Foru Aldundiak maiatzaren 22rako baimen berezia eman die Bizkaiko taxilariei, batik bat Loiuko aireportura joateko asmoa duten jarraitzaile ingelesak modu ordenatu eta seguruan bidaiatu dezaten.

ELAk sei greba egun deitu ditu Gipuzkoako adinekoen egoitzetan, negoziazioaren “blokeoa” salatzeko. Sektoreko 5.000 langileri grebarekin bat egiteko deia egin die sindikatuak ekainaren 11, 12 eta 13an, eta uztailaren 9, 10 eta 11n.

Save the Childrenen txosten baten arabera, lana izatea ez da egonkortasunaren sinonimoa. Seme-alabak dituzten familiek, batez ere guraso bakarrekoek eta ugariek, lan-merkatu prekarioaren ondorioak sufritzen dituzte.

Erresuma Batuak, Frantziak eta Kanadak atzo abisatu zioten Israeli «neurriak» hartuko zituztela haren kontra, Gazarako erasoaldia geratu ezean. Aurrez, arratsaldean, Israelek iragarri zien Khan Yuniseko (Gaza, Palestina) herritarrei «inoiz ez bezalako eraso bat» egingo zutela, eta alferrekoak izan ziren hiru potentzia horien ohartarazpenak. Gaur goizaldean mehatxua bete du Israelek: bonbardaketek beste 73 lagun hil dituzte Gazan, iturri ofizialen arabera. Londresek Tel Aviven aurka egin du jada: David Lammy Erresuma Batuko Atzerri ministroak iragarri du bertan behera utziko dituela Israelekin merkataritza akordio bat lortzeko negoziazioak; haren esanetan, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroaren gobernuaren «ekintzek eragin dute» Erresuma Batuaren esku hartzea: «[Israelgo armadaren erasoak] ezin dira justifikatu, zeharo neurrigabeak dira, baita guztiz kaltegarriak ere». Bestalde, Atzerri Ministerioak jakinarazi du Ekialde Hurbilerako Estatu idazkari britainiarrak biltzera deitu duela Tel Avivek Londresen duen enbaxadorea, eta Gazako zerrendaren kontrako eraso «neurrigabeak» eta laguntza humanitarioaren blokeo «krudela» azalduko dizkiola. Israelgo Atzerri Ministerioak ohar bat kaleratu du, eta hartan leporatu dio Erresuma batuari «Israelen kontra obsesionatuta» egotea: «Kontu politikoengatik Erresuma Batuko Gobernua prest baldin badago bere ekonomiari kalte egiteko, berak nahi duelako dago prest». Gainera, adierazi du Londres ez zela ari merkataritza akordiorako elkarrizketak «bultzatzen». EB Europako Batasuneko Atzerri ministroak Bruselan bildu dira gaur, eta hamazazpi herrialdek eskatu dute EBk Israelekin duen lankidetza akordioa berrikusteko, aztertzeko ea Israelek giza eskubideei buruzko artikulu bat betetzen duenetz. Kaja Kallas Europako Batasuneko diplomaziaburuaren hitzetan, herrialdeen «gehiengo indartsu» batek eskatu du hori: «Presio egitea beharrezkoa da egoera aldatzeko». Gaurko erasoetan, Israelek zerrenda iparraldean hil du jende gehien. Gazako eremu horretan egindako bi bonbardaketetan 22 lagun hil ditu, Gazako Osasun Ministerioak jakinarazi duenez. Eraso horiek etxebizitza bat eta barne desplazatuentzako aterpe bihurtutako eskola bat izan dituzte jomugan. Bestalde, zerrenda erdian egin dituzten bi erasoetako batean hamahiru lagun hil dira, eta bestean hamabost. Deir al-Balah hirian eta Nuseirat errefuxiatu esparruan izan dira eraso horiek. Khan Yunisen zeuden herritarrei —horietako asko barne desplazatuak— hiritik alde egiteko agindu zien atzo Israelek. Bada, Tel Avivek gutxienez bi aldiz bonbardatu du hiri hori gaur gauean abiarazitako erasoan, eta hamar lagun hil ditu, osasun iturriek esan dutenez. Gainera, Israelek