Siemens Energyk 3.639 milioi euroko galerak iragarri ditu, Siemens Gamesaren arazoak tarteko. Urteko hirugarren hiruhilekoaren emaitzak aurkeztu ditu Alemaniako multinazionalak. Haize erroten negozioan dituen “erronka handiek” bete-betean eragin diete emaitzei.

Osakidetzaren estabilizaziorako Lan Eskaintza Publikoan (LEP) dokumentazioa entregatzeko ordutegi zabalagoa izango dute gaurtik aurrera. Jon den astean ilara luzeak izan ziren erregistroaren bulegoetan. Gainera, dokumentazioa entregatzeko prozesua erraztu dute.

Europara Gerra Hotza itzuli da. Gobernuek ahaztuak dituzte defentsarako diru sailak murrizten zituzten garaiak, eta 1980ko hamarkadako politiketara bueltatu dira. Ukrainako gerrak bultzatuta, armamentua erosteko gastu publikoa handitzen ari dira, NATOk eskatu bezala edo berriki Europako Batzordeak proposatu dien bezala, besteak beste, Next Generation funtsetako dirua helburu horretara bideratuz. Armagintzaren sektorea eskuak igurzten ari da, baita Euskal Herrian ere.

2016an NATOk helburu bat jarri zien aliantzako kideei: haien aurrekontuetan BPG barne produktu gordinaren %2 gastu militarrerako izatea. Ofizialki, 31 herrialdeetatik zazpik bakarrik egiten dute hori: AEBek, Erresuma Batuak, Estoniak, Letoniak, Lituaniak, Greziak eta Poloniak. Frantzia taldean sartzear dago —BPGaren %1,9 baitu, 2022ko aurrekontuen arabera—. Espainiako Gobernua, berriz, iaz konprometitu zen helburu horretara 2029an heltzeko, baina aurten jauzi handia egin du, eta lortu du, halakorik aitortu ez arren.

Kataluniako Centre Delas d’Estudis per la Pau erakundearen arabera, Defentsa Ministerioaz gain, besteek —bereziki Industriak— armagintzako egitasmoetarako dituzten diru sailak kontuan hartuta, BPGaren %2,17ra iritsi da Espainia. Aurtengo aurrekontuetan, 14.400 milioi euro da Defentsa Ministerioko gastua —BPGaren %1—, baina gastu militar osoa zenbatuta — NATOk egiten duen moduan— ia 28.000 milioi euro da. Hala, 2023ko aurrekontuetan iazkoetan baino ia 5.000 milioi gehiago jarri ditu.

Delas zentroaren iritzian, hazkunderik «eskandalagarriena» Industria Ministerioak egin du: egitasmo militarrentzako ikerketa eta garapen kredituak izugarri handitu ditu, %126: 1.600 milioi guztira. Baina, horrekin lotuta, badago beste datu are esanguratsuago bat. Espainiako Gobernuak 2023an inbertsioetarako izango dituen baliabide guztien ia %30 — inbertsio errealak eta ikerketa eta garapeneko maileguak kontuan hartuta— armagintza sektorerako izango dira. 7.743 milioi guztira, autonomia erkidegoetako inbertsioak zenbatu gabe. Diru horrekin, besteak beste, Espainiako Gobernua sektoreko enpresen kapitalean sartzen ari da, eta enpresen kontzentrazioa bultzatzen ari da, inbertsioak eta erosleak erakartzeko.

Aurrekontuez gain, beste iturri bat du gobernuak: Europako Batasuneko defentsa funtsa. 1.200 milioi eman dizkio, eta 2027ra arte beste 10.000 milioi gehiago ematea aurreikusten da.

