Langileak greban daude martxoaren 26az geroztik, eta enpresaren eta sindikatuen artean beste bilera bat egin ondoren, ez da adostasunik izan eta hiriko berdeguneek mantentze lanik gabe jarraituko dute.

Mobilizazio eguna dute ekainaren 11n Gipuzkoako adinekoen egoitzetan, negoziazioaren “blokeoa” salatzeko. ELA sindikatuak egun osoko greba egitera deitu ditu langileak, LABek lau orduko lanuztea deitu duen bitartean. Halaber, bakoitzak bere aldetik, manifestazioa egingo dute, 11:00etan, Donostian.

Euskadiko Industria Plan berriak 15.900 milioi mobilizatuko ditu, kalitatezko enplegua sortzeko asmoz. Euskal industria bultzatzeko baliabide publiko-pribatuak % 50 haziko dira, baina laguntza programak erdira murriztuko dira.

AEB Ameriketako Estatu Batuetako Gobernuak Kalifornian migratzaileen kontra abiarazitako sarekadek ez dute etenik, ezta horien kontra herritarrek egindako protestek ere. Eta, hori ikusita, badirudi sua are gehiago hauspotzea dela Donald Trump presidentearen estrategia: beste 2.000 soldadu bidali ditu Los Angelesera, eta, orotara, 5.000 inguru dabiltza Kaliforniako hirian protestak amatatu nahian. Gehienak Guardia Nazionaleko kideak dira, baina 700 marine ere igorri ditu Trumpek, Kaliforniako agintarien iritziari muzin eginda. Trumpek, ordea, ez du nahi soldaduak handik joatea. Bulego obalean egin duen agerraldi batean, mehatxu egin du Matxinada Legea aplikatuko duela, haren arabera, «balitekeelako» bart gaueko protestak «matxinada bat» izatea. Eta, hala balitz, «seguruenik» lege hori martxan jarriko lukeela esan du Etxe Zuriko maizterrak. Horrek bide emango lioke AEBetako armadako soldaduak Los Angelesera bidaltzeko protestak amaitzeko xedez, inori baimenik eskatu gabe. Izan ere, larunbatean, dekretu bidez agindu zuen Trumpek lehenbiziko 2.000 soldadu bidaltzea, betiere Immigrazioko eta Aduanetako Polizia Indarreko agenteak eta gobernuko langileak eta egoitzak babesteko; Gavin Newsom Kaliforniako gobernadoreak «legez kontrakotzat» jo zuen soldaduak bidaltzea. Atzo protestak izan ziren berriro Los Angeles hirian, Gobernuaren migrazio politikak eta migratzaileen kontrako sarekadak salatzeko. Protesta gehienak baketsuak izan ziren, nahiz eta zenbaitetan Trumpen aldekoak agertu manifestariei buru egitera. Hiriko erdigunea zeharkatu zuen manifestazioa izan zen jendetsuena; iluntzean, mobilizazioa amaitu eta gero, Polizia jazarri zitzaien kalean gelditzen ziren manifestariei. Los Angelesen gertatzen ari denak lotura zuzena du Trumpek ezarri nahi dituen migrazio politikekin; baina, adituen arabera, AEBetako presidentearen herrarekin eta asmo