«Isilik» egon da EAJ udan, «zuhurtziaz», EBBko presidente Aitor Estebanen esanetan, baina amaitu da isiltasun hori. Jeltzaleek urtero urte politikoari ongietorria egiten dioten leku berean bukatu ere, Zarauzko malekoian (Gipuzkoa). Bertan ezarritako oholtzan, Estebanek berak eta GBBko buru Maria Eugenia Arrizabalagak Espainiako politikatik bereizi nahi izan dute Euskal Herriko egoera, eta, horretarako, gogor erantzun diete PPk jeltzaleei egindako kritikei. Baina, horrekin batera, baita Alderdi Sozialistari eta EH Bilduri ere. Malekoiko ekitaldian lehen agerraldia izan dute EAJko bi ordezkariek, eta haiei babesa adieraztera joan dira alderdiko barne kargu zein ordezkari instituzional nagusiak, hala nola Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakaria. Hitzaldietan, baina, Pradalesek bezperan elkarrizketara egindako deitik aldendu, eta gainerako alderdien zenbait jarrera kritikatu dituzte. Hala, Estebanek EAJri egin dizkioten kritikei erantzunez ekin dio bere hitzaldiari. Zehazki, PPko idazkari nagusi Miguel Telladok esanei. «Zelako amorrua eta tema», aurpegiratu dio, gatazkaren bidez leku bat egin nahian ari delakoan. Horren arrazoia zein den ere argi du jeltzaleen buruak: PP ez dela gai boterera eramango duen konponbide bat topatzeko. Begirada Madrildik apartatu gabe, PSOEri ere erreparatu dio Estebanek. «Botereari lapa baten moduan itsatsita dago», esan du. Zehazki, Espainiako Gobernuaren egonkortasun falta kritikatu du, eta egotzi alderdiak zenbait goi kargudunekin arazo bat duela, PPren joko bera darabiltelako. «Guk bizitza politiko ordenatuagoa, eratuagoa, zibilizatuagoa dugu, baina estatuko nahaste-borrastea izugarria da», esan du. Halere, Alderdi Sozialistari eginiko kritikek badute eragina euskal erakundeei begira ere. EAJk PSE-EErekin «une oro» hitz egiten segituko duen arren, Estebanek kezka azaldu du zenbait politika publiko «Madrildik inposatzeko» arriskua dagoelakoan: «Kontuz eskumenak zentralizatzearekin». Zehazki, migratzaileen banaketaren harira Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkari Marisol Garmendiak Arana egoitzaren inguruan esanak aipatu ditu, berresteko EAJ proiektu horren kontra dagoela. PPri eta PSOEri bezalaxe, Estebanek EH Bilduri ere bidali dio mezu bat. «Badugu eraiki ez, eta ekinbideak blokeatzen dituen indar politiko bat». Haren esanetan, koalizio subiranistak bi xede ditu: «boterera iristeko obsesioa» eta Espainiako Gobernuak aurrera egiteko nahia. Azken horren arrazoia, haren hitzetan, «protagonismoari eusteko» bide hori mantentzea da. Horrez gain, GKSrekin lotu du koalizioa, hura izan zelakoan koordinakundea sortzeko baldintza, orain «haren aurka» bihurtu bada ere. Hala, «salda» horrekin, EH Bildu lotu du «Ertzaintzaren eta Udaltzaingoen aurkako erasoekin». Arrizabalagak ere antzeko hitzak izan ditu, batez ere PPrentzat eta EH Bildurentzat. Instituzioetan aurpegi «atsegin» bat erakustea txarretsi dio EH Bilduri, eta hortik kanpo EAJri «bullying politikoa» egitea. Halere, mintzaldian, GBBko buruak denbora gehiago eskaini dio nazioarteko «ziurgabetasun» giroari. Klima krisiari eta krisi demografikoari erreparatu die, baina, haren esanetan, krisirik arriskutsuena balio demokratikoen ingurukoa da: «Demokraziak gaur egun bizi duen arriskua populismoaren eskutik». Ukrainaren «inbasioa» eta Gazako «sarraskia» aipatu ditu: «Irudi tamalgarri, anker eta onartezinak». Hala, EAJren izenean, «ahotsa altxatu» eta su-etena eskatu du bi kasuetarako. Haren esanetan, Errusiako presidente Vladimir Putin eta Israelgo gobernuburu Netanyahu «bihotzik gabeko satrapa ustelak» dira. Orain, baina, bi horiei beste satrapa bat batu zaiela gehitu du: AEBetako presidente Donald Trump. Horrek eragin zuzena du euskal politikan eta ekonomian ere, eta, horri erreparatuz, Arrizabalagak adierazi du «lemazain on» bat behar dela: «Lemazainik onena Eusko Alderdi Jeltzalea da Gipuzkoarentzat eta Euskadirentzat». Estebanena izan da lemazain horren egin beharrak zerrendatzeko lana. Adierazi du jeltzaleak lanean ari direla, besteak beste, autogobernua errespetatu eta hedatu dadin eta euskara indartu dadin. Eta EAEtik aterata, Nafarroak Euskal Herriko gainerako lurraldeekin duen harremanak areagotzea eta Ipar Euskal Herriko bozetan emaitzak hobetzea jarri ditu helburu gisa. Adierazi du martxoan egingo diren herriko bozetan emaitzak hobetzeko prest daudela: «Ziur nago salto garrantzitsu bat emango dugula». «Udako gaia» Santa Barbara aurrez aurre ikus zitekeen EAJk jarritako oholtzatik, eta ezker abertzaleak han Juan Paredes Manot Txiki-ren eta Angel Otaegiren omenez jarritako olana gogoratu dute EAJko bi ordezkariek. «Udako gaia» izan baita, Arrizabalagaren esanetan. «Txiki eta Otaegiren erailketa basakeria onartezina izan zen», adierazi du Estebanek, baina zalantza azaldu du horiek oroitzearen helburuaren inguruan: «Zein da Bilduren helburua Txiki eta Otaegiren fusilamenduaren inguruko hainbeste goraipamen eta zaratarekin? Haien borroka egokia zela esan eta ETAren ibilbidea goraipatu? ETAko militanteen balio eta printzipioak 1936ko gudarien berberak zirela? Ba ez gaude ados». Bide beretik, Arrizabalagak adierazi du auzi horrekiko hiru premisa dituela. Lehen biak lirateke memoria eta biktimak ez «instrumentalizatzea» eta ez «patrimonializatzea». Hirugarrena, berriz: «Pentsatzen dugu Txikik eta Otaegik ez dutela zuritzen Franco hil ondorengo 40 urteetako estrategia hura, eta ez dutela garbitzen porrot kolosal hura».

