Athleticek Txapeldunen Ligan jarraitzeko aukerarekin segitzen du, PSGren aurka puntu bikain bat lortu ostean: 0-0. Talde zuri-gorria bikain lehiatu da egungo Europako txapeldunaren aurka. Partida handia jokatu du, eta buruz buru lehiatu da Frantziako taldearen aurka. Gau handi horietakoa izan da San Mamesen. Ernesto Valverderen taldeari gol bat sartzea baino ez zaio falta izan egindako lan bikaina biribiltzeko. Izan ere, ausart jokatu du, eta sufritu behar izan duenen ere bikain jardun du. Unai Simonek, gainera, lau geldiketa bikain egin ditu, bigarren zati hasieran PSGk estutu egin baitu. San Mames lepo bete duean zaleak asebeteta eta harro joan dira etxera. Bost punturekin, orain, talde zuri-gorriari bi final geratzen zaizkio 24 onenen artean geratzeko. Aurkariak: Atalanta eta Sporting Lisboa. Erronka handia zuen Athleticek, egungo txapelduna baitzuen aurrean. Horri heltzeko, larunbatean Atletico Madril mendean hartu zuen taldearekin alderatuz, atzean egin ditu aldaketak Ernesto Valverdek. Laporte min hartuta zegoen, eta Paredes zigortuta. Horrenbestez, Vivianek eta Yurik jokatu dute erdiko atzelari postuan; ezker hegaletik, berriz, Boiro aritu da. PSGn Chevalier ateazaina, eta Beraldo, Hakimi nahiz Dembele Parisen geratu dira. Baina puntako hamaikakoa atera du Luis Enriquek: Nuno Mendes, Joao Neves, Vitinha, Kvaratskhelia eta Barcola, besteak beste, hasieratik aritu dira. Athleticek presio estua eta aurreratua eginez hasi du norgehiagoka, garaipena behar baitzuen. Horrek arrisku bat zuen: PSGk presio hori gaindituz gero, hutsuneak izango zituen aurrera egiteko, eta horretan Frantziako taldea oso trebea da, min asko egiten du. Lehen minutuetan ez da aparteko aukerarik izan. Athletic pare bat aldiz gerturatu da Safonoven atera, bisitariek ere goian egin baitute presioa, eta atzealdearen bizkarrera ere hutsuneak utzi dituzte. Bisitariak 18. minutuan gerturatu dira arriskuarekin lehen aldiz Unai Simonen atera. Jokoa batetik bestera aldatu, eta Fabian ia bakarrik geratu da Athleticen atezainaren aurrean. Ruiz de Galarretak karga txiki bat egin dio, eta erdilariari kanpora joan zaio errematea. 25. minutuan, berriz, Valderdek zuzentzen duen taldeak sortu du abagunea. Aresok, Guruzetak eta Sancetek jokaldi ona lotu zuten. Erdilariak errematatu du, baina gora joan zaio. Bikain lehiatu da lehen ordu erdian Athletic, PSGrekin buruz buru. Presioan asmatu egin du, ondo egon da kokatuta zelaian, eta aurrera ere egin du, horretarako aukera izan duenean. Gauza bakarra falta izan ziaio: Safonoven atean arrisku gehiago sortzea, eta jokaldiak amaitzea. Lehen zatiaren azken txanpan PSGk zuzenago jokatu du, eta estuago hartu du talde zuri-gorria. Hiruzpalau aldiz gerturatu da Athleticen atera, eta erlojua 45. minutura iristear zela, lehen zatiko abagune argiena izan dute frantziarrek. Bizkor atera dira aurrera, eta Zaire-Emeryk egindu erdiraketa; baloia Mayuluri iritsi zaio area txikian, eta Unai Simonek bikain aldendu du haren jaurtiketa. Ondoren, Ruiz de Galarretak kornerrera bidali du baloia. Susto horrekin amaitu da lehen zatia. Hiruzpalau aldiz gerturatu zen Athleticen atera, eta erlojua 45. minutura iristear zela lehen zatiko abagune argiena izan zuten frantziarrek. Bizkor atera ziren aurrera, eta Zaire-Emeryk egin zuen erdiraketa; baloia Mayuluri iritsi zitzaion area txikian, eta Unai Simonek gelditu bikaina egin zion. Ondoren, Ruiz de Galarretak kornerrera bidali zuen baloia. Susto horrekin amaitu zen lehen zatia. PSGren estutua Bigarren zatiari