Europaren «berrarmatzea» izan dute gaur mintzagai Bruselan EBko estatu kideetako liderrek, asteon Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak defentsako gastua handitzeko 800.000 milioi euro mobilizatzea proposatu eta gero. Argi mintzatu zaizkie kazetariei Europako agintariak bilera sorta hasi aurretik: prest daude gastu militarra areagotzeko. Eta amaitutakoan kaleratu duten oharrak ildo beretik jo du: «Europak subiranoagoa izan behar du, eta bere defentsarako arduratsuagoa. Hobeto hornitu behar da berehalako eta etorkizuneko erronka eta mehatxuei autonomiaz ekiteko eta aurre egiteko». Europar Kontseilua bildu da Von der Leyenen planari oniritzia emateko, eta EB Europako Batasuneko 27 kideek aho batez onartu dute. Ez da ezustekorik izan, bildu aurretik EBko herrialdeetako agintariek argi utzi baitute proposatutakoaren alde zeudela. Poloniako lehen ministro Donald Tusk izan da gastu militarra areagotzearen alde sutsuki agertu diren agintarietako bat. «Europak denbora asko galdu du, baina dena alda daiteke gaur. Errusiaren aurkako armamentu lasterketa berrabiarazi behar dugu», esan die kazetariei Tuskek. Hala ere, Poloniako gobernuburuak argi utzi nahi izan du lasterketa hori Errusiak abiarazi duela; baina «Europa prest dago aurre egiteko». Lasterketa hori gatazka «are gehiago ez gaiztotzeko era bakarra» dela azpimarratu du. Armamentu lasterketaren arrazoi nagusia Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerra da, EBko agintari gehienen ustez, mehatxu bat baita klubeko herrialdeen segurtasunerako. Horiek horrela, Ukraina babesten jarraitzearen garrantziaz mintzatu dira gaur —are gehiago AEB Ameriketako Estatu Batuek Kievi ematen dioten laguntza zalantzan jarri duten honetan—. Ukrainako presidente Volodimir Zelenski ere Bruselan egon da, Europako agintariekin mintzatzeko, eta Europar Kontseilua hasi aurretik egin du alde. Izandako bileretatik «pozik» atera dela jakinarazi du Ukrainako estatuburuak, sare sozialetan argitaratutako mezu batean. Bake akordio baten inguruan mintzatu da Zelenski mezuan: «Ukrainako herritarrek bakea nahi dugu, baina ez edozeren truke. Ez dugu Ukraina trukean emango». Asteartean «su eten partzial» bat eskaini zion Zelenskik Errusiako presidente Vladimir Putini. Hark begi onez ikusi zuen proposamena. Zelenskik gaineratu zuen bakerako negoziazioetan emango duten pauso oro Europako agintariei jakinaraziko diela. «Europari eragiten dion edozeren inguruan izan behar du ahotsa Europak», azpimarratu du presidenteak, AEBetako presidente Donald Trump Ukraina eta EB gabe Errusiarekin bake akordio bat negoziatzen aritzeari aipamen eginez. AEBen Ukrainarako mandatari berezi Steve Witkoffek gaur iragarri du, bestalde, Ukrainako eta AEBetako ordezkaritza bana bilduko direla datorren asteartean, Saudi Arabiako hiriburuan. Prentsaurreko batean adierazi duenez, bileraren helburuak dira «bake akordiorako oinarriak ezartzea eta su eten bat lortzea». Otsailaren 18an, AEBetako ordezkaritza bat Moskuk bidalitako beste batekin bildu zen Riaden. Bilera horretan, harremanak «hobetu» eta «bake akordio baten alde lan egitea» erabaki zuten. Europak gastu militarra handitzearen inguruan ere solastatu da Zelenski. Begi onez ikusi du Europaren erabakia, eta esan du espero duela etorkizunean EBko herrialdeek erosiko dituzten armetako hainbat Ukrainan egindakoak izatea. Eta Europak Ukrainarako laguntza handituko duela iragarri du. Norvegiak, esaterako, 2024arekin alderatuta aurten laguntza bikoiztuko duela jakinarazi du herrialdeko lehen ministroak. Jonac Gahrek iragarri duenez, Kievi emandako laguntza 3.000 milioi eurotik 7.200 milioi eurora igaroko da aurten. Macronen «mehatxua» Europaren ildo militaristak zeresana eman du azken egunetan, EBko agintariek pausoak eman baitituzte horren harira. Emmanuel Macron Frantziako presidentea prest agertu da herrialdeko armamentu nuklearra Europako aliatuekin partekatzeko, «Errusiatik eta AEBetatik babesteko». Proposamen hori jarri zuen mahai gainean atzo gauean, EB Europako Batasuneko estatuburuen eta gobernuburuen bileraren bezperan. Telebista bidez zabaldutako hitzaldi batean azpimarratu zuen Europak bere burua babestu behar duela «Errusiaren mehatxuaren» eta AEBk Europako segurtasuna bermatzeko azaldutako «zalantzen» aurrean. Sergei Lavrov Errusiako Atzerri ministroak gaur agerraldi batean azpimarratu duenez, Frantziako presidentearen planteamendua «mehatxua» da Errusiarentzat. Bide horretan, Dmitri Peskov Kremlineko bozeramaileak esan du egunero eman ohi duen prentsaurrekoan Frantziak «gerrari» eutsi nahi diola. «Hori ematen du». Macronek, bestalde, azpimarratu zuen Ukrainakoa «mundu mailako gatazka» bat dela eta ezin dela jakin Errusiaren benetako helburuak zein diren. «Ezin gara Errusiaz fidatu. Ukrainak bakea eta segurtasuna izateko eskubidea du». Mosku ere berrarmatzen ari dela ziurtatu du. «Nork sinistuko du Errusia Ukrainarekin konformatuko dela?». Horren harira, Lavrovek egotzi dio Macroni «akusazio ergelak» egitea. «Errusia Frantziaren eta Europaren aurkako gerra bat prestatzen ari dela… Putinek askotan esan du zentzurik ez duen tontakeria bat dela hori». Frantziako presidentearen ustez, EBren zeregina da «bake sendo, iraunkor eta egiaztagarri baterako plan bat» egitea Kievekin, haren iritzian Ukrainaren etorkizuna Europarena ere badelako. «Europaren etorkizuna ezin da Washingtonen edo Moskun erabaki. Mehatxua ekialdetik dator; jada ez da existitzen Berlingo Harresia erori [1989] ondorengo egonkortasuna». Gutxienez lau hildako Ukraina erdialdean Errusiak Ukraina erdialdeko Krivi Rig hiriko hotel bat bonbardatu du goizaldean, eta eraso horretan gutxienez lau pertsona hil dira, eta 30 inguru zauritu. Datu hori eman du Volodimir Zelenski Ukrainako presidenteak sare sozialetan; hain zuzen, haren jaioterria da hiri hori; Errusiak hainbatetan eraso egin dio airez azkeneko hiru urteotan, nahiz eta fronteetatik urrun egon. Zelenskik salatu du herrialdean laguntza humanitarioa ematen ari diren «AEBetako eta Erresuma Batuko boluntario batzuk» hotel horretan zeudela, eta onik atera direla misil batek hura jo baino apur bat lehenago atera direlako eraikinetik.