Eusko labeldun armak

Euskal Herrira dirua iristen hasi da. Tedae Defentsa, Aeronautika eta Espazioko Teknologien Elkartearen arabera, armak edo gerrako ibilgailuak ekoizten dituzten puntako hogei enpresa inguru daude Hego Euskal Herrian, eta 1.058 pertsonak egiten dute lan zuzenean. Garrantzitsuenak: Sener, Sapa, ITP Aero, Aernnova, MTorres, Aciturri eta Satlantis. Alor militarra soilik kontuan hartuz, 800 milioi euro inguru fakturatu zituzten iaz. Ipar Euskal Herrian bi konpainia handi daude: Dassault eta Turbomeca. Eta horiekin guztiekin batera, beste 100 bat, azpikontratatuak eta hornitzaileak. Eta zehazki zer egiten dute? Bereziki, gerra ibilgailuetarako edo kanpoan muntatzen diren misilentzako piezak.

Baina sektoreak ezaugarri nagusi bat badu, hori gardentasun falta da. Oso zaila da jakitea enpresa horiek zer kontratu zehatz dituzten eta norekin. Espainiako legediak debekatu egiten die enpresei gerran dauden edo giza eskubideak urratzen dituzten herrialdeei armak saltzea. Baina zaila da jakitea hori benetan hala den. Izan ere, ministerioen arteko batzorde bat arduratzen da armen salerosketen inguruko auziaz, eta Sekretu Ofizialen Legeak babesten du haren jarduera.

Euskal enpresen artean, azken aldian, Sener ingeniaritzak eman du informazio gehien bere jardunaz. Gaur egun, Europako Defentsa Funtsaren bederatzi proiektutan parte hartzen ari da. Horietako bat Hydef da, 110 milioikoa: misilen aurkako sistema bat garatzea du helburu. Gainera, Getxon egoitza duen enpresa hori Commands proiektuaren buru da; gerrarako ibilgailu autonomoak sortzeko helburua du, eta 24 milioiko finantzabidea. Halaber, beste lautan parte hartzen du —Swat-Shoal, Odin ‘s Eye II, Latacc eta Spider —, 220 milioi ingurukoa. Eta Eurodrone programaren parte da, 11 tonako hegazkin bat diseinatzeko, tripulaziorik gabekoa.

Baina Espainiaz eta Europako Batasunaz gain baditu beste bezero handi batzuk. Uztailean, AEBetako Raytheon enpresarekin hitzarmen bat sinatu zuen GEM-T misilak diseinatzen laguntzeko. Misil horiek NATOren Patriot aireko defentsa sistema ezagunaren parte dira, eta Senerrek «estrategikotzat» jo du akordioa. Guztira 300 milioiko eskari zorroa du.

Senerrekin batera, Andoaingo Sapa ere nabarmentzen da. Jokin Aperribai Realeko presidentearen konpainia ezaguna da euskal enpresen artean, ekoizpena ia esklusiboki armagintzara bideratzen duelako. Ofizialki, bezero bakarra du: Espainiako armada, eta Dragon 8×8 tankeen propultsio sistema fabrikatzen du. Guztira 350 ibilgailuko kontratua egin zuen 2021ean, 2.100 milioikoa.

Sapak ere zabaldu nahi du bere bezero zorroa, eta azken urteetan garrantzi handiko mugimendu batzuk egin ditu. 2021ean Indra konpainian zuen parte hartzea %5etik %8,5era handitu zuen, eta eserleku bat eskuratu administrazio kontseiluan. Indra estrategikoa izaten ari da Europako diru laguntzak erakartzeko Espainiako Gobernua bultzatzen ari den enpresa kontzentrazioan. Gobernua da enpresaren akziodun nagusia, eta Indra armagintza sektorearen motorra bilakatu da.

Zerutik eroritako dirua

Euskal industrian aeronautikak ere harreman oparoa du armagintzarekin. Hegan klusterrak dioenez, sektorearen fakturazioaren %10 inguru baino ez da iristen da alor horretatik, baina datozen urteetan kopurua nabarmen handitzea espero dute.