Iran prest dago berriro Mendebaldearekin negoziazioetan hasteko, betiere «bidezkoak eta orekatuak» badira. Hori adierazi du Irango Atzerri ministro Abbas Araqtxik, gaur EB Europako Batasuneko diplomaziaburu Kaja Kallasi bidalitako gutun batean. Hala, Iran prest dago bere programa nuklearraren inguruko elkarrizketei berriz ekiteko, «baldin eta gatazkako alderdiek seriotasuna eta fede ona erakusten badute, eta negoziazioen arrakastarako aukerak zapuzteko asmoz ekintza suntsitzailerik egiten ez badute». Frantziak, Alemaniak eta Erresuma Batuak zigorrak berriro ezartzeko prozesua hasi ondoren kaleratu du Araqtxik oharra. Izan ere, iragan asteartean hiru herrialde horiekin bildu zen Iran; eta, batzarrak huts egin zuenez, 30 eguneko epea ezarri dute Europako gobernu horiek Teheranen aurka neurriak hartzeko. Kallasek gaur bertan jakinarazi du zigorrak ezartzeko atzerako kontua hasi dela, EBko Defentsa ministroekin egin duten bilerara iristean, Kopenhagen. Hori jakin ondoren, Irango Atzerri ministroak Europako gobernu horien erabakia gaitzetsi du, eta esan du ez Frantziak, ez Alemaniak, ezta Erresuma Batuak ere ez dutela zigorrak berrezartzeko «legitimitaterik edo eskumenik». Teheranek azpimarratu du 2015eko akordio nuklearrean adostutakoak bete dituela, eta, hortaz, zigorrak ezartzea «justifikaziorik gabeko ekintza» litzatekeela. Hala, Iranek leporatu die neurri horrek ez duela «oinarri legalik», eta eskatu die beren «erabaki okerra» zuzentzeko. Nolanahi ere, Parisek, Berlinek eta Londresek atzo azpimarratu zuten «argi» dagoela Iranek ez dituela bete duela hamar urte adostutako konpromisoak. NBEko Segurtasun Kontseiluari zuzendutako gutun batean azaldu zuten hori Frantziak, Alemaniak eta Erresuma Batuak. Haien esanetan, Iranek ez du energia nuklearra garatu «erabilera zibilerako» —horixe argudiatzen du Iranek—, eta «nazioarteko bakea eta segurtasuna programaren mehatxupean egon daitezke». 841 Zenbat pertsona exekutatu dituen Irango Gobernuak aurten. NBE Nazio Batuen Erakundeko Giza Eskubideen Bulegoak kaleratu du gutxienez 841 pertsona hil dituela Iranek urte hasieratik. 2015ean Iranen programa nuklearra mugatzeko akordio bat sinatu zuen Teheranek AEB Ameriketako Estatu Batuekin, Errusiarekin, Txinarekin, Frantziarekin eta Erresuma Batuarekin —Alemaniak eta EBk geroago egin zuten bat itunarekin—. Horren arabera, Teheranek ezin du uranioa %3,67 baino gehiago aberastu —%90 beharko luke bonba nuklear bat egiteko—, eta ordura arte biltegiratutako uranio kantitatea murriztu behar zuen. Trukean, Mendebaldeak 2006tik ezartzen zizkion zigor ekonomikoak kendu zituen. Akordioak indarra galdu zuen 2018an, AEBetako presidente Donald Trumpek herrialdea akordio horretatik erretiratu ostean. AEBek jakinarazi zuten martxan jarri zutela presio egiteko «kanpaina» bat, eta zigor ekonomikoak ezarri zituzten. Iranekin merkataritza harremanak zituzten herrialde eta enpresa orori ezarri zizkieten zigorrak, eta nazioarteko finantza sistematik kanpo utzi zuten Iran. Horiek horrela, Iranek jarduera nuklearra areagotu zuen, eta, beraz, krisialdi nuklearra berriro piztu zuen. IAEA Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren arabera, Iranek %60 aberastutako 400 kilo uranio ditu gaur egun. 2025eko apirilaren 12an, AEBak eta Iran berriro negoziatzen hasi ziren, «bake nuklearrerako» akordio bat lortzeko, Trumpek Ali Khamenei Irango lider gorenari gutun bat bidali ondoren. Trumpek 60 eguneko epea ezarri zion Irani akordio bat egiteko. Epea bukatzear zegoela, akordiorik lortu gabe, Israelek Irani eraso egin zion, eta bi herrialdeak gerran egon ziren hamabi egunez. AEBen eta Iranen arteko elkarrizketek huts egin zutenez, azken saioa Frantziak, Alemaniak eta Erresuma Batuak egin dute. Asteartean bildu ziren beren ordezkariak Irangoekin, Genevan (Suitza), baina ez zuten akordiorik lortu, eta Europakoek «laster» zigorrak berrezarriko zituztela iragarri zuten. Kallasek gaur adierazi du 30 eguneko epeak «konponbide diplomatikoak aurkitzeko bide berriak» ireki ditzakeela, eta landu beharreko gaiak aipatu ditu: «Iranekin ditugun kezkak oso argiak dira programa nuklearrari, misil balistikoei eta Errusiari emandako laguntzari dagokienez». Hala ere, neurri hori «mehatxu» gisa hartu dute Irangoek, eta «bat etorriko diren neurriekin» erantzungo dutela adierazi zuen Irango Atzerri ministrorde Kazem Gharibaabadik asteazkenean. Arma Nuklearrak Ez Ugaritzeko Ituna bertan behera Irango zenbait parlamentari lege proiektu bat prestatzen ari dira TNP Arma Nuklearrak Ez Ugaritzeko Itunetik ateratzeko, Mendebaldearekin negoziazioak debekatzeko eta IAEArekin lankidetza eteteko. Horien arabera, Europako herrialdeek ezarritako 30 eguneko prozesuari erantzuteko proposatu nahi dute legea. Hossein Ali Haji Deligani parlamentari kontserbadoreak esan du lege proiektua prestatuko duela, eta datorren astean parlamentuan aurkeztea espero du, Mehr berri agentziak jakinarazi duenez. Deliganik esan du ere Frantzia, Alemania eta Erresuma Batua «damutu» egingo zirela Iranen aurka egiteaz.