hasi eta berehala PSGk beste aukera argi bat izan du. Mayulu izan da berriro ere errematea egin duena, eta Unai Simonek eskuin eskuarekin aldendu du baloia. Luis Enriquek hegalez aldatu ditu Barcola eta Kvaratskhelia, eta Georgiakoak estu hartu du Adama. Bisitariek biziago jokatu dute, baloia batetik bestera mugituz, eta kontraerasoan ateraz. Lehen hamar minutuetan bost korner atera dituzte. Hortzak estutzeko unea zen, eta baloia kontrolatzeko. Izan ere, zuri-gorriei ez zitzaien komeni joan-etorriko partida bat. Bisitariek atzean sartu dute Athletic. Baina zuri-gorriek ondo eutsi diote frantziarren lehen oldarraldi horri. Ondoren, atzerapauso bat eman duten presioan, nekea pilatu baitute. Apustua argia zen: kontraeraso batean ezustean harrapatzea Luis Enriquek zuzentzen duen taldea. Baina PSGk nagusi izaten jarraitu du. 66. minutuan jokaldi bikaina lotu dute, eta Barcolak langara bidali du baloia. Valverdek aldaketak egin behar zituen taldeari hauspoa emateko, eta Unai Gomezen ostean, Rego, Gorosabel eta Hierro zelairatu ditu Aresoren, Sanceten eta Jauregizarren partez. Geroago ere Vesga irten da, Ruiz de Galarretaren ordez. Aldaketek eta zaleen babesak indarra eman diote azken txanpan Athletici, eta berriro ere buruz buru lehiatu da Europako txapeldunaren kontra. 79. minutuan Berenguerri gutxigatik joan zaio kanpora errematea. PSGren azken aukera 87. minutuan iritsi da. Unai Simonek gelditu bikaina egin dio Fabian Ruizi, eta bigarren errematea Yurik atera du golaren arrastoan. 0-0 amaitu da partida, eta zaleek merezi bezala agurtu dute taldea.

Jokin Aperribai Realeko presidenteak esan du klubaren azken denboraldia «txarra» izan zela, eta konfiantza izateko eskatu du. Adierazpenok akziodunen ohiko batzarrean egin ditu. Luze eta zabal aritu dira gizonezkoen lehen taldeaz eta Zubietaz, baina aipatu ere ez dute egin emakumezkoen taldea. Ia aho batez onartu dituzte azken sasoiko eta denboraldi honetako aurrekontuak. Bestalde, jakinarazi dutenez, zaleen autobusak aurrerantzean Zorroaga pasealekuan eta inguruetan aparkatuko dituzte, eta ez Illunben, jende pilaketak ekidite aldera. Horrez gain, Joseba Novoak klubari eskatu dio Amaya Zabarteren auzian akusazio partikular gisa aurkezteko. Kirol arloa «Eboluzioa, exijentzia eta konfiantza». Hiru hitz horiek nabarmendu nahi izan ditu presidenteak. Realaren anbizioa hazi egin dela aipatu du, gizonezkoen lehen taldea azken hamahiru denboraldietatik zortzitan aritu delako Europan. Eguneroko lanean jarri du arreta: «Egia da azken urteetan jokalari garrantzitsuak joan direla, baina taldean badaude oso garrantzitsuak izan daitekezkeen jokalariak. Exijenteak izan behar dugu, onenak izan astelehenetik ostiralera eta konfiantza eduki». Azken denboraldia txarra izan zela adierazi du, eta azpimarratu du sasoi honetan ez dutela lortu bolada eskas hori eteta. Horregatik, konfiantza izateko eskatu du. Balioa eman dio ere Reala B mailaz igo izanari, bi aldiz azken bort urteetan. Behin baino gehiagotan egin du azpimarra gazteen talentuan, eta kluba Zubietan egiten ari den lanean uste osoa duela jakinarazi du. Akziodunak, halaber, kritiko agertu dira egindako zenbait fitxaketekin eta klubaren kudeaketarekin. Orduan ere, konfiantza izateko eskatu die presidenteak. Batzarrean az diote tarterik eskaini emakumezkoen taldeari. Amaya Zabarte Galdera-erantzunetan Amaya Zabarteren auziaz aritu dira. Joseba Novoa haren senarrak hartu du hitza, eta halaxe esan du: «Instituzio batek ere ez du publikoki salatu polizien