Enpresa nagusietako bat ITP Aero da. 1.047 milioi fakturatu zituen iaz, %20 armagintzatik. 1989an sortu zuten. —besteak beste, Eusko Jaurlaritzaren, Espainiako Gobernuaren eta Senerren babesarekin—, Eurofighter hegazkinaren motorra garatzeko. Gobernuek enpresan zituzten akzioak saldu zituzten, baina berriki itzuli dira, sektorea hartzen ari den pisua kontuan hartuz. Hala egin zuen Jaurlaritzak iaz, %6 erosita —100 milioi euro inguru—. Eta aste honetan Madrilek%9,5 eskuratu du, Indraren bitartez.

ITPk eta Indrak lankidetza hitzarmena sinatu dute FCAS programara batera aurkezteko. 8.000 milioiko aurrekontua du eta Europako aire gerra-sistema berria diseinatzea du helburu. Euskal Herrian lantegiak dituzten Aernnovak eta Dassaultek ere hartzen dute parte proiektuan. Aernnovak, halaber, Superpuma eta Tiger gerra helikopteroen fabrikazioan parte hartzen du, eta F18 hegazkinenean: 515 milioi fakturatu zituen iaz.

Txosnen inguruko ika-mikak urteroko gai klasiko bat dira Euskal Herriko kazetaritzan. Udarekin batera iristen dira, Joselu Anaiak bezala. Gehienetan, arrazoi politiko edo gizarte mailakoengatik izan dira albiste, eta talde mediatiko batzuek hauspotzen dituzte. Bateko presoen argazkiak, besteko sustatzaileen arteko liskarrak… Sinesmen erlijiosoak ustez iraintzen zituzten dekorazioak ere eztabaidagai izan dira. Aurten, kosta zaio iristea txosnen ika-mikari, baina hauteskunde zaparraden ondoren heldu da, eta, oraingoan, zalapartaren argudioa ekonomikoa da: Ticket Bai sistema ezartzea.

Ostalarien elkarteek egin dute eskaera, eta haiek jarritako puntuari erantzun diete aldundiek. Gipuzkoako ostalarien elkarteak eskutitz bat bidali die udalei haien herrietako txosnetan fakturazio elektroniko sistema ezartzen dela bermatzeko eskatuz. Taberna eta jatetxeak Ticket Bai erabiltzera behartzea, eta txosnak, aldiz, ez, bidegabekeria iruditzen zaie. Bizkaiko eta Arabako ostalari elkarteek ere haien oniritzia eman diote eskariari.

Egoerak Ticket Bai sistemaren barrunbeak azaleratu ditu, eta, besteak beste, iruzurraren aurkako kontrol sistemaren zabalkundearen desorekak. Gipuzkoan eta Araban dagoeneko ezarrita dago ostalaritzan, eta irabazi asmorik gabeko erakundeak salbuetsita daude. Baina hor ere bada zer argitua, irabazi gabeko elkarte guztiak ez direlako berdinak; ez, behintzat, Ramiro Gonzalez Arabako ahaldun nagusiaren arabera. Gasteizko jaien ingurumarian esan du, eta kasuz kasu aztertu behar dela zein txosnari eska dakiokeen eta zeini ez.

Bizkaian, aldiz, ostalaritzan oraindik ez da derrigorrezkoa, eta irabazi asmorik gabeko erakundeei 2026an iritsiko zaie betebeharra. Bizkaian baldintzak argiago daude, eta irizpidea beste bat da: jardun ekonomikoa badago, Batuz sistema osoa, Ticket Bai barne, derrigorrezkoa da.

Gasteizko txosnagunean barra muntatzen duten elkarteak izan dira neurria publikoki kritikatu duten lehenbizikoak. Argudiatu dute irabazi asmorik gabeko erakundeak direla guztiak, eta horrek salbuetsi egin beharko lituzkeela. Haien jardun nagusia gizarte mailakoa dela nabarmendu dute, eta ez direla ostalaritza enpresak.

Donostiako eta Bilboko aste nagusietan txosna jartzen duten kolektiboek oraindik ez dute neurria baloratu. Pentsatzekoa da antzeko argudioak emango dituztela, eta helegiteak aztertuko. Bizkaian irailaren 7ra arteko epea dute helegiteak jartzeko.

