Soldaten eta prezioen arteko arrakala gero eta handiagoa da Hego Euskal Herrian. Horretaz jabetuta, langileek eta pentsiodunek gogor kritikatu zuten «egungo krisi sistemikoa», atzo lau hiriburuetan egin zituzten manifestazioetan. Milaka pertsona batu ziren Eskubide Sozialen Gutuna osatzen duten eragileek deitutako mobilizazioetara. 12:00etan abiatu zen Gasteizko mobilizazioa, Artium museotik. Beste hirurak, berriz, 17:30ean izan ziren.

Puntuan abiatu zen Gasteizko manifestazioa. Txistulariek eman zioten hasiera, eta haien atzetik atera ziren mezu nagusia zeraman pankartari eusten zioten pertsonak. Soldata, pentsio eta zerbitzu publiko duinak! Pobretzearen aurrean, aberastasuna banatu! zen eguneko leloa. Horrez gain, borroka sozial desberdinetako hainbat mezu irakur zitezkeen: etxebizitza duinaren aldekoak, zerbitzu publikoa defendatzen zutenak… jende gehienak bandera edo kartelen bat zeraman, gainera.

Arabako Pentsiodunen Mugimenduko kideak ziren gehienak. Eta, duda barik, gehien oihukatzen zutenak ere baziren. Haiek gidatu zituzten gainontzeko pertsona guztiak. «Terrorismoa hilaren amaierara ez iristea da», «Jo eta ke, irabazi arte» eta antzeko aldarriak tartekatzen zituzten.

Protesta oihuen artean iritsi ziren manifestariak Maria Sortzez Garbiaren katedralera. Eraikinaren pareko eskaileren inguruan elkartu ziren guztiak. Ana Tere Diaz Arabako Pentsiodunen Mugimenduko kideak irakurri zuen deitzaile guztien artean idatzitako adierazpen bateratua.

Amorruz hasi zen hizketan: «Gaitzetsi nahi dugu egungo krisi sistemikoaren aurrean botere publikoen alternatiba. Langile klasea pobretzen den bitartean, pertsona gutxi batzuek gero eta aberastasun handiagoa metatzen dute».

«Banaketa justua»

Zerbitzu publikoen murrizketak, «zainketen lan ikusezin eta aitortu gabeak» eta «ekosistemen eta biodibertsitatearen suntsipena» ere gogor kritikatu zituen Diazek, «eskubideen aurkako aurrez aurreko eraso» gisa definituz. Izan ere, horrek, etxebizitzen eta alokairuen prezio «neurrigabeak», «zerbitzu publikoen okertzea» eta «krisi klimatikoaren okertzea» dakarrela salatu zuen.

Arazoentzako premiazko konponbideak eskatu zituen ondoren. Soldata eta pentsioen erosahalmena berreskuratzea eta horiek KPIaren arabera igotzea; baita soldatetan eta pentsioetan dagoen genero arrakala amaitzea ere. «Aberastasunaren banaketa justua» izatea, hain justu. Zifretan, 1.400 euroko gutxieneko soldata eta 1.080 euroko gutxieneko pentsioa exijitu zituen, besteak beste.

Amaieran, protesten garrantzia azpimarratu nahi izan zuen Diazek: «Hau ez da manifestazio soil bat, gure aldarrikapen premiazkoenak lortzeko aukera historiko bat baizik. Borroka hau irabazteko beharrezko manifestazio partekatuei esker, gure aldarrikapenak errealitate bihur daitezke».

Errioxak “ordaina” eskatuko du EAEk eta Nafarroak energiaren eta bankuen zergetatik funtsak jasoz gero. Errioxako PSOEko idazkari nagusiak larunbat honetan adierazi duenez, “Errioxa konplexurik gabe defendatuko dugu nonahi”.

Art For Life aholkularitza enpresaren sortzailea eta EmakumeEkin elkarteko presidentea da Miren Lauzirika (Bilbo, 1978). Beste hamahiru elkarterekin batera, EmakumeEkin-ek Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako emakume ekintzaileen premiak azaleratzen dituen manifestu bat aurkeztu zuen Donostian joan den astelehenean. Dokumentuan «herrialde berdinzaleagoa, kohesionatuagoa, lehiakorragoa eta jasangarriagoa» eraikitzeko eskatu zioten euskal administrazioari.

Emakume Ekintzaileen Nazioarteko Egunaren harira, enpresa munduan lan egiten duten emakumeen errealitatea nolakoa den azaldu du Lauzirikak.