jarrera. Bakarrik gaude». Klubari akusazio partikular gisa aurkezteko eskatu dio. Aperribaik erantzun dio abokatuekin hitz egingo dutela, baina gaineratu du Realak ez duela gertatutakoaren inguruko bideorik: «Ez dut uste guri zuri baino jaramon gehiago egingo liguketenik». Iazko martxoaren 5ean, Realak eta PSGk jokatutako partidaren atarian, Ertzaintzaren foam jaurtigai batek larri zauritu zuen Zabarte buruan, Anoeta inguruetan; gero, lurrean zela, ertzain batek ostikoa eman zion. Eraso horrekin loturik dauden zazpi ertzainek deklarazioak egin berri dituzte. Novoak batzarrean esan du iaz hitz egin zuela Aperribairekin, eta eskertu ziola emandako tratua, nahiz eta ez egon ados haren egiteko moduekin. Ardura hartzeko eskatu dio orain presidenteari: «Azken hilabeetan gertatutakoek bultzatu naute hona etortzera eta saiakera egitera. Lagun batek zera esan zidan: ‘Zuek ez zarete inor Ertzaintzarentzat’. Arrazoi du. Familia normal bat gara, eta indar handia dutenen aurka ari gara. Nire mila telefono deik Aperribairen batek baino gutxiago balio dute. Ez da Amaiagatik bakarrik, Realeko zaleengatik da». Babesgabe daudela salatu du, eta uste du ertzainen ordez erasoa egin zutenak PSGko zaleak balira bestelakoa litzatekeela kontua. «Ez dut eskatzen Realak Ertzaintzari aurre egitea, baizik zer gertatu zen jakitea eta zaleak zaintzea». Diru kontuak Diru kontuei dagokienez, akziodunek ia aho batez onartu dituzte bai aurreko denboraldiko kontuak —%98,12k eman dute baiezkoa—, baita denboraldi honetako aurrekontua ere —%97,95k—. Aurreko sasoian, klubak 204,8 milioi euro jaso zituen, inoiz baino gehiago, eta 189,4 milioi gastatu. Denboraldi honetan, Reala ez da ari Europan lehiatzen, eta horrek badu eragina. Azken sasoian lehiaketetan parte hartzeagatik 23 milioi jaso zituen klubak, eta oraingoan hiru milioi jasoko ditu. 2025-2026 denboraldian, guztira, 178,1 milioi euroren diru sarrerak izatea espero du —azken sasoian baino 26 milioi euro gutxiago— eta 160,2 milioi euroren gastuak. Klubak argitu duenez, azken sasoian soldatak ordaintzeko erabili zuen diru gehien: 97,5 milioi, gastuen erdia baino zertxobait gehiago. Irabaziei erreparatuz gero, berriz, telebista eskubideengatik jaso zuen gehien: 68,9 milioi. Gora egingo du kopuru horrek: denboraldi honetan, 72,2 milioi jasoko ditu. Aldiz, soldaten gastuek behera egingo dute, 86,1 milioi; hala ere, gastuen erdia izaten jarraituko dute. Horrez gain, klubak bazkideen abonua %2,5 igoko du. Klubak azken sasoian 15,1 milioi eskuratu zituen abonuekin, baina, oraingoan, kuota igo arren, 12 milioi izango dira. Arrazoia: taldea ez dela Europan jokatzen ari. Hortaz, zaleek ez dute azken urteetan ohikoa izan den Europako bonua ordaindu behar izan. Bestalde, Aperribaik baieztatu du Yasuda Japoniako enpresak 13,4 milioi euro zor dizkiola Realari. Bestelakoak Presidenteak aparkalekuei buruz hitz eginez hasi du batzarra. Orain arte zaleez betetako autobusek Illunben aparkatu ohi zuten, baina ohartu dira, eskailerak direla eta, pilaketak sortzen direla eta arriskutsua izan daitekeela. Hortaz, 63 autobusentzako «irtenbidea» bilatu nahi izan dute: aurrerantzean, 54 autobusek Zorroaga pasealekuan eta inguruetan aparkatu ahalko dute, eta mugikortasun urriko pertsonak garraiatzen dituzten bederatzi autobusek estadioaren inguruan aparkatzeko aukera izango dute. Litekeena da 2026. urteko etxeko lehen partidarako, Atletico Madrilen aurkakorako, dena prest izatea. Aparkaleku publikoei ez diela eragingo gaineratu du Aperribaik.

