Belgikako trenbide-sareak ehunka tren ordezkatzeko lizitazio europarra egin zuen, eta hiru eskaintza jaso zituen: CAFena (aukeratutako proiektua), Siemensena eta Alstom belgikarrarena. Azken horrek errekurtsoa aurkeztu zuen Auzitegian. 1700 eta 3400 milioi euro arteko kontratua da.

EAJren Euzkadi Buru Batzarreko idazkari Maitane Ipiñazarrek eta Lurralde Antolamenduko burukide Javi Ollok gaur goizean aurkeztu dituzte Aberri Egunari begira ondutako adierazpena. Bilbon ospatuko dute jeltzaleek Aberri Eguna, igandean, Euskadi gara, Mundialak gara! lelopean, eta, manifestu batean azaldu dutenez, nabarmendu nahi dute, nazioarteko testuinguru «nahasi» honetan, Euskal Herria gainerako nazioen artean «ikusgarri» bihurtzeko lan egingo dutela jeltzaleek: «Geure gain hartzen dugu datozen urteotan gure herria itsaso ezezagunetan arrakastaz gidatzeko erronka». Ipiñazarren esanetan, Aberri Eguna da «edozein abertzalek bere egutegian gorriz markatuta daukan eguna, zer garen eta nor garen gogoratzeko eta ozen adieraztekoa». Hain justu, «Euskadi» nazio bat dela eta «aske eta burujabea» izan nahi duela aldarrikatuko du EAJk igandean. Helburu hori lortzeko bidean, Euskal Herriaren banaketa administratiboa zailtasun gehigarri bat da nazio gisa berriz lotzeko, haien iritziz: «Zailtasunez jositako laberintoa da, baina, aldi berean, aukeraz betetakoa». Zailtasunei «inoren laguntzarik gabe» aurre egiten jakin izana ere azpimarratu dute, ordea, eta horren adierazletzat jo dituzte EAEko Ekonomia Ituna eta Nafarroako Hitzarmen Ekonomikoa. Eta hor sakontzera jo dute: «Errealitate autonomikoa eta foru esparrua indartzea dagokigu, eta muga irekiak dituen Europan oraindik erabat arakatu ez diren dinamikak lantzea, Euskal Herriak egokitzat jotzen dituen tresna politiko eta ekonomikoak sortzeko». «Argi eta garbi esan nahi dugu hementxe jarraitzen dugula, herri gisa, nazio gisa, hamarkadak daramatzagulako aberrigintzan, eta hemendik aurrera berdin jarraituko dugulako» JAVI OLLO EAJren EBBko Lurralde antolamenduko arduraduna Aberri Egunerako hautatutako leloari heldu dio Ollok, eta azaldu du mundu osoari bidali nahi diotela mezua: «Ez dugulako bizi nahi gure inguruan gertatzen denari bizkarra emanda». Mundu osoko gertakari kezkagarriak ikusirik, Ollok zera azpimarratu du: «Argi eta garbi esan nahi dugu hementxe jarraitzen dugula, herri gisa, nazio gisa, hamarkadak daramatzagulako aberrigintzan, eta hemendik aurrera berdin jarraituko dugulako». «Mugaz gaindiko