Traktoreekin protesta gaur, 2024ko martxoaren 19an, Gasteizen, nazioarteko jardunaldi batzuk baliatuta. Goizean Europa Biltzar Jauregiaren aurrean bilduko dira, Familia Nekazaritzari buruzko VIII. Mundu Konferentzia bertan egingo dutela baliatuta.

Beskoitzeko (Lapurdi) ikastolari baimena emango diote gaur egun dituen lurrak beste urtebetean erabili ahal izateko. Hala erabaki du herriko kontseiluaren gehiengoak, eta Seaskari eta ikastolako gurasoei hitzarmen berri bat aurkeztuko dietela erran dute. Erabakia hartu eta berehala, Fabienne Aiensa auzapezak iragarri du dimisioa aurkeztu diola Pirinio Atlantikoetako prefetari. Hauteskundeak deitu beharko dituzte, eta auzapez berri bat izendatu. Abenduaren 18ko herriko kontseiluan, orain arte eskura izan zituzten lurrak erabiltzeko baimenik gabe utzi zuten ikastola. Orain, urtebeteko arnasa izanen du. Herriko kontseiluan proposatutako ebazpenaren arabera, 2025eko uztaila arteko epean gaur egun dituzten lurrak erabiltzea baimenduko dien hitzarmena aurkeztuko diote ikastolari. Orain arte bezala, 355 euroko alokairua izanen dute, urte guzirako. Ikastolarekin abiatutako gatazkari bukaera emateko borondatea aipatu zuen Aiensa auzapezak ebazpena aurkezteko momentuan. Hamabi hautetsik babestu dute erabakia, lau agertu dira kontra, eta bat abstenitu egin da. Baikor agertu da Julen Jauregi ikastolako gurasoa herriko etxearen erabakiarekin, baina hitzarmena ezagutu arte zuhurtziaz egonen direla erran du: «ikus eta sinets». Azken asteetan, bilkura bat baino gehiago izan dituzte ikastolako gurasoek hainbat hautetsirekin, eta horien ondorioa da herriko etxearen erabakia. «Ikusi dugu hamabi boto izan direla gure alde, bada zerbait. Baina ikusi nahi dugu zer baden hitzarmenean». Beraien haurren geroa segurtatzeari eman zion lehentasuna, eta horretarako hautetsiekin elkarrizketan segitzeko beharra azpimarratu zuen. Orain dela bi urte lehertu zen herriko etxea eta ikastolaren arteko gatazka. 2013tik prefabrikatuetan den eskolari eraikin sendo bat emateko proiektua aurkeztu zuen Seaskak, baina eraikitzeko baimena ukatu zion herriko etxeak. Aiensa buru zuen hautetsi taldeak aurkeztu dituzten proiektu guziak errefusatu dizkiela salatu dute maiz gurasoek, eta ikastola hau kopurua mugatu nahi duelako oztopoak ematea leporatu diote. Gorabehera eta tentsio anitz izan dira, bi aldeen arteko elkarrizketa erabat mozteraino. Hauteskundeak laster Ikastolari buruzko erabakia ez da izan gaueko sorpresa bakarra. Prefetari dimisioa aurkeztu diola iragarri du Aiensa auzapezak, bere osasun egoera eta azken hilabeteetan jasandako presioa aipatuta. Azken hilabeteetan, beste hiru hautetsik ere dimititu dute ikastolaren aferaren ondorioz. Horiek horrela, hauteskunde partzialak egiteko data jarri beharko du prefeturak; baina dimisio gehiago izanen balitz, posible da hauteskunde orokorrak ere izatea. Edozein gisaz, auzapez berria izanen du Beskoitzek. «Badu hemezortzi urte hemen naizela. Aurkeztu ginenean bakarrik ginen. Kritikatzeko hor izan direnek har dezatela erreleboa nahi badute».