«Oldarraldi judiziala» deituaren barruan izan dira aurrez ere enpresei-eta alor publikoan jardun ahal izateko jarritako hizkuntza klausulen kontrako epaiak. Jarduera eremu horretan euskararen normalizazioa nabarmen muga dezakeen epai baten berri izan du gaur BERRIAk. 2023ko ekainaren 6ko gobernu kontseiluan onartu zituen Eusko Jaurlaritzak administrazio orokorrean eta «hari atxikitako sektore publikoa osatzen duten gainerako entitateetan» hizkuntza ofizialak erabiltzeko irizpideak. Baina CCOO sindikatuak jarritako helegite bati erantzunez, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ontzat jo du atzera botatzea ebazpen horretako hainbat eduki. Ebatzi du, adibidez, ezin zaizkiela enpresei funtzio publikoko hizkuntza eskakizunak eskatu, eta ezin dela eskatu langileek herritarrekin harremanetan daudenean lehen hitza euskaraz egitea ere. Azaroaren 26koa da epaia. Han jasotzen denez, Jaurlaritzak onetsitako irizpide horien artean hiru punturen kontra egin du CCOOk helegitean. Eskari horri lotuta, epaiak kimatu egin du 1.0.6 puntua. «Kontratu publikoak» ditu hizpide, eta esaten du kontratu horiek lortzen dituzten enpresek bermatu beharko dutela administrazio publikoan dauden «baldintza linguistikoak» konplitzeko gai direla arlo linguistikoan. Era berean, ahozkotasunean euskara erabiltzea bultzatuko dela jartzen du, eta «lehen hitza» euskaraz hasiko dutela beti langileek herritarrekin harremanetan daudenean. Agiriak-eta egiten dituztenean, halaber, herritarren hizkuntza hautua aintzat hartuta jardun beharko dute. Bada, justu irizpide horiek zedarritzen dituzten testuak edukiz hustu ditu orain sententziak. Jaurlaritzak onartutako irizpideetan modua ematen da, era berean, ikerketak, proiektuak eta tankerakoak «gutxienez euskaraz» egiteko eskatzeko. Baina hori ere ezeztatu du sententziak. CCOOk atzera botatzeko eskatutako beste bi puntuak dira 2.2.3 eta 2.2.5. Lehenean esaten da C1 eta C2 euskara egiaztagiriak dituzten beharginek, euskaraz ikastaroak egiteko modua badago, hizkuntza horretan egingo dituztela. Bigarrenean, berriz, langileek euskara ezagutza egiaztatua badute, euskarazko agiriak ez direla itzuliko gaztelaniara. Horiek ere atzera bota ditu sententziak. Sententzian, aurrez ere hainbat ebazpenetan emandako argudioa berritu dute. «Hizkuntza koofizial batek ezin du bestearen gainean lehentasunik izan». Bide horretan, euskara eskakizunak eskatzea eta agirietan-eta euskara eskatzea ez da onargarria. Hainbatetan ageri da hitza sententzian, hizkuntza irizpideetan euskarari ematen zaion tokia baloratzeko: «Inposizioa». Epaia ez da irmoa; helegitea jar liteke ebazpenaren kontra. «Diskriminatu» egiten du Datu soziolinguistikoak erabili ditu CCOO sindikatuak bere arrazoibidearen alde; Araba, Bizkai eta Gipuzkoan euskara ulertzen dutenak %17,8 direla esan du, eta %13,14rentzat dela ohiko komunikazio hizkuntza. Horiek dira sententzian jasotako datuak; azken Inkesta Soziolinguistikoaren arabera, ordea, bestelakoa da egoera: euskaldunak %36,2 dira, eta euskaldun hartzaileak, %18,6. Irudikatu duen errealitate soziolinguistiko horretan, komunikazio hizkuntza gaztelania duten langileek beren lana hizkuntza horretan egin ahal izango dutela «bermatu» behar dela esan du CCOOk; ohartarazi du gainerakoan langile horiek «diskriminatu» egiten direla. Irizpide horien atzean inolako bazterkeriarik ez dagoela argudiatzen saiatu da Jaurlaritza: «Helburua da herritarrek sektore publikoarekin dituzten harremanetan bi hizkuntzetan aritzeko duten eskubidea bermatzea; izan ere, nabarmena da egun gaztelaniaz mundu guztiak lor dezakeela hori eta, aldiz, ez dagoela bermatuta euskaraz. Beraz, neurriak jarri behar dira arazo horri erantzuteko». Epai hau soka luze batean heldu da. Gero eta hauskorragoa da euskararen normalizazioaren aldeko araudia. Lehengo astean jakin zen, adibidez, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak Espainiako Auzitegi Konstituzionalera joko duela galdezka: eskatuko dio argitzeko ea Euskal Enplegu Publikoaren Legeak hizkuntza eskakizunen esleipenaren inguruan zehazten duenak konstituzioa betetzen duen. Erabaki hori kritikatu egin zuen atzo Eusko Jaurlaritzak. Maria Ubarretxena eledunak eta Ibone Bengoetxea lehendakariordeak agerraldi bat egin zuten auzitegiaren jardunarekin ados ez daudela esateko, eta izan ditzakeen ondorioez abisatu zuten: «Oso larria da; zalantzan jar dezake sektore publikoan euskara normalizatzeko sistema guztia».