Herrietan, oinarrizko

Euskal Herriko txosna gehienen errealitateak, baina, zer ikusi gutxi du hiriburuetako txosnagune handi eta antolatuekin. Udako ika-mika interesatuen arretagunea haiengan jartzen da, baina txosnen gehiengo handia herri txikietan eta auzoetan jartzen dira. Haien helburu nagusiak sustatzen duten jardunarentzako sosa ateratzea da, edota jaia bera finantzatzea: herri bazkaria, trikitilariak, kontzertuak… Eta hirietako txosnei Ticket Bai jartzen bazaie, haiei ere bai. Taberna txikien eta dantzaleku erraldoien kasu bera da, legeak ezin du ezberdintasunik egin tamaina edo balizko fakturazioaren arabera.

Pentsatzekoa da hirietako txosnaguneak fakturazio elektronikoa oztopatzen saiatuko direla. Ez da erraza ulertzen urtean bi, hiru, zazpi edo bederatzi egunez irekita dagoen barra batek urte osoan irekita dagoenaren inbertsio bera egin behar izatea teknologia egokitzeko, eta argi dago datafonoa erabiltzeak zerbitzua moteltzen duela —Internet sareen estaldura arazoez gain—. Dena den, salbuespenak salbuespen, nahiko ondo antolaturiko elkarteak dira, jendez hornituak, eta, derrigortasuna ezartzen badiete, moldatuko dira datafono edo antzeko gailuak lortzeko.

Auzo eta herrietako txosnak, aldiz, askoz okerrago ibiliko dira. Ez dira gauza bera Bilboko edo Gasteizko txosnagunea, eta Errezilgo (Gipuzkoa) plaza edo Elorrioko (Bizkaia) auzo txiki bat. Militantzia, gainera, ez da bere garairik onenean bizi, eta, jai batzorde eta antolakuntza txikiei obligazio teknologikoak ezartzen badizkiete, haien biziraupena kolokan egon daiteke. Haiena baino gehiago, antolatzen dituzten jaiena eta antzekoena. Ekonomian, normalean, txikiak gehiago sufritzen du aldaketekin, eta txosnetan berdin gertatuko da.

Jai batzorde, kirol elkarte edo kultur eragile horiek, gainera, oso garrantzitsuak dira haien herrietan eta auzoetan, eta haien jardunak mesede egiten die ostalariei. Okerrera jarrita, giroa gaiztotzeko arriskua ere badago, ostalariak baitira ostalari elkartearen ordezkariak ingurune horietan.

Oraindik, baina, eragotz daitekeen egoera bat da. Azken urteetan aldundiek Ticket Bai eta Batuzen inguruko hainbat erabaki aldatu dituzte, eta garaiz daude txosnei entzun, eta egoera birpentsatzeko. Iruzurraren aurkako erreminta zabaltzea mesedegarria izan daiteke gizartearentzat, baina ondo aztertu behar da haren ordaina; are gehiago, kaltetuak irabazi asmorik gabeko erakundeak direnean. Urteak dira txosnak eta ostalaritza negozioak lege ezberdinen arabera arautu direla, eta ez da arazo handirik egon.

Arduratuta daude oliba olioaren ekoizleak, baina are arduratuago kontsumitzaileak. Iaz hasi zen garestitzen, lehorteak asko txikitu baitzuen uzta, baina azken hilabeteetan bortitzagoa izan da igoera, eta sektoreak ohartarazi du epe laburrean prezioak are gehiago garestituko direla. Aurtengo uztak finkatuko du nolako prezioa izango den datorren urtean, baina aurreikuspenak ez dira oso baikorrak: iazko uzta urriaren aldean, hobea izango da aurten, baina batezbestekotik behera geratuko da. Ondorioz, baliteke olioaren prezioa zertxobait apaltzea, baina ez asko.

Kalitate handieneko olioa, birjina estra, lauzpabost euroan saltzen zen 2022 hasieran, baina, orain, zazpi eurotik beherako botila bakarrak supermerkatuetako marka zurietakoak dira, eta gainontzekoek zortzi eta hamar euro artean balio dute. Hortik gora daude, noski, olio oso bereziak, baina kalitate txarragoko oliba olio arruntagoak ez daude hortik oso behera —euro bat edo.