pertsonalekin ere badu zerikusia. Izan ere, historikoki Kalifornia demokraten gotorleku izan da aspaldi luzean; Los Angelesko alkate Karen Bass eta Kaliforniako gobernadore Gavin Newsom demokratak dira, eta azken horrekin Trumpek liskar eta tirabira handiak izan ditu. Horregatik, askok uste dute Trumpek bere arerio demokratei jotako erronka ere badela migratzaileak atxilotu eta tropak bidaltzeko erabakia. Newsomek ez du begi onez ikusi Etxe Zuriaren neurria: haren iritziz, «zuhurtziarik gabea» eta «alferrikakoa» da tropa gehiago bidaltzea, eta afera ez da «segurtasun publikoari» buruzkoa: «Presidentearen egoa lausengatzeko ahalegina baizik». Hain zuzen, Newsomek urgentziazko mozio bat aurkeztu du gaur estatuko epaitegi federalean, Guardia Nazionaleko kideek eta marineek Los Angeles utz dezaten. «Trump estatubatuarren kontra jartzen ari da AEBetako armada», idatzi du Newsomek gaur sare sozialetan: «Epaitegiek berehala blokeatu behar dituzte ekintza ilegal horiek». Salaketa Trumpen kontra Newsomek behin eta berriro kritikatu du soldaduak Los Angelesera bidali izana, eta badirudi Kaliforniako agintari demokratek erabaki dutela adierazpen hutsetan ez gelditzea. Kaliforniako fiskal Rob Bontak iragarri du salaketa jarriko duela Trumpen kontra, tropak bidaltzeko erabakiari «legez kanpokoa» iritzita. Haren ustez, Trumpek «gehiegikeriaz» erabili zuen gobernu federalaren agintea erabaki hori hartzeko, eta AEBetako konstituzioa urratu egin zuen. Kaliforniako agintari demokraten adierazpen eta iragarpenek, ordea, ez dute Trump kikildu, eta Newsomen aurka abiarazi duen norgehiagoka horretan, orain arte ikusi gabeko urrats bat egiteko aukera iradoki du. Asteburuan, Newsomek AEBetako migrazio politiketako arduradun Tom Homanekin izandako ika-mikan, Kaliforniako gobernadoreak erronka jo zion, eta bera ere atxilotzeko poliziak bidaliko ote zituen galdetu. Enbidoari hordagoarekin erantzun dio Trumpek: «Nik atxilotu egingo nuke», esan die kazetariei, Etxe Zurian egindako agerraldi batean. AEBetako politikan, orain arte, presidente batek inoiz ez du estatu bateko gobernadorea atxilotzeko mehatxu egin. AEBetan behin baino gehiagotan erabili dute armada protestak eta istiluak isilarazteko, baina, normalean, tokian tokiko agintariek eskatzen diote gobernu federalari neurri hori har dezan. Gobernu federalak tokiko agintarien iritziaren kontra tropak bidaltzea, ordea, ez da hain ohikoa, eta duela 60 urte gertatu zen azkeneko aldiz. Izan ere, 1965eko martxoan, Lyndon B. Johnson presidenteak Guardia Nazionala bidali zuen Alabamara, estatuko gobernadore George Wallaceren iritziaren kontra.