Zerk bultzatu zintuen EmakumeEkin sortzera?

Duela bederatzi edo hamar urte inguru, nire inguruko emakume ekintzaileekin hitz egiten hasi nintzen. Konturatu ginen guztiok genituela beldur eta kezka berak. Emakume independenteak ginen, bakarrik bidaiatutakoak eta bakoitzak bere alorrean hainbat proiektutan parte hartutakoak, baina enpresa bat abian jartzeko momentuan sekulako beldurra sentitzen genuen, eta ez genekien beldur hori zehazki nondik zetorren. Elkartzen hasi ginenean ohartu ginen generoak pisu handia zuela.

Horregatik ekin genion EmakumeEkin proiektuari. Emakume ekintzaileentzako ahalduntze guneak sortu nahi genituen. Gizartean oso barneratuta dauzkagu ekintzailetzaren inguruko estereotipoak, eta horiek ikuspuntu kritiko batetik aztertu nahi genituen. Horrez gain, emakume ekintzaileak ezagutzera eman nahi genituen, eta enpresa eredu desberdinak eratu daitezkeela ikusarazi.

Nolakoa da enpresa mundua?

Gizonena da, gizonek gizonentzat sortutako kontzeptu bat. Horren arabera, ekintzailea den orok arriskuak hartzeko prest egon behar du, ordutegi malguak izan behar ditu, eta lortutako diru kantitatearen araberakoa izango da sortzen duen enpresaren arrakasta. Eredu tradizional horrek ez ditu kontuan hartzen beste eragile batzuk: enpresa horrek gizartean eragin positiboa duen, adibidez.

Ekintzailetzaren alorrean, enpresa eredu bat sustatzen da: garatu ahala handiagoa eta aberatsagoa egiten dena. Gizon ekintzaileak arrakastatsuak izatera, diru asko lortzera, eta geroz eta enpresa handiagoak sortzera bultzatzen dituzte. Emakumeok ez gaituzte balio horiekin lotzen.

Genero ikuspegiak eragina du ekintzailetza proiektuetan?

Bai, noski. Emakumeok eta gizonak desberdin hezi gaituzte, eta txikitatik ikasitako eta erreproduzitutako estereotipo horiek errepikatzen ditugu helduak garenean ere. Gizartearen arabera, ekintzaileak balio moralik gabeko pertsonak gara, ez gara besteen beharrez arduratzen, eta kosta ahala kosta diru mordoa irabazi nahi dugu. Elkarteko kideok ez gara identifikatuta sentitzen irudi horrekin.

Gainera, emakume ekintzaile gisa oso agerian egon behar dugu, aurpegia emateaz gain jende askorekin hitz egin behar baitugu. Emakumeoi beti esan digute isilik egoteko, bazterrak ez nahasteko. Ekintzaileok ideia horiek hausten ditugu.

Emakume ekintzailea izanik, zuk zeuk ere izango zenituen oztopoak, beraz…

Bai. Hala ere, estereotipoez eta gizartean zabaldutako iritziek elikatutako beldurrez gain, kanpoko mugek ere pisu handia izan dute. Lagunei eta senitartekoei enpresa bat ireki nahi duzula esaten diezunean, mesfidati agertzen dira. Proiektuak aurrera egiten duela ikusten dutenean, zertxobait lasaitzen dira, baina ez dira guztiz fio. Gizonei, berriz, hasieratik ematen diete babesa. Pentsatzen dutena zuzenean esatera ausartzen ez diren arren, begiradekin, keinuekin eta halakoekin adierazten dute egitera zoazena arriskutsua dela. Txikikeria horietan gauza handiak ikusten dira.

Enpresa martxan jarrita, zer beste zailtasun dituzte emakume ekintzaileek?

Enpresa garatzeko unean, emakumeontzat zaila izaten da enpresari eta familiari eskaini beharreko lana eta denbora kudeatzea. Zaintza lanak emakumeon esku gelditzen dira, eta ingurukoek ere normaltzat jotzen dute hori. «Ordutegi malgua duzu: egingo duzu tartetxoren bat» edo «egin itzazu zuk erosketak, gauean egingo duzu lan», sarri entzun behar izaten ditugun iruzkinak dira. Askok uste dute ekintzailetza proiektua gure denbora-pasa dela, ez lana. Horrelakoetan, emakumeok geure buruari egozten diogu errua, baina ez luke horrela izan behar. Mugak jarri behar dira batzuetan, eta ingurukoei esan: «Aizu, ni lanean nago». Osasungarria eta garrantzitsua da emakumeak beren lanean zentratzea.