Dena erabakitzeko dago. Realak bana egin du gaur, Anoetan, Manchester Uniteden aurka, Europa ligako final-zortzirenetako joanekoan. Beraz, datorren astean erabakiko da kanporaketa, Old Trafforden. Lehen zatian hobeto aritu da Manchester United, baina neurketa erasoan eta garaipenaren bila amaitu dute txuri-urdinek. Zaleak pozik etxeratu dira. Elkarri neurria hartzen aritu dira bi taldeak lehen zatian, jokoari erritmo handirik jarri gabe. Mila modu daude partida bati aurre egiteko, eta planteamendu desberdina egin dute Realak eta Manchester Unitedek. Donostiako taldea baloia izan eta jokaldiak harilkatzen saiatu da, baina txuri-urdinak kamuts aritu dira erasoan; edo defentsan ondo Ingalaterrako taldea. Kontua da Imanol Alguacilek zuzendutako taldeari asko kostatu zaiola lerroak gainditu eta aurkariaren area ingurura arriskuarekin iristea. Apenas izan duen lanik Onanak. Manchester Unitedek, berriz, pazientzia izan du. Reala baloiaren jabe zenean, zelaian ondo kokatu dira jokalariak, atzean itxaron dute, eta baloia lapurtutakoan azkar jo dute erasora. Hegalera bidalitako baloi luzeekin egin dute minik handiena, eta 37. minutuan izan dute lehen zatiko aukerarik garbiena. Jokaldi berean aukera hirukoitza izan du Unitedek, baina ez du asmatu: ez lehenengoan, ez bigarrengoan, eta ezta hirugarrengoan ere. Aritzek, Remirok eta enparauek salbatu dute Reala. Txuri-urdinek izan dute baloiaren jabetza lehen 45 minutuetan, baina Manchester United hobeto aritu da. Lehen zatian ezer gutxi gertatu da, baina bestela hasi da bigarren zatia. Erritmoa bizitu du Realak atsedenalditik bueltan, eta urratsa egin du, aurkariari kilimak egin nahian. Jarrera berarekin erantzun dio, ordea, Ruben Amorimek zuzendutako taldeak. Eta oraingoan ere, hobeto. Hark izan du lehen aukera garbia, eta hurrengoan ez du barkatu. Kontraeraso batean, Garnachok eskuin hegaletik pasea eman dio Zirkzeeri, eta hark sarera bota du baloia, area kanpotik egindako jaurtiketa batekin; erdira atera zaio, baina Remirok ez du garaiz erreakzionatu. Aldaketa hirukoitza egin du orduan Imanol Alguacilek, partidaren joera aldatzeko asmoz: Aramburu, Oskarsson eta Pablo Marin sartu dira Aritzen, Barrenetxearen eta Turrientesen ordez. Ez espero bezala, baina lortu du teknikariak nahi zuena. Hortik gutxira, Bruno Fernandesek eskuarekin jo du baloia, eta, VAR sistema erabilita, penaltia adierazi du epaileak. Mikel Oiartzabalek ez du huts egin, eta markagailuan banakoa jarri du. Hazi egin da Reala, eta bigarrena ere gertu izan dute txuri-urdinek. 84. minutuan, Beckerrek pase bikaina eman dio Oskarssoni, baina dena alde zuela, aurrelariak kanpora bota du baloia. Luzapenean, berriz, Onanak geldiketa on batekin urrundu du islandiarraren jaurtiketa. Azkenean, ez da gol gehiago izan Anoetan, baina ondo amaitu du lehia Realak. Partida amaitutakoan, Mikel Oiartzabal kapitaina anbiziotsu agertu da: «Dena irekita dago, eta gogotsu gaude Old Trafforden zertarako gai garen erakusteko». Hutsuneak bi taldeetan Azken orduko hutsune garrantzitsu bat izan du Alguacilek: Martin Zubimendi. Euskarria deialditik kanpo geratu da, gaixo zegoelako. Donostiarra Realeko jokalaririk onenetakoa da, funtsezkoa taldeak funtzionatu dezan, eta haren falta sumatu dute taldekideek, batez ere lehen zatian. Hutsune gehiago izan ditu, ordea, Manchester Unitedek: min hartuta hamar jokalari geratu dira deialditik kanpo. Hutsuneak hutsune, lehia gorabeheratsua eta parekatua jokatu dute bi taldeek, eta, bana amaituta, Old Trafforden erabakiko da dena. Ametsen antzokia da Ingalaterrako estadioa. Bada, Realak amets egin nahi du, eta final-laurdenetarako sailkatu. Reala-Manchester United Reala. Remiro; Aritz (Aramburu, 63. min.), Aguerd, Zubeldia, Aihen; Turrientes (Marin, 63. min.), Brais Mendez, Sucic (Olasagasti, 88. min.); Take Kubo (Becker, 80. min.), Oiartzabal, Barrenetxea (Oskarsson, 63. min.). Manchester United. Onana; Mazraoui, De Ligt, Yoro (Lindelof, 87. min.); Dalot, Casemiro, Fernandes, Dorgu; Zirkzee (Collyer, 87. min.), Garnacho (Eriksen, 78. min.) eta Hojlund. Golak. 0-1: Zirkzeek (57. min.); 1-1: Oiartzabalek, penaltiz (70. min.).

Otsoak gutxienez bi eraso egin ditu Ipar Euskal Herrian

Europako Banku Zetralak oinarrizko 25 puntutan jaitsi ditu interes tasak. Hala, gordailu-tasa (DFR) % 2,50ean geratuko da, birfinantzaketa-eragiketa nagusietarako erreferentzia-tasa (MRO) % 2,65ean, eta mailegu-erraztasunarena (MLF) % 2,90ean.