Trebiñun, eskola colegio da, eta Guardia Zibilak zabaltzen dio bidea Korrikari. Baina hori baino askoz gehiago da. Ofizialtasunik ez duen hizkuntza bat ikasten eta transmititzen duen herri bat ere bada. Euskal herritarra izatea bera ere ukatzen dioten arren, ahotsa behin eta berriro ozendu eta arabarra dela dioen herri bat. Hain zuzen, Korrikak gaur goizaldean salto egin du Nafarroatik Arabara, eta Arabako Errioxan ibili da goizean. Eguerdian iritsi da Trebiñura. Hara bidean eta bertan, aldarrikapenak izan dira nagusi errepide bazterretan eta kalean. Guztien artean, bat gailendu da: «Trebiñu Araba da». Euskarak inguru horretan bizi duenaren erakusgarri, furgonetako mikrofonotik emandako datua: azken sei urteetan Korrika ezin izan da pasatu herriko plazatik; gaur, aldiz, bai. «Garrantzitsua da mugimendu euskaltzale sendoa edukitzea, hiztun aktiboak ere behar baititu euskarak». IRATI IZIAR Euskaltzaleen Topaguneko lehendakaria Dozenaka herritar batu zaizkio Korrikari, haurrak eta gazteak gehienak: bertakoak asko, baina Euskal Herriko beste zenbait herritatik ere joan dira eskola umeak goiz-pasa. Gure Esku-k ere egin du kilometroa Argantzondik Langraizera bidean. «Astelehenak biharamun», dio Gozategiren kantuak, baina gaur astelehena izanik ere, ez zaio biharamunik sumatu Korrikari. Biharamunik ez Gasteizen ere. Euskararen aldeko martxa arratsaldean sartu da Arabako hiriburura, eta jendez lepo aurkitu ditu etorbide zabal eta kale estuak. Bertan hartu dute lekukoa, esaterako, Eusko Jaurlaritzako eta Eusko Legebiltzarreko ordezkariek. Lanak baditu emaitzak Gasteiz gero eta euskaldunagoa da: 20.000 euskaldun inguru irabazi ditu hamar urtean. Baina beste zenbait lekutan bezala, erabileran dago erronka nagusia: kaleko elkarrizketen %4 inguru dira euskaraz. Mitxel Elortza da euskara sustatzen ari direnetako bat, hezkuntza formalean eta informalean. Nabarmendu duenez, oraindik orain nekeza da Gasteizen euskalduna izatea: «Gasteizen euskaraz bizitzea posible da, baina gogorra ere bada. Lehen berba leku guztietan euskaraz egiten duzunean, zenbaitetan aurpegi txarra jartzen dizute oraindik; administrazioan ez da beti bermatzen euskarazko arta jasotzeko eskubidea, Udaltzaingoan edo Ertzaintzan, adibidez; liburutegira goazenean, gazteleraz liburu gehiago daude euskaraz baino… Egoera asko hobetu daiteke oraindik». Horretarako ari da lanean Elortza. Zabalganeko euskara taldeko kidea da, baita San Martin eskola publikoko irakaslea ere. Sarri aipatu izan da eskolak haurren euskalduntzean duen garrantzia, baina, azkenaldian, gero eta gehiago erreparatzen zaio aisialdiari ere. Hezkuntza formalean eta informalean aritzen da Lakuntza. Arlo formalari dagokionez, Gasteizen zer-nolako segregazioa dagoen ikusita, uste du eskola publikoak funtsezko lana egiten duela haurren euskalduntzean: «Aurten lanean ari naizen eskola publikoan, adibidez, ehuneko handi bat atzerritar jatorriko familiek osatzen dute: ia ez dago bertako ikaslerik. Ikasle horientzat, euskarazko input bakarra eskola da». Gisa horretako ikasleak eskola jakin batzuetara soilik joateak ondorioak ditu, nabarmendu duenez: «Ikasle horiekin lanketa egitea askoz zailagoa da, zeren ez daukate euskararekiko