Lanaldiaren nahitaezko erregistroak ez du galaraziko erabat lan merkatuan ohikoa bihurtu den aparteko orduen gehiegikeria; argi esan dute sindikatuek, eta, ñabardura batzuekin, Lan Ikuskaritzak berak; baina eraginkorra izango ote den alde batera utzita, enpresek zorrotz bete beharko dute erregistroaren lege berriak dioena, igande honetan bertan hasita: behargin guztien lanaldien hasiera eta bukaera orduak jasotzea.

Espainiako Gobernuak martxoaren hondarrean onartu zuen dekretua, eta Kongresuko Diputazio Iraunkorraren tramitea gainditu ondoren, heldu da hura aplikatzeko eguna. Lanaldien erregistroaren datuak eskuragarri egongo dira lau urteko epe batez Lan Ikuskaritzarentzat eta langileentzat eurentzat (eta haien ordezkarientzat, sindikatuentzat), lan kontratuek jasotakoarekin bat datozen ala ez aztertzeko.

Erregistro horiek egoera errealak islatuko dituzte, ala ez, ordea. Zergatik? Espainiako Gobernuaren legeak ez duelako derrigortu erregistro sistema zurrun bat; negoziazio kolektiboaren esparruan enpresak eta sindikatuek adosten dutenari eman dio lehentasuna. Adostu daiteke, esaterako, lanaldien erregistroa fitxatzeko sistema fisiko baten bidez egingo dela, edota beste sistema baten bidez, adibidez, langileek orri batean sinaturik maiztasun jakin batekin. Gakoa da akordiorik ez badago, enpresarien esku utzi duela erabakitzeko gaitasuna PSOEren dekretuak. Eta enpresak, noski, gehien komeni zaiona ezarriko du, izan ala ez komenigarria beharginen interesentzat, haien aparteko orduak direla eta.

Alegia, erregistro horren derrigortasunari izkin egiteko aukera handiak egon daitezkeela. Ostalaritzako zerbitzari batek onartu badu lau orduko kontratuarekin sei inguruan aritzea, nekez pentsa daiteke halako egoera onartzera eraman duen beldurra gaindituko duela, orri batean bere sinadura jartzea eskatzen diotenean. Orri horretan, jakina, azalduko da kontratuarekin bat datorren lanaldia, egia izan ala ez. Hori dela eta, tramite huts bihur daiteke erregistroa.

Zigorra ala orduak pagatu

Lege berriak zigor ekonomikoak jasotzen ditu lanaldiaren erregistroa egiten ez duten enpresentzat, lege hauste larritzat jotzen delako. Baina isunaren kopuruak malguak dira, 626 eurotik 6.250 eurora artekoak, eta sindikatuek aurreikusi dute hainbat enpresak nahiago izango dutela isunak ordaindu, merkeagoa aterako zaielako.

«Ordu estrak ez ordaintzea erabat zabaldurik dago, eta langile gehienek beldur diote hori salatzeari», dio ELAko negoziazio kolektiboko arduradun Pello Igeregik. «Langile asko daude beren lanordu mordo bat doan ematen dituztenak, eta egoera hori ez da aldatuko lege berri honengatik». Igeregiren arabera, eremu batzuetan oso orokorra da «lanaldi partzialeko kontratuak egin, eta gero ordu gehiago egin beharra». Krisiaz geroztik, izugarri handitu dira lanaldi partzialeko enpleguak, «eta ez da kasualitatea».

LAB ere gogorra da bihar indarrean sartuko den legearekin. «Ez dute arautu nola egin; ez dute esan digitalki egin behar dela, adibidez, eta nahi duenak iruzurrean jarraitzeko formulak izango ditu», dio LABeko Ekintza Sindikaleko idazkari Xabier Ugartemendiak. Sindikatuko kideak uste du «langileek ordutegiak paper batean sinatzearekin» nahiko izango dutela enpresek legea betetzeko, eta ohartarazi du «ostalaritzan, adibidez», arrisku handia dagoela horrela egiteko.

Denborak esango du sistema hori gehiegikeriei muga jartzeko balio duen ala ez.

Munduko ekonomia dardaraz daukan AEBen eta Txinaren arteko merkataritza gerra gogortu egin da. Liu He Txinako lehen ministrordeak Washingtonera egindako bidaiak ez du balio izan negoziazioak bideratzeko, eta Donald Trump AEBetako presiden- teak bete egin du bere mehatxua: muga zergak %10etik %25era handitu dizkie Txinatik inportatutako hainbat gairi. Txinak «kontraneurriekin» erantzungo du.

