Iberiak 444 hegaldi utziko ditu bertan behera urtarrilaren 5etik 8rako grebaren eraginez. Handling-eko (lurreko zerbitzua) grebak 45.600 bidaiari baino gehiagori eragingo die. Konpainiak hegaldien baldintzak malgutu ditu, bezeroei aldaketak eta diru-itzulketak errazteko

Mozkinik handienak tasa aldakorreko hipotekentzat izango dira, batez ere sei hilean behin berrikusten direnentzat, 30 eta 60 euro arteko jaitsiera izango baitute.

Gasteizko Michelinek urtarrilaren 13an eta 14an geldituko du ekoizpena kautxuaren hornidura faltagatik.

Ezohiko osoko bilkuran, aurreikusitako gidoia bete da. UPNkoek bere haserreari eutsi diote, eta PPkoek hautetsi sozialistei matxinatzeko eskatu diete, baina ez da halakorik gertatu. EH Bildu, PSN, Geroa Bai eta Zurekin Nafarroa udal taldeetako hamabost zinegotziek zentsura mozioaren alde bozkatu dute, eta, ondorioz, abenduaren 13an adierazitako konpromisoa bete da. Areto barruan irekirik zen leihatilatik Udaletxe plazako ospakizunen oihartzuna entzuten zen bitartean, Asironek aginte makila hartu du. Hiru urte eta erdi ditu aurretik haren udal gobernuak. Ordubete lehenagotik, jende andana elkartu da plazan. Udaletxe barruan, areto nagusiko gonbidatuen lau harmailak kazetariz beteta zeuden. Euren zinegotziei babesa adierazteko udaletxean izan dira alderdietako buruzagi nagusiak, baina beste toki batetik entzun behar izan dute: besteak beste, Javier Esparza UPNko presidentea; Miren Zabaleta EH Bilduko Nafarroako koordinatzailea, Laura Aznal parlamentaria eta Bel Pozueta diputatua; Ramon Alzorriz PSNko Antolakuntza idazkaria; eta Laura Funes PPko Antolakuntza idazkaria eta Javier Garcia Nafarroako burua. «Ez dugu hitza hartu nahi izan. Ez zen momentua. Zorionez, kalean dugu erantzuna; kaleak hitz egin du argi eta garbi». JOSEBA ASIRON Iruñeko alkatea Hamabietan ekin diote osoko bilkura bereziari. Adineko mahaiari egokitu zaio saioa gidatzea, eta, hautetsi zaharrena izaki, Geroa Baiko Koldo Martinezek zuzendu du dena. Bi protagonistei eman die hitza. Bakoitzak sei minutu zituen, eta Asironek uko egin dio hitza hartzeari. Polemika antzua Orduan piztu da polemika. UPNko Maria Caballerok Martinezi leporatu dio «alde bakarreko erabakia hartu» duela, hitz egiteko tartea hasieran aurreikusitako hamar minutuetatik seira murriztu duelako. Neurri hori legez kanpokoa dela salatu eta salaketa jartzearekin egin du mehatxu. UPNko protesten harira, udal idazkariak baieztatu du mahaiburuak baduela ahalmen hori. Bilkura amaituta, Martinezek azaldu du hamar minutu «gehiegi» zirelako eta bilkura luzatu zitekeelako hartu duela erabaki hori. Polemika antzua izan da, Ibarrolak hamar minutuz hitz egin ahal izan baitu. Bere diskurtsoan, «Judas Iskariote» deitu dio Pedro Sanchez PSOEko idazkari nagusiari, eta zentsura mozioa PSNk egindakoa «traizio doilorra» izan dela esan du. Jarraian bere aurrean esertzen ziren hautetsi sozialistak bi aldiz banan-banan izendatu ditu, eta mozioaren bozketaren aurrean aurpegiratu die «konplize zintzo, aseptiko eta txotxongilo» izatea: «Historiara pasatuko zarete hatza beherantz biratu eta Iruñeari traizio egiteagatik». PSNko Marina Curielek erantzun