Enpresen hausnarketarako foroaren seigarren txostenaren aurkezpenean, industria sailburuak “Europa gehiago eta industria gehiago” eskatu du, eta gizarte zibilaren inplikazioa eskatu du.
Lanak ikusteko egin duen bisitan, Imanol Pradales lehendakariak esan du “Donostia aitzindaria izango” dela “lehen mailako hurbileko tren-sarea osatzen”.
Immigrazioaren inguruko hausnarketa egingo du Sortuk aurtengo Plaza Hutsa topagunean. Herrigintzan aritzen diren kideekin eta adituekin batera, ertz desberdinetatik aztertuko du kultur eta jatorri aniztasunak euskal nazioaren eraikuntzan izango duen tokia. Topaketa otsailaren 22an izango da, Andoainen (Gipuzkoa). «Datozen urteetan immigrazioaren fenomenoari eta horren ondoriozko jatorri eta kultur aniztasunari emango diogun erantzunak egingo gaitu herri gisa». Baieztapen hori abiapuntu hartuta, hausnarketa prozesu bati ekin zion Sortuk duela bizpahiru urte. Gogoeta horren ondorioak eta estrategia bildu dituzte Bidaide. Jatorri eta kultur aniztasuna euskal egitasmo nazionalaren eraikuntzan izeneko agirian. Horren bueltan arituko dira aurtengo Plaza Hutsean. Herrigintzan lanean ari diren ezkertiar independentisten urteroko topagunea da Plaza Hutsa. Aurtengoa otsailaren 22an izango da, Andoaingo Bastero kulturgunean. Xabier Iraola eta Oihana San Vicente Sorturen Nazio Idazkaritzako kideek azaldu dituzte topaketa horren nondik norakoak, gaur egin duten aurkezpenean. «Euskal Herrian ziklo politiko berria zabaltzen ari da», adierazi du Iraolak. Ziklo horretan, batetik, ezker independentismoa hazten eta errotzen ari da, eta, bestetik, jatorri eta kultur aniztasuna gero eta handiagoa da. Testuinguru horretan erabaki behar da euskal nazioaren etorkizuna nola eraiki. Ezker subiranistaren eta aniztasunaren goranzko joera horiek aukera gisa ikustearen aldekoa da Sortu. Horregatik erabaki dute immigrazioa izango dela otsailaren 22ko topagunearen ardatza. Gai nagusi hori bost ikuspuntutatik jorratuko dute: euskara, inklusioa, hezkuntza, sozioekonomia eta erreakzio autoritarioa. Solasaldi nagusiak zabalduko du aurtengo Plaza Hutsa, eta, bertan, Bidaide agiriaren mamia jarriko dute mahai gainean. Ondoren, bost solasaldi izango dira. «Kolonialismoak gure herrira etorri diren hainbat lagunen hizkuntzak zapaldu dituela kontuan hartuta, aliantzak eta elkar enpatiak nola landu jorratuko dugu» OIHANA SAN VICENTE Sorturen Nazio Idazkaritzako kidea Euskara, Euskal Herria eleaniztasun eta kulturaniztasunean solasaldia nabarmendu du Oihana San Vicentek: «Estaturik eta burujabetzarik gabeko herria eta hizkuntza zapaldua eta gutxitua dugun herria garen heinean, kultur aniztasunaren gaiari heltzea giltzarria da». Eguzki Urteaga soziologoa, Laura Penagos antzezle kolonbiarra eta Aize Otaño AEKko kidea arituko dira saio horretan. «Kolonialismoak gure herrira etorri diren hainbat lagunen hizkuntzak zapaldu dituela kontuan hartuta, aliantzak eta elkar enpatiak nola landu jorratuko dugu». Hizkuntza, hezkuntza formaletik at Hezkuntzari lotutako solasaldia ere azpimarratu dute. l’Aliança Educació 360 Kataluniako proiektuaren berri emango du Marta Domenech programaren koordinatzaileak. Hezkuntza formaletik harago, aisialdian katalana gazteen artean sustatzen duen programa da. Erreakzio autoritarioa eta arrazakeria solasaldia ere aipatzeko modukoa da; San Vicenteren hitzetan, «krisi anitzen garaian murgilduta gaudela, eskuina eta eskuin muturra ari direlako haien narratiba eta marko ideologikoa ezartzen, eta arrazismoa eta xenofobia zabaltzen ari da, baita ezkerreko mugimenduetan ere».