Aldundiek “erantzukizuna” eskatu diote oposizioari berrikuspen fiskala onartzeko bidean

La Caixa Fundazioaren patronatua eta Criteria Bartzelonara itzuliko dira

Protekzionismoaren haizeak Europara ere ailegatu dira. Fabrikatzaileek eta hornitzaileek hizki gorriz markatuta zeukaten gaurko eguna. Ursula von der Leyen presidenteak astelehenean aurreratu bezala, Europako Batzordeak autogintzaren ekintza plana aurkeztu du. Txinako auto elektrikoen lehia eta AEBetako muga zergen mehatxua ikusita, Europak bere auto industria babestu nahi du. Horrez gain, CO2 emisioen helburuak betetzen ez dituzten enpresei beste hiru urte emateko araua malgutu nahi du Bruselak. Apostolos Tzitzikostas Garraio Iraunkorreko komisarioak aurkeztu du plana. «Autogintza gure historiaren parte ere bada, eta horregatik harro bagaude ere, mehatxupean dago gaur» ohartarazi du. Langile faltak, energiaren kostuak, beste herrialdeen protekzionismoak eta inportazioekiko gehiegizko mendekotasunak arriskuan jarri du sektorea: «Enpresak atzean geratzen ari dira». Azken hilabeteetan fabrikatzaileek, hornitzaileek eta sektoreko beste enpresek egindako ekarpenak eta proposamenak bildu dituzte. EBko Kontseiluari eta Europako Parlamentuari helaraziko diote egitasmoa. Finantzaketari dagokionez, 4.600 milioi euro pasatxoren laguntzak daude bilduta. 1 Lehiakortasuna eta hornidura katea Bruselak uste du arriskua dagoela Europako autogintzak mundu mailan duen merkatu kuota nabarmen jaisteko, batik bat ibilgailu elektrikoen ondorioz. Auto elektriko baten balio erantsiaren %30-40 inguru baterian datza, eta, gaur egun, produkzio kate hori Txinak kontrolatzen du munduan. Hain justu, Txinarekiko mendekotasuna gutxitu nahi du Bruselak. Batetik, urrian %35eko muga zergak ezarri zizkien Txinako auto enpresa elektrikoei, eta Bruselak Pekini ohartarazi dio baterien hornidura kateko praktika desleialak ikertzen jarraituko duela. Bestetik, bateria eta haren osagaiak batik bat Europan egin daitezela nahi du Europako Batzordeak: 2030erako katearen balio erantsiaren erdia baino gehiago bertan ekoiztea nahi luke. Hori errazteko, 3.000 milioi euroko funtsa sortu du. Bruselaren arabera, EBren laguntza hori «estatu laguntzekin konbinatu daiteke», eta inbertsio pribatua sustatzeko zerga kenkariak ezartzera dei egin die estatu kideei. EBtik kanpoko enpresek onura horiek jaso ditzakete, «betiere Europako enpresekin elkartuta badaude». Izan ere, zera lortu nahi du Europako Batzordeak: atzerriko inbertsioek «ekarpen sendo bat egitea Europako industriaren lehiakortasunari luzera begira». Hala, enpresen arteko jakintza eta teknologia trukeak ziurtatzeko formulak lehenetsiko dira, Txinak urteetan egin duen bezala. «Baterien hornidura katea lehentasunezko esparruetako bat izango da». Halaber, atzerriko konpainiek EBtik gertu diren herrialdeetan osagai katea sortzeko «praktika desleialak» eragotzi nahi ditu Bruselak. Hau da, ibilgailu batek Made in Europe —Europan egina— ziurtagiria izan dezan, osagai gehienek Europan ekoitziak izan beharko dute. Neurri horrek Turkiari eta Marokori eragin diezaieke. Gainera, baterien ekoizpenerako behar diren lehengaiak ustiatzeko proiektuen zerrenda aurkeztuko du hilabete honetan. Egun, hamalau proiektu dituzte estrategikoki hitzartuta munduan —Txilen eta Kongoko Errepublika Demokratikoan, besteak beste—. 