dio sei hilabeteotan «larderiaz» jokatu duela: «Elkarrizketa eskaerei entzungor egin diezu, gainerako taldeak mespretxatuz, nahiz eta gutxiengoa izan. Inoiz ez duzu akordiorik egin nahi izan, eta, hala, hiriak aurrera egin dezan eragotzi duzu». Behin bilkura amaituta, Curielek gogoratu du bere udal taldearen botoak funtsezkoak izango direla. «Iruñeak aurrera egiteko giltza gara». Alzorrizek esan du zentsura mozioa «iragana» dela, eta euren helburua dela 2027an udal gobernua zuzentzea. «Elkarrizketa eskaerei entzungor egin diezu, gainerako taldeak mespretxatuz, nahiz eta gutxiengoa izan». MARINA CURIEL PSNko hautetsia PPko Carlos Garcia Adanerok alderdiaren aginduei men ez egiteko eskatu die hautetsi sozialistei. «Sanchezek eman du agindua, baina, kontuz, erabakia zuek hartu duzue. Desberdin bozkatu daiteke zuek boto emaileei beste gauza bat esan zenietelako. Gogorra da, baina egin daiteke». Zurekin Nafarroako Txema Mauleonek «historikotzat» jo du zentsura mozioa, eta UPNri eta PPri eskuin muturraren estrategiarekin bat egitea egotzi die. «Ideologikoki urrun egonagatik, inoiz ez dut zalantzarik izan hemen diren eskuineko bi alderdiak demokratikoak zirela. Gogoeta egiteko eskatuko nieke. Bere adierazpen eta irainekin, demokraziaren balioak sendotzen ari dira, ala guztiz kontrakoa egiten ari dira?». «Ulertzen dugu benetan galtzen duenaren pena eta irabazten duenaren poza, baina demokraziaren funtsa berresten dugu». KOLDO MARTINEZ Geroa Baiko hautetsia Hitzaldiak amaituta, banan-banan deitu dituzte hautetsiak, eta ahoz bozkatu dute. Koldo Martinezek Joseba Asiron alkate izendatu eta hari eman dio aginte makila. Bilkura amaituta, udal gobernuko kideek argazki bateratua atera dute, eta, ondoren, Asiron balkoira atera da. Galdu duenarekiko enpatia Prentsaurrekoan, Asironek arrazoitu du nahiago izan dutela isilik geratu azken egunetan UPNk erabilitako hitz gogorren aurrean: «Ez zen momentua. Zorionez, kalean dugu erantzuna; kaleak hitz egin du argi eta garbi». Asironek ulertzen du UPNren haserrea eta tristezia, baina eskatu dio bere onera itzultzeko. «Enpatia sentitzen dut aginte makila galdu duenaren atsekabearen aurrean. Ni ere hortik igaro naiz, eta politikan aritzen garenok badakigu prest egon behar dugula batzuetan goian egoteko eta beste batzuetan, ez hain goian». Nahiz eta oposizio irmoa egingo dutela badakien, errespetuz egitea espero du, eta eskua luzatu die UPNri zein PPri. Antzera aritu da Geroa Baiko Koldo Martinez ere, eta demokraziaren joko arauak errespetatzea galdegin dio UPNri: «Ulertzen dugu benetan galtzen duenaren pena eta irabazten duenaren poza, baina demokraziaren funtsa berresten dugu». Hala, Ibarrolari gogorarazi dio hobe dela hamabost zinegotziren babesa duen alkatea, 11rena soilik duena baino. Osoko bilkura hasi baino ordu erdi lehenago, 11:30ean, beste saio bat antolatu da. Udal gobernu berriko hiru taldeek arratsalderako zuten deitua, baina UPNk urteari amaiera emateko presazko bilkura egin du. Aho batez onartu da AVT biktimen elkarteari 3.000 euroko laguntza onartzea. Gainera, 2024ko lurralde ekarpenaren zerga araua aurrera atera da UPNren eta PPren abstentzioarekin —UPNk proposatutako araua abenduaren 13an zen onartzekoa, baina bilkura hori bertan behera utzi zuen Ibarrolak mozioaren berri jakin ostean—. Azkenik, hautetsi ez izateko PSNko Tomas Rodriguezen eskaera aintzat hartu dute. Cristina Ibarrola, osoko bilkuran. IÑIGO URIZ / FOKU