«Hau da hau marka! Ilara batean zain egon beharra, neure etxera sartu ahal izateko». Kexu da Jesus Martin, Noaingo Zabalegi Kontzejua kaleko bizilaguna (Nafarroa). Emaztearekin batera etxetik alde egin zuen astelehen iluntzean, gas eztanda baten ondorioz kale horretako etxebizitza bloke batek su hartu zuela eta. Ez da bakarra ilaran. Gaua kanpoan eman duten bizilagunetako askori ordua eman die Foruzaingoak, bezperan etxean utzitakoak hartu ahal izateko. «Funtsezko gauzak hartu, eta fuera», esan du txakurra lotuta daraman andre batek, etsipenez. Txakurra hasia da jendearen joan-etorriekin urduritzen, eta zaunka ari da. Poliziak alderik alde hesitu du kalea, eta arretaz zaintzen du nor sartzen den. Besapean karpeta bat daraman foruzain bat heldu da, eta, keinu batekin, hesia zeharkatzeko baimena eman die ilaran lehenak diren ama-alabei. Izen-deiturak karpetako paperetan egiaztatu eta gero, etxeraino lagundu ditu. Prozesu hori banan-banan errepikatuko du, kale kantoian pilatzen ari diren guztiekin. Gas isuri batek eragin zuen leherketa, eta horien ondorioz piztu zen sutea. 120 bat etxebizitza hustu behar izan zituzten, eta, orotara, 250 lagun inguru kanporatu zituzten etxetik. Orain, badirudi etxebizitza horietako bizilagunek ez dutela erraz izango haietara itzuli ahal izatea, eta prozesu hori zenbait egunez atzeratuko dela. Noaingo Udalak auzokideei jakinarazi dienez, teknikariek hoditeria osoa aztertu behar dute, istripuan ez baitzen isuri bakarra egon, eta leherketa bat baino gehiago izan baitzen. Gas hornidura etenda dago, eta, beraz, ez dago leherketa gehiago gertatzeko arriskurik, baina hoditeria osoa aztertzeko beharrak atzeratu egingo du bizilagunak etxera itzultzeko aukera. Oraindik ez dakite egoerak noiz arte iraungo duen, baina, antza denez, teknikariek Madrildik etorri behar dute, eta egun batzuk beharko dituzte azterketa osoa egiteko. «Gehienok gurasoen etxean eman dugu gaua», esplikatu du Leire Tirapuk. Hura da hurrengoa ilaran. Ahotsa urratua du, bezperako tentsioagatik, eta oraindik orain, «izua barruan sartuta» duela dio. «Etxean nengoen, leherketa gertatu zenean», kontatu du: «Eztanda moduko bat entzun nuen eta leihoak dardarka hasi ziren. Pentsatu nuen auto istripu bat izan zela, baina ez nuenez ezer ikusten, ez nintzen larritu. Pixkanaka, jendea hasi zen kalean pilatzen, eta orduan ikusi nuen ke zutabea». «Ez dakigu ezer, hemen inork ez digu ezer esaten», gehitu du Kaiet Ribera gazteak. Aitona-amonen etxean emanen ditu datozen egunak, eta eskolako liburuen bila itzuli da: «Niretzat, hori da funtsezkoena orain, azterketetarako ikasi behar baitut». Birrindutako etxebizitzetatik metro gutxira bizi da Ribera, gurasoekin batera, eta indar handiz sumatu zuen leherketa: «Nire logelan nengoen, ikasten, eztanda entzun nuenean. Bonba bat zirudien», gogoratu du. Sua ikusi zuen kalean beheragoko etxebizitzetan, eta larritu egin zen: «Denbora asko eman genuen etxean, zer egin jakin gabe, eta, bizilagunak ihesean ikusi genituenez, guk ere alde egin genuen». Kaosa kudeatu nahian Lehenengo leherketa 15:35ean gertatu zen. Leherketaren ondoren, bertako bizilagunak kalera atera ziren: beren kabuz batzuk, eta behartuta beste asko. Geroago, ordea, etxera sartzen utzi zieten, premiazko gauzak hartu ahal izateko, gaua etxetik kanpo pasatu behar baitzuten, bai segurtasun arrazoiengatik, bai hotzagatik, ezin baitzuten berogailurik piztu. Bizilagunak etxera bueltatu zirenean, lehen leherketa gertatu eta bi ordu eta