Alde handia dago gizon ekintzaileen eta emakumeen artean?

Jaso ditugun datuen arabera, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ekintzailetza proiektuetan pareko daude gizonak eta emakumeak. Hala ere, ez dakigu ekonomikoki hori betetzen den. Manifestuan idatzi dugun eskaeretako bat da euskal administrazioak abian jarri ditzala emakume ekintzaileon errealitate ekonomikoaren araberako neurriak, ekintzak eta mekanismoak. Horretarako, ezinbestekoa da aztertzea zenbat kotizatzen eta fakturatzen duten emakume eta gizon ekintzaileek.

Espainia mailako datuak ditugu, eta, horien arabera, generoaren eta diru sarreraren araberako arrakala nahiko handia da. Estatuko ikerketa batean inkestatutako emakumeen %27,7ren negozio bolumena urtean 15.000 eurotik beherakoa da. Bost gizonetik bik, berriz, urtean 46.000 eurotik gora irabazten dute.

Black Friday merkealdian online erosketa seguruak egiteko gomendioak

Albiste izango dira, azaroak 18: Abian da Euskaraldia, gerrako haurrak eta Zornotzako krimena

Albiste izango dira, azaroak 18: Abian da Euskaraldia, gerrako haurrak eta Zornotzako krimena

Gaur egun, Espainiako Gizarte Segurantzatik jaso daitekeen pentsiorik altuena 2.819 eurokoa da. Era berean, mugatua dago kotizazio ordainketa ere; soldatek gehienera 49.672 eurora arteko zatiarengatik kotizatzen dute. Kopuru horretatik gorako soldata handietan, enpresek eta langileek ez dute kotizatzen gainerako zatiagatik.

Egoera horretan daude milioi bat soldatapeko inguru Espainiako Gizarte Segurantzan. Eta haien baldintzak aldatzea aztertzen ari da Espainiako Gobernua, pentsio sistemaren sarrerak handitzeko asmoz.

Gizarte Segurantzako Ministerioaren asmoa litzateke kotizatu beharreko soldataren zatia handitzea, kotizazio oinarria, 65.000 euroraino, betiere inflazioa deskontatuta. %30eko igoera hori mailakatua izango litzateke, 30 urtean egitekoa; kotizazioaren sabaia urtero inflazioa adina handituko litzateke, eta horri urtero %0,88 inguruko igoera bat gehituko litzaioke.

Diferentzia epeetan

Era berean, gehieneko pentsioa ere handiagoa izango litzateke, egungo ia 40.000 euro horietatik 52.000 euroraino igota, eta hor ere inflazioa kontuan hartuko litzateke. Baina gehieneko pentsioen igoera hori ez litzateke kotizazio oinarrien igoerarekin batera joango; diferentzia bat egongo litzateke, «urte batzuetakoa».

Tarte horrekin, ministerioaren arabera, helburua litzateke baby-boom-aren belaunaldien erretiroak iristean pentsio sistemarentzat aurreikusten diren tentsioak apaltzea. Gehieneko kotizazioaren igoerarekin, sistemak diru sarrerak handituko lituzke, hain zuzen, erretiro horiek iristean, eta pentsio handiagoen gastua beranduago letorke, «sistemaren finantza tentsioak amaitzean».

Negoziazio mahaiaren beste alde batean, sindikatuek eta Unidas Podemos alderdiak gehieneko kotizazio muga kentzea nahi dute, soldata osoaren %36 kotizatzea langilearen eta enpresaren artean. Uste dute horrekin 10.000 milioi euro gehiago bilduko lituzkeela sistemak, baina neurri horren kontra agertu da Jose Luis Escriva Gizarte Segurantzako ministroa.

CEOE patronala, berriz, kotizazioen igoeraren kontra dago. Edonola ere, Escrivak zirt edo zart egin behar du; izan ere, Bruselaren agindua jarraiki, erreformak urtea amaitu aurretik egon behar du erabakita.

Oinarrizko urteko kupoa 1.472 milioi eurokoa izango da. Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoak, halaber, aurrekontu-egonkortasunaren arloan aldebiko aldez aurreko akordioak berrestea erabaki du.

Albiste izango dira 2022ko azaroak 17: Euskaraldia, Kupoaren onartzea eta Arte Ederren Museoaren erreforma