Cristina Ibarrola Iruñeko alkate ohiak abenduaren 13tik izan duen tonu gogorrari eutsi dio zentsura mozioaren ostean egin duen agerraldian, eta agerian geratu da hitzaldia amaitzeko hau esan duenean: «Ez nintzateke sekula alkate izango EH Bilduren babesarekin; nahiago dut eskailerak garbitu». Esan du, era berean, «oilo ipurdia» jartzen diola Joseba Asiron bizikidetzaz hizketan entzuteak, eta Asiron goratuz kalean jendea entzuteak ere bai. Zilegitasuna aitortu dio eratu berri den Iruñeko udal gobernuari, baina gehitu du ez duela «batere sinesgarritasunik, gezurra besterik ez baitute esan». Kritikatu egin du «Iruñeari traizioa egin dioten lau sozialistarengatik» aurrera egin izana mozioak. Osoko bilkuran hitza hartu duenean ere, banan-banan esan ditu haien izenak Ibarrolak, eta uste du Alderdi Sozialistarenak egin duela, Iruñean gaur zentsura mozioa babestu ostean. Alderdi Sozialistaren aurka ere hitz gogorrak izan ditu. «Sanchezek bere presidente aulkia manten dezan egin da hau». UPNk politika egiten segituko duela esan du: «Herritarrek behar dutela uste dugunaren alde bozkatuko dugu, baina batere sinesgarritasunik eman gabe eratu den gobernuari». Zer ildotan segitzeko asmoa duen ere aurreratu du: «Ez nuke inolako akordiorik egingo haiekin». Ekainaren 17an alkatetza hartu zuenetik ez da gai izan inolako akordiorik egiteko PP ez beste alderdiekin, baina Ibarrolak ukatu egin du «inposiziorik» egon dela edo elkarrizketarik ez dela izan beste alderdiekin. Uste du «kalea irabazi» dutela, eta hauteskundeak baleude «babes handiagoa» izango luketela. Erronka ere bota dio Asironi: esan dio Iruñean galdeketa egiteko, ea nor nahi duten alkate. Javier Esparza UPNko presidenteak Europako Batasunari dei egin dio; uste du Sanchez «arbuiatu» beharko lukeela. «Europako herrialdeetan ezin da egon presidente bat itunkide, akordio-kide eta goratze-kide duena halako alderdi bat, buru daukana nor-eta Arnaldo Otegi, terrorismoarengatik zigortutako pertsona bat». Uste du UPNkoa izateaz harro egoteko eguna dela. Mugarri bat jartzen du zentsura mozioak, Esparzaren irudiko. Nafarroa ulertzeko bi modu daude: «EH Bildurena eta PSNrena, indarkeria eta gezurra ordezkatzen dituena; edo UPNrena, egia, bizikidetza eta errespetua ordezkatzen dituena». Amore emango ez dutela esanez amaitu du. «PSOE, konstituziotik kanpo» Alberto Nuñez Feijoo PPko presidenteak Sanchezi egotzi dio PSOE konstituziotik kanpo kokatzea, 2023a «EH Bildurekin topa eginez» amaituta. «Espainiak ez du alkatetza aurrerakoi bat irabazi, alkatetza erreakzionario bat baizik, eta estatuko alderdi bat galdu du». Sanchezen aurka egiteko baliatu du Feijook Madrilen egin duen agerraldi bat. «Krisi etikoa» izatea egotzi dio. Iruñeko zentsura mozioari Sanchezen eta Otegiren arteko «itun kaputxaduna» deitu dio. Carlos Garcia Adanero Iruñeko PPko zinegotziak «erabateko oposizioa» iragarri du.