erdira, bigarren leherketa gertatu zen. Agintariek eta teknikariek ez dute azalpenik eman bi leherketen artean zer gertatu zen esplikatzeko: zeinek eta zergatik utzi zien bizilagunei etxera sartzen lehen leherketa gertatu eta gero. Oraingoz, Guardia Zibila ari da gertatutakoa ikertzen, eta txosten bat egingo du leherketen jatorria azaltzeko. «Hori ez da ordu gutxian egiteko moduko lana izango», azaldu dute. Guardia Zibilaren sute eta leherketa «ez-terroristen» taldea ari da ikerketaz arduratzen. Logroñotik (Errioxa, Espainia) joan dira Noainera. Leherketak non eta nola izan ziren zehaztuko dute. Udaltzainek, berriz, berretsi dute kaltetutako kaleak moztuta daudela, eta hala egongo direla ikerketak irauten duen bitartean, zuhurtziaz jokatzeko eta arriskuak saihesteko. Informaziorik eza kritikatu dute Zabalegi Kontzejua kaleko bizilagunek. «Hona ez zen inor etorri gu ebakuatzera», kritikatu du Jesus Martinek: «Eztandaren aldameneko etxeetan agian bai, baina metro batzuk gorago bizi garenoi ez ziguten ezer esan. Jendea bere kabuz hasi zen alde egiten, beldur zelako, baina inork ez zigun arriskuaz ohartarazi. Kaleko bizilagunok badugu Whatsapp talde bat, eta hor, jendea hasi zen esaten bazihoala». Hasieran, herriko gizarte zentroan elkartu zituzten bizilagunak. «Galdetu ziguten ea gaua pasatzeko tokirik genuen, eta seniderik ez zutenak hoteletara bidali zituzten», azaldu du. Anabasa horren erdian, baina, Noaingo Udalak «nahiko ongi» jardun duela uste du Martinek: «Oso zaila da kaos hau kudeatzea». Ikerketaren zain Amparo Lopez Barne Kontseilariak ez zu zehaztasunik eman, gertatutakoa ikertzen ari baitira. Uste du ikerketak argitu behar dituela gas isuriaren eta leherketen arrazoiak eta erantzukizunak. «Errespetuz jokatu behar da, kalteak handiak direlako eta pertsona batzuk ospitalean daudelako», esan du Noainen bertan. «Guk dakigula, inork ez zekien hiltzeko arriskurik zegoenik», zehaztu du, bizilagunei etxera sartzen uzteko erabakiari buruz. «Jakin izan balute, ez zieten etxera bueltatzen utziko». Gas isuria eta lehen leherketa gertatu eta gero, teknikariak joan ziren bertara, eta gasa moztu. «Berez, ez zegoen arriskurik». Zauritutako bi pertsona gas enpresako teknikariak dira. «Gertakari arraroa da», Sebastian Marco Noaingo alkatearen arabera. Onartu du, hala ere, «hutsegitea» izan zela bizilagunei etxera sartzen uztea. Alkateak esan du leherketek kalte egindako etxeak «suntsituta» daudela eta segurtasuna dela lehentasuna, bizilagunak etxera itzuli ahal izan daitezen ahalik eta azkarrena. Zaurituak Orotara, bederatzi lagun zauritu ziren istripuan. Horietatik zazpi Nafarroako Ospitale Unibertsitariora eraman zituzten, eta beste biak Noaingo osasun etxean artatu zituzten. Erietxera eraman zituzten zazpi lagunetatik sei han daude oraindik. Bi zauritu zainketa intentsiboetako unitatean daude: 22 urteko gizonezko bat eta 13 urteko neska bat. Hala ere, agintariek adierazi dutenez, heriotza arriskurik ez dute. Lehertutako etxeen hondakinak kalea eta autobia bereizten dituzten pinuetaraino iritsi ziren. Kristalak, adreiluak eta pertsiana zatiak. Etxeen hondakinek azpian hartu zituzten autoak. Beste aldean, lehertutako etxeek eraikin bat dute aurrean, haien berdin-berdina. Hondakinetako batzuk eraikin horren gainetik pasatu ziren, eta gaur hondakinen arrastoak ikus daitezke teilatuaren gainean. 120 etxetako 250 bizilagun inguru daude etxetik kanpo. Senide eta lagunen etxeetan edo inguruko hoteletan pasatu dute gaua.
