Berdindu egin zuten atzo, Osasunak eta Realak. Etxeko taldea bikain sartu zen partidan, eta bigarren minuturako lortua zuen lehen gola. Budimirrek, mugimendu bikain batekin bakarrik utzi zuen Moi Gomez Remiroren ate aurrean, eta Alacanteko jokalariak ez zuen huts egin. Realaren erantzuna 41. minutuan iritsi zen. Sadiqek, beste behin, areaz kanpoko jaurtiketa bikain batez egin zuen gola.

Alavesek puntu ona eskuratu du Mallorcari egin dion bisitan (0-0). Arabarrek izan dituzte gola egiteko aukerak, baina partidako jokalaririk onena euren atezain Sivera izan dela kontuan izanda, ontzat jo dezakete puntua. Sailkapen nagusian hamabigarren postuan daude, hamasei punturekin. Etxeko taldea garaipenaren bila atera da gaur. Javier Aguirre entrenatzaileak bost defentsarekin jokatu ohi du, baina gaur atzean lau lagun utzi ditu zelai erdian bat gehiago izan zitezen. Hasiera batean, ez zaio apustua bereziki ongi irten. Mallorcarena izan da baloi jabetza, baina Alaves sendo zegoen defentsan, eta bere aukerak izan ditu kontraerasoan. Luis Rioja, Samu Omorodion eta Guridi saiatu dira, baina ez dute asmatu Rajkovicen aurrean. Bigarren zatian Larin zelairatu du mexikarrak, eta aurrelari kanadiarrak goitik behera aldatu du neurketa. Aukera argiak izan dituzte etxekoek, baina heroi bilakatu da Sivera, eta Alavesentzat garrantzitsua den puntu bati eustea lortu du. Mallorca: Rajkovic; Valjent, Raillo, Jaume Costa (Lato, 66′), Gio Gonzalez (Maffeo, 75′); Darder, Mascarell, Amath (Llabres, 85′), Samu Costa (Morlanes, 66′), Sanchez (Larin, 45′) eta Abdon. Alaves: Sivera; Gorosabel, Javi Lopez, Marin, Abqar; Rioja (Hagi, 74′), Gebara (Benavidez, 82′), Guridi (Duarte, 74′), Rebbach (Sola, 66′), Blanco; eta Samu (Kike Garcia, 82′).

Beste behin ere, Julio Soto izan da Nafarroako Bertsolari Txapelketako garaile. Seigarren aldia du lehen postua eskuratzen, eta 1048,5 punturekin irabazi du oraingoan. Alaitz Rekondok jantzi dio txapela. Keinu horrekin, Nafarroako Bertsozale Elkarteak urteetako lana aitortu nahi izan dio orain gutxi arteko lehendakariari. Estu-estua izan da lehia, hiru puntugatik ez baitu eskuratu Eneko Lazkozek txapela —1045,5 puntu lortu ditu—. Lazkozek laugarren aldia du txapeldunorde gisa. Hirugarren eta laugarren sailkatu dira Xabat Illarregi (635,5 puntu) eta Joanes Illarregi (601 puntu). Saioa Alkaiza (594 puntu), orain arteko txapelduna, bosgarren izan da. Segidan etorri dira Josu Sanjurjo (569,5 puntu), Saats Karasatorre (556 puntu) eta Sarai Robles (550,6 puntu). Pankarta ugari ipini dituzte Iruñeko Anaitasuna kiroldegiko finalean kantatu dutenen gertukoek. Animoak emateko ez ezik, txapeldunaren inguruan iragarpenen bat egitera ere ausartu da baten bat. Kiroldegia lepo zegoen saioa hasi baino dezente lehenagotik, eta hainbat lagun toki huts apurrak hartzeko ahaleginetan ari zirela heldu dira eguneko protagonistak. Zortzi bertsolariek, 2.300 lagun baino gehiagoren aurrean, hilabeteetako lanaren emaitzak erakutsi asmoz ekin diote saioari. Hain justu, Anaitasunako oholtzan berriak ziren bertsolarien ahapaldiak izan dira agurretan hunkigarrienetako batzuk. Roblesek azaroaren 30eko greba eta aldarri feministak ekarri ditu: «Joan den ostegunean egin/ zenutenak harrabots/ gaur gure ahots hauskorrak/ pixkat sendotzera datoz/ ez, hau ez da Miribilla/ baina batutako pausoz/ Anaitasunara ere/ ahizpatasunetik gatoz». Karasarrotek, berriz, txapelketako