Jaizkibelek konpainia gisa desfilatuko du datorren irailaren 8ko alardean, bigarren urtez jarraian. Hondarribiko Udalak (Gipuzkoa) horretarako baimena eman dio aurten ere, Igor Enparan alkateak iragarri duenez. «Udal Gobernu honek beti errespetatuko ditu hondarribiar guztien eskubideak, eta Hondarribia justua izateko berdintasunean bizi behar dugu. Inor ezin da inoren gainetik jarri», adierazi du. Gaur eman du erabakiaren berri Enparanek. Erran duenez, udalak dekretu bakarra onartuko du kale erabileraren antolaketa zehazteko: «Ez da lan erraza izan, baina gure ardura da guztia behar bezala ateratzea». Herritar guztiei eskatu diete udalaren erabakia «errespetuz» hartzeko: «Jaiak bizitzeko eta gozatzeko dira, baina ekitaldi guztietan ezinbestekoa da elkarrenganako errespetua». Iaz jaso zuen Jaizkibel konpainiak udalaren errekonozimendua lehenbizikoz: ordura arte manifestazio baten moduan atera behar izan zuten konpainiakoek, eskatuta ere udalak ez zielako konpainia gisa desfilatzeko baimenik ematen. 2023an hartu zuen kargua Enparanek (Abotsanitz alderdikoa), ordura arte agintean egon ziren jeltzaleei alkatetzaren lekukoa hartuta. Eta orduan hasi zen gobernu berri horren «konponbiderako bidea»: izan ere, jeltzaleek bizkarra eman izan diote hautu parekideari, inoiz gutxi izan dute hartu-emanik Jaizkibelekin, harrerarik ez zioten egiten; eta alarde baztertzaileari, berriz, maiz erakutsi izan diote atxikimendua. Enparanek, ordea, sustatu zituen bai alarde baztertzaileari eta bai Jaizkibel konpainiari harrera egiteko orduan eginiko berritasunak. Hain justu ere, duela bi urte erran zuen pozgarria zela alderdi guztiak egon izana «harrera instituzionalaren gunean» —Hondarribiko EAJk ez zion harrerarik egin Jaizkibeli; eta Hondarribiko EH Bilduk, Emakundek eta Arartekoak ez zioten harrerarik egin hautu baztertzaileari—; gogoratu zuen hori gertatzen zen lehen aldia zela aldarri parekidea hasi eta horren ondorioz gatazka hasi zenetik. Argi zuen keinua ezinbertzekoa zela: «Herritar guztiek merezi dute harrera egitea». Alde horretatik, «maila instituzionalean urratsak» egin zirela azpimarratu zuen.

Uztailaren 13an Katalunian entrenatzen ari zela behi batek eraso egin ondoren, bazirudien Sara Alonsoren denboraldia hantxe amaituko zela, baina korrikalari donostiarra uste baino lehenago osatu eta itzuli da, indartsu itzuli ere. Gaur, bosgarren izan da Chamonixeko UTMB proba entzutetsuaren barnean egiten den OCC lasterketan (61 km, 3.400 m+). Bi helburu nagusi zituen Alonsok Orsieres-Champex-Chamonix (OCC) proban: iazko laugarren postua hobetzea —hau da, podiumean egotea, zenbat eta gorago hobe— eta sei ordutik jaistea. Bigarren helburua, bai, bete du, 5 ordu, 50 minutu eta 26 segundo behar izan ditu proba osatzeko, baina lehena ez. Hasi, indartsu hasi da Alonso, faborito nagusien taldean, Miao Yao txinatarrarekin, Joyline Chepnegeno kenyarrarekin eta Judith Wyder suitzarrarekin batera. Martignyko igarobiderako (22 km), ordea, argi ikusi da Yao txinatarra eta Chepnegeno kenyarra biziago zihoazela. Orain bat, orain bestea, aurretik ibili dira biak lasterketa gehienean, eta, azkenik, Chepnegeno gailendu da (05.34.03). Yao txinatarra izan da bigarren, minutu eskasera (05.35.13); Wyder, hirugarren (05.38.22); Maude Mathys suitzarra, laugarren (05.45.43); eta Alonso, bosgarren. Alonsoren helburua, orain, Munduko Txapelketa izango da, irailaren 25etik 28ra jokatuko dena, eta, ondoren, Golden Trail World Serieseko finala, urriaren 9tik 12ra izango dena. Gaur egun, bigarren da Alonso GTWSeko sailkapen nagusi horretan. Sarah Ugarte donostiarra ere lehiatu da OCC proban eta 64. izan da (07.42.31) Gizonezkoetan, Jim Walmsley estatubatuarra gailendu da (05.00.35). Proba gehienean oso aurretik ibili da Walmsley, baina amaieran oso estu hartu du Cristian Minoggio italiarrak (05.00.55). Hirugarren Andrzej Witek poloniarra izan da (05.04.08). Aritz Egea ere lehiatu da OCC proban, baina urretxuarra erretiratu egin da lau orduren buruan. Bihar, Goar Lopetegi ibartarra (Gipuzkoa) CCC lasterketan lehiatuko da (100 km, 6.000 m+); Cormayeur eta Chamonix artean egiten da UTMBren barneko proba hori. Maite Maiora mendaroarra eta Javi Dominguez gasteiztarra, berriz, ohiko UTMB klasikoan lehiatuko dira beste behin (174 km, 10.000 m+), Chamonix eta Les Houches artean. Sailkapenak eta estatistikak, UMBren webgunean.