atxikimendurik, eta euskara maila ere askoz apalagoa da». Gainera, aipatu du bere semearen eskola publikoan ere, Zabalgana auzoan, euskararen alde lanean dihardutela. Adibidez, doako euskara eskolak eskaintzen dizkiete euskaraz ez dakiten familiei. Hezkuntza informalari dagokionez, bestalde, adin guztietako jendearentzako eskaintza prestatzen dute Zabalganeko euskara taldean: Parkean Euskaraz ekinaldia antolatzen dute umeentzat, Euskararen Astea, kontzertuak… Euskaldunen topaleku izatea dute xede: «30.000 biztanle gara, auzo gaztea da, euskaldun asko gaude, baina sakabanatuta. Azkenean, euskaldun horiek biltzea erronka handia da, eta hori da gure helburu nagusietako bat». Euskaltzaleen topaguneko lehendakari Irati Iziarrek, berriz, Araba osoko egoeraren argazkia atera du: «Arabarrok sinesten dugu euskaldunak, euskaltzaleak eta aktiboak izan gaitezkeela; ahalduntzen ari gara, periferiatik». Badituzte horretarako arrazoiak, Iziarren irudiko: «Datuak ikusita, sorpresa moduan hartu da azken urteetako hizkuntza politikek eman dituzten emaitzak, ezagutza zein zabaldua dagoen eta erabilerak ere nola egin duen gora. Guk ere sentitu dugu Araba ez dela zazpigarren alaba». Halere, oro har Euskal Herriari erreparatuta, nabarmendu du ezinbestekoa dela «akordio sozial zabal eta sendoak» edukitzea, baita euskararen aldeko hizkuntza politika «sendoak» egitea ere. Eta ez hori bakarrik: «Garrantzitsua da mugimendu euskaltzale sendo bat edukitzea, hiztun ahaldundu eta aktiboak ere behar baititu euskarak aurrera jarraitzeko». Gaur Araba igarota, Nafarroara joko du berriro Korrikak, oraingoan ipar-mendebaldera. Besteak beste, Altsasutik pasatuko da goizean, eta Leitzatik arratsaldean. Gipuzkoan sartuko da gero, Hernanin barna.

Iraupen luzeko matxen artean aspaldikoena (mende bat aurki) eta entzutetsuena bueltan da: Tolosako 14 Orduko Ibilaldia. Beste behin, tradizioak, naturak eta mendizaletasunak bat egingo dute Tolosan abiatu eta Tolosan bukatu, Gipuzkoako eta Nafarroako hainbat mendi, herri eta bide lotzen dituen txango honetan. Lau urtez behin egin ohi da mendi martxa, baina pandemia tarteko, 2020. urtean ezin izan zen egin, eta, beraz, zortzi urteko etenaren ondoren, maiatzaren 19an izango da aurtengoa. Gaur aurkeztu dute Tolosako Udalean. 1925. urtean 14 mendizalek egin zuten lehenbizikoz ibilaldi hau: Tolosatik Gaztelu aldera abiatu, Ulizarrera igo, Merkutik barna Gorritira, handik Lekunberrira, Iribastik Atako bailaran gora San Migelera iritsi, handik Guardetxera eta Igaratzara, Arritzagako meatzeetatik Amezketara eta handik berriro Tolosara, 68 kilometro osatu zituzten. 1926an egin zen bigarren edizioa, 1943an hirugarrena eta 1967. urtetik hona lau urtean behin egin izan da ibilaldia, Joko Olinpiarrekin bat etorriz. Gaurko aurkezpenean, Aralarko Adiskideak elkarteko antolatzaileek azpimarratu dute ez dela lasterketa bat, mendi ibilaldi bat baizik: «14 orduetan parte hartu eta amaitzea garaipen bat da bere horretan. Mendiaz gozatzea eta erronka mendizaleekin partekatzea da saria, ingurune paregabean». Izaera horri eutsi izanari esker, «14 Orduko Ibilaldia mendizaletasunare ikur» bihurtu dela azpimarratu du Andu Martinez de Rituerto Tolosako alkateak: «Behin baino gehiagotan parte hartu dut mendizale modura, eta esperientzia paregabea da, gozamena; baina atzetik boluntario askoren lana ere badago, eta udalaren izenean eskertu nahi ditut guztiak». Antolatzaileak eta Andu Martinez de Rituerto Tolosako alkatea (erdian), gaurko aurkezpenean. TOLOSAKO UDALA Natura zaintzeko deia Ingurumena babesteko eta autosufizientzia sustatzeko neurriak hartzen jarraitzen dute antolatzaileek. Hori horrela, aurreko edizioetan egin bezala, anoa guneetan ura bakarrik banatuko da. Hortaz, parte hartzaileek gainean eraman beharko dute jan-edana. Aurten beste proba bat egingo dute, gainera: sareko ura iturri anitzeko hodi batera lotuko dute Gorritin, eta mendizaleek hortik hartu ahal izango dute, beren botila edo kantinploretan. «Plastiko edo beirazko hondakin gutxiago sortu nahi ditugu horrela. Aurten ondo ateraz gero, ikusiko dugu beste puntu gehiagotara eraman ote daitekeen», diote. Era berean, mendizaleen laguntza eskatu dute antolatzaileek eta udalak, ibilbidea txukun mantentzeko: «2000 mendizale bide beretik joatean gauzak behar bezala egiten ez badira, ingurumenerako karga da. Errespetuz jokatzeko dei egiten dugu; horregatik, ibilbidean zehar sortzen den zaborra modu egokian kudeatzea eskatzen dugu, horretarako prestatuta dauden tokiak erabiliz, ondo sailkatuz edota ez dagoenean, gainean eramanez». 68 kilometro, 17 udalerri zeharkatuz Ibilbidea Tolosan hasi eta amaitzen da, eta guztira 17 udalerri zeharkatzen dira bidean, Gipuzkoako 10 eta Nafarroako beste 7. Hauxe da ibilbidea: Tolosa – Gaztelu – Uli – Merku – Gorriti – Azpirotz – Lekunberri – Burnigurutze – San Miguel – Guardetxe – Igaratza – Arritzagako meatzeak – Amezketa – Alegia – Tolosa. Azken edizioarekin alderatuta, bada aldaketa bat: aurten ez da Zarateko lepotik egiteko aukera izango. Bestalde, aurten ere doako autobus zerbitzua jarriko da Tolosatik Amezketara, laguntzaileen eta parte hartzaileen joan-etorria errazteko, eta trafikoan ahalik eta eragin txikiena izateko. 16:00etan hasiko dira irteten autobusak, eta orduerdio izango da zerbitzua, 20:00ak arte. Ibilibidean egunsentia eta ilunabarra ikus daitezke. Izan ere, mendi martxa goizeko 05:00etan abiatzen da, minuturo 80 pertsona, eta 17:00-21:00 bitartean amaitu. Ibilbidea ordu horien barruan amaitzen duten pertsona guztiek 14 orduko txangoa bete dutela jasotzen duen ziurtagiri bat jasoko dute. Ziurtagiri hori lortzeko, ordea, ezinbestekoa da bidean zehar dauden kontrol-gune guztietatik pasatzea. Izen ematea, bihartik aurrera Izena emateko epea bihar, martxoak 19, zabalduko da, gauerdian, Zirkuituaren webgunean eta ibilaldiaren beraren webgunean. 25 euroko kostua du, eta diru hori antolakuntza gastuak betetzeko eta ekitaldiaren kalitatea eta parte hartzaileen segurtasuna bermatzeko bideratuko da. Parte hartzaileek, gainera, kamiseta eta kantinplora bana jasoko dute opari. Horiek maiatzaren 1etik aurrera jaso ahal izango dituzte.

Iberdrolak Repsol salatu du publizitate kanpainetan ‘greenwashing’ egitea leporatuta. Argindar konpainiak gogorarazi du Repsol bitan zigortu dutela arrazoi horrexegatik Erresuma Batuan. Repsolek erantzun du Iberdrola urduri dagoela bezeroak galdu dituelako.

