Eusko Legebiltzarrak, EAJ, PSE-EE eta Elkarrekin Podemos-IUren babesarekin, Diru Sarreren Bermerako Euskal Legea onartu zuen atzo. Aurreko legea duela hamalau urte eta egun bat onartu zen, eta apirilaren hasieran jarriko da indarrean testu berria. EH Bilduko legebiltzarkideek «abstentzio kritikoaren» alde egin dute, ez baitute uste neurri berriak nahikoa direnik. PP+C’ eta Voxek, berriz, aurka bozkatu dute. Errentak %8,5 handituko dituzte lehen kolpean, eta apirilean beste koska bat egingo dute gora. Errenta lortzeko baldintzak ere malgutuko dituzte.

Jeltzaleen eta sozialisten aspaldiko asmoa zen DSBEaren legea aldatzea; aurreko legealdian saiatu ziren, baina azken unean atzera egin behar izan zuten, gehiengorik ez zutelako Eusko Legebiltzarrean, eta beste taldeen ezezkoa jaso zutelako. Legealdi honen hasieran atera zuen Eusko Jaurlaritzak berriro proiektua tiraderatik, gehiengo osoa bermatua izateak ematen duen lasaitasunarekin. Gainera, Elkarrekin Podemosen babesa lortu zuen, eta EH Bilduren zuzenketa batzuk ere onartu ditu gehiengoak.

Idoia Mendia Enplegu eta Lan sailburu eta lehendakariordeak «lege ausarta» dela adierazi zuen atzoko saioan, baita «gizartearen kohesioa sakontzeko» balio duela ere. Hala ere, onartu zuen erreformak debate gogorrak eragin dituela. Mendiarentzat «euskal gizarteko kide batek jasan ditzakeen egoera zaurgarri guztien aurrean babesa handitzen du» legeak, eta «inguruko aurreratuena» izatea goratu du. Gloria Sanchez sozialistak gehitu zuen «oso lege ona» dela.

Nahiz eta hobekuntzak goraipatu, sozialistek ez zuten aipatu haiek izan zirela 2011n DSBEa lortzeko baldintzak gogortu eta sariak murriztu zituztenak, PPren botoei esker. %7 jaitsi zituzten errentak, eta errolda eskaerak handitu.

Jon Aiartza EAJko legebiltzarkideak ere legea goretsi zuen: «Herrialde hobea izango gara, pobreziaren kausak aztertzen eta gaizki pasatzen dutenak tratatzen dakigun neurrian. Gure babes soziala sendoa da, baina eguneratu beharra zegoen bizitza duina izateko ekintza publikoa behar duten guztiengana iristeko».

Jaurlaritzako bi alderdiez gain, Elkarrekin Podemos-IUren babesa ere izan du lege berriak. David Soto koalizio moreko legebiltzarkideak adierazi zuen bere taldeak «arduraz» jokatu duela legea onartzerakoan, testuak «funtsezko aurrerapausoak» dakartzalako. «Mezu bat zabaltzen du [legeak]: gizarte inklusiorako tresnak ez dira arazo bat, ez dute [pobrezia] betikotzen, eta iruzurra oso txikia da», adierazi zuen.

EH Bilduko Nerea Kortajarenak, berriz, azpimarratu zuen legea «motz» geratzen dela gaur egungo beharrei aurre egiteko, eta EAEko erakundeek «beren gaitasunaren azpitik» babesten dituzte beren herritarrak, Kortajarenaren ustetan.

ERRENTAREN ZENBATEKOA

Zenbat handituko dira onuradunek jasoko dituzten errentak?

DSBE berritua apirilean jarriko da indarrean, Eusko Autonomia Erkidegoaren agerkari ofizialean agertu eta hiru hilabeteko epea betetzen denean. Edonola ere, lehen fasean, gaur egun banatzen diren errentak Espainiako batez besteko inflazioaren arabera eguneratuko dira, %8,5 hain zuzen ere. Horren ondorioz, gaur egun 727 euroko prestazio estandarra jasotzen duenak 798 euro jasoko ditu urtea hastearekin batera; apirilaren 1etik aurrera, berriz, 800 eurora helduko da.

Bizikidetza unitatea osatzen duten bi lagunen saria, berriz, 934 eurotik 1.013 eurora helduko da urtarrilean, eta 1.066 eurora apirilean.