nazioa» Euskadi gara. Mundialak gara! izenburua du alderdiak Aberri Egunerako ondu duen adierazpenak, eta, hain justu ere, testuinguru globalizatuan Euskal Herriak bere tokia izan behar duela azpimarratu nahi dute lelo horrekin. Egoeraren analisia egitean, jeltzaleek nabarmendu dute nazioarteko egoera «gero eta konplexuagoa eta arinagoa» dela, eta polo geopolitikoak, gero eta «aldakorragoak». AEBek azken hilabeteetan hartutako erabakiak jo dituzte «hauskortasun» horren adierazletzat, eta gehitu dute prest egon behar dela zer gerta ere. Horri lotuta, Europari ere erreparatu diote, eta hura «berrasmatu» beharra azaldu. Hain zuzen, hor eragiteko asmoa dute: «Europa, dagoeneko, barne politika baita». EAJk agirian azaldu duenez, Euskal Herriaren azken helmuga «herri erabat aske eta burujabea» izatea da, eta, horretarako, ezinbesteko iritzi dio «urrats sendoak» egiteari herri nortasunak eta hizkuntzak bizirik iraun dezaten, baina baita «bikaintasuna» eta erreferentzialtasuna bilatzeko ere. Ia zortzi hamarkada atzera eginda, gogora ekarri dituzte 36ko gerra betean Agirre lehendakariak 1937an egindako hitzak: «Lurraldea menperatua izango zen, baina Euskal Herriaren arima ez, ez da inoiz menperatua izango». Hain zuzen, jeltzaleek defendatu dute Aberri Egunean «arima» horren parte izatea ospatzen dela. «Gizatalde bateko kide gara, zeinak bere buruari nazio deitura emanez aske izateko borondate menderaezinari eusten baitio», zehaztu du EBBk manifestuan. EAJren esanetan, «gizarte integratu eta berdintzaleago» baten aldeko apustua egin behar da. Hala, etorkin berriak «integratzeko» erronkari eta erronka demografikoari heldu, eta «gizarte kohesioan» sakondu nahi du. «Beldurrak urrundu baino ez gaitu egingo, txikiago bihurtu», zehaztu dute, auzi horri dagokionez. Izan ere, uste dute errespetuak, tolerantziak eta askatasunak izan behar dutela aberriaren nortasunaren ezaugarriak. Horrez gain, jeltzaleek Euskal Herriko belaunaldirik gazteenak ere munduko beste toki batzuetara joan direla, eta «mugaz gaindiko nazio» izaera aldarrikatu dute hala. «Mundialak gara. Herri bidaiaria izan gara, kanpoaldean bere nortasun ezaugarriak harrotasun osoz erakusten zituena. Aberri Eguna bada ospakizun eguna Argentinan, Ameriketako Estatu Batuetan, Mexiko eta Txilen». Euskal Herritik kanpo eta mundu zabalean diren euskal herritar orori dei egin diete Aberri Eguna ospatzeko: «XXI. mende nahasi honetan, Euskal Herria hementxe dago, eta etorkizun distiratsua du zain».