berriz egin du Khan Yunisen dagoen Al-Nasser ospitalearen aurka. Gaur, eraikinaren biltegia txikitu du armadak. Ospitale hori da zerrendan oraindik irekita dauden bakarretakoa. Ez da ustekabekoa erasoek zerrenda goitik behera suntsitu izana. Izan ere, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak atzo jakinarazi zuen «zerrendako eremu guztiak kontrolpean» hartuko zituztela. Laguntza, «tanta bat ozeanoan» Israelgo lehen ministroak gogor egin du bart Frantziaren, Erresuma Batuaren eta Kanadaren aurka. Netanyahuk hiru herrialde horiei leporatu die «Hamas saritzen» ibiltzea: «Israeli eskatzen diote eten dezala bere burua babestea helburu duen gerra bat, gure iraupenaren aurka egiten duten Hamaseko terroristak suntsitu beharrean. Eta estatu palestinar bat eskatzean, Londresko, Ottawako eta Parisko agintariak sari izugarri handia eskaintzen ari dira urriaren 7ko eraso genozidaren truke, eta indartu egiten dute halako erasoak gertatzeko aukera». Hala esan du gauerdian argitaratu duen ohar batean, eta ohartarazi du ez duela atzera egingo: «Israelek bere burua defendatzen jarraituko du bidezko bitartekoak erabiliz harik eta erabateko garaipena lortu arte». Mendebaldeko hiru herrialde horiek ohartarazpen bat egin zioten atzo Israeli, eta Netanyahuren hitzek mehatxu horri erantzuten diote. «Londresko, Ottawako eta Parisko agintariak sari izugarri handia eskaintzen ari dira Israelen aurkako urriaren 7ko eraso genozidaren truke, eta indartu egiten dute horrelako erasoak gertatzeko aukera» BENJAMIN NETANYAHU Israelgo lehen ministroa Frantziako presidente Emmanuel Macronek, Erresuma Batuko lehen ministro Keir Starmerrek eta Kanadako lehen ministro Mark Carneyk ohar bateratu bat kaleratu zuten. Hartan, Israeli eskatu zioten Gazaren aurkako erasoaldia eteteko. Hori egiten ez badu, neurriak hartzekoak dira, eta hiru agintariek nabarmendu zuten neurri horiek «pertsona jakin batzuen aurkakoak» izan zitezkeela. Bada, Erresuma Batuak gaur iragarri ditu lehen zigorrak bi erakunderen, kolonoen bi kokaleku ilegalen eta hiru lagunen kontra, Zisjordaniako palestinarren aurka «indarkeria babestea eta bultzatzea» eta horiek desplazatzera behartzea leporatuta. Macronek, Starmerrek eta Carneyk Tel Avivi eskatu zioten modua eman zezala zerrendan laguntza humanitarioa sartzeko. Israelek hiru hilabetez eten du laguntza humanitarioa, eta atzo berriz eman zuen baimena zerrendan sartzeko: bederatzi kamioi sartu ziren, eta beste 93 gaur. NBE Nazio Batuen Erakundeak, ordea, salatu du oraindik ez dutela laguntzarik banatu zerrendan. Hiru agintariek uste dute kamioi «gutxiegi» direla. Horrenbestez, Frantziak, Erresuma Batuak eta Kanadak Israeli ohartarazi zioten laguntza humanitarioa etetea «nazioarteko zuzenbidearen urraketa bat» izan daitekeela. Horren harira, Bezalel Smotrich Israelgo Finantza ministroak adierazi zuen atzo Gazako zibilek «pita ogi bat eta platerkada bat janari» jasoko dutela egunero; «hori da dena», gehitu zuen. Kaja Kallas EB Europako Batasuneko diplomaziaburuak Israelen jarrera kritikatu du gaur, eta salatu sartzen utzi duen laguntza zera dela, «ur tanta ozeanoan». Bruselan esan du hori, agerraldi batean. Haren arabera, Israeli dagokio laguntza humanitarioa «desblokeatzea». Are gehiago, NBEko koordinatzaile humanitario Tom Fletcherrek gaur sare sozialetan esan du datozen orduetan