2021 ere urte berezia izango da zerga kontuetan. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru aldundiek urtebetez luzatu dituzte koronabirusaren krisiari aurre egiteko aurtengo martxoan hartutako zerga neurri bereziak. Horiei esker, enpresek eta herritarrek errazago izango dute zergen ordainketa atzeratzea, eta hobari bereziak izango dituzte.

Berritasunak ere izango dira. Horien artean dago errenta aitorpena egin behar izateko gutxieneko diru sarreren muga 12.000 eurotik 14.000ra igoko dutela. Gutxieneko beste muga bat egongo da ordaintzaile bat baino gehiago daudenean: 20.000 eurotik behera jaso dutenek ez dute aitorpenik egin beharko bigarren ordaintzaileak 2.000 eurotik behera ordaindu badie. Aldi baterako erregulazioan daudenei begira egindako neurria da, kasu horretan, enpresak ez ezik, estatuak ere ordaintzen duelako soldataren zati bat.

Autonomoei dagokienez, COVID-19ak eragindako itxierengatik jasotako laguntza batzuek ez dute errenta zergarik ordainduko. Gainera, 2020ko azken hiruhilekoari dagokien errenta zergaren ordainketatik salbuetsita izango dira.

Aldundiek ezohiko gerorapenen erregimen bat ezarri dute autonomoek zerga zorrak ordaintzeko eta enpresa txikiek zerga zorrak atzeratu ahal izateko.

Bizkaian, telematikoki

Bizkaian, errenta aitorpena Internet bidez soilik egin ahal izan da aurten, eta 2021ean beste urrats bat egingo du bere digitalizazioan: ogasunak ematen dituen 220 zerbitzuak bulegoetara agertu gabe egin ahal izango dira. Ogasunera joatea aukeratzen dutenek ordua eskatu beharko dute.

Gestamp taldeko Matriceria Deusto enpresak akordio transakzionala egin du langile-batzordearekin, kaleratzeen baldintzak adosteko negoziazioak porrot egin ostean.

ITP Aero Castings taldearen zuzendaritzak enplegu erregulazioko espedientea aurkeztuko du Barakaldoko eta Sestaoko lantegietan.

Greba eguna Santurtziko San Juan de Dios ospitalean abenduaren 10ean. Protestak hitzarmen kolektiboa eta lan baldintzak hobetzeko negoziazio faltaren aurrean.

Bilboko portuko lan gatazka kale itxi baten sartzen ari da, eta jokalekua Santurtzitik (Bilbo) Madrilera aldatuko da orain. Lau zamaketa enpresak batzen dituen Bilbo Estiba elkarteak uko egin dio Eusko Jaurlaritzaren Lan Sailak eginiko bitartekaritza eskaerari, eta, ezezkoari erantzunez, zamaketarien sindikatuek Espainiako Lan Ministerioari eskatu diote ardura hartzeko. Bilbo Estibak jakinarazi du arbitraje loteslea ez den negoziazio bide guztiak agortutzat ematen dituela, baina orain litekeena da Espainiako Gobernuaren bitartekaritza eskaera jasotzea. Bilboko portua kudeatzearen eskuduntza harena da.

Bilboko portuko zamaketariek iragan astean jo zuten Jaurlaritzako Lan Sailaren atea. Erakunde publikoen eta enpresaren aldetik hainbatetan leporatu zaie negoziatzeko borondaterik eza; haiek, berriz, ukatu egin izan dute publikoki, eta hori erakusteko aukeratu zuten bitartekaritza publikoa. Lan Sailak ardura hori bere gain hartzea onartu zuen, grebaren ondorioz «sortzen ari den egoerarengatik, eta greba Bilboko portuan eta Euskadiko ehun produktiboan izaten ari den eraginarengatik».

Greba eskubiderako legeak arautzen duen formula bat da bitartekaritza, eta botere hori aitortzen dio lan agintaritzari. Formulak, baina, ez ditu bi aldeak negoziatzera behartzen, eta uko egin dakioke. Eta hori egin du, hain zuzen, Bilbo Estibak: ezetz esan. Asteak pasatu dira enpresa eta langileen arteko azken bileratik, eta, norbaitek behartu ezean, ez dirudi egoera aldatuko denik.

Bilbo Estibak Jaurlaritzari emaniko erantzunean argi utzi du ez duela negoziazio gehiago nahi, eta arbitraje loteslera jo nahi duela. Zamaketarien sindikatuek, baina, hori eragotzi nahi dute, susmoa dutelako enpresen alde egingo duela ebazpenean. Hori dela eta, azken aukera agortu dute: bitartekaritza Espainiako Lan Ministerioari eskatzea.

Zamaketarien langile batzordea osatzen duten sindikatu guztiek —Coordinadora, UGT, ELA, LAB eta KAIAk— eskutitza bidali zioten atzo Yolanda Diez Espainiako Lan ministroari. Negoziazio prozesuaren «blokeo egoera» ikusita, eta «negoziazio mahaian jardunik» ez dagoenez, ahalik eta goizen bitartekaritza prozesu bat martxan jartzeko eskatu diote. Trukean, eta borondate oneko keinu moduan, sindikatuak prest agertu dira greba bertan behera uzteko negoziazioak irauten duen bitartean. Orain ikusi behar da lehenik ea ministerioak eskaera onartzen duen, eta, gero, ea Bilbo Estibak onartzen duen.

