Elikadurarena da COVID-19aren krisian ongien egokitzen ari den sektorea, baita etxeko animalientzako janariaren alorra ere. Horren adibide da Azpeitiko (Gipuzkoa) Elmubas Iberica enpresa, Piensos Bastida izandakoa. Instalazioak handitzea erabaki du, eta 2021eko apiriletik aurrera 145 enplegu baino gehiago sortzea aurreikusten du. Horretarako, 48 milioi euroko inbertsioa egingo du Azpeitiko instalazioetan.

Gaur egungo fabrikaren alboan eraikitzen ari diren pabiloi berriak lanerako beste 18.000 metro koadroko azalera izango du. Guztira, 55.000 metro koadro baino gehiago izango dute produkzio instalazioek 2024tik aurrera. Hala jakinarazi zuen atzo Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapenerako sailburuak, enpresara eginiko bisita batean. Gobernua iaz sartu zen konpainiaren kapitalean, %4,3ko partaidetzarekin, Ezten arrisku kapitaleko funtsaren bitartez.

Gaur egun, Elmubasek 200 langile baino gehiago ditu, eta Urola Kosta eskualdeko enpresa handienetariko bat da. Egunean hiru milioi maskota baino gehiago elikatzeko adina janari produzitzen du bere instalazioetan.

Bereziki, saltoki kate handien marka zurietarako ekoizten du —Eroski, Carrefour, Alcampo…—, eta bost kontinenteetan saltzen dira bere produktuak. Produkzioaren %65 esportatu egiten du. Batez beste, urtean 90 milioi euro inguru fakturatu ditu.

Azken urteetan, diru laguntza publikoak jaso ditu SPRI Taldearen bidez, teknologiako, industria zibersegurtasuneko eta digitalizazioko programetarako.

Aguinaga eta IANren jabea

Duela 30 urte sortu zuen enpresa Bastida familiak, eta iaztik Portobello Capital inbertsio funtsarena da, 200 milioi euroren truke. Portobello Capitalek Angulas Aguinaga enpresaren %40 du bere esku —%50,1 PAI Partners funtsari saldu dio aste honen hasieran—, eta IAN Industrias Alimentarias de Navarraren %100aren jabe ere bada (Viscofani erosia, 2014an), besteak beste.

Asteazken honetan jakinarazi duenez, 350 milioiko inbertsio funts bat sortuko du, eta bere negozio eremuak berregituratuko ditu. Funts horretan sartuko ditu bi enpresa horien partaidetzak, eta horren bitartez, halaber, produktu horien internazionalizazioa bultzatzeko neurriak sustatuko dituela iragarri du.

Albert Bourlak, Pfizerrek kontseilari ordezkariak, konpainian zituen akzioen % 62 saldu zituen 5,6 miloi dolarren (4,7 milioi euro) truke astelehenean

Bizkaiko eta Gipuzkoako tabernariek mokadutxoak doan banatuko dituzte bezeroen artean kafea saldu ahal izateko, Eusko Jaurlaritzaren araudia beteta.

Aernnova Aeroestructuras enpresak bertako langileei jakinarazi die enplegu erregulazio espedientea (EEE) aurkeztu duela Berantevillan (Araba) duen lantegian.

Baionan lehenengo, Donibane Garazin ondoren, elkarretaratzeak egin dituzte merkatari txikiek, “denak hetsiak edo denak idekiak” lelopean. Amazon eta enparauek trabarik ez duten bitartean, tokiko merkataritza itotzen ari direla salatu dute eta Frantziako Gobernuaren aginduaren kontra, egun batez dendak irekitzea pentsatzen ari direla aurreratu du Biarritzeko merkataritza bulegoko lehendakariak.

Espainiako Gobernuak gutunat bidali dio Europako Batzordeari osasun arloko produktuei, tartean PCRari, BEZa jaisteko zuzentarauan musukoen prezioa sar dezan.

Europar Batasuneko estatuek eta Europako Parlamentua akordio batera iritsi dira 2021-2027 aldirako aurrekontuaren inguruan.

Jaurlaritzak ostalaritza 30 milioi gehiagorekin laguntzea onartu du 2020ko azaroaren 10ean. Ostalaritza sektoreari zuzendutako laguntza zuzenak.