Oso emaitza estua izan bada ere, Frantziako Gobernuak aurkitu du bide bat 2026rako aurrekontu proiektua eta bere iraupena bera ziurtatzeko. Sozialisten aldeko botoekin eta ekologisten abstentzioari esker, Gizarte Segurantzaren aurrekontu proiektua onartu du Frantziako Asanbleak. Aldeko 247 boto jaso ditu proiektuak, eta aurkako 234 boto. Ezkerraren zati baten babesa lortze aldera, Sebastien Lecornu lehen ministroak eten egin behar izan du Emmanuel Macron presidentearen agintaldiaren ikur nagusia, erretretaren erreforma, eta urardotu behar izan ditu defizit publikoa murrizteko beste neurri sorta bat. Horrenbestez —eta geratzen diren tramiteetan ustekaberik ez badago—, pentsioak, familientzako laguntzak eta beste gizarte prestazioak ez dira izoztuko, eta inflazioaren arabera eguneratuko dira. Ekologisten babesa lortzeko, azken unean gobernuak proposatu zuen osasun gastua %2 handitu beharrean %3 handitzea, eta zuzenketak aurrera egin zuen. «Nire bihotzari jaramon egingo banio, kontra bozkatuko nuke», hasi da esanez Cyrielle Chatelain ekologisten eleduna, eta jarraian lortutakoari erreparatu dio: «Gobernuak gehiago nahi zuen, eta guk, gutxiago. Konpromiso honen bidez, tarteko puntu bat aurkitu dugu, osasuneko profesionalek bermatu ahal izateko ez dutela lan bera egin behar diru gutxiago jasotzeko». Sozialisten artean gehiengo batek alde bozkatu du azkenik —taldeko kideen 69tik 63 alde eta sei abstentzio—. Boris Vallaud taldeko eledunaren arabera, «atzera egitera» behartu dute gobernua. Bozketa amaituta, Olivier Faure PSko idazkari nagusiak nabarmendu du legebiltzarraren garaipena dela. «Ez diogu inori traizio egin». Aitzitik, LFI Frantzia Intsumisoak sozialistei «aliantza aldatu eta Macronekin bat egitea» aurpegiratu die. Hadrien Clue eledunak ekologisten jarrera aldaketa gaitzetsi eta bozketa «xantaia bat» izan dela salatu du. Haren esanetan, Lecornu berriztagarrien sektoreko enpresaburuei deika ibili da azken egunetan, eta ohartarazi die aldeko neurriak ekologisten botoen emaitzaren araberakoak izango direla. Gizarte Segurantzaren aurrekontua 2026ko aurrekontu proiektu osoaren zati bat baino ez da, baina aurrera egin izanak iradokitzen du testu osoa ere onartuko duela Frantziako Asanbleak hurrengo asteotan. Horrekin, arnasa hartuko du Lecornuren gobernuak, baina baita Macronek berak ere, eta, hortaz, errazagoa izango zaio bere bigarren agintaldia bukatzea, 2027an. Urte horretako hauteskundeetan hautatuko duten presidenteak eta lorturiko gehiengo parlamentarioak erabaki beharko dute zer egin nahi duten erretretaren erreformarekin. Marine Le Pen RNko buruzagia, gaur, Frantziako Asanblean. YOAN VALAT / EFE Politikoki ere esanguratsua izan da bozketa, erakusten duelako ezkerra berriro erabat zatiturik dagoela, eta zaila edo ezinezkoa izango dela Fronte Popular Berriaren formula errepikatzea. 2024ko ekaineko hauteskundeetan, aulki gehien lortu zuen talde horrek, baina gaur egun konponbide eskaseko arazo batek zatitzen ditu: Macron eta gobernuak kosta ahala kosta kanporatu nahi ditu LFI Frantzia Intsumisoak, eta krisi politikoa ez sakontzeko, gobernuarekin negoziatzeko prest dago PS Alderdi Sozialista. Nolabaiteko erdibidean daude NPBko beste bi taldeak: ekologistak eta komunistak. 19.600 Gizarte Segurantzak zer defizit duen, milioi euroan. Frantziako Legebiltzarrak azkenean aurrekontuak onartuko balitu Gizarte Segurantzaren defizita 19.600 milioi eurorena izango litzatekeela azaldu du Stephanie Rist Osasun ministroak, gobernuaren lehen planean baino bi mila milioi gehiago. Aurrekonturik ezean, ordea, defizita 30.000 milioira iritsiko litzatekeela ohartarazi du Ristek. Aurten 23.000 milioi izango dira. Zentro-eskuinean eta eskuinean ere zatiketa nabaria da. Gobernua sostengatu ohi duten alderdietako batek, Edouard Philippe lehen ministro ohiaren Horizonsek, batez ere abstentziora jo du, Lecornu ezkerretara gehiegi makurtu delakoan eta defizitaren murrizketa txikiegia delakoan. Arrazoi horiek beraiek