Espainiako Gobernuak, izan ere, badirudi bide guztiak agortu nahi dituela arbitraje loteslea ezarri aurretik. Hedabide batzuetan zabaldu zenez, Jaurlaritzak esku hartzeko eskatu zion duela bi aste, eta formula hori saihestu zuen. Arbitrajea greba eskubidea urratzeko modu bat da, eta zamaketariak ezarri zaizkien gutxieneko zerbitzuak betetzen ari dira. Are gehiago, ELA sindikatuak helegitea jarri zien gutxieneko zerbitzu batzuei, gehiegizkoak zirelakoan, eta Bilboko Gizarte Arloko Epaitegiak arrazoia eman die behin-behinean.

Grebari dagokionez, gaurkoa hogeita lau orduko lanuzteen hamaseigarren eguna da. Zamaketariek hilabete daramate lau orduko, txanda erdiko eta egun osoko etenak egiten. Kontratu finkoa duten 320 zamaketariak eta behin-behineko egoeran hamabi urte daramatzaten beste 103 ari dira greba egiten. Lan hitzarmena berritzea eskatzen ari dira, eta finko kopurua handitzea.

Nafarroako ostalariek arretaz begiratzen diote egutegiari: atzerako kontua hasi dute. Gobernuak baieztatu duenez, ostegunetik aurrera ireki ahal izango dituzte terrazak %100ean, lau pertsona mahai bakoitzeko eta 1,5 metroko distantziarekin, eta, ondorioz, lurraldeko zenbait ostalari argia ikusten hasi dira. Sektoreko elkarteen arabera, baina, ez da nahikoa. Irekitzeko baimena lokal guztiei eta osorik ematea nahi dute eta itxiera aginduak eragindako kalteengatik ordaina emateko. Ostalariei batu zaizkie hoteletako eta kanpinetako enpresariak, eta lurraldearen itxialdi perimetrala kentzeko eskatu dute.

Taberna eta jatetxeetako arduradunek eta langileek manifestazioa egin zuten atzo Iruñean, auto karabana baten bitartez. Ordurako ziurtzat ematen zuten terrazak ireki ahalko zituztela, baina konfirmazioa falta zuten; iluntzean jaso zuten. Beatriz Huarte bozeramaileak adierazi zuen neurri hori eta gobernuak iragarritako laguntzak ez direla nahikoak —fakturazioan izandako beherakadaren araberakoak; 25.000 eurokoak gehienez—, eta «premiazko kalte-ordainak» behar dituztela azpimarratu zuen. «Gure negozioak eta gure enpresak errentagarriak dira, baina kontua da itxierara behartuta gaudela. Egoera horrek, beraz, konpentsazio ekonomiko bat eskatzen du».

Hoteletako eta kanpinetako jabeek, berriz, atzo kaleratutako ohar batean lurraldearen itxialdi perimetrala kentzeko eskatu zuten, Nafarroatik kanpoko bisitariak jaso ahal izateko. Hotelen kasuan, gogoratu dute uda eta udazkena «negargarriak» izan direla. Hoteletan ekitaldiak eta janariak egiteko ezintasuna gehituz gero, egoera are gehiago okertu dela azpimarratu dute. Azaldu dutenez, martxotik azarora bitartean fakturazioa %67 jaitsi da 2019ko epe berarekin alderatuta. Jakinarazi dutenez, Iruñeko sei hotel itxi behar izan dituzte aldi baterako, eta batzuek ez dute irekitzeko datarik.

Kanpinen kasuan, sektorea udan gehien kaltetuetako bat izan ez bada ere, kolpe «gogorra» dutela esan dute: %30 jaitsi dutela aurtengo fakturazioa. Gainera, gogorarazi dutenez, kanpin horietako asko udazkenetik aurrera ixten dira, eta udaberrira arte ez dituzte ateak berriro irekitzen.

Ostalariek bezala negozio horien jabeek ere «premiazko erreskate» bat eskatu diote gobernuari, eta, horrekin batera, beste neurri batzuk: zenbait zergaren eta mailegu batzuen ordainketak atzeratzea eta lege aldaketa bat errentamenduen kostuak murriztu ahal izateko.

Udazken iluna

Argazkia oso antzekoa da Euskal Herri osoan. Hegoaldeko beste hiru lurraldeetan urrunago dago taberna eta jatetxeen irekitzeko ordua, eta sektoreko arduradun eta langileen ezinegona handituz doa. Atzo, manifestazioa egin zuten Bilbon, eta Donostian ostiral eguerdirako iragarri dute.

Turismoan, berriz, Eustatek atzo kaleratutako datuek erakusten dute udazkenean okertu egin dela egoera. Urrian, % 63,1 jaitsi ziren bisitarien sarrerak Araba, Bizkai eta Gipuzkoako hoteletan. Udan %47,4 izan zen jaitsiera, eta irailean %60,2. Urrian, Bizkaian nabaritu da gehien: % 68,8 behera. Gipuzkoan %59,5 eta Araban, %53,2. Beherakada, batez ere, atzerriko bisitarien artean gertatu da: % 79,7 gutxiago.

Urrian, 501 hotelek jardueraren bat izan zuten, eta 127 hotel erabat itxita egon ziren, 2019an baino 88 gehiago. Establezimendu horien eguneko batez besteko tarifa 69,2 euro izan da; duela urtebete baino % 26,5 gutxiago.

Eduardo Zubiaurre Confebasken presidenteak “ez etsitzeko” deia egin du koronabirusaren pandemiak eragindako krisiaren aurrean.

Eusko Jaurlaritzaren Lan sailburuordetzak gaur eguerdian Bilboko Portuko zamaketa sektoreko sindikatuei jakinarazi die enpresak uko egin diola bitartekaritzari.

Haurreskolak Partzuergoan greba iragarri dute abenduaren 10 eta 16rako. Aldarrikapenen artean hitzarmen berri bat negoziatzea eta ordezkapenak betetzea daude.