Andeatzeak eta bortizkeria egozten zizkieten bost gazteei bere erabakia eman die Baionako Auzitegiak: bostetatik biri hamabost hilabeteko kartzela zigorra, gibelapenarekin —bost urteko epean beste zigorrik jaso ezean ez dute bete beharrik izanen—. Horiek biek eta beste batek frantses hiritartasuneko ikastaroa ere egin beharko dute, eta manifestaldietan parte hartzea debekatu diete hiru urtez —Pirinio Atlantikoetako departamenduko eremurako balio du debekuak—. Azken biei interes orokorrekotzat jotako lanak egiteko zigorra ezarri diete, 140 orenez. [articles:2132080] Horrez gain, isunak ere ordaindu beharko dituzte: gibelapenezko kartzela zigorra dutenek, 500 euroko isuna; interes orokorreko lan orenak dituztenek, 1.000 euroko isuna, 500 euroko gibelapenarekin; eta bosgarrenak, 25 euroko isuna 68 egunez, egunero, kartzela saihesteko —1.700 euro dira orotara—. Hamar egun dituzte erabakiari helegitea jartzeko, baina oraino ez dute erabaki zer eginen duten. Elkarretaratzera deitu dute gaurko erabakien salatzeko, Baionako Herriko Etxe aitzinean, 19:00etan. «Ez gaituzte entzun» Auzipetuek eta abokatuek ez zuten hainbesteko zigorrik espero. Gabi Aizpurua auzipetuaren ustez, defentsak aurkeztu zituen «agiri eta frogak hor ez balira bezala» hartu dituzte erabakiak; Ilazki Ortego abokatuak bat egin du adierazpen horrekin: «Badira kondena batzuk ezin direnak ulertu: manifestaldi batean parte hartzeagatik kondenatu dute bat, eta justifikatua genuen ez zegoela hor, lanean zegoela. Ez gaituzte entzun». Gainera, egotzi zizkieten egitateetarik batzuez hobengabetu dituzte, defentsak auzi denboran aurkeztu zituen zenbait elementuri jarraikiz. Beraz, Ortegori ezin azaldua zaio «prokuradoreak hasieran eskatu zuen zigorra hala ere ezarri izana» [hamabost hilabeteko kartzela zigorra gibelapenarekin]. Oroitarazteko, hiru egitatek osatzen zuten akusazioa. Lehena, 2022ko uztailaren 14an Donibane Lohizunen (Lapurdi) izandako manifestazioa. U-14 kolektiboak manifestazioa antolatu zuen, eta burua estalia zuten zenbait pertsonak pinturaz betetako arrautzak bota zituzten zenbait higiezin agentziaren kontra. Bigarrena 2023ko martxoaren 23an erretreten erreformaren kontra Baionan egin zen manifestazioari dagokio. Gertatu ziren istiluetan parte hartu eta segurtasun agente bat baino gehiago zauritzea leporatzen diete. Hirugarrena 2023ko uztailaren 12an Hendaiako tren turistikoaren kontra margoketa bat egitea da, eta gidaria lurrera erorarazi eta zauritu izana —auzipetuetako bat akusazio horretatik kanpo utzi zuten—. Aizpuruak salatu du «nahiz eta esperantza handirik ez ukan, hamabost hilabeteko kartzela zigorra pisua» iruditzen zaiela. Eta gehitu: «Mehatxu eta zigor guztien aitzinean, igo eta aitzina segituko du herriaren borrokak».
Eusko Jaurlaritzak, Espainiako Gobernuak bezala, Sidenorreko presidenteak ordezkatzen duen sustraitzearen aldeko apustua egin du. “Jose Antonio Jainagarena da gaur egun sustraitzearen aukera. Gure konplizitatea du. Bi gobernuak batera gaude”, berretsi du.
Realak modu ezin hobean ekin dio urteari. Aurrena, Ponferradina kanporatu zuen Kopan, eta gaur, ligan, 1-0 irabazi dio Vila-reali. Ez du aparteko partida jokatu talde txuri-urdinak. Argitasuna eta abiadura faltatu izan zaizkio une batzuetan erasoan. Baina atzean sendo egon da beste behin, eta Kubok 51. minutuan sartutako gol eder bati esker lortu du garaipena. Bi areatan eraginkorragoa izan da, eta egun horrek agintzen du futbolean. Hala, 28 punturekin,zazpigarren tokian jarri da sailkapenean, eta Europako postuetatik bi puntura dago, 30 baitituzte Vila-realek berak eta Mallorcak. Hala, bete betean dago borroka horretan. Zubeldia zigortuta zegoen gaurko neurketarako, eta ikusteke zegoen nor arituko zen Aguerdekin batera erdiko atzelari postuan. Elustondo edo Pacheco ziren hautagaiak, eta lehenengoaren alde egin du Imanolek. Presio