2 Garraio iraunkorra 2025etik aurrera, CO2 emisioak murriztera behartuta zegoen industria: kilometroko 93,6 gramo CO2 emititu beharko lukete autoek gehienez; 2021ean baimendutakoaren aldean, %15 gutxiago, alegia. Muga hori bete ezean, isunak ordaintzera behartuta zeuden autogileak, eta industria kexu zen horregatik. Jada konplikatua den nazioarteko testuinguruan isunek euren lehiakortasunari kalte handia eragingo lieketela ohartarazi zuten. «Pragmatikoak izan behar dugu», adierazi du Apostolos Tzitzikostasek. Hala, muga hori bete ez duten enpresek beste bi urte izango dituzte helburu horretara heltzeko. «Helburua bete duten enpresek, berriz, presio gutxiago izango dute». Izan ere, kontuan hartu behar da CO2 emisioen murrizketa mailakatua proposatzen duela Europako Batasunak, eta kilometroko 49,5 gramora iritsi beharko dutela 2029rako. Gaur egun, Europan saltzen diren ibilgailuen %15 dira elektrikoak, eta ehuneko hori handitzeko «eskaria handitu egin behar da». Ibilgailu elektrikoa duten profesionalei —taxilariei eta partekatzeko ibilgailuen erabiltzaileei— zerga onurak ezartzea proposatuko diete EBko kideei. Baliabide gutxiko herritarrei baldintza oneko maileguak egitea erraztuko dute. Gainera, karga azpiegiturak azkartzeko neurriak ere aurreikusi dituzte —570 milioi euroren laguntzak aipatu dituzte—. 3 Berrikuntza eta digitalizazioa Europako Batzordeak ondorioztatu du teknologikoki atzean geratzeko arriskua duela Europako autogintzak: gidatze autonomoari, ibilgailuen softwareari eta baterien garapenari dagokienez, hain zuzen ere. «Lidergoa berreskuratu behar dugu», dio Tzitzikostasek. Bruselaren arabera, Txinan eta AEBetan ibilgailu autonomoak merkaturatzeko prozedurak azkarragoak dira. «Gure indarguneetako bat baliatu behar dugu: merkatu bateratua». Hala, Bruselak aparkatze sistema automatikoa duten ibilgailu guztiak baimendu nahi ditu aurten, eta gidatze autonomoa duten ibilgailuen azterketak errepide publikoetan egiteko baldintzak erraztu eta harmonizatu nahi ditu. Gainera, Europako Ibilgailu Autonomoen Aliantza eratuko du «berandu baino lehen», eta bertan bildu nahi ditu teknologia hori garatzen ari diren enpresa guztiak —txiki zein handi—. «Aliantza erreminta boteretsu bat izango da Europako industrian mugen arteko proiektuak garatzeko». %7 Autogintza Europan. Autogintzak bilioi bat euro inguruko pisua du Europako ekonomian; barne produktu gordinaren %7, alegia. Zuzenean eta zeharka, 13 milioi europarri ematen die lana. Euskal Herrian ere sektore ekonomiko garrantzitsuenetako bat da.

EHE Euskal Herrian Euskaraz-ek astelehenean eman zuen albistea: goizaldean Tolosako tren geltokiko zinpeko guardia batek eraso egin zion gazte bati, mutilak hari euskaraz hitz egiteko eskatu ondotik. Irudiak ere zabaldu zituzten, eta lurrean gerarazita ikusten da gazte bat. Ez zegoen bakarrik, adiskide batekin zegoen, eta zer gertatu zen azaltzeko elkartu dira biak. Anonimoki mintzatu dira. Eman dituzte, hala ere, beraiei buruzko hainbat datu: 18 urte ditu batek, eta 19 besteak, Donostiakoak