Unifil Nazio Batuen Libanorako Indar Behin-behinekoak Ekialde Hurbileko herrialde horretan jarraitzea onartu du gaur NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluak. Urtero berritu izan du kasko urdinen misio hori, eta datorren urte amaierara arte egongo da Libanon. Hortik aurrera, tropa horiek herrialdea utzi beharko dute urtebeteko epean; erretiratze «ordenatua eta segurua» izango da, gaur onartu duten ebazpenaren arabera, eta Libanoko armadaren esku geratuko da herrialdearen hegoaldean «segurtasuna» bermatzea. Ia bost hamarkadako misioaren ostean, Segurtasun Kontseiluko AEBetako ordezkariak betetzat jo du NBEren misioa, Libanoko Gobernuak hango armadari berriki agindu diolako herrialdeko arma guztiak «kontrolpean» izatea urte amaierarako. Frantziak aurkeztu du Unifil misioa luzatzeko lege proposamena, eta kontseiluko kideek aho batez egin dute haren alde. Efe agentziak Segurtasun Kontseiluko iturriak aipatuz kaleratu duenez, AEBak tematuta zeuden misioa amaitzearekin, besteak beste NBEren misio militarretarako jarritako dirua murrizteko; eta, bide batez, Israelek ere egin du presio nazioarteko tropak handik atera ditzaten, kontseiluko kideen artean ez dagoen arren. Unifilek «porrot» egin duela adierazi du gaur Israelek NBEn duen enbaxadoreak: «Libanoko Gobernuak du ardura eremuaren kontrola hartzeko eta ulertzeko han egon behar duela. Ez Hezbollahk, ez inork». Herrialde horretako Atzerri Ministroak beso zabalik hartu du erabakia, eta nabarmendu du, ohar batean, kasko urdinak erretiratzea «egokia» dela eta on egingo diola «eskualdeko egonkortasunari». Joseph Aoun Libanoko presidentea, bestalde, fio da eskualdean egonkortasuna «sendotuko» dela Unifileko tropak joan aurretik. Haren bulegoak ohar bat kaleratu du, eta «muga guztietan» Libanoren subiranotasuna berresteko deia egin du. Unifil 1978an ezarri zuten Libanoko hegoaldean, Israelen eta Hezbollahren zein bestelako talde armatuen arteko erasoaldietan eremu horretan egonkortasuna bermatzeko xedez; alegia, batetik, Tel Avivek tropak erretiratu dituela ziurtatzeko, eta, bestetik, miliziak armagabetzen laguntzeko. Segurtasun Kontseiluan onartu duten ebazpenak berretsi egin du Israelen armadako tropak lerro urdina izenekoaren hegoaldera eramateko agindua: NBEk de facto ezarri zuen bi herrialdeen arteko muga hori 2000. urtean, 1982tik ordura arte Israelek Libano hegoaldea okupatu eta gero. Lau hamarkada pasatxoan lau gerra piztu dira Israelen eta Libanoko milizien artean: 1978an, 1982an, 2006an, eta, azkena, Hezbollak erasoekin erantzun zionean Israelek Gazan ekin zion setioari, 2023ko urrian —iazko azaroan sinatu zuten su etena bi herrialdeek—.

Athleticek prest du guztia Txapeldunen Ligako ametsari ekiteko. Egutegian gorriz markatua zuen gaurko zozketa, eta jada ezagun ditu zortzi aurkariak. Nico Williamsek zera esan zuen joan den igandean: jokalari guztiak telebistari so egongo zirela zozketak zer emango. Bada, UEFAk Monakon egin duen zozketan aurkari handiak eta gogorrak egokitu zaizkio gehienbat Athletici. Jakina da Txapeldunen Ligan ez dagoela lan errazik, baina, besteak beste, iragan sasoiko txapeldunari aurre egin beharko dio Ernesto Valverderen taldeak San Mamesen: PSGri. Bilbo bisitatuko duten gainerako hiru aurkariak Arsenal, Sporting Portugal eta Karabakh izango dira. Hegazkinera, berriz, Borussia Dortmunden, Atalantaren, Slavia Pragaren eta Newcastleren zelaietan jokatzeko igo beharko dute zuri-gorriek. Behin betiko egutegia etzi jakinaraziko du UEFAk. Erreakzio sorta berehalakoa izan da Athleticen, eta jokalarien artean Dani Vivianek hitz egin du. Beldurrik gabe, abentura ilusioz abiatuko dutela aitortu du. «Zozketak izen handiak jarri dizkigu parean, baina ilusio izugarria daukagu. Txapeldunen Ligako ereserkia San Mamesen entzutea izugarria izango da. Ez dugu beldurrik, gai baikara edonori irabazteko». Helbururik ez du aipatu nahi izan arabarrak. «Beti bezala, gure jokoa egin eta partida bakoitza irabaztea izango da xedea. Ea noraino iristeko gai garen». Gogortasuna ez ezik, ilusioa ere eman dio zozketak Athletici. Izan ere, San Mamesen PSG eta Arsenal hartzea luxua izango da jarraitzaileentzat. PSGk aho zabalik utzi zituen futbol zaleak joan den sasoian. Luis Enrique da taldeko gidaria, eta noizbait aitortu izan du egunen batean gustatuko litzaiokeela Athletic zuzentzea. Beraz, morboa izango du Bilbora egingo duen bisitak. PSG bezala, Arsenal ere faboritoen