Foruzaingoak komisariara deitu ditu zazpi nekazari, Nafarroako Parlamentura sartzen saiatzeagatik atxilotzeko.

Bizkaibuseko eta Euskotreneko langileek greba egitera deitu dituzte martxoaren 19an, gidarien aurkako erasoak salatzeko. Eraso fisikoak eta hitzezkoak behin eta berriz jasaten dituztela salatu dute. Guztira, 2.500 langile baino gehiago deitu dituzte mobilizatzera.

Milaka lagunek egin dute bat kulturgileen deiarekin. Gaur, Donostian egindako manifestazioan, Palestinari elkartasuna adierazi diote eta «genozidioa» eteteko eskatu dute. Euskal Herriko 250 kulturgilek baino gehiagok egin dute bat Kulturatik genozidioari stop egitasmoarekin, baita hainbat alderdi politikok, sindikatuk eta gizarte mugimenduk ere. Gaurko ekintzak nazioartean zeresana eman dezakeela uste dute antolatzaileek, deitu dutenen erreferentzialtasunagatik eta manifestazioaren ikusgarritasunagatik. Alderdi Ederretik abiatu da, eta Haizearen Orrazian amaitu. Genozidioa Stop zioen protestaren aurrealdeko pankartak, eta ibilbidean zehar zenbait oihu entzun dira. Esaterako: «Israeli boikot, Palestina askatu», «Estatu sionista, Estatu terrorista» edo «ez da gerra bat, genozidio bat da». Manifestazioaren amaiera, gaur, Donostian. MARISOL RAMIREZ / FOKU Dozenaka esku hartze artistiko ere izan dira, formatu txikian, kaleko artisten gisa ia-ia. Hona hemen parte hartu duten batzuk: Olatz Salvador, Petti, El Drogas eta Mikel Urdangarin abeslariak, Amets Arzallus, Beñat Gaztelumendi eta Maialen Lujanbio bertsolariak, Malmo eta Maitane Azurmendi ilustratzaileak, eta Noe Viana eta Leire Otamendi dantzariak. Martxaren bukaeran giza irudi erraldoi bat osatu dute, manifestariak lurrean etzanda, Haizearen Orrazitik Ondarretaraino, Gazan hildakoak irudikatzeko. Palestinan Israel egiten ari den genozidioa salatzeko manifestazioaren amaierako irudia; jendea lurrean etzanda Haizearen Orrazirako bide guztian, heriotza eta mina irudikatzen ahalegintzeko. #Palestina @berria pic.twitter.com/oDEYxVOaNZ — Arantxa Iraola (@ArantxaIraolaAl) March 17, 2024 Hortaz gain, bidean zehar ikusi ahal izan dira gaurko manifestaziorako propio egindako 23 artelan. Datozen asteetan herriz herri erakusteko asmoa dute antolatzaileek, erakusketa ibiltari batean. Beste urrats bat Ostiralean egindako aurkezpenean salatu zutenez, «ikaragarria da Israel Gazan egiten ari den suntsiketa, eta bizitzarekiko erakusten ari den mespretxua». Gogorarazi zuten 13.000 adingabe baino gehiago hil dituela jada, eta hori «beste urrats bat» dela Palestinan egiten ari den genozidioan. Manifestazioan esku hartzeak egin dituztenez gain, hauek dira protestarekin bat egin duten 250 kulturgile edo sortzaileetako batzuk: Fernando Bernues zinema eta antzerki zuzendaria, Aitziber Garmendia aktorea, Jon Maia dantzaria, Eneko Sagardoi aktorea, Harkaitz Cano idazlea, Itziar Ituño aktorea eta Alauda Ruiz de Azua zinema zuzendaria. Han izan dira Borja Cobeaga zuzendaria, Gorka Otxoa aktorea edota Fermin Muguruza musikaria ere. Deia babestu duten alderdi politikoak ere denetarikoak dira: EH Bildu, PSE-EE, Elkarrekin Podemos, Sumar, Ezker