Argazkilariak irribarre egiteko eskatu dio Lluis Llachi (Girona, Katalunia, 1948). «Ez dut nahi», erantzun dio txantxetan, eta, jarraian, irribarre bat marraztu du aurpegian. Urte luzez kantugile izandakoak, frankismoaren hondarrean Katalunian

Gaur onartutako zerga-egonkortasunerako bidea Kongresuak onartuko ez balu, erkidego autonomo eta udalek euren aurrekontuak iaz ezarritako helburu eta mugen arabera adostu beharko dituzte.

Euskadin, batez beste, logela bat alokatzea hileko 543 euroan dago, 2015eko abuztuan baino % 73 gehiago. Bilbon, logelak alokatzeko prezioa 621 eurokoa da hilean, 496 eurokoa, Donostian, eta 369 eurokoa, Gasteizen.

Sistema indarrean sartu zenetik, Arabako Foru Ogasunak 64 espediente ireki ditu guztira, TicketBai ez aplikatzeagatik. Oraingoz, ez dute zehaztu zeintzuk eta zenbat diren espedientea egin dieten txosnak.

Kontxako Banderak ematen duen poztasunean murgilduta, bete-beteko zoriona sentitzen du Jon Unanue arraunlariak (Azkoitia, Gipuzkoa, 1988). Banderak altxatzera ohituta dago, baina azkoitiarrak ez du galdu garaipenek ematen duten ilusioa; hala ere, aitortu du «zama handia» ere baduela gainean. Ezin dio gehiago eskatu arraunari, eta «oraingoaz gozatu» nahi duela berretsi du. Seigarren aldiz altxatu duzu Kontxako Bandera. Zer sentitu zenuen igandean? Zoriontasuna sentitzen dut. Beti bizitzen dut berdin bandera hau irabazten dudanean, eta sekulako poza ematen dit. Irabazteak ematen digun sentsazio honetaz ez gara nekatzen, sekulakoa da. Kontxako Bandera irabaztea beti da oso pozgarria. Lehen igandean sekulako denbora egin zenuten, baina bigarrenean ere dena eman zenuten. Presiopean hazi egiten zarete? Lehen igandean, Zierbena lehen txandan izan genuen, eta ez genekien zenbat estutu beharko genuen haien aurretik geratzeko. Guztiz hustu ginen lehen jardunaldian, eta, atzo ere denbora ona egin genuen arren, ez zuen zerikusirik izan lehen igandekoarekin. Bigarren igandean baten batek gu garaitzeko esperantzak bazituen, atea itxi behar genien, eta bigarren luzean puskatu genuen estropada. Aurreko urtekoak denboraldi ezin hobea zirudien, baina dagoneko esan dezakegu denboraldi errepikagaitza osatu duzuela. Kirolari gisa, asetzen zaitu horrelako sasoi biribil bat osatzeak? Betiko erronka da hori. Kirol munduan topikotzat daukagu estropadaz estropada joate hori, eta aurreko urtekoa hobetzea. Horri heldu diogu, baina langa oso goian jarri dugu dagoeneko. Irabazteko gose hori aseezina da; bestela, etxean geratuko ginateke. Langa oso goian jarri duzue, eta Kontxan emandako erakustaldia ere luzaroan gogoratuko da. Hurrengo urtetik aurrera harrobiko arraunlarien harira indarrean jarriko den arau berriarekin, oraindik ere zailagoa izango da horrelako erakustaldi bat ikustea? Erabat zailduko da hori. Arraun talde bakoitzak ahal duen hobekien moldatu beharko du araudi