Euskal Editoreen Elkarteak haren Kataluniako, Valentziako eta Galiziako homologoak hartu ditu Euskaltzaindiaren Donostiako egoitzan: AELLC Katalan Editoreen Elkartea, AEPV Valentziako Argitaletxeen Elkartea eta AGE Galiziako Editoreen Elkartea, hurrenez hurren. Agerian jarri ostean katalanak, euskarak eta galegoak zer-nolako desoreka pairatzen duten gaztelaniarekin konparatuz, hiru hizkuntza horietako irakurketa eta liburu erosketa sustatzeko ideiak proposatu dituzte Editoreen Galeusca biltzarrean. Liburuaren eta Irakurketaren Kataluniako Plana izan dute etsenplu. Lurralde bakoitzaren egoerari begiratzea izan da biltzarreko lehen lana. Joan Mari Larrartek, EEEren izenean, ahotan hartu du ELEN Europako lurralde hizkuntzen aldeko nazioarteko erakundeak aho batez onartutako ebazpena, euskal hiztunen «larrialdia» nabarmentzeko. Erabilera sozialaren ahulezia aipatu du, besteak beste: «Egunerokoan euskara erdarak baino gehiago erabiltzen dutenak hiztunen %17,5 baino ez dira». Euskararen hizkuntz komunitatearen estatusari lotu zaio gero, bai eta hizkuntzaren ofizialtasunaren ukazioari eta normalizazioaren aurkako oldarraldi judizialari ere. AELLC elkarteko kide Anna Sagristak katalanaren indarguneak azaldu ditu; besteak beste, «ekonomian eta lan munduan daukan eragina» eta « bai literaturan, antzerkian eta irratian bai tokiko komunikabideetan duen presentzia zabala». Ahulguneen artean, Sagristak hauek aipatu ditu: inguru sozial, profesional eta geografiko batzuetan presentzia aski murritza izatea eta nerabe askok katalanarekin duten harreman bakarra eskola eremukoa izatea. Esan du, gainera, azken hogei urteetan jaitsi egin dela katalanaren erabilera: %48,5ekoa zen 2003an, eta %41,8koa 2018an. Osasungintzan eta merkataritzan gertatu den atzerakada ere nabarmendu du, baita Bartzelonako egoera ere: 2022ko datuen arabera, %28,4k eusten diote katalanari, eta %62,1 gaztelaniaz aritzen dira. Elkar argitaletxeko Julen Arrizabalagak Hego Euskal Herriko zenbait datu nabarmendu ditu. Esanguratsuena salmentari dagokio: %6,9 apaldu da euskal liburuen salmenta, eta %16,7 handitu gaztelaniazkoena. AGE Galiziako Editoreen Elkartea elkarteko kide Silvia Bellok galegoaren azken urteetako amiltzea hartu du hizpide. Galegoz aritzen direnak populazioaren %16 baino ez direla azaldu du, eta gaineratu du egoera okerragoa dela idatzian, %40 ez delako galegoz irakurtzeko gai. «2003. urteaz geroztik nabarmena da galegoa ordezkatzeko joera, eta kolapsora hurbiltzen ari da», esan du Bellok, baina baikor amaitu nahi izan du hitzaldia. Galdegin du galegoari hezkuntzan eta material didaktikoetan ezarri zaizkion murrizteak bertan behera uztea, hizkuntzaren ondoriozko jazarpenik ez izateko protokoloak sortzea, justizian eta administrazioan erabiltzea, ikus-entzunezkoen sailean eta arlo sozioekonomikoan erabili ahal izateko mekanismoak sortzea eta hizkuntza eskubideen urraketari soluzioa ematea. Liburuen salmenta Elkar argitaletxeko Julen Arrizabalagak Hego Euskal Herriko zenbait datu nabarmendu ditu, 2021etik 2024ra bitarteko bilakaera kontuan hartuta. Esanguratsuena salmentari dagokio: %6,9 murriztu da euskal liburuen salmenta, eta %16,7 handitu gaztelaniazkoa. Valentziako Balandra Editions argitaletxeko kide Africa Ramirezek esan du bertako hizkuntzan irakurtzen duten erosleen kopurua handitu dela: «Liburu saltzaileak konturatu dira liburuak saltzen direla, ikusgarri eginez gero». Egoera politikoan jarri du arreta: «PPk eta Vox agintean daudenetik, hizkuntzaren erabilera konfliktiboa den irudipena sortu da». Editors.cat argitaletxeko Josep Lafargak Liburuaren eta Irakurketaren Kataluniako Plana hartu du hizpide. Goraipatu ditu, besteak beste, plana ontzeko erabilitako metodologia, parte hartze zabala, neurriak eta, Kultura saila ez ezik, Osasun eta Hezkuntza saila ere bertan sartu izana: «Sorkuntzarako laguntzak ematen dira, baina baita marketinerako eta sustapenerako laguntzak ere». Lafargak onuragarritzat eta «kopiatzeko modukotzat» jo du plana, hura aurrera eramateko oztopoak hainbat diren arren: besteak beste, aurrekontu falta. Galiziako, Valentziako eta Euskal Herriko editoreen elkarteek euren produkzioa ikusgarriago egitean jarri dute arreta. ZENBAIT DATU Galizian , azken hamabi hilabeteetan irakurritako azken liburua: Galegoz %6,6, Gaztelaniaz %91, 5. Valentzian, 14 urtetik beherakoen artean, %67,8k erosi dute valentzieraz idatzitako liburu bat azken 12 hilabeteetan. Katalunian, %34,5ek sarri irakurtzen dute katalanez, eta %78,3k noizbehinka. Hego Euskal Herrian, 2021etik 2024ra bitartean, gaztelerazko liburuen salmenta %16,5 handitu da, eta euskarazkoena %6,9 murriztu.