eman ditu eskuin klasikoak (Errepublikanoak) Gizarte Segurantzaren aurrekontuaren alde ez egiteko. Guztia amaituta, pozik azaldu da Sebastien Lecornu, eta gehiengoak «arduraz» jokatu duela azpimarratu du. Aitzitik, eskuineko aurkariei erreferentzia eginez, gaitzetsi du «zenbait taldek sistematikoki kontra» egiten dutela. «Herriaren ahotsa direla diote, baina aberria baino nahiago dute zinismoa. Herritarrak izango dira epaile». Abenduaren 19an Frantziako Asanblearen lehen onespenaren ondoren, Gizarte Segurantzaren aurrekontua Senatura pasatuko da orain, eta han, eskuinak gehiengoa duenez, oso litekeena da atzera botatzea edo asko aldatzea. Kasu horretan, Frantziako Asanbleak izango du azken hitza. Aurrekontu osoaren proiektua Senatuan ari dira orain eztabaidatzen. Abenduaren 19a da azken eguna diputatuek 2026rako aurrekontuak onartzeko. Lortuko ez balute, bigarren urtez aurrekontu luzatuekin funtzionatuko luke Frantziak, baina, batez ere, erakutsiko luke Lecornuk ez duela nahiko gehiengorik gobernatzen jarraitzeko. Lecornuk bazuen beste aukera bat 2026ko aurrekontuak onartzeko: Frantziako Konstituzioaren 49.3 artikulua erabiltzea. Baina, sozialistei keinu bat egitearren, tresna hori erabiltzeari uko egin dio Lecornuk, eta gai guztiak legebiltzarraren bitartez onartzen saiatu da. Neurriak Erretretaren erreforma aldi baterako etengo da, eta 2027ko hauteskundeen ondoren sortuko den gehiengoaren esku egongo da zer egin erabakitzea. Ondorioz, erretiroa hartzeko adin ofiziala 62 urte eta bederatzi urtekoa izango da 2026an, eta 170 hiruhileko beharko dira pentsioa osorik jasotzeko. Horren ondorioz, 1964an eta 1965aren hasieran jaiotakoek 1963koen baldintza berberak izango dituzte. Erreformaren helburua zen 2027rako 64 urte eta 172 hiruhileko (43 urte) izatea. Amen pentsioen zenbatekoa ez da kalkulatuko haien lan bizitzaren 25 urte onenen arabera, 23 edo 24 urteen arabera baizik (seme-alaba kopuruaren arabera). Horrek euro batzuk handitu beharko lituzkete pentsioak. Prestazio sozialak ez dira izoztuko. Pentsioak, familientzako laguntzak, RSA eta beste prestazio sozialetan igoerarik ez egotea proposatu zuen gobernuak, baina ez du aurrera egin. Gurasoen baimenak luzatu egingo dira. Familientzako laguntzak ez dira seme-alabak 14 urte egiten dituenean emendatuko, baizik eta 18 urte betetzean. Elikagaien labeletan ez da derrigorrezkoa izango Nutri Score sailkapena erakustea. Gaixo baimenen luzera mugatuko dute. Ondarearen gaineko CSG zerga 1,4 puntu handituko da, %10,6raino, baina, eskuinak eskatuta, ez zaie aplikatuko aurrezkien ondareei (%9,2 izango da aurrerantzean ere). Sendagilera joateagatik, botikak jasotzeagatik eta anbulantziak erabiltzeagatik ordaindu beharrekoa bikoiztea proposatu zuen gobernuak, baina atzera egin du horretan.

Iranen hiru dozena emakume exekutatu dituzte aurten, eta Goli Kouhkan urte amaierarako exekutatzekoak ziren. Bada, barkamena eman diote 25 urteko emakume balutxari, kalte ordaina pagatu eta gero. Kouhkanen abokatuak, Parand Gharahdaghik, sare sozialetan baieztatu du 3.900 milioi rialeko kalte ordaina —80.000 euro inguru— biltzea lortu dutela dohaintzen bidez; hasieran, 4.500 milioi rial —ia 100.000 euro— eskatzen zizkioten Kouhkani. Urteak egin ditu Iran ipar-ekialdeko espetxe batean, senarraren heriotzarekin zerikusia izatea egotzita. 12 urte baizik ez zituela behartu zuten lehengusu batekin ezkontzera, eta, urtebete geroago, seme bat izan zuen. 18 urte zituenean, semea jipoitzen harrapatu zuen gizona, eta beste lehengusu bati deitu zion laguntza eske; hura heldu zenean sortutako liskarrean hil zen senarra. Kouhkan eta lehengusua atxilotu egin zituzten: lehenari gaur eman diote barkamena, baina besteari ez diote kendu heriotza zigorra. Senarraren familiakoek eskubidea zuten Kouhkan exekuta zezatela exijitzeko —xarian qisas gisa ezagutzen da printzipio hori: begia begi truk—, baina barkamenaren truke kalte ordaina (diya) emateko aukera ere bazuten; azkenean, kalte ordaina murriztea lortu du defentsak, eta ordaintzea ere bai. Mizan berri agentziak eman du emakume balutxaren barkamenaren berri, eta bideo bat zabaldu du bere webgunean, non Koukhanen gurasoak agertzen diren, absoluzioa sinatzen. [articles:2150316]