finalaren erakusleihoak eragiten dion «bertigoa» aitortu, eta entzuleei laguntza eskatu die. Ofizioetako lehen zatian, pare-pare aritu dira kantari gehienak. Hala ere, Soto izan da puntuak eskuratzeko ariketetan hasieratik koxka bat gorago nabarmendu dena. Puntuak bata bestearekin josi ditu. Deigarria, esaterako, hamarreko txikiko ariketan egin dituen errimak, Karasatorrerekin batera supermerkatuko ateetan boikot egin edo ez egin daudela: «Haiena haundigoa/ denez behar bada/ zurea da dirua/ ta haiena nakba/ geroztik etorri zen/ lehen intifada/ aldatu behar genuke/ beraz begirada/ boikota egitea/ bide bakarra da». Lazkozek puntuaziorik altuenak eskuratu ditu buruz burura heldu aurreko ariketetan. Final mordoa du bizkarrean etxarriarrak, eta badaki jendetzaren aurrean kantatzea zer den. Are, bere lanik borobilena zortziko txikian egin du, eta publikoaren irriak eragin ditu. Ez ditu gai errazak izan, eta, hala ere, eman die behar adinako erantzuna. Apustuetan sartzen zen izenetako bat Xabat Illarregirena zen. Bere etorriak puntu ugari batzeko eman dio, eta zorrotz erantzun die gaiei. Ultraeskuinaren gorakadaz mintzatu da Alkaizarekin egin duen ariketan, eta pieza gogoangarria utzi du lehen ahapaldiarekin: «Besaulki baten bi adineko/ hortzak zorrozturik zerraz/ ikusten dugu nola mugitu/ diren Madril eta Ferraz/ gu lehen mugitzen ginen garaian/ dena lotzen zuten gerraz/ batzuoi dena zail utzi zaigu/ ta bestei berriz erraz». Illarregitarretan anaia nagusia, Joanes, berriz, ez da nahi bezain gustura aritu, eta halaxe adierazi du amaierako agurrean. Gainera etorri zaio saioa, eta trabatu egin da zenbait kasutan. Aurreko txapeldunak ere saio ederra egin du. Alkaizak apurka-apurka altxatu du hasieran kosta egin zaion etorria. Puntu erantzunetarako, «Akatsa» gaia eman diote, eta bereziki fin aritu da. Bakarkako gaian, gainera, Xorieri mintzo zen doinua erabili du alzheimerdun bikote baten istorioa osatzeko. Teknikoki zaila izanagatik ere, gustura geratu den irudipena izan dute haren zaleek. Askogatik, iluntzeko hiru bertsorik txalotuenak izan dira, eta puntuak eta errimak kantatzen lagundu diote entzuleek. Txiri-txiri, ariketaz ariketa. Halaxe aritu dira Robles, Karasatorre eta Sanjurjo. Lehenak aurreko egunetan ere aipatua zuen helburu zuela finalak bera gain ez hartzea. Baita ongi bete ere. Barañaindarrak txukun erantzun die gaiei, eta erakutsi du zein den bere bidea: kantu leunez, kolpe handiak. Hala ere, bakarkako gaian, finalaurrekoetan nola, denbora gehiegi hartu du ahapaldiak osatzeko. Buruz burura arte, luze Atseden labur baterako beharrez ziren entzule asko. Bakarka kantatzeko gaien aurretik sumatzen zen giroa bero zela, baina arreta mantentzea ere zail egin zaio bati baino gehiagori. Erretzaileak, komunera joateko beharra zutenak eta ipurtarinak. Tarte eta txaloaldi bakoitzean zalapartatxoa sortu da. Kinieletarako ordua izan da idazkariak puntuak batu bitartean. Soto ziurtzat eman dute gehienek. Buruz bururako bigarren plazarako hautagai gisa, Xabaten izenak oihartzuna izan du han-hemen. Alkaizak errepikatuko zuelakoan izan dira beste asko. Sorpresa orokorra izan da, ordea, Ander Aranbururen ahotsean Lazkoz aditzean. Hirugarrenez errepikatu da Lazkoz-Soto tandema txapelaren bilaketan. Puntuka kantatzeko jarduerari ekiteko, finala boikoteatzeko asmoa duten euskararen kontrako ekintzaileen azalean jarri dituzte. Euskaldunez aritu dira: «Zer esanen luke/ Franco hemen balitz?», bota du iruindarrak. Kablea mozteko esanaz bukatu du etxarriarrak. Seiko motzerako, Euskal Herriko balizko ereserki berri bat topatzea izan dute helburu. Maialen Lujanbio eta Chill Mafia izan dira aukeren artean, baina, azkenerako, kantuari hitzik ez jartzea adostu dute. Azken ariketa, ganbarakoa, eder askoa izan da. «Masailak gorritu zaizkizu» zioen gaiari erantzun behar izan diote. Lazkozek ligoteo egoera bat deskribatu du. Eta Sotok maisuki irudikatu du masturbatzen ari den nerabearen lotsa aitak harrapatzean. Agurretan, Palestinara joan da begirada. Norbere sentsazioek eta lagunei egindako eskertzek ere tokia izan dute. Nola ez, txapeldunarentzako zorionak ere izan dira. Sotoren agurrarekin batera, Alkaizak egindako biluzte ariketari egin dio txalo gehien Anaitasuna kiroldegiak.

Azaroak 1, asteazkena Hogeita seigarren eguna. Atzo Ibrahim deika ibili zenean ni Jabalian nengoen jakin nahian, arrastorik ere ez nuen zeinen larria izan zen bonbardaketa. Bart gauean iparraldera joan gara autoz, Rimal-dik Jabalia aldera: kaleak huts-hutsik ikusi ditugu, ez autorik, ez oinezkorik. Lazgarria da, tiro hots sorgarria eta bonbardaketak nonahi. Normalean, Gaza jendez betea egoten da. Behin ere ikusi gabea nuen hutsik. Saftawira hurbildu ahala, israeldarren misilen hondarrak ikusi ditut kale bazterretan. Elektrizitate kable moztuak kalean zintzilik, adreilu pusketak eta zementua bidean han eta hemen. Autoan poliki-poliki joan behar izan dugu, kalean sigi-saga. Eraikinak, bulegoak, lorategiak, supermerkatuak… den-dena txikituta, kalean botata. Ergelkeria izan da hemendik barrena etortzea. Hasieran pentsatu bezala, hobe genuen ekialdeko bidetik joan bagina, Jabaliako goiko aldetik, Nazla hiriraino. Hori egitekoak ginen, baina berri zaparrada bat jaso dugu nire auzoaren kontrako erasoaz, eta, noski, lehenbailehen iritsi nahi etxera. Gure seme Yasser han da, eta harekin telefonoz hitz egin ezinik nabil. Mohammedek, Ibrahim-i deitu bai, baina ezin izan du argitu Yasser non dagoen. Erasoa izan baino hamar minutu lehenago ikusi duela Ibrahimek, hori baino ez. Hondartza eta esparrua lotzen dituen kalearen eskuinaldera begiratu, eta nire basapiku zaharra ikusi dut. Arindu bitxi bat hartu dut zutik dagoela ikusirik, tente. Ni bezain akitua dago, narras, abaildua, baina hemen dago oraindik, ni bezala. Hau ez da eraso bat: hau sarraski bat da. Gerra film baten bukaera ematen du. Dena suntsituta dago. Berrogeita hamar bat eraikin, lurrean hondoratuta. Bi edo hiru solairukoak gehienak. Eraso dioten auzo aldea, guztiz ezabatua. Ezin dut sinetsi zer dudan begi aurrean. Eraikinak bata bestearen gainean, lokartu eta ziplo erori balira bezala, ondoko eraikina arrastaka eramanez, biek bat egiteraino. Desagertuak dira Jabalia famatu duten kalexka eta karkabak. Den-dena leku bat bera da. Sinada esaten diogun auzoa. Inguru honetan jarri ziren bizitzen, hain zuzen, 1948an Deir Sinad herritik ihesi babes bila etorritakoak. Gazaren goiko aldean dago, edo zegoen, mugatik iparraldera. Erez-ko kontrolgunetik ateratzeko zortea duten gazatar bakanentzat, gurutzatu eta ezkerretara dagoen lehen herria da. Joan Gazako egunerokoa-ren hasierara Sinada ia osoa birrinduta dago. Ondo baino hobeto ezagutzen dut ingurua. Ezaguna zait eraikin bakoitza, eta ezagun, orobat, han bizi den familia bakoitza. Badakit nor ezkondu den norekin, eta zenbat