dira, eta EHEko kideak. Hitza hartu nahi dute halakoen gainean abisu emateko. Izan ere, lurrean mugitu ezinda eduki zuten gazteak ez du zalantzarik: agenteari euskaraz jarduteko eskatzeak eragin zuen portaera hura. «’Euskaraz’ hitza entzun, eta aurre egin zidan». Inauteriek sona handia dute Tolosan, eta, beste gazte askoren eran, han festa giroan ibili eta gero etxera bueltatu nahian zebiltzan bi gazteak; orduan gertatu zen dena. Goizaldeko ordu bata inguru zen, eta Donostiarako tren bat ateratzera zihoan, baina jendez gainezka zegoen. Hala ere, geltokiko arduradunen gomendioei kasu eginez, bagoietara hurbildu ziren gazteak. Azaldu dutenez, gerturatzeko esan zieten arduradunek, tokiren bat libre ote zen ikusteko. «Botoia sakatzen hasi ginen, atea irekitzen zen ikusteko». Zinpeko zaintzaile bat «garrasika» hurbildu zitzaien orduan, gaztelaniaz, oldarkor: «Ez al duzue ikusten itxita dagoela? Lehenago etorri behar zenuten! Orain izorra zaitezte!». Orduan gazteetako batek «lasaitzeko» eskatu zion, eta «euskaraz» egiteko. Eske horri erantzunez, «garrasika» jarraitu zuen guardiak, eta euskararen kontra mintzatu zen. Halaxe oroitzen ditu gazteak zaintzaileak esandakoak: «Euskara? Espainian zaude, eta espainieraz hitz egingo dizut, eta zuk espainieraz erantzungo didazu. Ez bazaizu gustatzen, izorra zaitez». Ustekabea izan zen gazteentzat erantzun gogorra hura. Ez zuten uste «eztabaida» huts zirudien horrek halako tankera har zezakeenik. Erantzun egin zioten gazteek: «Esan genion ez zeukala hori esateko eskubiderik». Gero eztabaidan aritu ziren beste tarte batez, eta guztia bere horretan amaituko zela uste zuten gazteek, baina ezustea hartu zuten berriz, guardiaren portaera ikusita: zaintzaile gehiagoren laguntza eskatzen hasi zen, eta lepotik hartu eta lurrean etzanarazi zuen «euskaraz» mintzatzeko eskea egin zuen gaztea. Hark esan du ez ziola zaintzaileari buru egin. Baina estualdia pasatu zuen; guardiaren zangoa bularraldean zeukan, eta ezin zen mugitu. Altxatzeko ahalegina egiten zuen bakoitzean, agenteak «bultza» egiten zion. Minutu luzeak izan ziren. Bientzat. Adiskidea ere zur eta lur zegoen: «Ezin genuen sinetsi gertatzen ari zena». Ordurako, beste zaintzaile bat ere agertua zen tokira. Azalpenik ez Behin guardiak gazteari zutik jartzen utzi zionean, kontu hartu zion gazteak hari: «Zein zara zu niri lepotik heltzeko?». Ez zuten inolako azalpenik jaso. Alde egin zuten bi zaintzaileek. «Ezer gertatu ez balitz bezala, eta desagertu egin ziren». Hurrengo trena hartu arte tarte luze bat egin behar izan zuten gazteek geltokian, eta guardiak ez zitzaizkien gehiago hurbildu. Ondoren ertzain batzuk ere agertu ziren. Zinpeko zaintzaileekin hitz egin zuten, baina ez ziren gazteengana hurbildu. Renferen tren geltokian gertatu zen dena, baina tren konpainiako komunikazio arduradunek esan dute ez dakitela deus: gertaeraren gaineko erregistrorik ez dago. Han inguruan zeuden lekuko batzuk gazteei hurbildu zitzaizkien, ikusitakoarekin harrituta, eta babesa eman zieten. Gazteek adierazi dute garrantzitsua dela gertatu zenaren berri ematea: «Euskararen aurkako erasoak egun gertatzen dira, eta jendeari jakinarazi egin behar zaio».