Kristalina Georgieva zuzendariak aurreratu duenez, asteartean argitaratuko den Perspektiben Txostenak “beheranzko berrikuspen nabarmenak jasoko ditu, baina ez atzeraldirik”. Era berean, azaldu duenez “herrialde batzuetarako” inflazio-aurreikuspenetan goranzko berrikuspenak izango dira.

Christine Lagardek zuzentzen duen erakundeak ohartarazi du nazioarteko gerra komertzialek Euroguneko ekonomiari kalte nabarmena egingo dietela.

Bilbo Basketek bereari eusten dio: bete-betean ospatu nahi du haren sorreraren 25. urteurrena. Eta ez dago hori ospatzeko modu hoberik titulu bat irabaztea baino. Eskura dauka amets hori betetzea. Hori lortzeko lehen urratsa egin du gaur gauean, Miribillan. 72-65 irabazi dio PAOK Tesalonikari, FIBAren Europako Kopako finaleko joaneko partidan. Bizkaiko taldeak zazpi punturen aldea du itzulikorako, ez da errenta erabakigarria, baina bai da kontuan hartzekoa. Alde horri eusten saiatuko da datorren asteazkenean, Grezian. Lortzen badu, txapeldun izango da. Miribilla da Bilbo Basketen etxea. Denboraldi honetan, ordea, etxea baino gehiago, gotorlekua izaten ari da Europako Kopan. Gaurkoa kontuan hartuta, Jaume Ponsarnauk entrenatutako taldeak hamar norgehiagoka jokatu ditu bere zaleen aurrean, eta guztiak irabazi ditu. Nagusitasun horri esker iritsi da finalera, eta, nagusitasun horri esker dauka gertuago txapeldun izatea. Baina tentuz ibili beharra du. Batetik, etxean ez dabil horren fin: galdu egin ditu Europako Kopan etxetik kanpo jokatu dituen azken bi partidak, Tufas Bursaren eta Dijonen aurka, hurrenez hurren. Eta, bestetik, hura bezala, PAOK inon arriskutsua baldin bada, etxean baita. Greziako zaleek giro oso beroa sortzen dute euren pabiloian, eta, giro horrek presioa eragiten die epaileei, eta haien jarduna baldintzatu. Askotan baliatu dute hori Greziako taldeek mirari kutsuko garaipenak lortzeko. Horrelakorik ez gertatzea nahi dute bilbotarrek. Baina ez dago euren esku. Partida ona jokatzea da euren esku dagoen bakarra. Horixe egin dute gaur Miribillan: ondo jokatu dute, eta, merezita irabazi dute. Zaleek, berriz, bikain bete dute euren lana: Miribilla bete, eta sekulako giroa sortu dute. Une oro animatu dute, eta, babes horrek etxeko jokalariak hauspotu ditu garai onetan zein zailetan. Beste behin, taldeak eta zaleek bat egin dute, eta beste gau magiko bat bizi izan dute Miribillan. Hain zuzen, harmailetako giro ederrak lagunduta, etxekoek ikusgarri ekin diote neurketari. Lehen laurden bikaina jokatu dute. Horren erakusle, emaitza: 22-12. Hiruko marratik behin eta berriro zigortu dute PAOK: sei hiruko sartu dituzte; bost jokalari ezberdinek sartu dituzte. Aurkarien artean, berriz, talde lan gutxi egon da, eta, Henderson besterik ez da nabarmendu. Zaila zen eraginkortasun horri eustea, eta, Bilbo Basket jaurtiketak huts egiten hasi da. Deseroso aritu da PAOK-en defentsaren kontra. Greziarrak, aldiz, asmatzen hasi dira erasoan. Horren ondorioz, aldea asko murriztu da: bi punturena zen laurdena bukatzeko bi minutu eta erdi falta zirela (31-29). Zorionez, De Ridderrek jarraian egindako bi birrintzeek bisitarien susperraldia eten dute. Atsedenaldian, zazpi puntu zen aurretik Bilbo Basket: 38-31. Ondo ari zen, baina asko falta zen. Freyk bederatzi puntura handitu du aldea (40-31), baina orduan hasi da etxekoen txakalaldia. Saskira gerturatu ezinik, itsutu egin dira hirukoak jaurtiz. Baina ez dute asmatu. Aldiz, PAOK aise hasi da puntuak sartzen, eta, konturatu orduko, emaitza irauli du: 44-48, 28. minutuan. Joera txarra hartzen ari zen lehia, baina Bilbo Basket gai izan da suspertu, zortzi puntu jarraian sartu eta berriro aurretik jartzeko: 52-48. Hirugarren laurdenaren amaieran bi punturena zen abantaila etxekoen alde: 52-50. Oso estu zihoan partida. Baina azken laurdena hasi, eta, Pantzar azaldu da lehenbizi, Frey gero, eta, De Ridder jarraian, aldea hamar puntura handitzeko: 63-53. Sei minutu eta erdi falta ziren. Sufritzen jakinda eutsi diote greziarren azken ahaleginari. Azkenean, zazpi punturen aldeagatik irabazi du Bilbo Basketek. Pozik amaitu dute taldeko kideek eta zaleek, ametsa gertuagoa baitago. Baina ez dago inor pentsatzen duenik erraza izango denik.