seme-alaba dituzten. Badakit haien liskarren berri, nire familiarenak balira bezala. Hauxe da nire auzoa. Hemen jaio eta hemen hazi nintzen. Orain galdu diren kalexketako askotan ibili nintzen haurtzaroko unerik garrantzitsuenetan. Dozenaka istorio konta ditzaket kale bakoitzaz. Buruan berriz marraztu ditzaket kale txiki horiek, baten eta bestearen mugak markatu, eraikinak berriz marraztu. Emadazue arkitekto bat eta mila milioi dolar, eta lehengo moduan altxatuko dut, hutsetik. «Hau ez da eraso bat: hau sarraski bat da. Gerra film baten bukaera ematen du. Dena suntsituta dago. Berrogeita hamar bat eraikin, lurrean hondoratuta. Bi edo hiru solairukoak gehienak» Auzo bat ez da eraikin eta kale multzo hutsa: han bizi izan diren guztien oroitzapenez egina da, denborarekin osatu dituzten harremanez egina. Ez da zure jaiolekua bakarrik: auzoaren historiak bat egiten du zurearekin. Zure parte bat da auzoa, eta haren parte zara zu. Auzoari buruz zerbait kontatzen dudan aldiro, horra hor galdera: nolatan dakizu hori? Eta nik beti erantzun bera: nire auzoa da eta. Ni jaio aurreko zerbait izan liteke, edo Nakbaren aurrekoa; zenbaitetan, ez dakit istorio horien berri nola dakidan ere. Azalpen bakarra dut horretarako: hemengoa naiz. Azkenean, jakin dut Yasser bizirik dagoela, eta, zorionez, erasotako ingurutik oso gertu ez. Gure aitaren etxetik hurbileko kalexkan zebilela, harriak gainera erortzen hasi zaizkio. Burua eskuekin babestu behar izan du, horko kale nagusira lasterka zihoala. Jende guztiak alde berera jo du, hegazkinek bederatzi misil bota bitartean bata bestearen segidan, bizkor. Suzko uztai bat osatu dute inguru guztian. Hamar minutu pasatutakoan konturatu da jendea non jo duten zehazki, keak eta hutsak estalita baitzegoen dena. Inork tutik ere ezin ikusi. Jendea herio bizian ibili da hauts tartean, ihes egin nahian erortzen zitzaizkion ezpal eta hormigoi pusketatik. Bi ordu pasatu ditut salbamendu lanetan, bizirik ateratakoen bila, eta gorpuak jasotzen. Bakoitzak bere partea egiten du. Talde jakin batekin nabil hondakin tartean, harri pusketak urratuz. Auzoko lagun bat, Raed, bizirik atera da familiaren etxearen kontrako erasotik, baina bere senideen bila dabil orain. Eskuarekin seinalatu du familia non zegoen, bere ustez behintzat, erasoa izan denean. “Normalean, bi gela hauetako batean eserita egon ohi dira”, azaldu dit, hormigoi pila bat seinalatuta, lehengo bi gelak hor daudelakoan. Harriak eta hormigoi puskak ateratzen hasi gara, esku hutsez. Azpian liburuak aurkitu ditugu, liburu asko. Raedek esan du: “Bai, hemen da. Hau egongela da. Aitarenak dira”. Une batez, ezin eutsi eta izenburuak irakurtzen hasi naiz. Bat-batean, ilea ukitu dugu. Oso kontuz ibili behar dugu, emakume baten burua dirudi eta. Hamar minutu eman ditugu buruaren inguruko hondakinak urratuz, azpiko harria eta hondarra kenduz; azkenean, modua izan dugu burua eta soina ateratzeko. Manta batean bildu, eta gorpuaren gainerako zatien bila hasi gara. Handik ordubetera, zatitxo batzuk besterik ez dugu aurkitu. Beso baten parte bat. Hatz batzuk. Ornoetako disko batzuk eta zangoak. Mundu surrealista bat da. Norbaitek pala bat ekarri dit, eta aztarrika nabil gorpu gehiagoren bila. Raed seguru dago hor azpian daudela gainerakoak. Gazte bat garrasika hasi da, izututako norbaiti aditu diola-eta, berarengandik metro batzuk ekialdera. Norbaitek «ixxxxxxo» oihukatu du, isiltasuna