Trumpek 200.000 milioi dolar balio duten salmentak zergapetuko ditu, Txinak urtean AEBetara egiten dituen esportazio guztien heren bat gutxi gorabehera. Ostiral gauerditik, muga zerga handiagoak dituzte ia 5.000 produktuk: adibidez, konputagailuetako zirkuituek, xurgagailuek, altzariek, ehunek, eraikuntza materialek eta produktu kimikoek.

Gainera, iragarri du prest dagoela oraingoz muga zergarik ordaintzen ez duten produktuei ere jartzeko —beste 325.000 milioiren inportazioak—. Kontsumo produktuak dira horiek —tresna elektronikoak, jostailuak, jantziak…—, eta ez industriak darabiltzanak produkziorako, orain arteko moduan. Hau da, kontsumitzaileek berehala antzeman dezaketela produktu horien garestitzea, eta ez zeharka, orain bezala.

Bidean daudenei, ez

Liu Pekinera itzuli zen atzo iluntzean, baina horrek ez du esan nahi negoziazioak guztiz amaitu direnik. Izan ere, %25eko tarifen igoera ez zaie ezarriko orain AEBetarako bidean dauden salgaiei, atzodanik Txinako portuetatik ateratakoei baizik —merkataritza gehiena itsasoz egiten dute—. Horrek ados jartzeko oraindik hiruzpalau asteko tartea ematen die negoziatzaileei. Edonola ere, Trumpek ziurtatu du ez dagoela «presarik», eta tarifekin «txinatarrei» bildutako dirua nekazariei laguntzeko baliatuko duela. Muga zerga horiek, ordea, ez dituzte nagusiki txinatar esportatzaileek ordaintzen, AEBetako inportatzaileek baizik.

Sektoreko lan hitzarmena negoziatzeko, hemezortzi bilera egin dituzte sindikatuek FVEM Metalgintzako Enpresen Bizkaiko Federazioarekin, baina ez da akordiorik lortu. ELA, CCOO, LAB eta UGT sindikatuen ustez, «patronalak ez du interesik izan sektoreko lan baldintzak hobetzeko edukiak negoziatzeko». Ondorioz, patronalaren aldetik «negoziazioa blokeatuta» dagoela ikusita, elkarrizketa mahaian ordezkaritza duten sindikatu guztiek bat egin dute bost greba egunera deitzeko, eta lanuzteetara deitu dituzte metalgintzako Bizkaiko langile guztiak.

Lau sindikatuen arabera, «sektoreko enpresetan urte askotan hainbat langilek ez dute soldata igoerarik izan, ezta lan baldintzen hobekuntzarik ere». Maiatzaren 23an egingo da lehen greba, eta, gauzak aldatu ezean, ekainean beste lau greba egun izango dira, hilaren 6an, 7an, 20an eta 21ean. 50.000tik gora beharginek egiten dute lan Bizkaiko industriarik garrantzitsuenean, eta ez dute hitzarmen berriturik; 2011koa da sektoreko azken ituna.

FVEM patronalaren ustez, sindikatuek egindako deialdia «atzerapausoa da akordioa lortzeko bidean». Federazioak ukatu egin du negoziazioa blokeatua duela, eta zehaztu du 2018ko otsailean negoziazioak berriz abiatu zirenetik «bost soldata proposamen» egin dizkiela sindikatuei, «aldi bakoitzean aurrekoa hobetuz». Azken eskaintza urtarrilean egin zuen: 2018. urterako KPI+%1,75, (%2,85); 2019rako KPI+%0,25; eta 2020. urterako KPI+%0,25.

Enpresa elkartearen aburuz, «argi gelditu da FVEM une oro prest egon dela soldata taulen igoera duina negoziatzeko eraginpeko langile guztientzako». Soldata igoerez gain, beste zenbait gai «giltzarrietan» ere eskaintzak egin dituela esan du patronalak, hala nola, lan istripuen eta lan gaixotasunen aldi baterako ezintasunen osagarrietan, berdintasunean, ultraaktibitatean eta ituna ez betetzeko aukerari uko egitearen inguruan.

Mahaiko sindikatu guztien deialdi bateratuari buruz, patronalak esan du sindikatuen aldetik «negoziazio guztian ez dela izan eragintasun orokorreko hitzarmena posible egiten zuen proposamenik». Hain zuzen, asteazkenean sindikatuei leporatu zien ez zirela ados jartzen «ezta negoziazio mahaiaren hurrengo bilera zehazteko ere».