Erresuma Batuko Auzitegi Gorenak gaur erabaki du emakumea juridikoki nola definitu behar den, eta, horrenbertzez, transexualek legalki zer trataera izan behar duten. Patrick Hodge Erresuma Batuko Auzitegi Goreneko epaileak iragarri duenez, Berdintasun Legea sexu biologikoan oinarritzen da, eta, beraz, transexualak ez dira sartzen emakumearen definizioaren barrenean. Dena den, adierazi du lege horrek transexualak diskriminaziotik «babestuko» dituela hemendik aitzinera ere. Hodgek gaurko epaian azaldu duenez, lege erreformak ez die babesik kenduko transexualei: «2010eko Berdintasun Legeak babesa ematen die pertsona transexualei, ez bakarrik sexu aldaketaren ondoriozko diskriminazioaren aurka, baita diskriminazio zuzenaren, zeharkakoaren eta jazarpenen kontra ere». Bide batez, gehitu du Berdintasun Legearen aitzineko araudietan ere «sexu biologiko» definizioa erabiltzen zela, eta sexu aitortzako ziurtagiriarena «ondotik» etorritako kontua dela, «ezaugarri independente gisa». Ez da gaurko kontua Berdintasun Legeak transexualak barne hartzen dituen edo ez auzitan jartzea; izan ere, 2018an Eskoziako Parlamentuak sektore publikoko kontseiluetan genero oreka bermatzeko lege proiektu bat onartu zuen, eta eztabaida piztu zen. For Women Scotland mugimenduak gobernuaren aurka egin zuen, eta adierazi transexualek neurri horren eraginpetik kanpo egon behar zutela. Are gehiago, taldea sortu zutenetik, genero erreforma «borroka eremu politiko bat» bilakatua dela uste dute mugimenduko kideek; Eskozian, bereziki. Eskoziako Gobernuak erraten du sexu aitortzako ziurtagiria duten transgeneroek eskubidea dutela sexuan oinarritutako babesak baliatzeko; For Women Scotland taldeak, berriz, argudiatzen du emakume jaio direnei soilik aplikatu behar zaizkiela Berdintasun Legea eta sexuari buruzko gainerako legeak. Hodgek azaldu duenez, «xehe aztertu» du legea, eta erabaki sexu aitortzako ziurtagiria duten pertsonak emakumetzat jotzea Berdintasun Legea «modu inkoherentean» erabiltzea dela, edo horretarako bidea eman dezakeela, behintzat. Haren erranetan, Berdintasun Legeak haurdunaldiari eta amatasunari buruzko hainbat kontu biltzen ditu, eta hori «sexu biologikoari» dagokio. Hainbat arrazoi eman ditu Hodgek erabakia justifikatzeko. Batetik, azaldu du Berdintasun Legeak tresnak ezartzen dituela sexu arrazoiengatik eta sexua aldatzeagatik egiten den diskriminazioaren kontra, eta, beraz, emakume gisa ez definituta ere, transexualek babesa jasoko dutela. Bertzetik, azpimarratu du Berdintasun Legea modu «argian eta koherentean» bete behar dela, eta sexua «ziurtagiridun sexu» gisa interpretatzeak «talde heterogeneoak» sortu ditzakeela. Zalantzak eta erantzunak Erresuma Batuko hedabideek kaleratu dutenez, gaurtik aitzinera transexualek ezinen dituzte erabili soilik emakumeentzat diren eremuak —komunak, adibidez—. Erabakiak hainbat zalantza sortu ditu; bertzeak bertze, legea nola aplikatuko ote den transexualek diskriminazioak jasaten dituztenean. Epaileek hartutako erabakiarekin desados, erantzuten hasi dira zenbait eragile. Erresuma Batuko Amnesty International GKE gobernuz kanpoko erakundeak «etsigarritzat» jo du Auzitegi Gorenaren ebazpena, eta argitu du epai «luzea eta konplexua» denez denbora beharko dutela ondorioak «osoki» aztertzeko. «Legezko sexu aitortza ezinbertzekoa da transexualek gutako bakoitzak dituen eskubide berak izan ditzaten: segurtasuna, osasuna eta familia bizitza, kasurako», salatu du erakundeak. Scottish Trans elkarteak «ez izutzeko» eskatu die kaltetuei, eta jakinarazi du ahal bezain laster emanen dituztela berri gehiago. «Litekeena da batzuek nahita gainbaloratzea erabaki horrek transexual guztien bizitzan izanen duen eragina. Mesedez, zaindu zeuen burua eta zaindu elkar». Bertzalde, Russell Findlay Eskoziako buruzagi kontserbadoreak erran du Auzitegi Gorenaren epaia Erresuma Batu osoko emakumeen garaipen bat dela, eta erabakia «zentzu komunaren» araberakoa dela. 2010ekoa da Auzitegi Gorenak berrikusi duen legea, eta Erresuma Batuan aplikatzen da; hainbat diskriminazioren aurkako babesa eskaintzen du, bertzeak bertze. Auzia hainbat epaitegitan izan da Eskozian, eta, azkenerako, Erresuma Batuko Auzitegi Gorenera bidali dute, han ebazteko. Hodgek, hortaz, transexualak Berdintasun Legetik kanpo uztearekin batera, itxi egin du auzia. 2022ko abenduan, Eskoziako Parlamentuak sexua aitortzeko lege proiektua onartu zuen —aldeko 86 boto eta kontrako 39 bilduta—, eta horrek arindu egin zuen Eskozian sexu aldaketa legala egiteko prozesua. Dena dela, Erresuma Batuko Gobernuak blokeatu egin zuen prozesua, argudiatuta egindako aldaketek eragina zutela Erresuma Batuko berdintasun lege guztietan. Edinburgoko Saio Auzitegira iritsi zen kasua, eta, azkenik, Eskoziako Gobernuak gibelera bota zuen betoaren aurka jarritako helegitea.