zerrendan ageri da. Athleticek denboraldiaurrean neurtu zituen indarrak Mikel Artetaren taldearen aurka, eta 3-0 galdu zuen. Arsenalekin hiru euskal futbolarik bisitatuko dute San Mames: Mikel Merinok, Martin Zubimendik eta Kepa Arrizabalagak. Azken horrek lehen bisita izango du San Mamesera taldea utzi zuenetik. Bilbon jokatuko duten beste bi aurkariak Sporting Portugal eta Karabakh izango dira. Printzipioz, multzoko aurkari erosoenak dirudite. Sporting Portugal ezagun zaharra izango da San Mamesen. Izan ere, Athleticek 2012an Portugalgo taldearen aurka lortu zuen UEFAko finalerako sailkatzea, luzapenean Fernando Llorentek sartutako gol bati esker. Bidaia erosoak San Mamesetik urrun, zelai historikoak bisitatuko dituzte zuri-gorriek. Borussia Dortmunden zelaia Europako garrantzitsuenetako bat da, eta han jokatzea luxua izango da jokalarientzat. Gauza bera esan daiteke Atalantaren inguruan. Azken urteetan ohiko talde bilakatu dira italiarrak Txapeldunen Ligan, eta urrun iristeko gaitasuna dute. Slavia Pragari egin beharko dion bisita ere polita izango da Valverderen taldearentzat. Urrutira joan gabe, iragan sasoian Europa ligan neurtu zituen indarrak Athleticek Slavia Pragaren aurka, San Mamesen, eta zuri-gorriak nagusitu ziren (1-0). Dena den, bisitarik bereziena Newcastleri egin beharrekoa izango da. Bi taldeek batasun berezia dute aspalditik, eta Athleticeko jarraitzaile askok joan nahiko dute hara. Inork buruan badu bidaiatzea, lau bidaiak izango dira erosoak. Txapeldunen Ligako multzoen faseko lehen jardunaldia irailaren 16 eta 18 bitartean jokatuko da, eta zortzigarrena, urtarrilaren 28an, egun eta ordutegi bateratuan. Jardunaldi bakoitza noiz eta non jokatu beharko duten etzi jakinaraziko die UEFAk klub guztiei. Iazko formatuari eutsiko dio lehiaketak. Lehen zortzi sailkatuak final-zortzirenetan izango dira, eta bederatzigarren eta 24. postuen artean geratzen direnek final-hamaseirenak jokatuko dituzte. Hortik atzerakoek agur esango diote txapelketari. Final-hamaseirenak otsailean izango dira, zortzirenak martxoan, laurdenak apirilean, finalerdien joanekoa apirilaren 28-29an, eta itzulerakoa maiatzaren 5-6an. Final handia maiatzaren 30ean izango da, Budapesten (Hungaria). Partidak Etxean: Paris Saint Germain, Arsenal, Sporting Portugal eta Karabakh. Kanpoan: Borussia Dortmund, Atalanta, Slavia Praga eta Newcastle.

AEBek diote Israel Gazan egiten ari den sarraskiari irtenbide bat bilatu nahian dabiltzala, baina kontraerranetan dihardute. Izan ere, Donald Trump AEBetako presidenteak Gazari buruz hitz egiteko bilera bat gidatuko du gaur, Ekialde Hurbilerako AEBen mandatari berezi Steve Witkoffek Fox News kateari atzo iragarri zionez. Etxe Zuriak ez du oraingoz bileraren inguruko xehetasunik eman, baina Trumpek «gerraosterako» dituen planak aurkeztu nahi dituela zabaldu du Axios AEBetako hedabideak, iturri ofizialak aipatuz. Witkoffek «baikor» daudela aurrertu zuen atzo: urte amaiera baino lehen gatazka konpondu nahi dute. AEBetako presidenteak, ordea, ez zuen iragarpen bera egin, eta hor kontraerrana: atzo, kabinetearen ohiko bileran hiru ordutik goiti aritu ondotik, Trumpek kazetariei erran zien ez duela «behin betiko amaierarik» ikusten Israelen eta Palestinaren arteko gatazka laster bukatzeko. «Ez dago irtenbide argirik; gatazka aspalditik ari da gertatzen». Herenegun, baina, Etxe Zurian egindako agerraldi batean bertze jarrera batekin agertu zen: hiru asteko epean «auzia nahiko ongi amaitzeko modua» egon zitekeela erran zuen. Gazako egoeraz hitz egiteko batzartu da gaur NBE Nazio Batuen Erakundearen Segurtasun Kontseilua ere. Eta bilkuraren amaieran, AEBek ez beste kide guztiek ohar bat kaleratu dute Israeli exijituz geldiarazteko Gazako erasoaldia. Horrez gain, zerendako gosetea «gizakiak eragindakoa» dela nabarmendu dute, eta «berehala» laguntza sartzen uzteko eskatu diote Tel Avivi. Segurtasun Kontseiluak hamabost kide ditu; horietatik bost —AEBak, Erresuma Batua, Errusia, Frantzia, Txina— iraunkorrak dira eta beto eskubidea dute. AEBak dira Israelen aliatu nagusia Gazan egiten ari den sarraskian; azkeneko 22 hilabeteetan ia 63.000 palestinar hil ditu. Gatazkaren irtenbide bat bilatzen ari den honetan, Hamasek bahitutako gatibuen senideek hitza bete dezala eskatu diote Trumpi. Aintzat hartu behar da AEBak bitartekari ari direla bi aldeen artean, Egiptorekin eta Qatarrekin batera. Bertze topaketa bat dute gaur AEBek: Marco Rubio AEBetako Estatu idazkariaren eta Gideon Saar Israelgo Atzerri ministroaren bilkura. Kontuan hartzekoa da herenegun bertan agerraldi bat egin zuela Saarrek berak, eta Mendebaldeko gobernuei leporatu ziela Israeli «setio politikoa» ezartzen saiatzea. Witkoffek, Fox News katean egindako elkarrizketan, erran zuen Hamasekin akordio bat lortzeko «prest» jarraitzen duela. Hain justu, orain astebete iragarri zuen Hamasek onartu eginen zuela Gazarako azken menia proposamena. 