berrira. Guztiok ahalegin handiena egiten dugu gazteak aurrera ateratzeko, eta aurreko urteetan harrobian eginiko lana aurrerantzean ikusten hasiko gara. Gazteak zaindu eta gogortu behar dira; bestela, ez da erreleborik egongo arraunerako. Goi mailako arraunaren kalitatea okertu egingo al da? Gero eta denbora motelagoak ikusiko ditugu. Gazte gehienek ez dituzte egin nahi arraunak exijitzen dituen sakrifizioak, eta, gazte gutxi badauzkagu harrobietan, oso zaila izango da goi mailako traineruetan lerrokatzea. Gogoratu behar da Kontxako Banderan ez duela indarrik izango arau horrek. Orain arte ez da harrobiko arraunlarien gutxieneko kopururik lerrokatu behar izan Kontxan, eta ez da inoiz polemikarik sortu, ez? Gurean ez dago ia aldaketarik ligako eta Kontxako Banderako eskifaietan. Kontxan ez dago kupo minimorik, ezta ekaineko txapelketetan ere, eta hor ikusten da benetako kirol maila. Arraun taldeek, egin ditzaketen denbora onenak lortzeko, ahalik eta traineru indartsuena ateratzen dute, eta hor ikusten da bakoitzaren ahalmena. Ez zaizkio buelta gehiago eman behar. Arrauna benetan bizi duzula igartzen da, baina dagoeneko beteranoa zara, eta hamabi urte egin dituzu goi mailan. Nondik ateratzen duzu lehiatzen jarraitzeko gosea? Gose bukaezina daukat. Baina ez dut gezurrik esango, urte asko dira goi mailan, eta nekea hor dago. Kirol honetatik jaso dezakedan guztia jaso dut, eta orain ez dakit zer falta zaidan lortzeko. Irabazteaz ez naiz nekatzen, baina astuna egiten ari zait. Urte osoa galdera honen bueltan eman dut, eta dilema handia daukat. Benetan asko gustatzen zait arrauna, baina egunen batean utzi egin beharko dut. Gaizki pasatuko dut, ziur. Denboraldiek sortzen dizuten higaduraz ari zara? Halaxe da. Bi sentipen kontrajarri dauzkat. Alde batetik, sekulako poza ematen dit horrelako denboraldi bat osatzeak, baina beste alde batetik triste sentitzen naiz. Barne borroka horrek higadura handia eragin dit, sakrifizio oso handia baita erritmo honetan lehiatzea, eta bizitza erabat bideratzen baituzu arraunera. Negua oso gogorra egiten zait, eta geroz eta luzeagoa. Zama handia dut gainean. Denboraldia ongi amaitu eta atsedena hartu beharrean zaude, ezta? Ahalik eta hobekien bukatzen saiatuko gara, eta, diozun moduan, gero atseden hartzeko garaia izango da. Batez ere buruak hartu behar du atsedenaldia, hor sufritzen baitut gehien. Larunbat eta igande pilo bat dira jarraian, zereginean erne eta tinko, eta gorputzak baino gehiago buruak jasaten du zama. Gutxienez baduzu arrazoi handi bat azken asteburuan dena emateko: Eusko Label ligako banderen errekorra. Oso zaila izango da azkeneko asteburuan bi bandera irabaztea, baina zergatitik ez. Bi eremu zail dira, baina beste helburu bat da, eta horren bila goaz. Liga historikoa izan da, talde historikoa izan gara, eta oraingoaz gozatu egingo dugu.