Azken egunak oso biziak izaten ari dira diplomaziarentzat. Donald Trump AEBetako presidenteak emandako 90 eguneko menia aprobetxatzen ari dira estatuak Washingtonera ordezkaritzak bidaltzeko. Iristen azkenekoa Japoniakoa izan da. Ostiralera arte egongo da han, baina zail izango du akordio bat egitea. Are gehiago asteon Europako Batasuneko ordezkaritzarekin zer gertatu den ikusi eta gero, zeinak astelehenean Washingtondik alde egin baitzuen Trumpen «benetako asmoen» arrastorik izan gabe. Txinak urrunagotik begiratzen die elkarrizketei. Eta hura ere hitz egiteko prest azaldu den arren, «errespetua» galdegin dio Washingtoni. Oraingoz, Trumpek lehentasuna eman dio Japoniarekin negoziatzeari, eta, iragarri duenez, bileretan parte hartuko du, Bruselako ordezkariarekin eginikoetan ez bezala. AEBek ezarritako muga zergek eragin larria izan dezakete Japoniako autogintzarentzat. Japoniaren esportazioen %30 gutxi gorabehera AEBetan saldutako autoek osatzen dute. Gaur egun %2,5ekoa da produktu horientzako tarifa, eta %27,5ean ezarri nahi du Trumpek. Hala ere, prest azaldu da igoera hori eteteko Japoniako auto ekoizleek euren produkzioaren parte bat AEBetara eramaten badute. Honda, Nissan eta Mitsubishi hasiak dira bide horretan mugitzen. Hondak asteazken honetan iragarri duenez, Civic modelo hibridoaren ekoizpena Indianako lantegira eramango du, eta, horrenbestez, bertsio bat salbu modelo horretako auto guztiak AEBetan egingo ditu. Trumpek serio hartzen dituen lehen negoziazioak izango dira AEBen eta Japoniaren artekoak, eta aurrekari moduko bat ezar dezakete. Aurreratu dutenez, autoena izango da gairik delikatuena, baina beste batzuk ere izango dituzte mahai gainean: Japoniak AEBetatik produktu gehiago inportatzea, nagusiki gas natural likidotua, arroza, garia eta armak. Ontzigintzaren sektoreari buruzko puntuak eta finantza arlokoak ere badaude, besteak beste. Europarekin eta Txinarekin gogor Negoziazio agenda bat ezarri du Washingtonek Tokiorekin. Aldiz, halakorik ez zen egon Bruselako ordezkariekin astelehenean izandako bileran. Maros Sefcovic Merkataritza komisarioa joan zen bezala itzuli zen AEBetatik. Haren bozeramaileak atzo esan zuenez, «Trumpek berak ere ez daki zer nahi duen, eta horrela oso zaila da ezer negoziatzea». Ideia hori berretsi du Michael McGrath Justizia komisarioak asteazken honetan, eta nabarmendu du Europako Batasuna prestatzen ari dela akordiorik egon ez dadin. Egoera desblokeatzeko, Giorgia Meloni Italiako lehen ministroa Washingtonen izango da ostegun honetan. Meloni Trumpen solaskide nagusietako bat da Europan. Aurreratu du Europako Batzordearen mezua bere egin eta industriari —besteak beste autogintzari— ezarri nahi dizkion muga zergak kentzeko proposamena eramango duela besapean. Joan den astean, Trumpek 90 egunez atzeratu zituen herrialde askori jarritako muga zerga bereziak —%10ean daude orain denak—, baita Europari ezarritakoak ere, eta Bruselak keinua egin zion, berak ere bere zigorrak atzeratuta. Oso bestelakoa da Washingtonen eta Pekinen arteko harremana. Bizi-bizi dago haien arteko gerra komertziala. Trumpek %125era handitu zituen hari ezarritako muga zergak, Pekin ez zelako kikildu eta hark AEBei ezarritakoak ere igo egin zituelako. Hortaz, bi aldeak negoziazio prozesu luze eta gogor baterako prestatzen ari dira. Hala azpimarratu du Lin Jian Kanpo Arazoetako eledunak. Esan du Washingtonek «mehatxuak eta xantaia» erabiltzeari utzi behar diola Pekinekin hitz egin nahi badu. Karoline Leavitt Etxe Zuriko bozeramaileak asteartean adierazi zuenez, Txinari dagokio «muga zergen akordioa lortzeko lehen pausoa ematea», eta pilota Pekinen «teilatuan» dagoela nabarmendu zuen. Linen arabera, berriz, Txinaren jarrera argia eta zalantzarik gabekoa izan da hasieratik. «Ez dago irabazlerik gerra komertzialetan. Txinak ez du gerra hau nahi, baina borrokatzeak ez dio beldurrik ematen». Bien bitartean, Pekinek ordezkari berri bat izendatu du negoziazioetarako: Li Chenggang, Merkataritza ministrordea eta Munduko Merkataritza Erakundean Txinako enbaxadore izandakoa.

Fundazioak nazioarteko 45 ikertzaile berri erakarri zituen 2024an, eta Europan erreferentziazko zientzia-polo gisa duen zeregina indartu zuen.

2024ko azken hiruhilekoarekin alderatuta, BPG % 0,6 hazi da eta enplegua % 0,4.

Erregai-tanga betetzea 10 euro merkeagoa izango da Aste Santu honetan, petrolioaren beherakada dela eta. Estatu Batuen eta Txinaren arteko muga-sari gerrak ustekabeko ondorioak ekarri ditu.