Prestazio horiek handitu egingo dira bizikidetza unitatean saria jasotzeko eskubidea duten kideak eta haurrak ugarituz gero. Horrela, prestaziorik handiena 1.680 eurokoa izango da lege berriarekin, heldu batek eta lau adingabek osatutako familientzat; gaur egun, 1.086 euro dagozkie.

2024. urtetik aurrera, prestazioak Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako KPIaren arabera eguneratuko dira. Desagertu egingo da gutxieneko soldatarekiko lotura.

ERROLDA ESKAERAK

Zer aldaketa egongo dira errolda epeen eskakizunetan?

Errentaren eskatzaileak, lehen bezala, egiaztatu beharko du gutxienez hiru urtez Araban, Bizkaian edo Gipuzkoan bizi izan dela. Hala ere, karguan adingabeak, mendekotasuna duten adinduak edo elbarritasuna duten pertsonak badituzte, eskari hori urtebetera jaitsiko da hemendik aurrera.

Horrez gain, beste kolektibo batzuek ez dute antzinatasun jakin bat erakutsi beharko erroldan. Horiek dira indarkeria matxistaren edo sexu esplotazioaren biktimak eta errefuxiatu estatusa duten pertsonak.

Azkenik, terrorismoaren biktima izaera onartuta daukatenek eta atzerritik itzuli direnek ez dute erakutsi beharko Araban, Bizkaian edo Gipuzkoan erroldatuta daudela.

ADINA

Zenbat urte izan beharko dira orain DSBEa eskatzeko?

2008ko legearen arabera, errenta eskatzeko gutxieneko adina 23 urtekoa zen, salbuespenak salbuespen: adingabekoak karguan izatea, «terrorismoaren» edo indarkeria matxistaren biktima izatea, umezurtza izatea eta adingabeen zentro batetik atera berria izatea. Hemendik aurrera, 18 urtetik gorakoek eskatu ahal izango dute DSBEa. Adin tarte horretako gazteek ziurtatu beharko dute urtebete daramatela emantzipatuta, eta beste horrenbeste Lanbiden izena emanda.

LAGUNTZA KOPURUA

Zenbat laguntza jaso daitezke etxebizitza bakoitzeko?

2008ko legearen arabera, etxebizitza bakoitzeko gehienez bi laguntza bakarrik jaso zitezkeen. Atzo onartutako testuarekin, muga hori kendu egingo da. Etxebizitza batean familia unitate bat baino gehiago badago, errenten zenbatekoa murriztu egingo da.

Ohiko eta salbuespenezko familia unitateak ezberdindu ditu lege berriak, eta bigarrenen kasuan, laguntzen iraupena hiru urtera luzatuko da; pentsiodunak badira, laguntzak ez du iraupen mugarik izango.

LAGUNTZEN KONTROLA

Zer mekanismo berri izango ditu DSBEak?

Lege berriaren helburua da baldintzak malgutzea eta zenbatekoak handitzea, baina horretarako, kontrol mekanismoak areagotu egingo dira. Hala, bizikidetza unitateen eta diru sarreren egoeraren errebisioa hiru hilabetean behin egingo da, ondoren laguntzaren zenbatekoa eguneratzeko. Horretarako, ikuskapen unitate bat sortuko da.

Laguntza eskatu eta hilabetera ordainduko da errenta, eta iraupenaren muga ezabatuko da —bi urtekoa zen lehen—.

ESK sindikatuari ez zaio gustatu Eusko Legebiltzarrean onartu berri den DSBEaren legea, eta egoitzako atarian protesta egin zuen atzo, barruan legeari buruz hizketan zebiltzan bitartean. Sindikatuak EAJri eta PSE-EEri leporatu die «pobrezia mantentzearen alde» egin izana, eta gehitu dute Elkarrekin Podemos-IUren laguntzak eta EH Bilduren abstentzioak «zuritu» egin dutela lege hori. ESK-k dio «pobrezia kriminalizatzen» duela lege berriak, laguntza lortzeko baldintza «asko» eskatuko baitira erreformaren ostean ere. Hain zuzen ere, argudiatu dute «jende asko» laguntzetatik kanpo uzten dutela baldintza horiek. ELAk ere onartu aurretik kritikatu zuen legea, eta lege proiektua bertan behera uztea eskatu zuen hilabete hasieran.