Plataforma bateratua

Bada, grebara deitzeaz gain, lau sindikatuek Bizkaiko metalgintzako hitzarmenerako plataforma bateratua ere erregistratu dute Lan Harremanen Kontseiluan, euren eskakizun nagusiekin. Besteak beste, 2018ko urtarriletik pilatutako atzerapenak ordain diezazkieten nahi dute; bai eta itun posiblearen kontura aurreratutako ordainketak itzuli beharrik ez izatea ere, haiek itunak jasotzen dituenak baino handiagoak diren kasuetan. KPI+%2ko igoera eskatzen dute tauletan, eta KPI+%1ekoa soldata errealetan, itunaren indarreko urte bakoitzeko.

Subrogazio eskubidea eta lan erreformatik blindatzeko neurriak ere nahi dituzte: tartean, mugagabeko ultraaktibitatea eta klausula bat, non enpresak uko egingo dion hitzarmena ez aplikatzeko aukerari. Zortzi orduko lanaldi murrizketa, aldi baterako kontratuak eta ABLE aldi baterako lan enpresak kontratatzeko aukera mugatzea, eta genero berdintasuna areagotzeko neurriak dira beste eskaera batzuk.

Laguntzak eskatu dituzte Euskotren, CAF eta Bilboko, Madrilgo eta Bartzelonako metroko langileek Beasainen egindako manifestazioan,2019ko maiatzaren 19an.

Erizainen nazioarteko egunaren atarian, SATSE sindikatuak gogora ekarri du EAEn gutxienez 3.592 erizain gehiago behar direla Europako mailara iristeko.

ELA, LAB, CCOO eta UGT sindikatuek bost greba egun deitu dituzte Bizkaiko Metalgintzan, sektoreko hitzarmen duin bat lortu eta lan-baldintza duinak bermatzeko.

Oposizioa bat eginda eta Eusko Jaurlaritzaren gutxiengoa agerian: argazki hori utzi du Eusko Legebiltzarrak, beste behin. EH Bilduk, Elkarrekin Podemosek eta PPk gehiengo alternatiboa baliatu dute Iñigo Urkulluren gobernuari beste buruko min bat gehitzeko. Merkataritza guneei buruzko eztabaidaren harira izan da oraingoan: hiru alderdiek ekinaldi bateratu bat aurkeztu dute saltoki handiei mugak jartzeko. Ekimena sustatu du merkatari txikien ordezkari batek, Euskaldendak elkarteak; tramiterako onartu dute lege proposamena.

Aurrez aurre izan dira oposizioa eta gobernua. Eztabaida beroa izan dute bi aldeek legebiltzarrean, hauteskunde kanpaina hasi aurreko orduetan. Eta ez soilik eztabaidagai zutenaz, baita nor-norekin bozkatzen ari zenaz ere. Oposizioak Merkataritza Legea aldatu nahi du; zehazki, legearen 13. artikulua: saltoki handiak ezarri eta balizko hedatze batean bete behar diren gehieneko eremuaren mugak zehazten dituena. Iritzi diote gobernuaren «utzikeria» baten ondorioz arautu gabe dagoena arautu nahi dutela. Gobernuak, aldiz, «kontsentsua» nahi du erabaki bat hartu baino lehen.

Lurraldeko plan sektorialak arautzen ditu baldintzok egun, baina, saltoki txikien elkartearen iritziz, legeak berak adierazi beharko lituzke betebehar horiek aurrena. Oposizioko alderdiak bat datoz horretan. Aurkeztutako proposamenaren arabera, saltoki gune handiek ezingo dute 15.000 metro koadro baino gehiago izan hirigune handietan, 10.000 metro koadro erdi mailako hiriguneetan, eta 2.000 gainerakoetan.

2015ean, Espainiako Auzitegi Gorenak bertan behera utzi zuen orduko plan sektoriala, argudiatuz ezin zaizkiela mugarik jarri saltoki handiei txikien mesedetan. Donostiako Garbera eta Basauriko (Bizkaia) Bilbondo merkataritza guneek jarri zuten salaketa orduan. Eusko Jaurlaritzak erretiratu egin behar izan zituen gehieneko eremuari zegozkien mugak, eta, beraz, arautu gabe egon dira ordutik.