60 eguneko plana da, eta, epe horretan, Hamasek aske utziko lituzke oraindik bizirik dauden hamar gatibu, baita dagoeneko hilda dauden hemezortzi bahituren gorpuak entregatu ere. Tel Avivek, trukean, hainbat preso askatu beharko lituzke. Azken proposamen horrek, gainera, Israelgo tropak lekualdatzeko eta laguntza humanitarioa sartzeko modua emango luke, bertzeak bertze. 2 Azken 24 orduetan zenbat haur hil diren Gazan goseak jota. Gazako Osasun Ministerioak erran duenez, hamar heriotza erregistratu dituzte azken 24 orduetan, guztiak goseak eta desnutrizioak jota. Horien artean, bi haur; orotara, 313 pertsona hil dira gosearekin lotutako egoeretan. Akordio posible bat Tel Aviven mahai gainean egon arren, Reuters berri agentziak iturri ofizialak aipatuz gaur azaldu du Israelgo armadak Gaza hiria hartzen jarraitzeko bertze operazio bat hasi duela. Israelgo tankeak Gaza hiriaren kanpoaldean —iparraldeko muturrean— dagoen eremu batean sartu dira bart, eta hura hartu egin dute. Iturriek kontatu dutenez, herritar anitzek Gaza erdigunera egin behar izan dute ihes, eta beldur dira su etenik adostu ezean ez ote dituzten Israelen erasoak geroz eta hurbilago izanen. Eta hain justu horrelako plan bat ontzen ari da Tel Aviv, adierazi baitu Gaza hirian bertze eraso bat egiteko prestatzen ari dela. Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak oraindik ez dio erantzunik eman su etenaren proposamenari, eta oposizioa «harrituta» dago horrekin. Yair Lapid oposizioko buruak ez du ulertzen zer ari den gertatzen, Israelgo armadaren irratiari gaur kontatu dionez. «Hamasek onartu ditu Netanyahuren baldintzak; orain ez dakit zer gertatzen den». Berez, joan den ortziralea baino lehen jakinarazi behar zuen Israelek Gazarako menia onartuko zuen ala ez. Netanyahuren jokabideak eta gerra egoera salatzeko, hain zuzen ere, mobilizazioa egin zuten atzo Tel Aviven, Bahituen eta Desagertuen Familien Foroak deituta. Dozenaka mila lagun bildu ziren, eta gerraren aurkako deia egin zuten Bahituen Plazan eta inguruko kaleetan. Hamaseko buru bat, hilik Bilera bat eta bertze egin bitartean, baina, Israelek jendea hiltzen eta lurrei eraso egiten jarraitzen du. Israelgo armadak ohar bat kaleratu du, eta jakinarazi Hamaseko goi kargudun bat hil zuela joan den astean egindako aire eraso batean, Gaza mendebaldean. Hildakoa «ezagutza iturri garrantzitsua» zen Hamasentzat, Israelgo armadaren arabera. Oharraren arabera, Israelek Gaza hiriaren inguruan erasoak egiten jarraitzen du, baita Jabalian eta Khan Yunis inguruetan ere. Gaur egindako erasoetan gutxienez 51 palestinar hil dituzte, Al-Jazeera hedabideak zerendako osasun iturriak aipatuz zabaldu duenez. Bertzalde, Tel Avivek bere lurretan jasandako eraso baten berri eman du gaur; hain zuzen ere, Yemenetik jaurtitako misil batena. Armadak Telegramen emandako abisuak zioenez, ez du biktimarik eragin. Eraso hori erantzun gisa uler daiteke; izan ere, joan den igandean Israelek Yemengo hiriburua bonbardatu zuen, eta hamar pertsona hil zituen, bertako osasun langileek ohartarazi zutenez. Israelek sei soldadu hil ditu Sirian Siriako sei soldadu hil dituzte Damasko kanpoaldean, Al Kiswah hiritik gertu, Israelgo armadak egindako drone bidezko bonbardaketa batean. Siriako Gobernuak azaldu duenez, atzo arratsaldean gertatu zen erasoa, eta, armadako kideen kontra egiteaz gain, biktimak artatzeko bertara joan zen osasun taldearen aurka ere egin zuten. Bonbardaketa hori baino pixka bat lehenago, goizaldean, bertze eraso bat egin zuen Israelgo armadak Siria hegoaldeko herrixka batean, eta pertsona bat hil zuen, SANA albiste agentziak jakinarazi duenez. Iragan abenduan Israelek Golango gainetara eta Hermon mendiaren Siriako aldera bidali zituen bere tropak, argudiatuta «beharrezkoak» zirela «herrialdearen defentsarako». Atzo, Israel Katz Israelgo Defentsa ministroak berretsi egin zuen jokabide hori, eta erran zuen bertan jarraituko dutela tropek, «drusoak babesteko».