Garestitze horren azalpena Pedro Luis Gonzalez Trujal Mendiako presidenteak eman du: «Ulertzeko erraza da. Lehorteen ondorioz, produkzioa txikitu egiten da; hau da, oliba gutxiago biltzen da, eta olio gutxiago dago. Ondorioz, eskaintza jaisten da, eta, eskariak bere horretan jarraitzen duenez, prezioek gora egiten dute». Trujal Mendia Nafarroako olio ekoizle handienetakoa da. Arroitzen du olio errota, eta Estellerriko eta Nafarroako Erdialdeko ekoizle askoren uzta jasotzen eta merkaturatzen du.

Olibak urritik abendura —urte amaierara— bitartean jasotzen dira, eta, iaz, ekoizpena %50eraino murriztu zen Euskal Herriko olio errota batzuetan. Kopururik ez du eman Gonzalezek, baina haiei ere eragin zien urte lehorrak. «Udazkeneko euriteek lagundu egin zuten uzta espero genuen baino hobea izaten; uzta txarra izan zen, baina katastrofe bat izango litzateke bestela».

Hala ere, Espainiako eta batez ere Andaluziako produkzioak baldintzatzen du Nafarroan ekoitziriko oliba olioaren prezioa. «Nafarroa olio tanta bat besterik ez da Espainiaren aldean». Espainiako Nekazaritza Ministerioaren arabera, Nafarroan ia 10.000 hektarea olibondo daude landatuta; Araban, beste 300 hektarea inguru; eta Gipuzkoan, hektarea gutxi batzuk.

Andaluzian, berriz, 1.670.000 hektarea daude landatuta, eta, munduko oliba olioaren %30 inguru ekoizten duenez, erabat baldintzatzen du produktuaren prezioa. Iaz, lehortearen ondorioz, produkzioa %55,74 jaitsi zen han, eta horren ondorioa da, hein handi batean, aurtengo prezio igoera.

Europa osoko arazoa

Euri eskasia, gainera, ez zen Iberiar penintsulan soilik izan. Italia, Grezia eta Frantzia hegoaldea dira Europako beste ekoizle nagusiak, eta han ere uzta txikiagoak eta prezio garestiagoak utzi zituen ur faltak.

Turkian, berriz, %62 igo zen ekoizpena 2022-2023ko denboraldian, eta, horren ondorioz, azarotik uztailera %240 olio gehiago esportatu zuen; hau da, 136.000 tona. Horrela, estali egin zuen beste ekoizle horiek bete ezin izan zuten zati bat. Baina egoera aldatu da: aste honetan, Ankarako gobernuak erabaki du esportazio horiek bertan behera uztea hurrengo uzta biltzen hasi arte, esportazioek olio eskasia eragin baitute barne merkatuan, eta ondorioz olioaren prezioa bikoiztu egin baita.

Gauzak horrela, prezioak are gehiago garestituko direla uste du sektoreak. Aurtengo uztan, dagoeneko 8,5 euroan saldu dute kiloa Andaluziako ekoizle batzuek, eta ez dute baztertzen kiloko hamar eurora ere heldu behar izatea, «produktuaren errentagarritasuna bermatzeko». Mendiako Gonzalezek ere uste du prezioak ez duela goia jo oraindik.

Nafarroan, iaz baino euri gehiago egin du aurten, eta espero dute oliba gehiago bilduko dituztela udazkenetik aurrera. «Eguraldi freskoa egin du loratze fasean, olibak ondo osatu dira, eta, gainera, euria egin du. Oraindik ezin dugu esan uzta ona izango denik, baina iazkoa baino hobea espero dugu», esan du Gonzalezek.

Itxaropentsu agertu da Luis Planas Espainiako Nekazaritza ministroa ere: «Nahiz eta batezbestekoaren azpitik egongo diren, datu hobeagoak espero ditugu hurrengo urtean».