Bada, zenbait saltokik legearen «hutsune» hori baliatu dute «azalera bikoiztuko» luketen proiektuak aurkezteko, Iker Casanova EH Bilduko bozeramaileak adierazi duenez. «Jarrera proaktiboa» izatea egotzi die EAJ eta PSE-EEri: «Batzuek ez dute denbora alferrik galdu; batez ere, Gipuzkoan. Egoera onartezina da».

PPk ere iritzi bera du Gipuzkoako egoeraz. Mari Carmen Lopez de Okarizek uste du baldintzak arautu gabe egoteak «kaosa» eragin duela, eta ekimena onartu beharraz ohartarazi du: «Lurralde oreka bat beharrezkoa da».

Elkarrekin Podemosek, bestalde, gobernuaren «kontrolik eza» gaitzetsi du. Saltoki handiek babesten duten lan ereduaz ohartarazi du Edurne Garcia bozeramaileak: «Lan prekarioa sustatzen dute, eta herrien jasangarritasuna zalantzan jarri. Egungo kontsumo ereduak ziklo itxietara eboluzionatu behar du, eta neurriak hartu behar dira horretarako. Paradigma aldaketa bat behar da».

Berme juridikorik ez

Jaurlaritza ez dago ados proposamenarekin. Ez du kontrakorik bozkatu; abstentziora jo dute bai EAJk eta bai PSE-EEk, bide parlamentarioan «kontsentsua» bilatzeko intentzioz. Baina gobernuko kideek argi dute oposizioak aurkeztutakoa ez dela nahikoa. Bi alderdiek ohartarazi dute ez duela «berme juridikorik», eta udalek isun handiak ordain ditzaketela ondorioz. «Saltoki handien eta txikien arteko oreka defendatu dugu beti, eta beharrezkoa iruditzen zaigu hori arautzea. Baina testu honek juridikoki hutsune nabarmenak ditu, eta, bermerik gabe, udalek ordainduko dituzte gabezia horiek», azpimarratu du Luke Uribe-Etxeberriak. Jeltzaleek EH Bilduri egotzi diote Jaurlaritzaren lana oztopatzeko PPrekin bozkatu izana.

Susana Corcuera sozialistak, halaber, «ardura» eskatu die oposizioko legebiltzarkideei. Haren hitzetan, testuak ez ditu betetzen Gorenak eskatzen dituen gutxiengoak mugak legezkotzat jotzeko. «Ingurumen edo lurralde antolamenduari lotutako argudioak behar dira, eta ez daude. Edozein legek ez digu balio».

Dendari txikien ordezkariak legebiltzarrean izan dira eztabaida jarraitzen. Pozik atera dira, baina arauen beharraz ohartarazi du Bitor Lizarribar elkarteko kideak: «Merkatu honetan lehiatu behar badugu, horretarako bidea emango duten legeak behar dira».

Euskal industriaren egoera eta aurreikuspen onen aldean, sektore horretako langileen egoera «larria da», LABen ustez. Industria alorreko beharginak prekaritatearen eta estatalizazioaren «mehatxupean» ikusten ditu sindikatuak, eta bere konpromisoa berretsi du arrisku horien kontra borrokatzeko, bai enpresa hitzarmenetan, bai sektoreko negoziazioetan.

LABek agerraldia egin zuen atzo Bilbon, Euskal Herriko industrian langileek bizitzen ari diren «prekarizazio basatia» salatzeko eta horren aurrean negoziazio kolektiboak duen garrantzia azpimarratzeko. Hain zuzen, sindikatuak azaldu du industriaren kasuan patronalak krisi ekonomikoa erabili zuela egiturazko aldaketak egiteko; «adibidez, negoziazio kolektiboari eraso egiteko».

Horren ondorioz, testuinguru ekonomikoa hobetu denean, enpresaburuen egoera aldatu egin da, «azken urteetan irabazi handiak metatu dituztelako». Hazkunde ekonomikoa egon da, errentagarritasuna igo egin da, eta «2019rako aurreikuspenak oso onak dira», dio sindikatuak, enpresa horiek biltzen dituzten klusterrek emandako datuak oinarri hartuta.

Aldiz, «negoziazio kolektiboaren erreforma onartu zenetik» industria sektoreko langileak egoera «larrian» daudela salatu du LABek; «prekarizazioa, prekarizazioa eta prekarizazioa baino ez da egon euskal langileentzako».

Prekaritateak sektorean izan duen hazkundearen erakusgarri, industria alorreko langabeen kopurua azpimarratu du sindikatuak. Hego Euskal Herrian, apirileko datu ofizialen arabera, 27.902 langabe zenbatu ziren industria sektorean, «datu larri bezain gordina», LABen aburuz. Horri gehitu behar zaio euskal industrian sortzen diren enplegu berrien izaera ere; «egiten diren kontratuen %92 behin-behinekoak dira». Errealitate horretan, LABek «patronala pozik eta eroso eta instituzioak itsu, mutu, gor» ikusten ditu.