Iruñeko alkatetza galdua zuela jakinda, borroka mediatikoa eta kontakizunarena irabazi nahi izan ditu UPNk. Eta, horretarako, kalea behar zuen. Eskuin muturrak Madrilen nola, asalduraren bidetik jo du Cristina Ibarrolak Iruñean, egunetik egunera bere diskurtsoaren tenperatura koska bat igota. UPNk sutan nahi zituen kaleak, «traizio historikotzat» jo duten horren kontra protesta egiteko. Horretan ere porrot egin du, ordea. Gaurko zentsura mozioak agerian utzi du gehiengo politikoa ez ezik gehiengo soziala ere falta duela eskuin erregionalistak. Kalea falta duela, alegia. Kontrara, aldaketaren aldekoek indar erakustaldia egin dute Iruñeko Udaletxe plazan: uztailaren 6ko txupinazoa balitz bezala, ehunka lagun batu dira Joseba Asironen kargu hartzea ospatzera. UPNk epika eta dramatismoa nahi zituen, amorru aurpegiak eta ukabil estutuak; kalean bildutako jendetzak, baina, cumbia eta rantxerak dantzatu ditu. Eskuin espainiazaleak lortu du, hala ere, dozena batzuk mobilizatzea. Espainiako eta Nafarroako bandera eta «¡Viva España!» oihu artean iritsi dira plazara. Berandu. 12:00etan —ordu horretarako egina zuen deialdia UPNk—, jendez leporaino beterik zegoen inguru osoa. Manifestatzeko baimenik ere ez zuten eskatu indar espainiazaleek; hortaz, sarbidea ukatu die Espainiako Poliziak. Festa hesiaren beste aldetik ikustea beste aukerarik ez dute izan eskuindarrek; Kale Berritik eta Mercaderestik, zehazki. Hona hemen goizak eman duenaren kontakizuna. 11:00 ‘Pole position’-aren bila Ibarrolaren aurkako zentsura mozioa bozkatzeko bilkura 12:00etarako deitua zegoen, baina ordubete lehenago, jende andana ikusten zen Udaletxe plazan. Espainiako Poliziaren zaintzapean sartu da jendea: furgonetak jarri dituzte San Saturnino, Zapateria eta Mercaderes karriketan, sarbideak kontrolatzeko. Iruñeko Udaltzaingoak, berriz, hesi bat paratu du udaletxearen inguruan, ordezkari politikoen sartu-irtenak errazteko. Telebista kateetako kamerek berehala hartu dituzte tokirik onenak, alkate berriaren agurra eta herritarren erreakzioak bertatik bertara jasotzeko. Ohiko hedabideez gain, Espainiako telebista eta kazetari ugari ere bertaratu dira. Eskuin muturreko webgune ezagun bateko berriemaileak ere plazan ibili dira, Asironen aldekoak xaxatu nahian. Inor ez zaie oldartu, eta, beraz, ez dute lortu bila zebiltzan irudia. Aldaketaren aldeko elkarretaratzera batu direnek argi zuten jarraibidea: «Ez diegu probokazioei erantzunen. Gaur, ospatzeko eguna da». Antolatzaileek eskuorriak banatu dituzte aholku horiekin. 11:30ak jo berritan lehertu da festa. Iruñeko auzoetatik ez ezik, Nafarroako zenbait herritatik ere etorri dira manifestariak: Berriozarko, Goizuetako, Burlatako eta Tafallako bizilagun ugari bildu dira, besteak beste. Hain zuzen, Tafallako Malatxo txaranga arduratu da elkarretaratzea jai giroz janzteaz. Sanferminetako doinuak abendura aurreratu dituzte tronboiek, tronpetek eta perkusioak. Ordu horretan hasi dira ordezkari politikoak bilkura aretora sartzen ere. Jendeak txalo zaparrada batekin hartu ditu EH Bilduko Miren Zabaleta, Laura Aznal eta Bel Pozueta. Plaza erabat bete da minutu gutxiren buruan. 