inposatu nahian, ea zerbait entzuten dugun. Bai, badabil norbait gure munduarekin mintzatu nahian. Behealde horretan zehatz-mehatz nondik datorren soinu hori: horratx gure lana orain. Defentsa Zibileko gizonak iritsi dira, eta berehalaxe eskatu diegu oxigenoa sartzeko hondakinetan zabaldu dugun zulotik. Handik ordubetera, gaztea ateratzea lortu, eta ospitalera eraman dute. Gaua da jada, eta guztiz akituta nago, eskuak beltz-beltzak, eta arropa guztia zikin-zikina. Nekez noa oinez nire familiaren etxera; aurpegia garbitu, eta arropa ere garbitzen saiatu naiz, lehendik erabilitako urez. Izerditan blai nago, eta kutsatua sentitzen naiz nolabait. Etxeko teilatura igo naiz, aire freskoa arnastu nahian. Ezin dut eraman. Teilatuan etzan naiz zeruari begira, milaka galdera buruan, erantzunik jasotzeko esperantzarik gabe. «Adhamek bi lehengusu galdu ditu. Haren seme zaharrena mirariz salbatu da. Harekin hitz egiten saiatu da, baina mutila ez da gai oraintxe horretaz hitz egiteko. Trauma handiegia. Egia esateko, denok dugu trauma» Lo egiteko premia dut, baina badakit ezingo naizela lokartu, eta kalera atera naiz berriz, erasoa jo dutenean inguruan zebilen jendeak zer dioen jakiteko. Akaso ni ere akabatuko ninduten han ibili banintz paseoan, ia arratsaldero egiten dudan bezala. Zorionez, prentsaren eraikinean nengoen. Hanna lasai dago orain, Yasserrekin hitz egin ondoren, nahiz eta ikusi berri zituen izugarrikeriez aritu diren. Farajen etxera itzultzean, eseri eta isil-isilik geratu gara, ezin sinetsirik zer ikusi berri dugun. Barrenak esaten digu gure inguruko guztiak akabatuko dituztela gerra bukatzerako. Gutako inork ez du bizirik iraungo. Hiru orduz, hizketan aritu gara: guk dakigula nor hil diren esan, haien izenak aipatu, aspaldiko oroitzapenak berritu, eta halaxe. Hitz egin bitartean, bat-batean gogora etorri zaizkigu azkenaldian ikusi gabeko lagunak, eta pentsakor geratu gara, bizirik ote dauden. Adhamek bi lehengusu galdu ditu. Haren seme zaharrena mirariz salbatu da. Harekin hitz egiten saiatu da, baina mutila ez da gai oraintxe horretaz hitz egiteko. Trauma handiegia. Egia esateko, denok dugu trauma. Goizean goiz iritsi naiz prentsaren eraikinera. Bilal eta Abu Saad kanpoan eserita daude, eguzkiaz gozatu nahian. Abu Saadek atzerriko pasaportea du, eta baimena eman diote gaur Rafahko pasabidetik ateratzeko. Egiptoarren zerrendan ageri da haren izena. Zain dago familiakoek maletak noiz egingo: hegoaldera joatekoak dira. Poza hartu dugu harengatik. Saaden anaiak Ukrainako pasaportea du, eta esan diote ateratzen utziko diotela baldin eta zuzenean Moldaviara joaten bada. Hura ere esperoan dago, noiz deituko dioten bidegurutzera joateko. Gerratik gerrara. Gazatik Kievera. Autoak alde egin du Corniche kaletik, leihoan bandera zuri bat zintzilik. Bilal eta biok, beste inor ez dago prentsaren eraikinaren aurrean eserita. Inor ez dabil Xahadda kalean, nahiz eta jendez beterik egoten den normalean. Zakur bat baino ez, zaunka, beldurturik, nolabaiteko konpainia egin nahian. Honela esan diot Bilali: «Nire falta sumatzen dut. Atefen falta sumatzen dut. Ni neu izatearen falta sumatzen dut». Atef Abu Saif Palestinako Aginte Nazionaleko Kultura ministroa eta idazlea da. Urriaren 7an Gazan zen, eta han gelditzea erabaki zuen Israelen erasoa hasi zenean. Bertatik idazten ari den egunerokoa BERRIAren esku jarri du, eta egunez egun argitaratuko da.

