Edonola ere, eragileek kartak mahai gainean jarriko dituzte gaur metalgintzaren bileran. Sindikatuek eta Adegik pandemiaren atarian izan zuten hitzarmena berritzeko lehen batzarra. Negoziazioak hasiko zirela ofizialtzeko baizik ez zen izan lehen kontaktu hura, otsailaren amaieran. Udaz geroztik hasi dira berriro negoziazioak, betiere Bizkaiko metalgintzan iazko hondarrean lortutako akordioaren itzalpean. Bada, gaur oso gertu ikusten da urte askoan itunik gabe egon den sektore horren hitzarmena berritzea. «Akordio historiko bat» egiteko prest dago ELA, eta ituna eragin orokorrekoa izateko beste hiru sindikatuetako baten baietza nahikoa litzateke.
Adosteko bidean dagoen akordioen inguruko hobekuntzak azaldu ditu Unai Martinez ELAko Industria federazioko buruak: «%9,6ko soldata igoerak, kolektibo garrantzitsuentzako subrogazioa eta lan erreformetarako blindatzeak jasotzen ditu, besteak beste. Urte hauetan, lan baldintzak prekarizatu dituzten erreformei erantzun diegu». Adegik joan den astearen bukaeran proposatu eta ELAk onartu duen idatziak «Gipuzkoako metal desberdin baten alde egingo du, ez baitu prekaritatea bilatzen, langileak baloratzea baizik, eskubideak eta egonkortasuna emanez».
Bizkaiko itunaren itzalpean
ELAk ez zuen sinatu iazko abenduan Bizkaiko metalgintzaren lan hitzarmena. LAB, CCOO eta UGT sindikatuen ordezkaritzek eraginkortasun orokorreko kategoria eman zioten Bizkaiko lan itunik handienari, baina lau sindikatuak plataforma berean ibili ondoren, greba eta manifestazio handiak egin ondoren, ELA kanpoan geratu zen, akordioa laburregi geratzen zela argudiatuta.
Orain, berriz, LABek «aurrerapausoak» ikusi ditu Adegiren proposamenean —ordezkaritzaren %30etik gora dauka —, eta azpimarratu du ez dela kasualitatea izan eskaintza hori mobilizazioen ondoren iritsi izana. Baina sindikatu abertzaleak ez du bat egingo proposamen horrekin gaurko bileran, «gabeziak» ikusten baititu oraindik. Gainera, haserre dago ELArekin, bere erabakia jakinarazteko modua dela eta: «LABek komunikabideen bidez jakin du ELA prest dagoela Adegiren azken proposamena sinatzeko. Mahaiko bileraren bezperan egin du hori, eta alde bakarrez, gainontzeko sindikatuekin kontatu gabe, eta gehiengoaren akordioa bilatu gabe. Bilera baino 24 ordu lehenago uko egin dio proposamena hobetzeari. Zer interes du ELAk negoziazioa gelditzeko?».
Beste bi sindikatuei dagokienez, ikusteko dago CCOOren eta UGTren jarrerak zein diren datozen egunetan; batak zein besteak esan dute proposamena ez dela nahikoa, eta negoziatzen jarraituko dutela. Ez bada aldaketaren bat Adegiren idatzian, zaila izango da gaur bertan egia bihurtzea Gipuzkoako metalgintzaren itun berria. CCOOk eta UGTk patronalaren azken mugimendu bat espero dute jarrera aldaketa ahalbidetuko liekeena. Izan ere, zaila da pentsatzea metalgintzako itun handiaren aukerari ihes egiten utziko diotela. Bietako baten baietza nahikoa da gaur-gaurkoz. Izan ere, baztertuta dago ELAk eragin mugatuko itun bat egitea.
Proposamenaren edukiak
Hitzarmenak jasoko lituzkeen hobekuntzak zerrendatu ditu ELAk. Hasteko, %8,8ko soldata igoerak jaso dira 2019ra arte —atzerako eraginez—, baita dietetan, bidaietan eta abarretan ere; eta %0,8koa 2020. urterako. 2021rako eta 2022rako, berriz, KPIa bermatzen du sektoreko enpresa guztientzat. Ez litzateke dirurik itzuliko KPIa negatiboa balitz. Horrez gain, lan erreformaren aurkako blindatze klausulak daude, baita ultraktibitate mugagabea ere. Azken aldagai horrek ibilbide oso luzeko akordio bihurtuko luke itun hori.
Bestalde, Adegik azpikontratatuentzako subrogazioa onartu du, mantentze lanetan, biltegian eta logistikan, garbiketa industrialean eta telefono instalazioetan. «Enpresa nagusitik kanpoko milaka langileri lan egonkortasuna emango die horrek», azaldu du ELAk. Eta finkatu dute gehienez ere urtebetekoa izango dela aldi baterako lanerako enpresen bidezko kontratazioa. Berdintasunari dagokionez, enpresek legez nahitaezkoa den baino informazio gehiago eman beharko dute, nahitaezko epeekin.