Hegazti gripearen aurka, ahateen eta oiloen kanpoko hazkuntzaren aldeko aldarria egin du berriro ere ELB laborarien sindikatuak. Gripea ez da oraino iritsi Ipar Euskal Herrira, baina, Loira Atlantikoa (Bretainia) eta Vendee (Frantzia) departamenduetan agertutako gaixotasunak hegoalderako bidea hartuko duelakoan, Laborantza Ministerioaren presioa jasaten ari dira hazleak hegaztiak barrura sar ditzaten. Neurri horren «eraginkortasun falta» salatu du ELBk, eta uko egingo dio betetzeari: «Hegaztiak kanpoan uzteko hautua egin dugu, zigorrak badira ere».

ELBren arabera, «fauna salbaiak eragiten dituen gaixotasunaren abiaguneak %0,3 dira soilik». Kabalak kanpoan haziz gero, kalitatezko bizia proposatzen diete, hazleei bezala. Horrela, kalitatezko produktua proposatzen ahal diote kontsumitzaileari. Horrez gain, Pettan Prebende oilo eta uso hazleak ziurtatu du ELBk defendatzen duen hazkuntzak eritasunari ihardukitzeko ahalmena ematen diela hegaztiei.

Errua, industriarena

ELBk lobby industrialak ditu hegazti gripearen erantzuletzat. Hazkuntza eredu industrialean, lan banaketa bidez antolatzen dira, ahateak etxalde industrial batetik bestera bidaliz. Hegaztiak garraiatzeagatik hedatzen da birusa. «Datozen egunetan gure eremura iristen bada ez da fauna salbaiagatik izango, leku kutsatuetatik datozen kamioiengatik baizik», gaitzetsi du ELBk. Prefekturak neurriak har ditzan eskatu du, kamioi horien pasabidea debekatzeko.

Gaur egun Ipar Euskal Herrira hegazti gripea iritsi ez bada ere, ELBk salatu du hazleek DDPP Herritarren Babeserako Departamenduko Zuzendaritzako ikuskarien kontrolak jasaten dituztela. Ikuskariek hegaztiak kanpoan aurkitzen badituzte, gutun bat bidaltzen diete hazleei, betebeharrak errespetatzeari uko eginez gero prozedura judizial bidez segituko dituztela mehatxatuz.

Presioagatik hazle gero eta gutxiago daudela adierazi du sindikatuak. «Alta, bezero asko daude», erran du Agnes Sallaberri ELBko kideak; «legeak aplikatzeko ezintasunak frenatzen ditu». Arazoari bakarrik aurre egitea zaila dela esan du, eta kanpoko hazkuntzan ari den edozein hazleri ulertarazi nahi izan dio ez dagoela bakarrik. «Kolektiboki gauzak egin ditzakegu», ondorioztatu du Sallaberrik.

DSBEaren erreformak dakartzan berritasun nagusiak. Eusko Legebiltzarrak onartu egin du Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta (DSBE) jasotzeko baldintzak aldatuko dituen legea. EAJk, PSE-EEk eta Elkarrekin Podemos-IUk egin dute erreformaren alde.

Legebiltzarrak onartu egin du Diru Sarrerak Bermatzeko Errentaren erreforma. Zenbatekoetan, gehieneko errenta ezingo da izan 803 eurotik beherakoa (orain arte, gehienez, 727 eurokoa zen). Neurri nagusia da adina 23 urtetik 18ra igaroko dela.

Lanbidek 22,7 milioi euroko enplegua babesteko programen deialdiak aurreratu egin ditu, 2023an eskuragarri egoteko

Beste bi greba egun deitu dituzte Amazonen Trapagarango zentro logistikoan, Olentzero iritsi bezperan. LAB sindikatuak abenduaren 22an eta 23an greba egitera deitu ditu langileak, hitzarmen propioa eskatzeko. ELAk ere bat egin du grebarekin eta mobilizazioekin.

Greba dago deituta abenduaren 21ean, Santo Tomas egunean, Bizkaibuseko bost enpresa emakidadunetatik lautan. 24 orduko lanuzteak ondorengo autobus zerbitzuei eragingo die: Ezkerraldea, Meatzaldea, Txorierri, Enkarterriak, Busturia Lea Artibai eta Mungialdea.

Osakidetzak lan eskaintza publiko berriaren oinarri orokorrak argitaratu ditu. Aurreikusitakoaren arabera, abenduaren 27an argitaratuko dituzte lan eskaintza horren oinarri zehatzak, EAEko Aldizkari Ofizialean.