Urteak dira CAFen Beasaingo (Gipuzkoa) lantegiko altzairutegia itxi zutela. 2017an saldu zioten makineria Marokoko Soma Steel altzairutegiari, bi milioi euroren truke. 2016an itxi zuen altzairutegia, «kostu handiengatik». Bada, LABek atzo arratsaldean iragarri moduan, enpresaren zuzendaritzak 9 milioi euro inbertituko ditu, probetarako pabiloi bat eraikitzeko. Sindikatuak adierazi moduan, CAFen Beasaingo, Irungo eta Madrilgo enpresa batzordeek egin zioten eskaria zuzendaritzari, hitzarmenaren negoziazio bilera batean. Bai LAB eta bai ELA sindikatuak pozarren dira inbertsio iragarpenagatik, eta biek ala biek adierazi dute urteetan aldarrikatu dutela orube horretan inbertitzeko beharra zegoela. Atzo egin zuten negoziazio bileraren ostean, astelehenean berriro elkartuko dira sindikatuak eta enpresako zuzendaritza, ituna sinatzeko urratsak egiteko. Bost bideko gunea Sindikatuek adierazi moduan, probetarako gune berriak trenentzako bost bide izango ditu, eta bakoitza 135 metroko luze izango da. Eskaera zorro handia du CAFek, eta, pabiloi berri horrekin, azkartu egin nahi dituzte produktuak hasieratik bukaerara egiteko epeak.

Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeei buruzko azken inkesta argitaratu du, eta, horren arabera, EAJ izango litzateke bozen irabazlea, 29 hautetsi lortuta: bi legebiltzarkide galduko lituzke 2020ko emaitzekin alderatuta, bat Gipuzkoan eta beste bat Araban. EAJk PSE-EErekin duen ituna berrituz gero, koalizio gobernua ez litzateke arriskuan egongo: izan ere, inkestaren arabera, PSE-EEk 11 hautetsi lortuko lituzke, orain baino bat gehiago, eta bien artean 41 legebiltzarkide izango lituzkete, orain baino bat gutxiago, baina gehiengo osoaren langa ezartzen duen kopurua (38) aise gaindituz. EH Bildu oposizioko lehen indarra izango litzateke, 25 hautetsirekin: orain baino lau gehiago. Gipuzkoan bederatzi eserleku lortuko lituzke, orain baino bi gehiago, eta herrialde horretan lehenengo indarra izango litzateke, botoen %38,6 lortuta. Araban eta Bizkaian ere legebiltzarkide bana irabaziko luke koalizioak. Inkestaren arabera, PSE-EEk irabaziko lukeen hautetsia Araban lortuko luke, eta lautik bostera pasatu. Elkarrekin Podemos eta Sumarren arteko koalizioak galera handia izango duela aurreikusten da inkestan, EP-IUk gaur egun dituen emaitzekin alderatuta: orain dituen sei legebiltzarkideetatik erdiak galduko lituzke. PPk zazpi hautetsi lortuko lituzke, orain baino bat gehiago, eta Voxek duen hautetsi bakarra galduko luke; beraz, ez luke ordezkaritzarik izango Eusko Legebiltzarrean.