Nafarroan, berriztagarriak instalatzeko 35 proiektu daude tramitean, abendu amaierarako 32 gehiago iris daitezke, eta beste hainbat espero dira 2021. urtetik aurrera. Energia iturri berriztagarriek Nafarroan duten etorkizun oparoaren neurria eman nahi izan zuen atzo Manu Aierdi Garapen Ekonomikoko kontseilariak, datuz betetako agerraldian.

Proiektu kopuru handia dago haren mahai gainean, eta proiektu asko egongo dira hurrengo urteetan ere. «Hori ona da», azpimarratu zuen Aierdik, klima larrialdiari aurre egiteko helburuak gogoan. Energiaren %23,2 berriztagarrietatik sortzen du gaur egun Nafarroak, baina erkidegoak bere buruari jarritako helburua da 2030. urterako energiaren erdia iturri berriztagarrietatik etortzea.

Hala, tramitazioaren une batean edo bestean, gaur egun guztira energia berriztagarria sortzeko 35 proiektu aurkeztu dituzte Nafarroako Garapen Ekonomikoko Kontseilaritzan: 23 dira eolikoak, eta hamabi fotovoltaikoak. Horiek guztiz beteko balira, 1.166 megawatt instalatuko lirateke —horietatik, 968 megawattek lituzkete sarbide baimenak—. 35 egitasmoetatik 23k jada gainditu dute aurkezpen publikoaren fasea -hamazazpi eolikok eta sei fotovoltaikok-.

Aurkeztutako horiez gain, beste proiektu mordo bat daude ez diotenak eskaera formalik egin Nafarroako Gobernuari, baina badutenak jada argindar sarerako sarbide baimena —baimen hori kasu gehientsuenetan REE Red Electrica Españolak ematen du—. Azken lege aldaketen ondorioz, sarbide baimena duten proiektuak behartuta daude abenduaren 24a dagokion administrazioan eskaera formala aurkeztera.

Burbuilaren ostean

Joan den ekainean etorri zen berriztagarrietarako sarbide eta konexio baimenen inguruan puztutako espekulazio burbuila eztandarazteko dekretua, zeinak baimena lortu edo eskatu zuten sustatzaileak euren proiektuak betetzera «behartu» nahi zituen. Hala, sustatzaile horiek derrigorrez irailaren 24rako hasi behar zituzten eskaera formalaren tramiteak. Data hori zuten muga asmoei eta baimenari uko egiteko, megawatt bakoitzarengatik ordainduak zituzten 40.000 euroren bermeak berreskuratzeko.

Irailaren 25a iritsita, izan dira Nafarroan euren sarbide baimenari edo baimen eskaerei uko egin eta euren balizko proiektuak errealitate bihurtzea baztertu duten sustatzaileak. 1.236 megawatt instalatzeko proiektuak ziren, eta horietatik 387 megawattek zituzten sarbide baimenak eskuan.

Euren proiektuekin jarraitzea erabaki duten sustatzaileek, berriz, tramite guztiak betetzeko egutegi zehatza dute orain. Horregatik, abenduaren 25aren aurretik berriztagarriak instalatzeko eskaera formal gehiago espero ditu Nafarroako Gobernuak.

Sarerako sarbide baimenarekin baina eskaerarik egin gabe beste 32 proiektu leudeke Nafarroan, hamazazpi eolikoak (845 megawatt) eta hamabost fotovoltaikoak (1.250 megawatt). Kontuan izan behar da Espainiako Gobernuaren esku gelditzen direla tramiteak 50 megawattetik gorako proiektuetan, eta erkidego bati baino gehiagori eragiten dietenetan. Horrela, 32 proiektutatik hamahiru (zazpi eoliko eta sei fotovoltaiko) Energia Ministerioak tramitatu beharko ditu.

Bateko eta besteko proiektuekin, argazkia orain hau da: berriztagarrietan 1.500 megawatt inguru instalatuak ditu gaur egun Nafarroak. Beste 3.466 megawatt instalatzeko proiektuak daude mahai gainean, zerbitzuan jartzekotan, sarerako sarbide baimenarekin edo sarbide eta konexio baimenarekin. Eta horiei gehitu behar zaizkie beste 2.435 megawatt instalatzeko proiektuentzat eginda dauden sarbide eskaerak.Hots, urte gutxitan, Nafarroan ia hirukoiztu egin daitekeela berriztagarrien potentzia instalatua.