Egoera horri begira eta industria sektoreko langileen egoera nabarmen okertuko luketen estatu mailako itunetatik babesteko, azken urteetan negoziazio eremu guztiak defendatu dituela gogoratu du LABek, guztietan egin duela borroka, haiek «estatuko erreformatik blindatuz eta bertako eremu propioa aldarrikatuz».

Jokaera horren adibide, azken hilabeteetan 95 enpresa hitzarmen sinatu dituela nabarmendu du sindikatuak, baita «sektoreko hitzarmen ezberdinetan egiten ari garen borroka eta dugun negoziazio konpromisoa» ere. LAB negoziatzen ari den sektoreko itunen artean daude Gipuzkoako papergintzakoa eta arte grafikoetakoa, eta Bizkaiko eta Arabako metalgintzako itunak.

«Beti esan dugu enpresa esparrutik ezin dela bermatu langile guztien negoziazio kolektiborako eskubidea. Horregatik tokian toki egindako borroka eta lorpenez gain, sektoreko hitzarmenak berreskuratu behar ditugu», esan du sindikatuak. LABen ustez, «sektoreko hitzarmenak, langile guztiei oinarrizko eskubideak aitortzeko baliagarriak izateaz gain, estatalizazioari muga jartzeko ezinbesteko tresnak dira».

Mehatxua

Sindikatuak azaldu du gero eta gehiago direla estatuko hitzarmenen menpe edo mehatxupean dauden industriako langileak, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako datuei begira, industria sektoreko 114.947 langile daude, itunik gabe, estatalizazioaren mehatxupean, hots, langileen %70. «Eta 13.384 dira euren lan baldintzak estatalizatuak dituzten langileak». Nafarroan ere, kimikako eta arte grafikoetako langile gehienek —58.000 langiletik gora— Espainia mailako ituna dute.

Sindikatuaren ustez «gaur eta orain, beharrezkoa da Lan Harremanetarako Euskal Esparru Propioa, langileen eskubideak babesteko industrian. Gehiengo sozial bat badago horren alde».

Sindikatuak uste du patronalaren bidea argia dela: «Gastuak murriztuko dituen industria eredua nahi dute, prekaritatea, azpikontratazioa eta pobrezia ekarriko duena». Baina sindikatuak ere argi dauka. «Industria aurreratua ezin da eraiki aurreko mendeko baldintzekin».

Zirt ala zart egiteko garaia iritsi zaie AEBetako eta Txinako gobernuei. Eskura zirudien merkataritza gerra amaitzeko akordioa asko urrundu da azken astean, gerra are gehiago gogortzeko arriskua askoz indartsuagoa izateraino. Liu He Txinako lehen ministrordea Washingtonera iritsi zen atzo, negoziazioak berriro bideratzeko asmoarekin. Gaur da Pekinera itzultzekoa, eta ez da baztertu behar etxean lur hartzen duenerako AEBen muga zerga gehienak igo izana.

Izan ere, Donald Trumpek mehatxu egin du ostiraleko lehen orduan muga zergak %10etik %25era igotzearekin Txinako produktuen 200.000 milioi dolarren inportazioei. Tarifa handiagoak ordaindu beharko dituzten produktuen artean daude Interneterako router-ak, konputagailuetako zirkuituak, xurgagailuak eta altzariak. Gaur egun muga zergak ordaintzen ez dituzten produktu batzuetan ere %25eko tarifa ezartzeko aukera aipatu du AEBetako presidenteak, hala nola sakelako telefonoetan, konputagailuetan, jostailuetan, telebistetan eta bideo jokoentzako aparailuetan. Herritarrek zuzenean erosten dituzten produktuak dira horiek, eta nahita salbuetsi ditu Trumpek.

Atzo, AEBetako presidenteak esan zuen Xi Jinping Txinako presidenteak «gutun polit» bat bidali diola eta telefonoz hitz egiteko asmoa zutela. Akordio baterako aukera badagoela azaldu zuen, baina «primerako alternatiba» dutela; hots, muga zergak.