Prezioak garestitzen ari direnez, ekoizleek errentagarritasunari eutsiko diotela uste du Planasek, eta ez dela hornidura arazorik izango. Ezkorragoa da Asaja Espainiako sindikatua, biltegiak ohi baino hutsago baitaude, eta ekoizle askok olio guztia salduta edukiko baitute hurrengo kanpainako olioa irten baino lehen.

Herritarren erantzuna

1990eko hamarkadan ere, olioaren prezioa asko igo zen: 700 pezetatik gora garestitu zen —gaur egungo lau euro—. Garai hartarako garestia zen, eta eskaria %30 jaitsita erantzun zuten herritarrek. Aurten ere hori gertatzen ari da. «Kanpaina honetan, asko murriztu da oliba olio birjinaren kontsumoa, eta logikoa iruditzen zait», onartu du Gonzalezek. Herritar batzuk hasiak dira jada kalitate oneneko olioaren ordez oliba olio merkeagoak kontsumitzen (birjina, oliba olio arrunta) eta beste zenbaitek ekilore oliora edo haziz eginiko beste batzuetara jo dute.

Petrolio esportatzaileek eskaintza murrizten jarraituko dute. Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundearen eta beste herrialde esportatzaileen arteko aliantzaren murrizketek petrolioa nabarmen garestitzen lagundu dute. Urriaren 4an bilduko dira berriro.

Izapideak ilara luzeak eragin ditu aste honetan erregistroaren bulegoetan. Osakidetzak esan du prozesua arintzeko behar adina baliabide bideratzen ari dela.

Osakidetzak 2018-19ko lan eskaintza publikoaren 41 kategoriatako zerrendak argitaratu ditu gaur, 2023ko abuztuaren 4an. Besteak beste, Lehen Arretako mediku eta pediatrenak, lan osasuneko eta osasun mentaleko erizainena edota fisioterapeutena kaleratu ditu.

Aurka ditu auto ekoizle nagusiak eta sektoreko gainerako ordezkariak; eta aurka ditu, halaber, autoak ekoizten dituzten Europako Batasuneko herrialdeak. Errekuntza motorren isurketak gutxitzea helburu duen Euro 7 araua oztopo ugari izaten ari da onartua izateko bidean. Ez zen kontrakorik espero, autoaren industriak hasieratik hartu baitzuen gogo txarrez. Baina bereziki indarra egiten ari da orain, helburuak arindu daitezen edota indarrean sartzeko epea atzeratu dadin.

Behar baino beranduago aurkeztu zuen Europako Batzordeak bere proposamena, iazko azaroan, eta orain Europako Parlamentuan ari dira eztabaidatzen. Tarteko helmuga bat izan nahi du arauak, errekuntza motorreko autoak saltzeko debekua 2035ean indarrean sartu baino lehen. Gaur egun indarrean dagoen Euro 6 araua ordezkatuko du, ibilgailuen kutsadura apaltzeko bidean koska bat estutuz.

Bi dira Euro 7 arauak jasotzen dituen berrikuntza nagusiak. Batetik, arauak ez du ezartzen ibilgailu edota erregai motaren araberako mugarik; aitzitik, muga orokor bat proposatzen du guztientzat. Eta, bestetik, motorraren isurketekin loturarik ez duten beste kutsadura batzuk ere erregulatuko ditu lehen aldiz: pneumatikoena eta balaztek eragindakoena, adibidez. Izan ere, ibilgailu guztiei eragingo die arauak, baita auto elektrikoei ere.

Diru gehiago

Autoaren industriaren iritziz, ez dago beharrik kutsadura muga horiek ordezkatzeko, jakinda helmuga nagusia 2035. urtean ezarria duela jada Bruselak. Urte horretan jarriko baita indarrean atmosferara CO2-a isurtzen duten auto berriak saltzeko debekua. Sektorea data horri begira dago lanean, iparrorratza elektrifikazioan jarrita.