Espainiako Auzitegi Nazionalak onartu berri duen honetan Iratxe Sorzabalek torturak jasan zituela, Peio Dufauk horren harira hartu du hitza gaur Frantziako Asanblean, Justizia ministroari galdegiteko zer asmo duen Sorzabalen atxilotzeko euroaginduari begira, kasua zehazki aipatu gabe. Eta erantzun laburra jaso du: «Ez dagokio gobernuari, ezta Justizia ministroari ere, dosier indibidualen esparruan aginduen ematea: botereak zatituak dira eta aginte judiziala independentea da». Bi galdera egin ditu Dufauk: lehena, Sorzabalen kasuari lotua; bigarrena, orokorragoa, torturaren joera sistemikoaz eta Euskal Herriko gatazka politikoaren konponbidean hartzekoak liratekeen neurriez, tortura kasuei dagokienez. Erantzun bakarra eman dio François-Noel Buffet ministroak. 2020ko abenduan, lehen aldiz, Parisko Dei Auzitegiak torturagatik bota zuen atzera Sorzabalen kontrako euroaginduetarik bat, lauren gain laugarrena; aitzineko hirurak onartu egin zituen Frantziako justiziak.

BSHren Eskirotzeko enpresa-batzordeak lantegiaren itxiera saihesteko eskatu dio Europako Batzordeari

2026rako EAEko aurrekontuak “neurrizko” hazkundea izango du eta funtsezko arloak indartuko ditu. EAEko kontuen lehentasunak osasuna, enplegua, hezkuntza, etxebizitza eskuratzea, segurtasuna eta zerbitzu sozialak izango dira.

200 langile inguruk protesta egin dute BSHk Eskirozen duen lantegiaren aurrean, eta zuzendariari sarrera galarazi die. Bien bitartean, langileen ordezkaritza bat Bruselan Industria komisarioarekin eta Enplegu komisarioarekin bilduta dago, enpresaren etorkizunaz hitz egiteko.