Etxauri eta Lesaka

Kontrakotasunak izan dituzten parke eolikoak ezartzeko bi proiektuz ere hitz egin zuen Aierdik. Azaldu zuen Etxauri gainean, Sarbil mendian duen egitasmoarentzat Sacyrrek oraindik ez duela eskaera formalik egin, aurretiazko kontsultaren formula erabili duela, Ingurumen Sailaren txosten bat izateko. «Orain erabaki beharko dute eskaera egin edo ez, eta ikusiko da egiten badute baimenik lortzen duen». Antzeko egoeran legoke Nordexen Lesakako proiektua ere.

Donald Trumpek utzitako lorratz suntsitzailea dela eta, badu zer konpondu Etxe Zuriak hartuko duen maizter berriak, Joe Biden demokratak. Konponbidea lehenbailehen eskatzen ari den auzietako bat da Europarekin abiatutako gerra komertziala. Horrela gogorarazi dio Europako Batasunak Bideni, AEBetako hainbat produkturen aurkako muga zergak ipiniko dituela berretsita.

Trumpek bazekien MME Munduko Merkataritza Erakundea AEBetako Boeing estatubatuarrari emandako estatu laguntzak ikertzen ari zela, eta ebazpena aurten iritsiko zela ere bai, baina aldagai horri ez zion jaramonik egin Europako Batasuneko hainbat produkturen aurkako tarifa bereziak finkatu zituenean, orain urtebete. 6.320 milioi euro balio dute, eta tartean euskal ardoa eta olioa daude. Hain zuzen, Europako herrialde batzuek Airbus konpainiari legez kanpoko laguntzak eman zizkiotelako hartu zuen erabakia hauteskundeak galdu berri dituen agintariak. MMEk ebatzi zuen laguntza horiek ez zirela legezkoak, baina ordurako ari zen ikertzen Boeing arrazoi berarengatik.

Bada, Bidenen garaipena eta Europako Batzordearen erabakia batera iritsi dira, Bruselak atzo iragarri baitzuen muga zergak jarriko dizkiela AEBetako produktu batzuei, MMEk frogatutzat eman baitu AEBetako administrazioak legez kanpoko laguntzak eman zizkiola Boeing hegazkin konpainiari. Zehazki, 3.370 milioi eurorainoko tarifak ezartzeko baimena dauka Batasunak. Tarifa horiek hegazkinei eragingo die, batetik, baina baita txokolateari, alkoholdun edari batzuei, laranja zukuari, bideokontsolei eta traktore eta beste zama makina batzuei ere.

Akordiorako borondatez

Bruselaren helburua ez da, ordea, Trumpek egindako txikizioaren parekorik abiatzea, hark indarrean jarritako tarifa bereziak Bidenek baliogabetzea baizik. Valeris Dombrovskis EBko lehendakariordeak ez du zehaztu AEBetako zer inportazio zergapetuko dituen, ezta noiz ezarriko dituzten ere. Baina gatazka ixteko borondatea erakutsi du: «Edonoiz muga zergak kentzeko prest gaude, baldin eta AEBek berdin egiten badute».

EBko Ekonomia ministroek bilera telematikoa egin zuten atzo irizpide batzuk adosteko AEBekin izango dituzten harreman komertzialak direla eta. Bruselak onartu du Joe Bidenen trantsiziorako taldearekin harreman batzuk eduki dituela, eta merkataritza izan dela horien hizpidea; edonola ere, estatu kideek muga zerga berrien tramitazioari bedeinkapena emateko bilera izan zen atzokoa.

Ikusteko baitago Trumpek hain ezagun egindako America first filosofiatik asko urruntzeko asmorik ote duen Bidenek. Bruselak itxaropen handia dauka aldebakarreko erabakien amaiera posible batekin. Badaki Bidenen garaipena tarifa berriekin agurtzeak gaizki ulertuak ere sor ditzakeela, baina Europako Batzordeak oso argi dauka zein duen bere bide orria Trumpen muga zergak indarrean dauden bitartean. Edonola ere, alde biek dakite Airbus-Boeing gatazka komertziala konpondu behar dela lehenbailehen, Atlantikoaren bi aldeetako potentzien arteko harreman komertzialak hobera egingo badu.

Europako produktuen aurka indarrean dauden muga zergek bereziki jotzen dute Alemania, eta Europako estatu kideen artean Berlinek du interesik handiena, hain zuzen, bake komertziala bultzatzeko.