«Eromen hori amaitzen ez bada, Gaza aurri egoeran geratuko da, herriaren ahotsak isilaraziak, aurpegiak ezabatuak, eta historiak gogoraraziko dizu ez gelditzea erabaki zenuen genozidio baten lekuko isila zarela». Pilar Txaskok ozen irakurri ditu Anas Al-Xarif Israelek hildako kazetari palestinarraren hitzak Gasteizko Urrezko Zeledonen plazan eguerdian, Israel Gazan egiten ari den sarraskia salatzeko antolatu duten astebeteko protesta egitarauaren barruan. Zerrendan duten muturreko egoera ikusaraztea baita haien helburua, gosetea barne, eta, hain zuzen ere, zazpi lagun baraualdia egiten ari dira egunotan elkartasun ekintza gisara. Bederatzi lagunek hasi zuten baraualdia astelehenean, baina zazpik jarraitzen dute orain. Agus Gorbea gasteiztarra da haietako bat. Hiru egun daramatza ezer jan gabe, baina haren protesta ez da horretan amaitzen. «Hainbat lekutan mobilizatzeko modu desberdinak izan dituzte. Guk baraualdia egitea erabaki genuen Palestinako gosetea irudikatzeko asmoz». Gazarako martxan parte hartu zuen Gorbeak ekainean ere; Kairora joan zen Gazarako Mugimendu Globala elkartearekin, Egiptori mugak ireki zitzan eskatzera. Ez zuten helburua lortu, baina han otu zitzaien baraualdi bat egiteko ideia, azaldu duenez: «Abuztuan egitea aukeratu genuen, guretzat opor garaia izan arren sionistek ez dutelako atsedenik hartzen». Baraualdia egiten ari diren zazpi lagunek Gasteiz Txiki lokalean igarotzen dute ia egun guztia. Bertan egiten dute lo, eta Gazarako Mugimendu Globalak antolatutako protesta ekitaldiak prestatzen dituzte: «Kontzentraziorako edo manifestaziorako irteten gara, eta horietarako pankartak eta komunikatuak prestatzen ditugu». Guztia, helburu argi batekin: «Sionistek jakin dezaten mundua haien aurka dagoela, eta palestinarrek gure babesa dutela». Askotariko ekintzak Urrezko Zeledonen Plazan dozenaka herritar bildu dira eguerdian Gazarako Mugimendu Globalak deituta. Palestinako banderak eta genozidioaren aurkako kartelak eskuetan zituztela bertaratu dira asko, hain zuzen ere. «Lara Nabil, Said Al-Quinfudh, Reem Bilal, Abd Al-Haleem Nufal…», hasi da zerrendatzen Txasko berehala. «Abdullah Zian, Ahmad Al-Muqayyad, Hamza Salah, Omar Xaraf…». Israelgo armadak hil dituen 18.000 haurren izenak dira, eta banan-banan irakurri dituzte gaur ere, zenbakiei izen-abizenak jartzeko. Posta kaletik oinez igarotzen ari zen jendea batu da protestara, eta zerrenda irakurtzen lagundu dute haietako batzuk ere. Txalo zaparrada batekin eskertu diete bertaratutakoek, mikrofonoa eskutik eskura pasatzen ari ziren bitartean. «18.000 erraz esaten da, baina zenbaki horren atzean dauden izen guztiak irakurtzea oso gogorra da, jakin badakizulako irakurtzen duzun izen bakoitza hildako haur errugabe bat dela», adierazi du Txaskok. Irakurketa ez da antolatu duten ekintza bakarra; izan ere, supermerkatuen eta erakundeen atarietan ere elkarretaratzeak antolatu dituzte egunotarako. «Atzo, adibidez, Eusko Legebiltzarraren aurrean bildu ginen Eusko Jaurlaritzari eskatzeko Israelekin dituen harremanak eten ditzala». Edozerk balio baitu gizartea aktibatzeko, Txaskok azpimarratu duenez. «Ezinbestekoa da horrelako ekintza indartsuak egitea. Jasanezina bilakatu da hau, eta ez dakigu zer gertatu behar ote den genozidioa geldiarazteko». Ostiralean amaituko dute baraualdia, Gasteizen egingo duten manifestazioarekin bat eginez. Baina ez diote Gazako egoera salatzeari utziko: «Sarraskia eten arte jarraituko dugu».

UAE nagusitu da Espainiako Vueltako taldekako erlojupekoan, bosgarren etapan; Visma izan da bigarren, zortzi segundora, eta, beraz, Jonas Vingegaard txirrindularia jarri da berriro lider. Hala ere, estu daude kontuak sailkapen nagusian. UAE taldekoak dira danimarkarraren atzetik dauden hiru ziklistak: Juan Ayuso, Joao Almeida eta Marc Soler. Zortzi segundora dute liderra. Bestalde, Israelen aurkako protesta egin dute. Manifestari batzuk errepidera atera dira Palestinako banderak eskuan, eta Israel-Premier Tech taldeko txirrindulariak frenarazi dituzte —lasterketan segitu dute—. Hainbat dira Israelgo taldea Vueltan aritzearen kontra agertu direnak. Yala Nafarroak eta BDS mugimenduak, besteak beste, protestarako deia egin dute. Tropela irailaren 2an eta irailaren 3an igaroko da Euskal Herritik. Lidlek amaitu du taldekako erlojupekoan hirugarren, bederatzi segundora. Ia ezustekoa eman du, baina, azkenerako, faborito nagusiek ez dute huts egin. Minutu luzez izan du denbora onena, eta hark jarri du erreferentzia. Lasterketari ekiten azkenetakoak ziren, ordea, UAE eta Visma —Groupama izan da azken taldea, Gaudu zelako liderra—. Helmugarako 7,5 kilometro falta zirela, Lidl zen talde onena: UAEk bost segundo motelago egin du ordura artekoa, eta Vismak, hemezortzi makalago. Bukaeran, baina, estutu egin dute biek, eta Lidlen marka hautsi. Giulio Ciccone (Lidl) bosgarren da orain sailkapen nagusian. Movistar euskal taldeak ere lan ona egin du. Seigarren amaitu du, hamazazpi segundora. Talde indartsuenak ziren aurretik amaitu duten guztiak: UAE, Visma, Lidl, Red Bull-Bora eta Ineos. Hain justu, Ineos ez da nahi bezala aritu. Ondo hasi du erlojupekoa, baina ez dio eutsi hasieran ezarritako erritmoari. Luze egin zaio ibilbidea. Azkenerako, bosgarren izan da. Red Bull-Borako Matteo Sobrero txirrindularia, berriz, erori egin da; kolpe handia hartu du italiarrak. Taldeak, hala ere, denbora ona egin du. iFrameResize({ log: true },’#vuelta06′); Mendiko aurreneko etapa Bihar eta etzi mendiko etapak jokatuko dituzte. Hain zuzen, biharkoa izango da Vueltako mendiko aurreneko etapa: Olot (Katalunia) eta Pal (Andorra) artean 170,3 kilometroko ibilbidea osatu beharko dute txirrindulariek, eta 3.475 metroko desnibel positiboa gainditu. Lau mendate puntuagarri daude bidean: Santigosa (hirugarren mailakoa), Toses (lehen mailakoa), Comella (bigarren mailakoa) eta Pal (lehen mailakoa). Bukaera gogorra du etapak, Pal gainean bukatuko baita. Sailkapen nagusian estu-estu daude kontuak, eta etapa garrantzitsuak izan daitezke. Peio Arreitunandia hil da Peio Arreitunandia Mutrikuko (Gipuzkoa) txirrindulari profesional izandakoa hil da, 51 urterekin. Gaixorik zegoen. Arreitunandia bederatzi urtez aritu zen profesionaletan: bi urte egin zituen Euskaltel-Euskadin (1999-2000), bat Cantanheden (2001), bi Carvalhelhos-Boavistan (2002-2003), bat Baquen (2004), eta azken hirurak Barloworlden (2005-2007). Hiru garaipen lortu zituen: 2003an, etapa bat Portugalgo Itzulian, eta 2005ean, etapa bat Murtziako Itzulian eta beste bat Euskal Bizikletan.