«Lotsa emango lidake familia bat kaleratzeak» oihukatuz egin dute protesta Bilboko Zurbaranbarri auzoan. Etxegabetze bat gauzatu dute han: idazkari judiziala bertaratu ez den arren, Udaltzaingoak bi haur dituen familia bat kaleratu du. Poliziak bertan protestan ari zirenei onartu die hori irregulartasun bat dela. Etxebizitzara sartu dira polizia agenteak, bertan zeuden ekintzaileak indarrez kanporatuta. Etxegabetzea eragozteko asmoz, goizetik protestan aritu dira dozenaka lagun, AZET etxebizitza sindikatuak eta auzoko zenbait eragilek deituta. Sindikatuko kideek itxaropena zuten aukera izango zutela idazkari judizialarekin negoziatu eta etxegabetzea bertan behera uzteko. Izan ere, Bizkaiko Auzitegiak ontzat jo du familia «zaurgarria» dela adierazten duen helegite bat. Idazkari judiziala 12:00etan zen heltzekoa. Azkenean, ordea, ez da bertaratu. Horrek, baina, ez ditu geldiarazi udaltzainak, eta, etxea husteko agindua zutela argudiatuta, familia etxegabetu dute. Sindikatuko kideek jarrera hori gaitzetsi dute; are, salatu dute etxea husteko era «guztiz irregularra» izan dela. «Familia zaurgarria dela adierazten duen helegite bat dugu prest, epaileek onartutakoa, gainera. Baina idazkari judiziala ez denez agertu, ez dugu aukerarik izan familiaren eskubideak defendatzeko», salatu du Peio Almagro AZET etxebizitza sindikatuko kideak. AZETeko kideek salatu dutenez, Bilboko Instrukzioko 5. Epaitegiaren jarrera «bereziki oldarkorra» izan da prozesua abiarazi zenetik. Etxegabetzeak izaten direnean, ohikoa izaten da idazkari judiziala bertaratzea, kasuaren inguruko xehetasunak azaltzeko. Horrela jardun ez izanak harrabotsa eragin du etxegabetzearen aurka batu diren lagunen artean. Izan ere, 12:00etarako zegoen aurreikusia familia etxetik kanporatzea; azkenean, poliziak 13:30 inguruan hasi dira etxebizitzan sartzen. Eta, azkenean, ordubeteren buruan gauzatu dute etxegabetzea. Birtartean, bai AZETeko hainbat kide eta bai auzoko eta Bilboko dozenaka lagun protestan aritu dira. Almagrok nabarmendu du polizia «indarkeria handiz» oldartu zaiela «era baketsuan» protestan ari ziren horiei. Erakundeen laguntzarik ez Etxebizitza sindikatuak egunak zeramatzan Auroraren eta haren familiaren egoeraren berri ematen. Ekintzaileek salatu dutenez, bi ume ditu emakumeak, 2 urtekoa bata eta 3koa bestea. Familia etxean geratzeko ahaleginak egin dituzte, baina ez epaitegiek eta ez gizarte zerbitzuek ez diete jaramonik egin. Sindikatuko kideek nabarmendu dutenez, erakunde publikoekin harremanetan jarri dira azken egunetan «alternatiba bat» bilatzeko, eta «ezezko biribila» jaso dute. «Bilbon pobreen aurkako gerra bat dago, dudarik gabe», azpimarratu dute. Sindikatuko kideek azaldu dutenaren arabera, familiak sei hilabete daramatza auzoan, eta «guztiz integraturik» daude. Adibidez, jakinarazi dute haurrak datorren ikasturtean Zurbaranbarriko eskolan hastekotan direla. Gainera, AZETek adierazi duenez, emakumea indarkeria matxistaren biktima da. «Idazkari judiziala ez denez agertu, ez dugu aukerarik izan familiaren eskubideak defendatzeko» PELLO ALMAGRO AZET etxebizitza sindikatuko kidea Poliziak, hustu behar zuten etxebizitzaren aurrean, Bilbon. BERRIA Ertzaintzak errepidea itxi du goizean goiz, eta tentsioa nabarmena izan da Poliziaren eta manifestarien artean. Etxearen aurrean elkarretaratzea egin dute dozenaka lagunek, eta eserialdia ere bai. Ekintza hori, ordea, bertan behera utzi behar izan dute, eta lekuz mugitu dira, Ertzaintzak mehatxu egin baitie. Horiek horrela, kalearen bi aldeetan kokatu dira manifestariak, eta etxegabetzearen aurkako aldarriak oihukatzen jarraitu. Etxebizitza ez da negozioa; ez, ez, ez, kaleratzerik ez; negozioa bada, ez da eskubidea; gora erresistentzia eta antzeko leloak oihukatu dituzte bertaratutakoek. Bestelakoak ere bai: Horko horiek jendea etxegabetzen dute eta Lotsa emango lidake familia bat kaleratzeak. Azken lelo horiek ez dira polizien gogokoak izan: ertzainburu batek kargu hartu die protestan ari zirenei, eta ohartarazi «errespetu falta guztiak» bideoz grabatzen ari zirela. Kalean ez ezik, hustu duten etxean ere bazegoen jendea: hamar bat lagun. Horiek kalera irten dira Udaltzaingoa etxebizitzara sartzen hasi denean, eta atarian paratu dira, pankarta batekin. Banan-banan kendu dituzte sarreratik, arrastaka eta indarrez, inguruan zeuden auzokideek «eutsi gogor, zuekin gaude» oihukatzen zuten bitartean. Eraikineko atarian zeuden guztiak identifikatu eta kanporatu dituzte poliziek, eta gero, libre utzi. Txalo eta besarkada artean hartu dituzte protestan ari zirenek. Eraikineko sarrera libre utzi dutenean, bi udaltzain sartu dira, eta atea bota dute mazo batekin. Etxebizitzan zeudenak identifikatu eta kanporatu ostean, bukatutzat eman dute etxegabetzea. Etxegabetzea bera eta Poliziak etxea hustean gertatutakoa salatzeko elkarretaratzea antolatu du AZETek: Bilboko Iturriondo plazan egingo dute, 19:00etan.