laguntza humanitarioa ez badute areagotzen balitekeela hurrengo 48 orduetan 14.000 ume hiltzea Gazan. Nazioarteko erakundeak ohartarazi du egunero giza laguntzako bostehun kamioi eta erregaiz betetako beste 50 beharko liratekeela egungo krisi humanitarioa gainditu ahal izateko. Paris, Londres eta Ottawa prest agertu ziren Palestina luze gabe estatu gisa aitortzeko. Hiru agintariek bi estatuen irtenbidea babestu zuten; hau da, Israel eta Palestina estatu gisa aitortzea. Bada, ildo horretatik, bi aldeek su eten bat hitzartzea «lehen pausotzat» jo behar zuten Macronek, Starmerrek eta Carneyk. Horiek horrela, txalotu egin zituzten AEB Ameriketako Estatu Batuak, Qatar eta Egipto horretarako egiten ari diren ahaleginak, eta nabarmendu zuten «beren esku dagoen guztia» egingo dutela «bakea» lortzeko. Bestalde, salatu egin dute Hamasek eta Palestinako beste hainbat miliziek 2023ko urriaren 7an Israelen aurka egin zuten erasoa, nahiz eta iritzi dioten Israelen erantzuna «gehiegizkoa» izan dela. Hamasi eskatu diote bahituak askatzeko, eta nabarmendu miliziak Gaza kontrolatzeari utzi behar diola. Israelek sarekadak egin ditu Zisjordanian Wafa Palestinako berri agentziak kaleratu duenez, Israelgo armadak Zisjordanian ere egin ditu ekintzak gaur. Agentzia horren informazioaren arabera, soldaduek «benetako munizioa» erabili dute, eta hamar lagun atxilotu. Anbatan, Kobarren eta Al-Ein errefuxiatu esparruetan egin dituzte sarekadak, besteak beste. Nablusetik gertu dagoen errefuxiatu esparru horretan, pertsona bat zauritu dute Israelgo soldaduek, tiroz.

Ertzaintzak bi gizon atxilotu ditu Donostian, adingabe bati sexu erasoa egitea egotzita. Beste bi gizon ere ikerketapean daude, talde bortxaketan parte hartu dutelakoan. Gipuzkoako Foru Aldundiaren tutoretzapean dago salaketa jarri duen neska. Erasoa bart gertatu da, ustez, Ulia mendiaren magaleko aparkaleku batean. Ertzaintzak ikerketa bat abiatu du gertatutakoa ikertzeko. Segurtasun Sailak ez du atxiloketen inguruko xehetasunik eman nahi izan, baina Gipuzkoako Foru Aldundiak ohar bat kaleratu du gaur arratsaldean, erasoa gaitzesteko eta biktimari babesa adierazteko. Jakinarazi du gertatutakoaren berri izan eta berehala jarri duela salaketa, sexu erasoak salatu dituen adingabea haren tutoretzapekoa baita. Eta iragarri du prozedura judiziala eta polizia ikerketa abian daudela jada. Ulia mendiaren magaleko aparkaleku batean gertatu da erasoa, gaur goizaldean. Ertzaintzak ikerketa abiatu du, eta berehala atxilotu ditu bi gizonezkoak. Adinez nagusiak dira biak ala biak. Bihar utziko dituzte epailearen esku, deklarazioa har diezaien. Horrez gain, beste bi gizonezkok talde bortxaketan parte hartu ote duten ikertzen ari da Ertzaintza. Bi horiek ere Donostiako ertzain etxean dauzkate atxikita ikerketa amaitu arte, albiste agentziek zabaldu dutenez. Gipuzkoako Foru Aldundiak «zuhurtzia, erantzukizuna eta errespetua» eskatu ditu, eta «zorroztasunez eta erantzukizunez» jokatzea galdegin, Ertzaintzak ikerketa burutu dezan. Hala ere, iragarri du biktima babesteko beharrezko neurri guztiak hartu dituela, «hori baita erakunde publikoaren lehentasuna». Donostiako EH Bilduk ere «irmoki» salatu du erasoa, sare sozialetan argitaratutako mezu batean. Eta biktimari babesa adierazteaz gain, erakunde publikoen bitarteko guztiak «berehala» haren esku jartzeko eskatu du.