Mobilizazio eta aldarri eguna izan zen atzokoa Hego Euskal Herrian: lehen aldiz greba feminista orokorra egin zuten, zaintza eskubide kolektiboaren alde, eta milaka lagun batu ziren protestetara hiri eta herri guztietan. Denon Bizitzak Erdigunean plataforma feministak agerraldia egin du gaur Gasteizen eta Iruñean, lehen balorazioa egiteko, eta berretsi du atzokoa «historikoa» izan zela: itxaropena dute mugarri bat izango dela zaintzaren aldeko aldarriak agenda politikoaren lehen lerrora eramateko. Horregatik, taldeak etorkizunean jarri nahi izan du arreta orain, eta atzoko manifestazioetako ekitaldi politikoetan egindako eskaera berretsi dute gaur: «Askotariko sektoreak ordezkatuko dituen eztabaida mahai bat eratzea» galdegin diete Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari, «herri akordioaz eta aurrera begirako urratsei buruz hitz egiteko». Zorion eta esker on mezuekin abiatu dituzte agerraldiak, bai talde feministentzat, bai grebara batutako eragile sozial eta sindikalentzat: «Beste behin ere, kaleak hartzeko, proposamen integralak egiteko eta antolatzeko dugun gaitasuna erakutsi dugu». Halere, mugimenduko kideek argi dute atzokoa hasiera baino ez dela izan: «Orain, herriz herri sortutako su txikiak piztuta mantentzea dagokigu». Adierazi dute atzo bezala hemendik aurrera ere lanean jarraituko dutela zaintza eskubide kolektiboaren eta zaintza sistema publikoaren alde. Horretarako, mobilizazio berriak antolatzen jarraituko dute: «Badugu zer asmatu, zer irabazi, zer sortu eta zer mantendu». Eta etorkizunera begirako lanaren lehen pausoetako bat segituan egin dute: agiri bana helaraziko diete Eusko Jaurlaritzako eta Nafarroako Gobernuko lehendakariei, sektore arteko mahai bat sustatzea galdegiteko, eta horren nondik norakoez hitz egiteko bilera bat eskatzeko. Hain justu, bi gobernuen egoitzen aurrean egin dituzte gaurko agerraldiak, eskaerok erregistratzeko; prozesuan eragileen batera landutako herri akordioa ere helarazi diete. Erantzun handia Mobilizazio oso jendetsuak izan ziren atzokoak, baina mugimendu feministako kideek greba egunaren aurreko asteetan eta hilabeteetan ibilitako bidea ere nabarmendu dute. Izan ere, eguna ez ezik, prozesua ere «historikotzat» jo dute. «Askotariko lanek elkartu gaituzte: asanbladak sortu, aliantza berriak josi, zaintza eskubide kolektiboa sozializatu…», adierazi dute. «Amaigabea da zerrenda». [articles:2117226] Baina antolaketa moduetan ez ezik, egiteko moduetan ere izan du berritasunik. Izan ere, duela gutxi arte ezezaguna zen greba orokor feministaren kontzeptua gizarteratzea eta «borroka molde berriak» plazaratzea lortu dute, eta, hala, grebaren «betiko iruditegia» iraultzea: «Greba egiteko bestelako moduak bilatzeko bideak asmatu ditugu. Zaintza eta etxeko langileen elkarteek forma berriak proposatu dituzte, egoteko moduak politizatuz». Zenbakiei begiratuta ere, adierazi dute ukaezina dela grebak erantzun eta babes zabala izan zuela. «Aipatzekoa da Euskal Herriko lan zentro gehien-gehienetara iritsi dela zaintza eredu hau eraldatzeko beharra», azpimarratu dute. Eta zenbakiak dira horren adibide: «1.500 langile batzorde baino gehiago batu dira, piketeak egin ziren eremu eta sektore askotan, eta industrialde ugari kolapsatuta egon ziren». Hezkuntzan ere erantzun «handia» izan zuen grebak. Mugimendu feministaren