«Euskararen judizializazioa eta instrumentalizazioa». Eusko Jaurlaritzako eledun Maria Ubarretxenak eta lehen lehendakariorde eta Kultura sailburu Ibone Bengoetxeak gaur hedabideen aurrean adierazi dutenez, bi jokabide oker horiek ikusi dituzte EAEko Auzitegi Nagusiak hizkuntza eskakizunen inguruan hartu duen azken erabakian; izan ere, lehengo astean jakin zen Espainiako Auzitegi Konstituzionalera joko duela galdezka: eskatuko dio argitzeko ea Euskal Enplegu Publikoaren Legeak hizkuntza eskakizunen esleipenaren inguruan zehazten duenak konstituzioa betetzen duen. 187.5 artikuluarekin du zalantza. Halaxe dio, zehazki, artikulu horrek: «Euskal administrazio publikoetako eta haien instituzio eta organismoetako lanpostu guztiek, unean uneko egoeraren araberakoak edo aldi baterakoak barne, dagokien hizkuntza eskakizuna izango dute esleituta; horretarako, kontuan izango da zeintzuk diren lanpostu bakoitzaren ezaugarriak eta komunikazio premiak, eta zer hizkuntza trebetasun eska daitezkeen premia horiek betetzeko». «Ez dago arrazoirik Auzitegi Konstituzionalera jotzeko», argudiatu du Ubarretxenak. Izan ere, gobernuaren arabera, eduki «berririk» ez dago EAEko Auzitegi Nagusiak auzitan jarri duen artikuluan: aurrez Auzitegi Konstituzionalak berak ontzat emandako araudietan oinarrituta dago. Lehengo astean, albistearen lehen balorazioan, Bengoetxeak azaldu zuen «larria» zela eskari horrek ekar zezakeena, eta berritu egin du gaur kezka hori: «Oso larria da; zalantzan jar dezake sektore publikoan euskara normalizatzeko sistema guztia». «Oso larria da; zalantzan jar dezake sektore publikoan euskara normalizatzeko sistema guztia» IBONE BENGOETXEA Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakariordea eta Kultura sailburua Lau hamarralditan egindako lana dela gogoratu dute bi sailburuek, gizartearen adostasun zabalarekin egin dela, eta ezin dela auzitan jarri orain auzitegien bidez. «Benetan uste dugu egoera honek ez diola erantzuten berrogei urteotan euskararen normalizazioaren inguruan kontsentsu bidez egindako bideari», azaldu du Ubarretxenak. Horiek horrela, erabakiarekin ados ez daudela adierazita, helegiteak aurkeztu dituztela jakinarazi du. Nabarmendu du, halaber, «indarrean» daudela auzitara eramandako araudiak. «Esparru juridikoak indarrean jarraitzen du, eta Jaurlaritzak horren defentsa irmoan jarraituko du». Auzibideko gorabeherak Eusko Jaurlaritzak iaz aurkeztu zuen euskara administrazio publikoan arautzeko azken dekretua; araudi horren kontrako helegiteak jarri zituzten PPk eta Voxek, eta justu horien ondorioz martxan jarritako auzibideari lotuta adierazi du EAEko Auzitegi Nagusiak Auzitegi Konstituzionalean galdera egin behar duela. PPk eta Voxek aurtengo martxoan abiarazi dituzte helegiteak; Ubarretxenak esan du aurrena ez zutela deus nabarmengarririk ikusi horien eboluzioan, baina azarotik hona «bide deigarriak» hartu dituela. Auzia aztertzen ari den aretoaren osaeran izan diren aldaketak, bi helegiteak prozedura bakar batean metatzeko egin den hautua, eta Auzitegi Konstituzionalerako urratsa auzitegiak «bere kabuz» egin izana: guztiak izan dira Jaurlaritzako ordezkarien ustetan jokatzeko modu «deigarriak». Aditzera eman dutenez, PPren helegitea aurrera doa, eta Voxenak partzialki bakarrik onartu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak. PPrenak dekretuaren artikulu jakin batzuen kontra egiten du; Voxen helegiteen asmoa, berriz, dekretua deuseztatzea zen. Horiek horrela, ez dute ulertzen, adibidez, nola egin den bi helegiteak prozedura bakar batean metatzeko hautua. «Zalantzazkoa iruditzen zaigu erabaki judizial hori», azaldu du Ubarretxenak. «Esparru juridikoak indarrean jarraitzen du, eta Jaurlaritzak horren defentsa irmoan jarraituko