Anitza eta EH Bai. EAJko ordezkariak ere manifestazioan izan dira, adibidez, Eider Mendoza Gipuzkoako Ahaldun nagusia. Denis Itxaso PSE-EEren Gipuzkoako zerrendaburua edota Ione Belarra Podemoseko idazkari nagusia ere han izan dira. ELA, LAB, Steilas, UGT, CCOO eta Etxalde sindikatuek bat egin dute deialdiarekin, eta, gizarte mugimenduei dagokienez, hauek nabarmentzen dira: Gernika Palestina Herri Ekimena, Yala Nafarroa plataforma eta Sanitarioak Palestinarekin. [articles:2122321]

Gazteleraz daude idatzita herrien izenak, eta gazteleraz daude «oinezkoak» dabiltzalako mantsoago joateko eskatzen duten Foruzaingoen kotxeen kartelak. Nafarroako Euskararen Legea dela eta, eremu ez-euskaldunean dago Erribera, euskara ukatua eta baztertua den eremu horretan. Bertan igaro du eguna gaur Korrikak. Milaka herritarrek erakutsi dute eremu ez-euskalduntzat duten horretan ere badirela euskaldunak eta euskaltzaleak, badela herri bat harro dagoena euskaldun izateaz. Eta badute eskaera bat, Korrikan behin eta berriz oihukatu duten bezala: euskarak ofiziala izan behar du Nafarroa osoan. Lur lehorra da Erriberakoa, baina ernatua da fruitua, Korrikan argi geratu den bezala. Erriberako landa zabal eta errepide luzeetan, kilometrotik kilometrora tropela bat zaio Korrikari, familiak eta lagun taldeak gehienbat. Eta lehertu egin da Tuteran: milaka euskaltzalek egin dute korrika, eta furgonetatik ez zen ikusten korrikalariak non bukatzen ziren ere. Euskara ereiten Tuteran eta inguruetan euskara zabaldu izanaren erantzuleetako bat Argia ikastola da. Herri bat euskaldundu nahi bada, ezinbestekoa da haurrak euskalduntzea, euskaldun eta euskaltzale egitea. Horretan ari da Argia azken 39 urteetan. Garikoitz Urbizu zuzendariak azaldu duenez, 173 ikasle dituzte egun, familia erdaldunetakoak gehienak: «Lautik hiruk behintzat gaztelera dute ama hizkuntza». Baina horri buelta ematen saiatzen dira. Horrenbestez, ezinbestekoa iruditzen zaio Urbizuri ikastolaren lana: «Argia ikastolak badauka inguru zabal bat, eta inguru horretan ez dago beste inor D eredua eskaintzen duenik; D eredua behar-beharrezkoa dugu». Eta lorpenak badituzte: «Ikastolak datorren ikasturtean 40 urte egingo ditu Erribera euskalduntzeko ahaleginetan, eta uste dut derrigorrezkoa dela konturatzea hemen gero eta euskaldun gehiago dagoela. Orain dela urte batzuk ez zeuden egoerak daude orain. Gaur egun, denda batean ezagutzen baduzu nor dagoen, aukera izan dezakezu euskaraz egiteko; orain dela urte batzuk ezinezkoa zen». «Argia ikastolak badauka inguru zabal bat, eta inguru horretan ez dago beste inor D eredua eskaintzen duenik; D eredua behar-beharrekoa dugu». GARIKOITZ URBIZU Argia ikastolako zuzendaria Argia ikastola ez da Erriberan euskararen alde ekinean ari den eragile bakarra. Errigorako kidea da Haizea Lizarbe. Errigora zer den azaltzen hasi da: «Herri mugimendu bat da, hiru zutabe dituena: Nafarroa erdian eta hegoaldean euskara sustatzea, zonalde horretako produktuak Euskal Herrira zabaltzea, elikadura burujabetza helburu izanik; eta auzolana». Eta zer egiten dute?: «Produktu