, eta jokabide hori eredugarritzat jo du gaur egungo egoeran ere: «Pertsonak eta haren duintasunak, beste ezeren gainetik, indar berrituaz interpelatzen gaituzte gaur gure aurrean dauden bloke, populismo eta autoritarismo berrien aurrean». Gerra eta gerraostea Espinosaren senitartekoak ekitaldian egon dira, eta, guztien izenean, haren seme Alfredo Espinosa Gomezek hartu du hitza. Esan duenez, ez du gerraren akordu handirik, orduan 2 urteko umea baitzen: «Gerraostea, ordea, osorik irentsi nuen, eta ondo dakit zer den hori: elbarriak, pobrezia, askatasun falta eta, hitz batean, horrorea». Espinosa Gomezek ere hizpidera ekarri ditu gaur egun mundu osoan hedatzen diren «gerra hotsak», eta mezua bidali die politikariei, «batez ere aurkariaren ideiak errespetatu ez eta iraina eta deskalifikazioa erabiltzen dituztenei: gizarteak jakin du aurrera egiten gorrotorik gabe; ez diezagutela orain gorroto hori kutsatu». «Gerraostea osorik irentsi nuen, eta ondo dakit zer den hori: elbarriak, pobrezia, askatasun falta eta, hitz batean, horrorea» ALFREDO ESPINOSA GOMEZ Alfredo Espinosaren semea Justizia eta Giza Eskubideetako sailburu Maria Jesus San Josek Espinosaren «errepublikanismo zibikoaren balioak» goretsi ditu, «gorrotoaren, bazterkeriaren eta xenofobiaren itzalek Europa zeharkatzen duten honetan». Halaber, gogorarazi du Espinosa koalizio gobernu bateko kidea izan zela: «Haren irudian islaturik ikusten dut hainbat urte geroago eraikitzea lortu dugun Euskadi askotariko eta irekiaren ametsa». San Josek nabarmendu du Espinosarekin batera haren emazte Francisca Gomez eta bi seme-alabak ere aitortu dituztela frankismoaren biktima gisa: «Horrekin, isiltasunetik atera nahi ditugu denbora luzeegian ikusezin bihurtu diren hainbat eta hainbat emakumeren oinazezko eta sufrimenduzko bizitzak». Ekitaldian, aitortzaren berri ematen duen plaka bat eman diote Alfredo Espinosa Gomezi, eta bi dantzarik ohorezko aurreskua dantzatu diete senitartekoei. Erreparaziorako urratsak Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak azaroan proposatu zuen Espinosa aitortzeko ekitaldi instituzional bat egitea, eta horren buru izateko eskatu zion Pradales lehendakariari. GEBehatokiko kide Iratxe Urizar eta Agus Hernan Carlton hoteleko ekitaldian egon dira, eta, ohar baten bidez, Pradalesi eskerrak eman eta haren jarrera zoriondu du Behatokiak: «Egia eta erreparazioa lortzeko urratsak egiten ari dira erakundeetan, eta horiek lehendik zegoen egia soziala eta aitorpen soziala berresten dute». Giza Eskubideen Behatokiaren iritziz, frankismoaren biktimen familiek «isiltasunean eta beldurrak ezarritako ostrazismoan» bizi izan dute euren mina urte askoan: «Bada garaia euren duintasuna berreskura dezaten; gure ustez, instituzioek gidatu behar dituzte lapurtutako justizia berreskuratzeko prozesu horiek». Gertaera horiek gizarteratzeko beharra ere nabarmendu du. GEBehatokiak gogorarazi du Gasteizko eta Bilboko udalei ere proposamenak egin dizkiela Espinosa aintzatesteko. Adierazi duenez, bi udalek ontzat hartu dituzte Behatokiaren iradokizunak, eta lanean ari dira horiek gauzatu ahal izateko.

Donostiako epaile batek lehen aldiz baliogabetu du HMEI indizea aplikatuta zeukan mailegu bat

ELAk beste eraso fisiko bat salatu du Basurtuko Larrialdietan, eta “zerbitzuaren gainkarga” konpontzeko eskatu dio Osakidetzari.

Sindikatuek ez dute baztertu greba gehiago deitzea; Hezkuntzak dio lanuzteekin ez duela negoziatuko