arabera, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako eskola publikoetan, haur eskoletan eta ikastoletan, %70-75 ingurukoa; eta Nafarroako ikastoletan, %90etik gorakoa. Garraio publikoak emandako babesa ere nabarmendu dute, Euskotrenek eta Bilboko Metroak zerbitzu minimoak baino ez baitzituzten eskaini. Komunikabideei dagokienez, EITB taldean zabala izan da grebaren erantzuna. Horretaz gain, BERRIA, Argia astekaria, Gara, Hamaika telebista, Hala Bedi Irratia, Pikara Magazine eta eskualdeetako Hitza-k ere grebari batu zitzaizkien. Hutsuneak eta salaketak Izan ziren «hutsuneak», baina mugimendu feministak bazuen horien berri. Greba prestatzen hasi zirenetik bai baitzekiten zailtasunak izango zituztela sektore jakin batzuetako langileak deialdira batzeko. «Jakitun geunden zaintza langile askok ezin izango zutela egun osoko lanuzterik egin, greba egiteko eskubidea urratzen zaielako», gaitzetsi dute. Bereziki deitoratu dute zahar etxeetan eta eguneko zentroetan gutxieneko zerbitzu «neurrigabeek» eguna «baldintzatu» izana, baina, hala ere, beharginen erantzuna txalotu zuten: «Greba egin zezaketenen %90ek baino gehiagok egin zuten». Atzoko protestetan antzeman zen hori; Iruñeko Erruki Etxea zahar etxean, adibidez, hala mintzatu ziren bertako langileak: «Erruki Etxea ez da zahar etxe normal bat, makroegoitza bat baizik, Nafarroako handiena. 480 egoiliar ditu, eta 272 langile ari gara hor lanean. Badakizue zenbatek egin ahal izan dugun greba? Zazpik». Osakidetzako eta Osasunbideko langileak ere ez dituzte ahaztu: haiei ere lanuzterako eskubidea «ukatu» zieten, eta greba babesteko bestelako moduak bilatu behar izan zituzten: pankartak, sare sozialen bidezko zabalpena eta babes adierazpenak, besoko laranja… Bestalde, feministek gogora ekarri dute gizonak interpelatzea eta haien parte hartzea sustatzea zela grebaren «beste erronketako bat». «Gizon batzuek gaiaren gaineko ardura hartu dute, eta asanbladetan eta kalean zegokien posizioan aritu dira», nabarmendu dute. Hala ere, beste askok ez zuten hala egin, eta atzo zabaldutako mezu bera helarazi nahi izan diete: «Hartu dagokizuen ardura!». Urkullu: «Denok izan behar dugu zaintzaile» Bestalde, «lidergo publikoan oinarritutako zaintza eredu publiko eta komunitarioa» defendatu du gaur Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak Eusko Legebiltzarrean. Grebaren biharamunean gaiaz galdetu dio Isa Gonzalez Elkarrekin Podemos-IUko legebiltzarkideak, kontrol saioan; erakundeek «pribatizazioan sakontzea» deitoratu du, eta gobernuari eskatu dio «kalearen aldarriari» erreparatzeko. Urkulluk erantzun dio «kezka» dutela zaintzaileen baldintzekin, eta ikusten dutela egungo eredua gainditzeko premia: «Denok ikasi behar dugu zaintzaile izaten, ez bakarrik instituzioek». ELA sindikatuak ere gogora ekarri du grebaren «inpaktua»: «Albiste ona izan zen milaka lagun mobilizatzea». Gobernuak interpelatu izana ere txalotu du: «Gobernuek eta patronalek negozio gisa ulertzen dute zaintza».

Stop Kaleratzeakek salaketa jarri du Banco Santanderren aurka Jardunbide Egokien Kodea “urratzeagatik”.

Pello Rodriguezek hartuko du Iñigo Ucinen lekua Mondragon taldeko lehendakaritzan. Egun Mondragoneko lehendakariordea eta Ekipamendu-Ondasunen dibisioko zuzendari nagusia da. Lehendakari karguaz 2024ko abuztuaren 1etik aurrera izango da taldeko presidente, orduan hartuko baitu erretiroa Ucinek.