Txinako Merkataritza Ministerioko bozeramaile Gao Fengek azaldu zuen prest daudela AEBei antzeko zi gorrekin erantzuteko —orain 110.000 milioiren esportazioak zigortzen ditu—, baina gatazka konpontzeko borondatea dutela gehitu zuen: «Liuren bidaia zintzotasun eta ardura keinu bat da, baina akordio batek bi aldeen ahalegina eskatzen du».

Asmo on horiek AEBetako Gobernuarentzat sinesgarriak izateak zehaztuko du Liuren agenda. Robert Lighthizer AEBetako merkataritza gaietarako ordezkariarekin eta Steven Mnuchin Altxorreko idazkariarekin biltzekoa zen atzo, 23:00etan —Euskal Herriko ordua—, baina ez dago garbi Etxe Zurian ere hitzordua izango ote duen, aurrekoetan izan duen moduan. «Gizon ona da», esan zuen asteazkenean Trumpek Liuri buruz, «baina akordioa hautsi dute». Pekinek ez dio erantzun salaketa horri.

Abstraktua eta zehatza

Hartutako konpromisoetan atzera egin izana aurpegiratu diote estatubatuarrek txinatarrei, eta horrek eraman ditu ahotsa altxatzera eta muga zerga gehiagorekin mehatxu egitera.

Aurreko astean prest zuten akordioaren zirriborroa, 150 orrialdetan eta zazpi ataletan banatua, eta guzti-guztietan hizkera aldatzeko eskatu zuten asteburuan Txinako negoziatzaileek. Liuk hitzartutakoa «nahiko hizkera abstraktuan» zegoela esan diote AEBetako gobernuko iturriek New York Times-i. Washingtonek, berriz, nahi du akordioaren testuak argi eta garbi zehaztea Txinak zer agindu duen eta zer lege aldatu behar dituen bi aldeen arteko merkataritza harremanak onbideratzeko.

Pekinek, ordea, uste du nahikoa dela administrazioaren zenbait agindu eta arau aldatzea, legeak ukitu gabe, prozesu luzea eta korapilatsua delako. «Onartezina» da jarrera hori, Trumpen administrazioak esan duenez, eta Pekini leporatu dio ohitura bihurtzea hitzartutakoa ez betetzea.

Besteak beste, honako gai hauek ari dira aztertzen: AEBetako jabetza intelektualaren lapurreta, teknologiaren derrigorrezko transferentzia, dibisen manipulazioa, finantza zerbitzueta- rako sarbidea eta lehia politika.

Tentsioa nekez joango da

Txinarekiko harremanak lehia politikorako erabili ditu Trumpek. Asteazkenean, negoziazioak luzatu nahi izatea egotzi zien Pekingo agintariei, txio baten bidez: «Txinak atzera egitearen eta merkataritza ituna berriz negoziatzeko saioaren atzetik dago espero dutela Joe Bidenekin edo beste demokrata oso ahulekin negoziatu ahal izango dutela, eta horrela jarraituko dutela hurrengo urteetan ere AEBei lapurreta egiten (500.000 milioi dolar, urtean)». Egiatan, Bidenek eta beste hautagai demokratek ez dute merkataritza gerra askorik aipatu nahi, jakin baitakite bere hautesleetako asko ados daudela Trumpek Txinaren aurka duen jarrera oldarkorrarekin. Baina AEBetako presidenteak berak badaki asko duela jokoan, eta aukeratu egin beharko duela zer nahiago duen, akordio errealista bat lortu ala gogor plantak egiten jarraitu.

Edonola ere, hainbat analistak nabarmendu dute Trumpek eta Xik hitzartu dezaketenak balio dezakeela tentsioak baretzeko, baina nekez desagerraraziko dituela. Izan ere, Washingtonen eta Pekinen artean XXI. mendeko nagusitasun globala dago jokoan, eta inork ez du amore emateko arrazoirik: potentzia nagusia izaten jarraitu nahi dute AEBek, eta disimulurik gabe haren lekua nahi du Txinak.

Horrela, Trumpen taldearen benetako helburua Txinaren ibilbide estrategikoa aldatzea da, hau da, Made in China 2025 plana bertan behera uztea. Plan hori, ordea, Xik bere buruari eman dion misio historikoaren laburpena da. Egitasmoaren xedea da 2025erako Txinak gainditzea hamar arlotan Mendebaldearekiko duen atzerapena, eta prest egotea aurrez aurreko lehia baterako.

Lan gatazka: ELA, LAB, UGT eta USO sindikatuek bost greba egun (2019ko maiatzaren 13tik 17ra) deitu dituzte Bizkaiko etxez etxeko laguntza zerbitzuan.