on bati esker, Realak hobeto ekin dio norgehiagokari, eta pare bat aldiz gerturatu da Luiz Juniorren atera lehen minutu horietan. Ondo mugitu da taldea, eta jokoaren ekimena izan du. Braisek izan du lehen aukera, 3. minutuan. Haren erremate onak, ordea, Vila-realen atzelari batean jo du. Hasieratik eskuin hegaletik saiatu da min egiten talde txuri-urdina, Kuboren bidez. Txinpartarekin aritu da japoniarra neurketa osoan, eta hura izan etengabe saiatu dela Vila-realen atzealdean zuloak topatzen. Baina minutuak aurrera doan ahala, neurketaren norabidea aldatzen joan da. Zelai erdian Baenak eta batez Parejok hartu dute jokoaren ekimena, eta norgehiagokaren erritmoa moteldu dute. Erosoago zegoen horrela Vila-real. Reala kutsatu du, eta pixkanaka hasieran izan duen bizitasun hori galtzen joan da. Joko zuzena egin beharrean, jokalariek gehiago begiratu duten horizontalean bertikalean baino. Kubo izan da aurrera begiratu duen gutxienekoa. Vila-realek bi aukera izan ditu. Lehena 21. minutuan izan da. Parejok pase ona eman dio Gueyeri. Hark baloia eman dio Barryri, eta aurrelaria Remiroren aurrean geratu da buruz buru. Elustondok enbarazu egin dio apur bat, eta horri esker ez du ondo errematatu. Bigarren abagunea Kanwalak izan du, 33. minutuan. Punpa laster errematatu du korner batean izandako aldaratzea, eta Zubimendik atera du baloia. Realak izan du, dena den, lehen zati horretako aukera argiena, eta hurrengo jokaldian iritsi da. Vila-realeko atzelariek motz utzi dute aldaratze bat, eta Sucicen errematea zutoinera joan da. Azken minutu horietan Realak zertxobait gehiago asmatu du presioan, baina aparteko aukerarik sortu gabe erasoan. Hala, hasi bezala amaitu da lehen zatia: 0-0. Kuboren gola Partida Vila-realek nahi zuen tokian zegoen. Realak beste abiadura bat eman behar zion jokoari, Marcelino Garcia Toralen taldeari min egiteko. Lehen zatia bezala, bigarrena bizi hasi da, eta 51. minutuan Realak gola sartu du. Oiartzabali iritsi zaio baloia, eta luze jo du. Pase bat baino alderatze bat zirudien. Baina kapitainak asmo bat zuen. Izan ere, baloia Kuboru iritsi zaio. Japoniarrak buruz burukoa irabazi dio Parejori, eta keinu tekniko bikain bati eske Femeniari hanka artetik pasatu dio baloia. Aurrez aurrez geratu da atezainaren aurrean, eta oinaren barnealdearekin baloia modu ikusgarrian joaz, sareetara bidali du. Zoramena iritsi da Anoetako harmailetara. 1-0ekoarekin Vila-realek arriskatu beharra zuen, eta Marcelinok Gerard Moreno zelairatu du, Realaren amesgaiztoetako bat. Imanolen jokalariek baloia izateko momentua zen, eta zuen abantaila kudeatzeko. Baina erasoan trinko jokatu du, argitasun gutxirekin. Partida joan-etorrikoa bihurtu da. Horrek Vila-reali egiten zion mesede, gauzak pasatzea behar baitzuen. Hala, bisitariek pare bat aukera on izan dituzte. Garbiena Gerard Morenok. Bakarrik errematatu du arean, eta haren baloi gurutzatuari ondo erantzun dio Remirok. Dena den, Realak ondo eutsi dio. Beste behin erakutsi du denboraldi honetan hobeto ari dela defentsan erasoan baino gehiago. Horren seinale, gaur 11.aldiz utzi du atea hutsean ligan. 19 partidatan 13 gol baino ez ditu jaso. Minutuak aurrera joan ahala, dena den, bisitariak gutxiago gerturatu dira txuri-urdinen atera. Reala, berriz, kontraerasoen bidez saiatu da min egiten, bisitariek arriskatu beharra zutelako. Hala iritsi da Oskarssonen aukera argi bat. Baina bigun errematatu du islandiarrak. Emaitza ez da aldatu. Reala-Vila-real Reala: Remiro; Aranburu, Aritz (Pacheco, 73. min.), Aguerd, Aihen; Zubimendi, Sucic, Brais Mendez (Olasagasti, 73. min.); Kubo (Marin, 82. min.), Oiartzabal (Oskarsson, 82. min.) eta Sergio Gomez (Barrenetxea, 62. min.). Villa-real: Luiz Junior; Femenía, Foyth, Kambwala, Cardona; Suarez (Cabanes,61. min.), Parejo, Comesaña (Gerad Moreno, 61. min.), Gueye; Barry eta Baena. Gola: 1-0.Kubok (51. min.);