Ez zuten argi noiz bukatzen zen uda. Abuztuan? Irailean? Bakarra da, finean, udatiarren helburua: uda luzatzea. Nola luzatu, ordea, ongi ez jakin eta besta bat egitea erabaki zuten Zarautzen (Gipuzkoa), orain ehun urte. Udatiar haien eskaera beso zabalik hartu zuten herritarrek, eta, azkenerako, baserritarren arropa jantzi eta kalera atera ziren; euskal jaien izenean. Zapi loreduna —edo marraduna—bizkarrean, txapela buruan, gona gerrian eta amantala haren gainean. Norbera bere gustuko konbinazioa eginda atera da Zarauzko parte zaharrera, esku batean edalontzia eta bertzean jatekoa hartuta. Kuadrilla bakoitzak bere orga prestatu du, barrenean eguna pasatzeko beharrezko guztiekin. Kanpotik egokiro apainduta, inauterietako karrozak nola. Joaldunen hotsek adierazten dute nondik nora dabilen jendea, haiek markatzen dute-eta egunaren ibilbidea. Iturendik etorri dira, erdian hartza dutela, bi ilara luze osatuta. «Hiru-lau urte nituela atera nintzen lehendabizikoz, eta geroztik, urtero», kontatu du Janitz Irigoien joaldunak. Goizeko zortzietan hasi eta egun guztirako etorri dira euskal jaira. «Ederki pasatzen dugu, lagunekin etortzen gara eta». Joaldunen desfilea, Zarauzko euskal jaietan. MAIALEN ANDRES / FOKU Gazte eta helduentzat kalean nahikoa eskaintza dagoen arren, haurrek ere badute euren lekua: Arrosategi parkeko pottokak. Umeek begi argiz begiratzen dituzte pottokak, gurasoren baten onespen begiradaren zain. Txandaka ari dira animalia gaineko ibilbidetxoa egiten, eta penaz egiten dute lurrera buelta. «Beste buelta bat» eskatu dute zenbaitek. Joaldunen deskantsua hartzeko parada egin dutenean eman diote hasiera frontoi txikiko pilota partidari. Eserlekuak beteta eta gainerakoak zutik. Trikitilarien eta pandero jotzaileen gibeletik jende gehiago sartu da frontoiaren errebueltara; tortilla eta gazta pintxoa hartzera, bidenabar. Pilota partidaren ondotik herri kirolak eta bertsolariak espero dituzte. Kalean ezkerrera egin eta txistulariak aditzen dira kalejiran, haiek ere gibeletik jende andana dutela. Txistuaren hotsari, jarraian, txistulari gehiago gehitu zaizkio: Alproja antzerki taldearen desfilean heldu direnak. Kalez kale ibili ondotik Munoa plazaraino ailegatu dira antzerkilariak, baita oholtza gainera igo ere: galtzagorriak, eraikuntza langileak, apaizak, mojak, mediumak eta mamuak, bertzeak bertze. Santa Klarako mamua Aurtengoa ehungarren aldia izaki, jaiaren sorrera oholtzaratu du Alprojak. Santa Klarako komentuan mamua dagoela-eta hura uxatzen ahalegindu dira, edo, uxatzen bainoago, salbatzen. Mamu horixe aritu da azkeneko urteetan eraikuntzetako elementuak mugitzen, eta, arazoari irtenbidea emateko, mediumak, apaiza eta zientzialaria deitu dituzte. Bide bat eta bertze probatu ondotik, ebatzi dute arazoa: mojak euskal jaian dantza egitea bertzerik ez zuen desio, 1924an ez zuen-eta horretarako aukerarik eduki. Aurtengorako gonbita egin diote. Ekainean ematen dute izena antzerkilariek euskal jairako antzerkian, eta orduantxe hasten dira irailari forma ematen: «Ekainean hasi eta gaur arte lan asko dago egiteko: ideia pentsatu, antzerkia prestatu, arropak, materiala, azpiegitura…», dio Txomin Zenarruzabeitia Alproja antzerki taldeko kideak. «Aurtengo antzezlanari Ehun urte zain deitu diogu, eta ohartzerako jende asko elkartu gara lanerako gogoz». Txaloz eskertu dute ikusleek antzerkilariek egindako lana; oihu ere egin dute batzuk: «Gora Alproja!». Elkarri bizkarretik hartuta jaitsi dira oholtzatik, eta besarkada estuz eman diote bukaera hiru hilabeteko entseguei. Merezitako eran ospatuko omen dute. Aitzinetik, ordea, desmuntatzen hasi dira: komentuaren pareta zena tolestu, aldamioak kendu, mahaiak tolestu eta aulkiak pilatu. Zenbait ikusle, bitartean, zoriontzera joan dira. «Lan ederra egin duzue», oihukatu die ikusle batek. Bertze zenbaitek umorera jo du: «Entseguetan baino hobeto atera zaizue». Egindakoarekin pozik, ostatu aldera abiatu dira antzerkilariak. Alproja antzerki taldeko galtzagorriak. MAIALEN ANDRES / FOKU Munoan antzerkirik geratzen ez den arren, komentua zenaren oholtza parean, plazaren bertze aldean, bigarren oholtza bat jarri dute: erromeriarentzako. Bertan aparkatu dituzte orga gehienak, oholtzaren aurrean. Bazkaltzeko tenorea bada ere, inork ez du handik alde egiteko asmorik. Halaxe eskatu dute-eta Alprojako antzerkilariek: «Ez dadila inor geratu beste ehun urtez dantzatu ezinik».