Sefcovic komisarioaren hitzetan, neurriak jasotzen diren paketeen “uholde handiari” erantzun nahi dio. “Kontrolerako, segurtasunerako” eta produktu horiek guztiek Europako estandarrak betetzen dituztela ziurtatzeko erronka da plataforma hauen bidez egiten den erosketa kopurua.

Adingabeen kontrako bortxaketak eta sexu erasoak leporatzen dizkiote Baionako 69 urteko gizon bati. Egun hauetan epaitzen ari dira, Paueko Auzitegian, asteartean hasi eta ostegunera arte. Hainbat hedabidetan zabaldutako informazioaren arabera, orotara zortzi adingaberen kontra aritu zen gizonezkoa, kasik hogei urtean zehar. Biktimetako hiru haren bilobak dira. Urteetan isilik egon ondotik, 2021ean eman zuen haren kontrako salaketa gizon batek —orduan 31 urte zituen—. Gurasoen laguna zen auzipetutako gizona, eta 13 eta 15 urteko mutiko bat zenean abusuak egin zizkiola salatu zuen. Lekukotasun haren ondotik agertu ziren gainerako zazpiak. Gizonaren etxean eta umeekin eta nerabeekin egiten zituen ateraldietan gertatu ziren erasoak. 69 urteko gizon hori Baionako errugbi talde bateko gazteez arduratu zen urteetan. Orain arteko ikerketak ez du agertu eremu horretan izandako erasorik.

ELAk Euskotreneko greba bertan behera utzi du “hitzarmenaren negoziazioan aurrerapausoak” eman direlako

Auzipetuek «talde antolatu bat» osatzen dutela eta «indarkeria» erabili zutela lanak geldiarazteko. Horra akusazioak eta fiskaltzak behin eta berriro nabarmendu nahi izan duten ideia, Aroztegiko auzipetuen aurkako epaiketaren lehen saioan. Gaur abiatu da Baztango zazpi herritarren aurkako prozesua, Iruñeko Zigor Aretoko 3. Epaitegian. 2021eko apirilean, Aroztegia hirigintza proiektuaren lanak oztopatu zituen herritar talde batek Lekarozen (Baztan, Nafarroa): hondeamakinen aurrean jarri, bideak itxi eta hirigintza proiektuaren lanak geldiarazi zituzten. Talde kriminal antolatu bateko kide izatea leporatzen diete zazpi auzipetuei, eta derrigortze eta bortxa delituak egin izana. Hori dela eta, hogei urteko kartzela zigorra eta 56.000 euroren isunak galdegin dizkiete, orotara. Saioa hasi aurretik, epaiketa ateak itxita egitea galdegin du akusazioak, epaitegiaren kanpoaldean akusatuen aldeko elkarretaratze bat antolatua zegoelako, eta «istiluak» sor zitezkeelako. Defentsaren abokatuek argudiatu dute akusazioak «auzipetuen aurkako giro bat» sortu nahi izan duela, «lekukoentzako arriskua dagoela iradokiz». Epaileak atzera bota du eskaera, ez baitu ikusi inongo arriskurik ez lekukoentzat ez beste inorentzat. Hala ere, telematikoki deklaratzeko aukera eman die lekukoei. Guardia Zibilaren testigantza Atestatua idatzi zuten bi guardia zibilak izan dira deklaratzen lehenak. Adierazi dute salaketak jaso zituztela «makinei eginiko kalte materialengatik eta langileek jasotako irain eta mehatxuengatik». Hala ere, aitortu dute eurek ez zituztela auzipetuak identifikatu, Guardia Zibilaren Informazio Zerbitzuak baizik, oinarritzat hartuta «Youtubeko eta tokiko hedabideetako bideoak», besteak beste. Zehazki, esan dute «ezker abertzaleari lotutako pertsonak» identifikatu zituztela, Aroztak ekinaldiak 2021eko apirilean Lekarozen eginiko kanpaldiko bideoak ikusi eta gero. Hedabideetan elkarrizketak ematea edo Aroztegiko proiektuaren aurkako mugimenduaren izenean hitz egitea, hori ere erabili zuen Guardia Zibilak, auzipetuak identifikatzeko tenorean. Bi agenteek esan dute ez zutela egiaztatu Internetetik hartutako bideo