11:56 Sartzeko ahalegina egin du eskuinak Argi zegoen lehendik ere Nafarroako eskuinak duen mobilizazio gaitasuna ez dela ezker independentistak duena, baina gaurko agerraldian nabarmen ikusi da aldea: Asironen aldekoei txiki geratu zaie Udaletxe plaza, eta, osoko bilkura hasi denerako, oso zaila zen ingurura hurbiltzea ere; eskuinak, berriz, deialdi nahasia egin du —hasieran Udaletxe plazan egin nahi zuten protesta, gero Burguen plazan, eta, azkenik, udaletxe aurrean elkartzera deitu zituzten beren jarraitzaileak atzera ere—, eta, eskuineko lehen manifestariak iritsi direnerako, bidea itxia zuten. Hala ere, Espainiako banderekin sartzeko imintzioa egin dute, baina bainenik ez zutenez, atzera egitera behartu ditu Poliziak. «¡Viva España!» eta «Ibarrola, no estás sola» (Ibarrola, ez zaude bakarrik) oihukatu dute batez ere, baina bota dituzte Guardia Zibilaren eta Felipe Borboikoaren aldeko lelo batzuk ere. Hala ere, eskuinaren aldarriak ozentzen ziren bakoitzean, plazan zegoen jendetzak berehala isilarazten zituen, izan «Independentzia!» eta «Agur, Ibarrola, agur» oihukatuz, izan txarangaren doinuekin. 13:00 Alkatearen agurra 12:00etatik aurrera, plazan bildutakoek sakelakoan iltzatuak izan dituzte begiak. Batzuek zuzenean ikusi dute osoko bilkura; beste batzuek nahiago izan dute zentsura mozioa Twitter bidez jarraitu, eta batek baino gehiagok aldean zeraman transistorea, udaletxe barruan zer gertatzen ari zen zuzenean jakiteko. «UPNkoak ari dira eztabaida atzeratzen, antza», kontatu dio Goizuetako gizon batek emazteari, eskua belarriko entzungailuan jartzen zuen bitartean. Luze jo du bilkurak, baina jendeak ez dio kantatzeari utzi. 13:00etan, ahoz aho zabaldu da albistea: «Bukatu da! Asiron alkate izendatu dute». Txaloak eta alkate berriaren aldeko oihuak. Nafarroako banderak dantzan hasi dira plazan. Baita ikurrin bat, presoen aldeko banderola bat eta Palestinako bandera bat ere. 13:09an, Joseba Asiron udaletxeko balkoira atera da, ukabila goratuta eta aginte makila eskuan. Ozendu dira txaloak, oihuak eta kantuak. Tafallako txarangak soinu banda jarri dio uneari: Pirritx, Porrotx eta Marimototsen Maite zaitut. Asironen atzetik, balkoira atera dira EH Bilduko zinegotzi guztiak, banan-banan, baita udal-gobernu taldea osatuko duten beste zinegotziak ere: Geroa Baiko Koldo Martinez eta Mikel Armendariz, eta Zurekin Nafarroa koalizioko Txema Mauleon. EH Bilduko Maider Belokiri, Joxe Abaurreari eta Garbiñe Buenori besarkada estua eman die Asironek. Negar malkotan atera dira batzuk balkoira. Plazatik kanpo, Kale Berriko txokotik, irainka eta txistuka hasi dira manifestari espainiazaleak. Erdiko hatza atera diete alkate berriari eta zinegotziei. Plazan sartzeko imintzioa egin dute berriro, eta aldaketaren aldeko batzuen aurka ere oldartu dira, baina ez da aparteko istilurik izan. 13:40 Zinegotziak atera dira UPNren udal taldea izan da udaletxetik ateratzen lehena. Ibarrolak aurretik esana zuen udaletxetik aterako zela «ate nagusitik, eta burua makurtu gabe». Hala egin du. UPNko idazkari nagusi Javier Esparzarekin batera zeharkatu du udaletxeko ate nagusia. Kopetilun egin du autorako bidea, ordea, udaltzainek, Espainiako poliziek eta bizkartzainek inguratuta. Plazako elkarretaratzearen antolatzaileek deia egina zuten UPNren ordezkariak «isiltasunez» agurtzeko, baina batek baino gehiagok ezin izan dio gogoari eutsi, eta txistuka hasi dira Ibarrola ikusi bezain pronto. «Agur, Ibarrola, agur» ere kantatu diote. Handik ordu erdira atera dira Joseba Asiron eta EH Bilduko gainerako hautetsiak, eta oso bestelakoa izan da erreakzioa. Txalo zaparrada batekin hartu dute alkatea. Goiz osoaren isla izan da bukaerako agurra ere, hesi batek bananduta aritu baitira UPNren aldeko Pamplona eta aldaketaren aldeko Iruñea.

Bilbobusen Barik txartelarekin egindako bidaiek ere % 50eko deskontuak galduko dituzte urtarriletik aurrera