Aste gutxitan aterabide bat atzematera behartuak izan dira Euskal Hirigune Elkargoa eta Enovis enpresako zuzendaritza: Baionako Mousserolles auzoko burdinola ohien eremuetan instalatuko dituzte enpresaren eraikin berriak, 2027ko udara bitartean. Gaur goizean egin dute prentsaurrekoa Jean Rene Etxegarai Euskal Hirigune Elkargoko lehendakariak, Sebastien Bellart Frantziako Enoviseko zuzendariak, Sylvie Durruti Elkargoko Ekonomia saileko lehendakariordeak eta Alain Iriart Baiona-Mugerreko CEF Europar pleitaguneko lehendakariak; «kontent» eta «harro» agertu dira aterabide bat atzeman ahal izan baitiote Enovis enpresaren galdeari. Hatsarre batean Mugerreko (Lapurdi) pleitagunera joan beharrak ziren: urtarril hasieran, Rolland Hirigoien Mugerreko auzapezak pleitako hamabi hektareatan eraikitzeko baimena onartu zion Enovis enpresari. Baina, lehentasunezko hezeguneak baitira pleitako lurrak, ingurumenaren aldeko zenbait elkarteren bozak kexu altxatu ziren. Hain zuzen, CADE eta Bizik salatu zuten Mugerreko auzapezak eraikitzeko eman zuen baimena legez kanpokoa zela, eta, apirilean, Euskal Hirigune Elkargoak jakinarazi zuen bertan behera utzi zuela Enovis enpresa eremu horretan plantatzeko proiektua. Enovis handitzen Enovis enpresak medikuntzako materiala egiten du, eta jadanik Mugerren instalatua du Frantziako adarra —nazioartean antolatua da, bestalde—. Bertan, 300 langile ditu lanean. Eraikin berrien xedearekin batean, beste 150 bat langileren kontratatzeko helburua dute, gero nahiko hurbilean. Funtsean, horregatik dira gaur egun diren lekutik mugitzeko zain: Bellard zuzendariak erran duenaren arabera, horien gaur egungo eraikinekin 1.500 metro koadro bulego dituzte, eta 3.000 metro koadro biltegiratzeko. Oraingo proiektu berriarekin, eremuak doblatu behar lituzkete, eta emaitza ekonomikoak hobetzea ere espero dute, zehaztu duenez. Datozen urteetarako %6 eta %9 arteko hobetze bat aipatu du. Behin Mugerreko pleitagunearen dolua egin ondoan eta gune berriaren hautatzeko momentuan, bi baldintza kontuan hartzekoak zituzten, batez ere: lehenik, ez zuten jada ziren eremutik anitz urrundu nahi, zeren 300 langile baitituzte horien lanpostuetan atxiki nahi zituztenak; gehiegi urrunduz gero, horietariko anitzek lanbidea galduko zuten. Bestalde, Baiona-Mugerreko CEF eremutik ere ez zuten anitz urrundu nahi, leku oso estrategikoa baitzaie bertan plantatuak diren beste zenbait enpresari begira: izan ere, Chronoposten gisako garraio enpresekin anitz lan egiten dute egunerokoan horien materiala Ipar Euskal Herriko eta Frantziako farmazietara helarazteko, egun bakarrean. Bi baldintza nagusi horiek kontuan harturik hautatu dute gune berria, zeinak biak betetzeko bide ematen baitie.

Lan Ministerioak kontratazioan hobariak proposatu dizkie enpresa txiki eta ertainei lan astea murritz dezaten.

Euriborraren eguneko tasa % 3tik jaitsi da gaur, 2024ko irailaren 9an, 2022ko abendutik aurrenekoz.

EBren lehiakortasunari buruzko txostena egin du Draghik, Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak eskatuta. Europako ekonomiak “eraldaketa hirukoitza” behar duela dio Draghik, baldin eta lehiakorra izan nahi badu.