horiek noiz grabatu ote zituzten: salatutako gertakarien egunean bertan ala beste edozein egunetan: «Salaketa jarri zutenek esandakoen arabera jarri genituen datak». Defentsaren abokatuek zalantzan jarri dute prozedura, eta nabarmendu dute identifikazio gehienak 2021eko apirilaren 8an eta 9an egin zituztela, Lekarozko kanpaldia hasi baino astebete lehenago eta kalte material larrienak gertatu aurretik. Guardia zibilen esanetan, gainera, Aroztegiaren aurka mobilizatu ziren herritarrek «indarkeriaz» jardun zuten, era antolatuan. «Ez zuten jokabide pasiboa erakutsi: makinen aurka oldartu ziren, eta arriskuan jarri zituzten langileak. Talde antolatua osatzen zuten, oposizio zibil oro antolatua baitago». Guardia zibiletako batek onartu du Aroztegiaren aurkakoek eginiko ekintzetako batzuk «justifikatuta» egon zitezkeela «desobedientzia zibilaren» ikuspegitik, baina gaineratu du desobedientzia zibila «baketsua» izan beharko litzatekeela: «Uste bazuten obra horiek legez kanpokoak zirela, bazuten salaketa aurkeztea». Enpresen txanda Guardia zibilen ostean, lekuko gisa deklaratu dute Palacio de Arozteguia luxuzko hirigintza eta turismo proiektuaren sustatzaileek eta obretan aritutako enpresen ordezkariek. Palacio de Arozteguia SM enpresaren eta UGEP Udalerriz Gaindiko Eragina duen Planeko konpentsazio batzordearen izenean hitz egin du Salvador Urbistondok. Esan duenez, lanak hasi ziren egunean —2021eko apirilaren 6an— «zenbait pertsona» sartu ziren Aroztegiko eremura, proiektua gelditzeko eskatuz: «Egoera horiek ugaritu egin ziren apirilaren 6tik 8ra bitartean. Taldea gero eta handiagoa zen, eta hobeki antolatua». Urbistondok ere bat egin du akusazioaren argudio nagusiekin; hots, proiektuaren aurkakoek «talde antolatu bat» osatzen zutela eta «indarkeria» erabili zutela: «Lanak sabotatu zituzten, makinak puskatu, ateak blokeatu… Pertsonei ere mehatxu egin zieten. Langileak ikaratuta zeuden. Niri neuri ere mehatxu egin zidaten». Lehen egunetan obretara protesta egitera joandako herritar horien artean, auzipetu bakar bat ezagutzen zuen Urbistondok lehendik. Aitortu du gainerakoak identifikatu zituela Guardia Zibilak erakutsitako irudien eta obren arduradunak emandako informazioaren bidez. Estu hartu dute defentsako abokatuek: «Zuzenean ikusi al zenuen nola kentzen zituzten seinaleak?». Ezezkoa eman du proiektuaren sustatzaileak: «Gertakariak ez, ondorioak soilik». Bertsio bertsua eman dute Jose Mari Martin Otxandorena obretako arduradunak eta lanetan aritutako beste behargin batzuek ere. Tex eraikuntza enpresako langile izandako bat, ordea, aldendu egin da kontakizun horretatik: adierazi du ez zuela mehatxurik jaso, ez zuela bere burua arriskuan ikusi, eta obrak geldiarazteko modua «baketsua» izan zela. Eztabaida itzulpenaren kontura Epaiketan, bestalde, berebiziko garrantzia izan du euskarak. Hasieratik, argi gelditu da akusazioko abokatuek, fiskalak eta epaileak berak ez dutela euskarazko hitzik ulertzen, eta horrek eragina izan du froga gisa aurkeztutako txostenetan. Defentsak salatu du euskaratik gaztelaniara eginiko itzulpen gehienak «oso traketsak» direla. Lekukoetako batek esan du, adibidez, auzipetu batek aginduak ematen zizkiela besteei euskaraz. «Baina zuk ulertzen al zenuen esaten zuena?». Erantzuna: «Ez, baina ikusten nuen akusatuak zerbait esaten zuela, eta besteek men egiten zutela». Epaiketak segida izanen du bihar, eta ostiralera arte iraungo du.