AEBetako presidente Donald Trump eta Errusiako Vladimir Putin prest leudeke Ukrainako presidente Volodimir Zelenskik atzo iluntzean egindako su etenerako proposamena onartzeko. Trumpek AEBetako Kongresuan bart egindako hitzaldian eman du horren berri, atzo Zelenskiren gutun bat jaso zuela jakinarazi ondoren. Dokumentu hori esku artean, hitzez hitz irakurri ditu Ukrainako presidenteak idatzitako pasarte batzuk: «Ukraina prest dago ahalik eta lasterren negoziazio mahaian esertzeko»; eta esan du «benetan estimatzen» duela mineralen akordioa sinatzeko eta negoziazioetan parte hartzeko Zelenski egiten ari den saiakera. Putinen baiezkoari buruz Kremlineko bozeramaile Dmitri Peskovek hitz egin du, egunero eman ohi duen prentsaurrekoan. Halere, gogorarazi duenez, Zelenskik 2022an sinatutako dekretu baten arabera Ukrainak debekatua du Errusiarekin negoziazioak abiatzea, hortaz, ez daki nola egingo dituzten eztabaida horiek. Ukrainako presidenteak «menia partzial baterako akordio bat» eskaini dio Putini. Moskuk nahi izanez gero, Kiev prest legoke aire eta itsaso bidezko erasoak eteteko; are, tregoaren lehen fasean preso trukea egitea ere jasotzen du eskaintzak. «Ez al litzateke ederra izango? Zentzurik gabeko gerra hau amaitzeko ordua da», esan du bart Trumpek, Zelenskik bidalitako gutunaren zati batzuk ahoz gora irakurri ondoren. Eta gero esan du «motibo asko» dituela Putin «bakerako» prest legokeela pentsatzeko. 3,5 Moskuk Ukrainan anexionatutako lurraldeetako zenbat milioi biztanleri eman dien errusiar herritartasuna. Moskuk Errusiako herritartasuna eman die Ukrainan anexionatutako lau eskualdeetako 3,5 milioi biztanleri, Errusiako Barne ministro Vladimir Kolokoltsevek gaur jakinarazi duenez. Donetsk, Luhansk, Kherson eta Zaporizhia dira lau eskualde horiek. Kongresuan egindako agerraldian, Trumpek apaldu egin du Kieven aurkako tonua; baina Europari dagokionez, azken egunetan bezain oldarkor agertu da. Ukrainaren aliatu europarrei aurpegiratu die Ukraina defendatzen baino diru gehiago gastatzen dutela «Errusiaren gasa eta petrolioa» erosten. AEBetako bi ganberen aurrean hitz egin bezperan, Ukrainara bidean zegoen laguntza militarra eten zuen Trumpek; egun berean, Europako Batzordeko presidente Ursula von der Leyenek planteatu zuen 800.000 milioi euro jartzea EBko estatu kideen gastu militarra handitzeko planerako. Etendako laguntza hori, hala ere, Ukrainara itzul liteke gutxi barru. Izan ere, Etxe Zuriko Segurtasun Nazionaleko aholkulari Mike Waltzek Fox News telebista kateari esan dionez, Trumpek blokeoa etengo luke Kievek «bakea lortzeko pausoak ematen jarraituz gero». AEBetako Kongresuko demokrata batzuk Trumpen aurkako kartelak eskuetan dituztela, bart, Washingtonen. JIM LO SCALZO / EFE Ukrainarako su eten posible baten aukera mahai gainean dagoenetik, hainbat herrialdek beren burua eskaini dute elkarrizketa horien topaleku izateko. AEBen eta Errusiaren ordezkaritzak Saudi Arabiako hiriburuan, Riaden, bildu ziren joan den hilean; aurreko astean, Ukrainako gerrarako akordio baterako negoziazioak Ankaran egin litezkeela jakinarazi zuen Turkiak; eta, gaur, eztabaida horiek Minsken, Bielorrusiako hiriburuan, egiteko prest agertu da hango presidente Alexander Lukaxenko. Balizko negoziazioen topalekua eta horien edukia bera zehazteko daude oraindik, baina Erresuma Batuko lehen ministro Keir Starmerrek eztabaida horietan «segurtasun bermeak» lehenestearen garrantzia azpimarratu du, gaur Komunen Ganberan egindako hitzaldi batean. Haren arabera, hori izango da Putinek menia haustea eragozteko modu bakarra. Bestalde, Londresek afera honetan izan dezakeen rola nabarmendu du, argudiatuta «harreman estua» dutela Washingtonekin, eta esan du ez dagoela zertan AEBen edo Europaren artean erabaki beharrik; kontrara, Ukrainaren aliatuek lerratuta egon behar dutela adierazi du. Starmerren ildo beretik jo du gaur