Espainiako Gobernuak Kanarietan eta Ceutako hirian aspaldian pilaturik dauden migrante adingabeen banaketa egiteko dekretua onartu du, eta, haren arabera, autonomia erkidegoek adingabe kopuru jakinak hartu beharko dituzte hurrengo hilabeteetan. Banaketa horren arabera, batik bat Kanarietan baldintza oso eskasetan dauden 4.000 adingabeetatik 118 etorriko dira Euskal Herrira. Dekretuak finkatu du 100.000 biztanleko 32 migrante dagozkiela erkidegoei, baina kontuan hartzen da orain arte erkidego bakoitzak egin duen ahalegina, eta euren zerbitzuak «tentsiopean» dauden ala ez. Bada, Nafarroak 118 adingabe hartuko ditu urtebetean, eta Eusko Jaurlaritzak, aldiz, ez du Kanarietako adingabe gehiago hartu beharko bere harrera zerbitzuetan. Nafarroako zerbitzuak ere «tentsiopean» daudela onartu du Madrilek, baina Nafarroari 118 adingabe egokitu zaizkio banaketan, Nafarroako Gobernuko Eskubide Sozialen kontseilari Carmen Maeztuk berretsi duenez. Kanarietako haurrak «muturreko egoeran daude aspaldian», azaldu du, «eta ezin da bestela izan»: Nafarroak Espainiako Gobernuarekin kolaboratuko du, nahiz eta bere zerbitzuak tentsionaturik egon. Espainiako Gobernuak hiru milioi euro emango dizkio Nafarroakoari, 118 adingabeak har ditzan, baina diru hori ez da nahikoa izango, Maeztuk ziurtatu duenez, eta jakinarazi du Nafarroak bere dirua erabiliko duela aurrekontua osatzeko. PPk ez du banaketarik nahi Horrez gain, Eskubide Sozialen kontseilariak garbi adierazi du PP dela Kanaria uharteetako egoera penagarriaren erantzulea, alderdi horrek gobernatzen baitu erkidego horietan, eta «erkidegoetako gobernuen kolaborazio faltaren» ondorioz sortua baita. «Espainiako Gobernuak derrigorturik ikusi du bere burua erabaki hau hartzera. PPko gobernu horiek ez dute kolaboratu hasieratik, eta denen arazoa da hau». Horiek horrela, Nafarroak hartuko dituen 118 adingabe horiek ez dira denak batera helduko Euskal Herrira. Faseka antolatu dute banaketa, eta euren zerbitzuetan tentsio gutxi duten erkidegoei egokitutako gazteekin hasiko dira. Hala, Andaluziako erkidegoari egokitu zaio adingabe kopururik handiena: 667. Madrilek antzeko taldea hartu beharko du: 647; eta Valentziak, berriz, 571koa. EAEk eta Kataluniak ez dute migrante adingaberik hartzeko obligaziorik, baina, hala ere, Salvador Illa (PSC) buru duen Generalitateak iragarri du 31 gazte hartuko dituela. EAEk eta Kataluniak ez dute migrante adingaberik hartzeko obligaziorik, dekretuak aintzat hartzen baitu orain arte erkidego bakoitzak egindako ahalegina adingabe horiei eginiko harreran. Hala ere, Salvador Illa (PSC) buru duen Generalitateak iragarri du 31 gazte hartuko dituela. Dekretu horrek finkatu du Hego Euskal Herriak ia mila migrante adingabe hartzeko ahalmena duela, 731 Eusko Jaurlaritzako zerbitzuetan eta 223 Nafarroako Gobernuarenetan. Obedituko ote den duda Espainiako politikan migrazioa garrantzi handiko eduki bihurtu du PPk eta hura erkidego gehienetan gobernatzeko modua ematen dion bazkideak, Voxek. Hauteskundeei begira migrazioaren kudeaketa erabakigarria izan daitekeelakoan, PPk erabaki du azken hilabeteetan Kanarietan lehertzear dagoen egoerari irtenbiderik ez ematea eta adingabeen banaketari ezetz esatea. Kanarietan PPren bazkide bat dago gobernatzen, Coalicion Canaria, baina hori ere ez da nahikoa izan muturreko baldintzetan pilatutako milaka adingaberi irteera bat emateko. Orain, baina, ikusteko dago Pedro Sanchezen gobernuak onartu duen dekretupean banaketa hori gauzatuko den ala ez, gaur arte bide guztiak itxi egin baitituzte PPn eta, bereziki, Madrilgo erkidegoko gobernuan. Dekretuaren arabera, 2.325 migrante adingabe hartzeko ahalmena dute Madrilgo zerbitzuek, baina hango presidente Isabel Diaz Ayusok eskakizun horiei ez obeditzeko deiak egin izan ditu orain baino lehen. Hain zuzen ere, Madrilgo Gobernuak iragarri du auzitara jo eta Espainiako Gobernuaren dekretuaren aurka egingo duela. Banaketa «berdinzalea» nahi omen du, «gauzak ezkutatzen ez dituena»; Diaz Ayusoren gobernuaren arabera, gardentasunik ez baitago auzi horretan.