Hiru egunetik bostera pasatuko da aurreabisuen epea, eta soldata aldaketa kolektiboak akordio bidez bakarrik aplikatu ahal izango dira. Gainera, espresuki jaso dute Gipuzkoako hitzarmena aplikatzeko lehentasuna ere, Espainiakoaren gainetik.
ELAren ustez, «garaia da» gainerako patronalek, pribatuek zein publikoek, «beren langileen lana baloratzearen alde egin dezaten». Sindikatuak esan du lan eskubideak direla «aurrean dugun egoera zailetik ateratzeko errezetarik onena». Erantsi du «frogatuta» geratu dela «negoziatzeko borondatea eta langileentzako eduki onuragarriak badaude», ELA ere akordioan egoteko gai dela.
Garraiobideen sektoreak bizi duen krisia argudiatu du Trenasaren jabe CAFek fabrika itxi eta 118 langileak kaleratzeko. Trengintzan dagoen konpetentzia handia dela eta, alor horretan gero eta urriagoak dira irabaziak, eta CAFek autobus elektrikoen ekoizpenean jarriak ditu esperantzak. Horretan ere hasiak ziren Castejongo plantan —besteak beste, gobernuak enpresari emandako diru laguntza bat tarteko—, baina konpainiak 2018an Polonian egindako inbertsioari etekina atera nahi dio, Solaris enpresa liderra erosi baitzuen.
Castejongo planta ixteko erabakia irmoa da, baina ikusteko dago enpresak kaleratzeak ez diren beste neurri batzuk proposatzen dituen. Aierdik argitu du gaurko espero dutela espedientea, eta hitz eman du zehatz aztertuko dutela. Azaldu du, besteak beste, Espainiako Sustapen Ministerioarekin eta Renferekin hitz egingo dutela, trenbide merkatuaren egoerari buruzko informazioa jasotzeko eta zehazki CAFen eskarien zorroa aztertzeko. «Itxiera gelditzeko» lan egingo dutela esan du, baina iradoki du beste aukera batzuk ere aztertu beharko direla, Gamesaren kasuan egin zuten bezala.
Trenasako langileek, nola edo ahala ekidin nahi dute itxiera, eta greba mugagabea hasi zuten atzo; herenegun, protesta egin zuten CAFen egoitzaren aurrean, Beasainen (Gipuzkoa). Nafarroako Gobernuari ere bidali diote mezua: enpresari emandako diru laguntzak kentzeko aukera aztertzeko eskatu diote, baldin eta azkenean lantegia itxi eta iragarritako kaleratzeak gauzatzen baditu. Horren inguruan, sailburuak argitu du «bi milioitik gorakoak» izan direla laguntzak, baina azpimarratu du horietako «gehienak» duela hamar urte baino gehiagokoak direla. Aierdik uste du ez dagoela tarterik enpresa horretara behartzeko, egun zaila baita argudiatzea orduan adostutako baldintzak ez dituela bete.
ITP, Gestamp eta Alestis
Zamudioko (Bizkaia) ITP Aeroko langileek, berriz, beste greba egun bat egin zuten atzo —194 lanpostu daude kolokan—. Enpresa batzordeak deitu zuen protestara, eta ez ELAk bakarrik, aurrekoetan bezala. %80ko jarraipena izan zen ekoizpen plantan.
Ohar batean,zuzendaritzaren jarrera salatu du ELAk. Jakinarazi du kaleratzeak negoziatzen jarraitu duela ordezkari sindikal guztiak konfinatuta dauden bitartean. Zehaztu duenez, haietako batzuek positibo eman dute, eta gainerakoak etxean daude. Asteazkenean hitz egin zuten azkenekoz, eta, ELAk salatu duenez, zuzendaritzak langile guztiak kaleratzeko erabakia berretsi zuen beste behin. Greba deialdi gehiago proposatzea aurreikusten du sindikatuak.
Gestamp autogintza alorreko multinazionalak, berriz, asteartean jakinarazi zuen Zamudion (Bizkaia) dituen bi lantegi ixteko asmoa duela —Matriceria Deusto eta GTS ingeniaritza—, eta 230 langile kaleratuko dituela. Enpresa batzordeak atzo bildu ziren, eta BERRIAri azaldu diotenez, zuzendaritzaren aldetik ez dute bestelako proposamenik jaso. Hala, protestara deituko dituzte langileak: Bilbon gaur egingo duten agerraldi batean emango dituzte xehetasun gehiago.
Aeronautika alorreko Alestisen, bestalde, atzora arteko epea zuten akordio bat ixteko, baina negoziazioak luzatzea adostu dute, gutxienez beste egun batez. Enpresak 87 kaleratu nahi ditu Gasteizko Miñao Parkean duen lantegian, lantaldearen ia erdia. Espedienteak taldearen lantegi guztiei eragingo die, eta, beraz, Espainia mailakoak izaten ari dira negoziazioak. Sindikatuen arabera, enpresak erretiro aurreratua proposatu du 58 urte baino gehiago dituztenentzat, baina gainerakoan kaleratzaileei eusten die.