horiek saltzen ditugu, eta irabaziak euskara laguntzeko, sustatzeko eta mugitzeko erabiltzen ditugu». Hamar urte daramatzate lanean. Lizarbek aitortzen du ez dela erraza euskaraz bizitzea Nafarroaren eremu horretan. Esaterako, Soziolinguistika Klusterrak 2021ean Tuteraldean egin zuen kale neurketan, ez zuten euskararik entzun —ikerketan zehaztutako dago lagina oso txikia dela eta akatsak egon daitezkeela—. Baina Lizarbek uste du eragileak egiten ari diren lan eskerga nabaritzen ari dela eta herritarrak gero eta euskaldunagoak eta euskaltzaleagoak direla: «Euskararen egoera ez da nahiko genukeena, baina ikusten dugu ilusioa, etorkizunerako bide bat badagoela; gero eta elkarte gehiago dira euskaltzaleak, gero eta gutxiago ikusten dira euskararen kontrako jarrerak…». «Euskararen egoera ez da nahiko genukeena, baina ikusten dugu ilusioa, etorkizuneko bide bat badagoela». HAIZEA LIZARBE Errigorako kidea Askotariko lagunentzako bilgunea Tuteran lehertu da Korrika, baina ehunka izan dira inguruko herrietan batu direnak ere: Castejonen, Cascanten, Cadreitan, Alesbesen… Kilometro batzuk bereziki hunkigarriak izan dira. Esaterako, Murchantetik Cascantera bidean, Nafarroako kilometro trabestia antolatu dute. Aldarrikapena nagusitu da furgonetako esatariaren ahotik: «Askotariko Euskal Herria nahi dugu, euskaraz biziko den askotariko herria; gorputz, kolore eta izate guztian nahi ditugulako, guztiak behar ditugulako euskaraz, horrela baino ez garelako izango askotariko herri euskalduna». Eta Tuteratik Arguedasera bidean, BERRIA egunkariko langileek hartu dute Korrikaren lekukoa. Tuterako eta inguruetako bideak urratuta, Lodosara iritsi da Korrika. Bihar ere segituko du askotariko pertsonen bilgune izaten. Lizarratik igaroko da goizaldean, eta Trebiñura iritsiko da eguerdirako; arratsaldean, berriz, Arabako hiriburuan ibiliko da, Gasteizen.

Erabaki da: Peio Etxeberria-Zabaleta Altuna III.a-Martija izango da Binakako Txapelketako finala. Une bikainean dauden bi bikote, Aspeko bi bikote, parez pare. Altunak eta Martijak gaur erakutsi dute sasoiko daudela, neurketa erabakigarrian 22-9 irabazi baitiete Artolari eta Imazi. Hasieratik izan dira nagusi markagailuan. Faboritoa zen Aspeko bikotea, baina kantxan erakutsi behar da hori. Onartu dute erronka. Altunak sekulako erakustaldia eman du; pilota guztiak ongi jo ditu, sekulako abiada eman die, eta une bakoitzean jakin du partidak zer behar zuen. Denera, hamalau tanto egin ditu. Ezin izan dute ezer egin Artolak eta Imazek. Lagundu du Martijak ere; geroz eta hobeto dago atzelaria, berak aitortu duen moduan. Norgehiagoka ez da ikusgarria izan. Dena den, Eibarko (Gipuzkoa) Astelena pilotalekua bete duten (1.100 lagun) pilotazaleek egindako txapelketa ederra aitortu diete galtzaileei. Sendotasun handia erakutsi dute Artolak eta Imazek. Gaur, ordea, erabakigarria izan da Altunaren eta Martijaren esperientzia. Finala Nafarroa Arenan izango da, Iruñean, bi aste barru. Altuna eta Martija han izan ziren txapeldun 2022an. Atzo, Zabalak eta Zabaletak erraz irabazi zieten Jaka eta Eskirozi, Labriten: 22-13.