gauean Frantziako presidente Emmanuel Macronek. Telebista bidez egindako adierazpenean iragarri du datorren astean bilduko direla «Ukrainaren bakea» ziurtatu nahi duten herrialdeetako agintariak, Parisen. Gainera, Errusiak 2030erako 300.000 soldadu gehiago izango dituela gaitzetsi du, eta Europako herrialdeek gastu militarra handitzearen garrantzia azpimarratu. Horiek horrela, jakinarazi zuen Frantziak «armada eta industria indartzeko» plan bat egingo duela datozen egunetan. Gainera, atea ireki dio arma nuklearrak «disuasiorako arma» gisa erabiltzeko debateari. Groenlandia eta Panama Ukrainako auzia alde batera utzita, Etxe Zuriko maizterrak azken asteetan kasik aipatu ez duen asmo bat ekarri du gogora: Groenlandia AEBetara anexionatzea. Trumpek ohartarazi du lurralde hori kontrolpean hartuko duela, «modu batera edo bestera», argudiatuta AEBen «segurtasun nazionala eta nazioartekoa» bermatzeko «beharrezkoa» dela Groenlandia beren parte izatea. Hori esan ondoren, hainbat promesa egin dizkie hango biztanleei: «Erabat errespetatzen eta babesten dugu zuen etorkizuna eta subiranotasuna erabakitzeko daukazuen eskubidea. Hori erabakitzen baduzue, besoak zabalik hartuko zaituztegu Ameriketako Estatu Batuetan». Eta gehitu du: «Babestu egingo zaituztegu»; «aberats egingo zaituztegu». Trumpen zabalkunde planak Groenlandiatik haratago doaz, Panamako kanala ere AEBena izango dela esan baitu: «Kanal hau amerikarrek eraiki zuten, amerikarrentzat, ez beste inorentzat. Halere, beste batzuek ere erabil dezakete». Txinan egoitza nagusia duen konpainia batek kanaletik gertu dauden bi portu saldu dizkio asteon AEBetako Blackrock enpresari, eta albiste hori pozez jaso du Trumpek, iritzita horrela Txinak «influentzia gutxiago» izango duela kanalean. «Ez genion kanala Txinari eman; Panamari eman genion, eta orain gurea dena hartuko dugu». Are, Etxe Zuriko maizterrak jakinarazi du dagoeneko hasi direla hori lortzeko lanean. Burlati eta irribarrez, iragarri du Marco Rubio Estatu idazkaria dela plan horren gidaria: «Zorte on, Marco. Zerbait gaizki ateratzen bada, orain badakigu nor izan den erruduna». TRUMPEN OHARTARAZPENA estatubatuarrei: «hAU HASI BESTERIK EZ DA EGIN» Bi hilabete ere ez dira pasatu Donald Trumpek AEBetako presidente kargua hartu zuenetik, eta, halere, ohiko duen tonuari eutsita, Kongresuan egindako agerraldian harro esan du beste administrazio batzuek lau edo zortzi urteetan baino «gauza gehiago» lortu dituela berak 43 egunean. Ohartarazi du bere agintaldia «hasi besterik» ez dela egin, eta are neurri gehiago hartuko dituela datozen hilabeteetan. Asmo horietako batzuk iragarri ditu bi ganberei zuzendutako hitzaldian: migrazioari dagokionez, jakinarazi du eskaera ofizial bat aurkeztu diola ganbera legegileari, funts federalak erabili ahal izateko «historiako deportaziorik handiena» egiteko. Etxe Zurian egin dituen aurreneko egunetan, Trumpek 37.660 papergabe deportatu ditu. Horrekin lotuta, Kongresuko bi ganberei eskatu die «mundu guztiari» zuzendutako zergen murrizketa bat onar dezatela. Gero, agerraldia baliatu du AEBetako presidente ohi Joe Bidenen agintaldiari kritika egiteko: «Bidenek ez zuen ezer egin arrautzen prezioaren igoerari aurre egiteko, eta gogor ari gara lanean horri buelta emateko». Trumpek adierazpen horiek egin dituenean, ordezkari eta senatari demokrata batzuek kartel batzuk erakutsi dituzte: gezurra mezua idatzita zuten. Behin baino gehiagotan erakutsi dituzte AEBetako presidentearen aurkako mezuak, eta momentu batzuetan txistu ere egin diote. Protesta gisa, Emakume Demokraten Caucuseko kideak arrosaz jantzita joan dira Kongresura; halere, Trumpek berdintasun eta aniztasun politiken aurka hartutako neurriak goraipatu ditu beste behin. «Gure herrialdea ez da woke-a izango hemendik aurrera».

CAF konpainiak 600 tren fabrikatzeko 3.500 milioi euroko kontratua lor dezake Belgikan