Japonia, CO2-a harrapatu nahian
Herrialde gutxik ekin diote Japoniak hain gogotsu klima aldaketaren kontrako irtenbide bitxi bezain irudimentsuak bilatzeari. Konparazio batera, karbono dioxidoa xurgatu eta biltegiratzeko sistema bat garatu dute, CCS izenekoa, industria lantegiek ez dezaten isuri gas kutsagarririk: sortu ahala xurgatzen dituzte gasak, atmosferara hel ez daitezen, eta eraldatu egiten dituzte gero, lurraren barne geruzetan biltegiratzeko, itsas hondoan. Nahiz eta teknologia berritzailea izan, zenbaitek kritikatu egin dute, ez delakoan aski anbiziotsua klima aldaketari buru egiteko.
Preseski, CCS sistema probatzeko eskala handiko proiektu bat abiatua dute kostaldeko Tomakomai hirian, Japonia iparraldeko Hokkaido eskualdean, eta, proiektuaren arduradunen hitzetan, asmoa da berotegi gasak desagerrarazteko funtsezko tresnetako bat bilakatzea. Ekonomia, Merkataritza eta Industria Ministerioak hasi zuen proiektua, 2012. urtean, helburutzat hartuta CCS teknologia erabiltzeko moduan egotea 2020 aldera. Epemuga ailegatu baino aste batzuk lehentxeago, 2019ko azaroaren 22an, enpresak adierazi zuen jada lortua zuela 300.000 tona CO2 injektatzea Ozeano Barearen pean.
Yoshihiro Sawada nazioarteko gaien arduradunak azaldu duenez, prozedura erraz samarra da: zentral termikoek eta fabrika handiek isurtzen dituzten gasetan, karbono dioxidoa bereizten dute, eta, hala, purutasun handiko CO2-a xurgatu. Karbono dioxidoa xurgatzeko, gai kimikoak erabiltzen dituzte, tartean amina disolbatzaileak. Hau da, prozesua kimikoa da, eta horrek modua ematen du gas kutsagarrietatik purutasun handiko CO2-a lortzeko, xurgatzean energia gutxiago erabilita eta kostu apalagoan, gainera.
Behin xurgatuta, karbono dioxidoa garraiatzeko moduan da: horretarako espresuki prestatutako hodien bidez egin daiteke, baina baita itsasontzian, zisterna kamioietan eta trenean ere, zama arinetarako edukiontzietan. Karbono dioxidoa lantegira ailegatzen delarik, konpresio eta injekzio prozesua hasten da, eta purutasun handiko CO2-a lurpera bidaltzen dute, ingurutik urrun, 1.000 metro baino gutxiagoko sakoneran dauden geruza geologikoetara. Beraz, tarte porotsu ugari dituen geruza batean pilatua gelditzen da karbono dioxidoa, hondar aleen artean; Tomakomaiko zentroko injekzio hodietako bat itsas mailaren azpitik ia 3.000 metrora ailegatzen da. Zenbait kalkuluren arabera, zentro hori 140.000 milioi tona CO2 xurgatu eta biltegiratzeko gai da, eta, egungo emisioak kontuan hartuta, Japoniak ehun urtean isuriko lukeena da hori.
Meategietan ere
Segurtasuna erabat bermatua da lantegian, baita prozesuaren parterik delikatuenean ere, CO2-a itsas hondoaren pera garraiatzeko orduan. «Okerrenean ere, hala nola lurrikara bat edo tsunami bat izanez gero, automatikoki hesten diren segurtasun sistemak ditugu», esplikatu du Sawadak. «Lantegiko segurtasun sistemak zentral nuklearretakoaren antza du, zenbat segurtasun gailu dauden kontuan hartuz gero, bederen», azpimarratu du proiektuaren arduradunak.
Tomakomaitik ez hagitz urrun, bada Mikasa izeneko hiri bat, ikatz meategiei esker gune industrial garrantzitsua izandakoa, eta, preseski, esperimentu bat egiten ari dira han, ikusteko meategi abandonatuak karbono dioxidoa biltegiratzeko balia ote daitezkeen. Iazko irailean, 400 metroko sakoneran ur burbuiladuna isuri eta biltegiratzea lortu zuten urez eta karbono dioxidoz osatutako nahasketa bat, lohiaren gisako substantzia batekin batera, meategi abandonatu batean. Helburua da jada hetsiak diren meategi horietan gelditzen den ikatza hidrogenoa sortzeko baliatzea, eta, bertzalde, prozesu horretan isuriko den karbono dioxidoa CCS teknologiaren bidez biltzea.
CCS teknologia zabaldu izanak, baina, zenbait arazo ekarri ditu, bertzeak bertze ez baitago jardun hori arautzeko legerik, meatzaritzaren sektorean ez bezala, non meatzaritza legeak petrolioa eta lurpeko bertze zenbait mineral erauzteko prozesuak arautzen baititu.
Japoniako Industria Ministerioaren asmoa da 2024ko martxorako onartzea CCS teknologiaren inguruko araudiren bat, hala nola zehazteko nork arduratu behar duen biltegiratutako karbono dioxidoa kudeatzeaz.
Teknologia horren bitartez, bertzeak bertze, azken urteetan Japoniak konpromisoa hartu du berotegi gasen emisioa 2013. urtean izandakoaren %46ra apaltzeko 2030erako. Bada, xede hori aitzinetik ezarritakoa baino nabarmen handiagoa da, gasen emisioa %26 apaltzea erabaki baitzuten orduan, eta, are, haren bitartez, Japoniak aise beteko ditu Parisko Hitzarmenaren harira hartutako konpromisoak. Bertzalde, Tokiok jakinarazi du ikatz zentralak eraikitzeari utziko diola 2030erako, eta karbono neutraltasuna lortu gogo duela 2050erako.