Elbarritasuna aitzakiatzat hartuta, mutualitateek ez dizkiete lan istripuak aitortzen Gureak enpresako langileei. LAB sindikatuak hori salatu du gaur Gipuzkoako Batzar Nagusietan, eta bi eskaera egin ditu: egoera konpontzeko eskatu dio aldundiari, eta kontingentzia guztien jarraipena bere gain hartzeko Gizarte Segurantzari, lanekoak izan zein ez. Sindikatuko zenbait kidek protesta egin dute Batzar Nagusien egoitzaren kanpoaldean, eta bi ordezkarik agerraldia egin dute batzarkideen aurrean. Azaldu dute «aspaldikoak» direla mutualitateekin dituzten arazoak, baina azkenaldian okerrera egin duela haien jarrerak. Agerraldiaren helburua hori azaleratzea izan da, baina baita «langileak jasaten ari diren diskriminazioa amaitzea eta konponbideak eskatzea ere». LABen iritziz, enpresak ardura zuzena du langileek bizi duten egoeran, «eta ez txikia»: «Enpresaren eta mutualitateen jarduerak kalte egiten die langileei, diskriminatu egiten ditu, eta prekaritatera kondenatu. Aniztasun funtzionala duten langileek ere izaten dituzte lan istripuak, nahiz eta batzuen iritziz hala ez izan. Praktika horiek sekulako ondorioak ditu haien bizitzan». Sindikatuak kontatu duenez, konponbideak topatzen saiatu da bai mutualitateekin bai enpresarekin hitz eginez, eta laneko ezbeharrak hala direla onartzeko eskatu die, baina ez du ezer lortu. Gipuzkoako Batzar Nagusietan ordezkaritza duten alderdiekin ere elkartu ziren egoeraren berri emateko, eta gaurko agerraldia eginda «lehen lerrora» eraman nahi izan dute desgaitasunen bat duten langileen aldarrikapena. Ez du egokitzat jo Gureak-ek BERRIAri adierazi dionez, Mutualia da kontratatuta duen enpresa, eta, oro har, ondo baloratzen ditu haren zerbitzuak. Enpresak azaldu du mutualitatera bideratutako kasuen %5etan eman dutela desadostasunen berri langileek, zuzeneko komunikazioa dagoela prebentzio zerbitzuaren eta enpresa batzordearen artean, eta, kasuen jarraipena egiteko, astero ari direla biltzen prebentzio saila eta Mutualia. Laneko kontingentziak Gizarte Segurantzak kudeatzeko LABen eskariari buruz, berriz, Gureak-ek esan du oraingoz ez dela bideragarria eta ez duela egokitzat jotzen: «Lurraldeko enpresei egindako kontsultetan horietako batek ere ez du aldaketa hori planteatu». lan hitzarmena negoziatzeko laugarren bilera egingo dute bihar Enplegurako zentro berezietarako itun propioa lortzeko ahaleginetan dabiltza sindikatuak azken hilabeteetan, eta aurrerapausoak ematea nahi dute. Euskal Autonomia Erkidegoko langileek Espainiako lan hitzarmena dute oinarri orain, eta, lortuko balute, hitzarmen propio bat izango lukete lehenbizikoz. Mahai negoziatzailea laugarren aldiz elkartuko da bihar, Bilbon, eta ELA, LAB, CCOO, UGT, ESK eta USO sindikatuek elkarretaratzera deitu dute, patronalak orain arte izandako jarrera salatzeko. Orain arteko bileretara Berezilan patronala eta FEACEM elkartea azaldu dira; azken horretako kide da ELHABE, Gureak, Lantegi Batuak eta beste bost talde biltzen dituen patronala. Azken bilera, hirugarrena, apirilaren 28an izan zen, eta orduan ere egin zuten protesta sindikatuek Lan Harremanen Kontseiluaren aurrean. Enplegu zentro berezietan 13.000 lagunek lan egiten dute. Gehienek elbarritasun bat dute, eta zentro horiek dira lanean aritzeko aukera bakanak.