Tarteko helmuga hori, beraz, beste mugarri bat litzateke eraldaketa betean den sektore horrentzat. Beste aldaketa handi bat, dirutza eskatuko duena. Izan ere, egungo autoak egokitzea eskatu du araudi berriak, ezarritako helburuak bete ahal izateko. Eta egokitzapen hori urtebeteko epean egin beharko litzateke, gainera, Bruselak 2025ean indarrean nahi baitu Euro 7 araua.

Sektoreak argudiatu du arau berrira egokitzeko kostua handiagoa izango dela ingurumenean eragingo duen hobekuntza baino; eta fabrikatzaileei ez baizik kontsumitzaileei eragingo diela horrek, ekoizpena garestitzeak autoak garestituko dituelako.

ACEA Ibilgailuen Fabrikazioaren Europako Elkarteak aditzera eman duenez, diesel autoak 2.629 euro garestituko dira batez beste, eta gasolina autoak, berriz, 1.862 euro inguru. Kamioiak, bestalde, 11.707 euro garestituko dira. Europako Batzordeak kalkulatutakoa halako bost edo hamar da hori. Bada, autogintzako Europako patronalaren hitzetan, arriskutsua da hori sektorearentzat. Izan ere, datozen urteetan errekuntza motorreko autoen salmentak gutxituz joango direnez, kostu gehigarri hori ekoizleen bizkar geratuko da oso-osorik, eta, ondorioz, ezingo dute diru hori auto elektriko berriak garatzeko erabili.

Elkartearen iritziz, gainera, bereziki auto txikiei eragingo die arau berriak, isuriak gutxitzeko katalizatzailerik ez dutelako gaur egun, ibilgailu handiez bestera. Eta, hain zuzen ere, argudio horrek batu ditu Batasuneko zortzi herrialde Euro 7 arauaren aurkako gurutzadan: Frantzia, Italia, Txekiar Errepublika, Hungaria, Errumania, Eslovakia, Polonia eta Bulgaria.

Autogintzaren industriak pisu handia du herrialde horietan; besteak beste, Renault, Stellantis (Peugeot, Citroen, Fiat… ) eta Volkswagen etxeetako autoak eta osagaiak ekoizten dituzte, eta badakite autoen salneurria garestitzeak kalte egin diezaiokeela ekoizpenari eta, ondorioz, enpleguari. Ohartarazpen hori bera egin zuen Maria Txibite Nafarroako presidenteak iragan apirilean, hain justu. Landabenen izan ditzakeen ondorioez arduratuta, araua bi urtez atzeratzeko eskatu zion Europako Batzordeari.

Alemania eta Espainia ez dira arauaren aurkako taldera batu oraingoz. Hala ere, ez da ahaztu behar Berlin gai izan zela Batzordearen erabakian eragin eta erregai sintetikoak debekutik salbuesteko. Madrilek ere ez du bere jarrera argitu, baina Teresa Ribera Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako jarduneko ministroak adierazi du araua aplikatzeko egutegiak «egingarria» izan behar duela sektorearentzat, eta uste du ezinbestekoa dela «ahalik eta azkarren akordio bat lortzea».

Europako Parlamentuak urte amaieran bozkatuko du neurria, baina gaur-gaurkoz zatiketa handia dago alderdien artean, irizpideak malgutzea nahi dutenen eta ingurumena babesteko politiketan atzerapausorik nahi ez dutenen artean. Izan ere, zeinbat talde ekologistak ohartarazi dute neurria ez onartzeak kalte egingo diela hirien kutsadurari eta hura arnasten duten herritarrei.

Ikusteko dago, beraz, proposamena bere hartan onartuko duten ala ez. Aukera guztiak mahai gainean daude, dena den, baita araua ez onartzearena ere.

Nolanahi ere, “tantaka tantaka”, Mediterraneoko eta Kanarietako uretan ohikoak diren “zenbait espezie ari dira azaltzen” euskal kostaldean, Leandro Azkue Eusko Jaurlaritzkao Arrantza eta Akuikultura zuzendariak aitortu duenez.