du» MARIA UBARRETXENA Eusko Jaurlaritzako eleduna Azalpen «teknikoa» EAEko Auzitegi Nagusiak bere eskabidean behar bezala bereizi ez dituelakoan, hizkuntza eskakizunen sistema ulertzeko ezinbestekoak diren kontzeptu biren gaineko argibide «teknikoa» eman nahi izan du agerraldian Ibone Bengoetxeak. Izan ere, Euskal Enplegu Publikoaren 187.5 artikuluak hizkuntza eskakizunak ditu hizpide, baina ondoren datorrenak derrigortasuna aipatzen du, eta sistema behar bezala ulertzeko kontzeptu biak ondo ulertu eta bereizi behar direla azaldu du. Izan ere, eskakizunak, berez, profilak dira: lanpostu bakoitzean jarduteko zer euskara egiaztagiri behar den zehazten dute. Lanpostu guztiek dituzte. Baina ondorengo artikuluan dator zehaztapena: hori konplitzeko derrigortasuna ez dute denek. «Profil bat jartzeak ez du ezertara behartzen», azaldu du: «Lanpostu guztiek eskakizuna izateak ez du esan nahi denek derrigortasuna dutenik». Alegia, administrazio publikoan badaude derrigortasun datarik gabeko postuak, eta horietan ez da «beharrezkoa» euskararen ezagutza egiaztatzea. Horregatik, auzitegiak hor «interpretazio» okerra egin duela uste du Bengoetxeak. Indarrean dagoen eredua «progresiboa eta proportzionala» dela nabarmendu du, eta ez dagoela atzera botatzeko motiborik. Hizkuntza eskakizunen kontrako epai asko ebatzi dira urteotan, eta justu Euskal Enplegu Publikoaren Legea moldatuta arloan berme juridikoak emateko asmoz landutako bi lege erreforma daude erregistratuta egun Eusko Legebiltzarrean. EAJrena da bat, eta EH Bildurena da bestea. Bengoetxeak gogora ekarri du prozesu legegile hori, eta dei egin die talde politikoei: «Eskatzen diegu ahalik eta kontsentsu zabalena lortzeko». Gogoratu die euskara biziberritzeko prozedurak «blindatzeko» bidea lortu behar dela. EAJk hizkuntza eskakizunen derrigortasun indizea ezabatzea proposatu du, hala kontrako epaiak gutxituko direlakoan. EH Bilduk, berriz, aldaketa sakonago bat egiteko proposamena aurkeztu du, eta euskara funtzio publikoko sarbidean eskakizun orokorra izateko bidea abiaraztea da legean proposatu dituen erreformen helburua. Euskalgintzak ere eskatu du sakoneko aldaketak egiteko arloan. PSE-EEk bi erreforma proposamenen kontrako botoa eman zuen Eusko Legebiltzarrean. Koalizioan ari dira gobernuan jeltzaleekin, eta propio galdetu diete gaur Ubarretxenari eta Bengoetxeari ea PSE-EEko ordezkariei adierazi dieten kritika hau publiko egiteko asmoa. Ubarretxenak eman du erantzuna: «Badakite hitz egingo dugula, eta gobernu kontseiluan landuko ditugun gaietako bat izango da».

Arnasa hartu du Osasunak. 2-0 irabazi dio gaur gauean Levanteri Sadarren. Beharra zuen, arnasestuka baitzebilen aspaldian Espainiako ligan: sei jardunaldi zeramatzan partidarik irabazi gabe. Horrenbesteko premia zuen irabazteko, ezen Alessio Liscik Levanteren aurka jokatu bezperan esan baitzuen «orain arteko partidarik garrantzitsuena» zela. Osasunako entrenatzaileak taldea susperrarazi nahi zuen hori esanda. Nahi, eta lortu ere bai. Gaur irabazi eta gero, apur bat lasaiago dago Osasunaren ingurua. Taldeak bi postu egin ditu gora sailkapenean, eta, hamabosgarrenean dago orain, jaitsieratik hiru puntura. Baina ezin du paparra puztu. Izan ere, baliteke lasaitasun horrek oso gutxi irautea, Osasunak Bartzelona lehen sailkatuaren zelaian jokatuko baitu hurrengo partida. Levantek erraztasunak eman dizkio gaur talde gorritxoari. Ezusterik ezean, horrelakorik ez zaio pasatuko Nou Campen. Hasieratik sumatu da oso partida garrantzitsua zela. Osasunako jokalariek oso gogotsu ekin diote lehiari, eta lehen minutuan bitan iritsi dira arriskuarekin Levanteren areara. Ekinean jarraitu dute, eta, aurkaria bere arean sartu dute. Ez dute asko itxaron behar izan saria jasotzeko. Hamahirugarren minutuan, Raul Garciak baloia erdiratu du eskuinetik, eta Victor Muñozek bikain errematatu du buruz sareetara. Lehen lana egina zuen Osasunak: gola sartzea eta aurretik jartzea. Gola jaso eta gero, Levantek erasora jo du, eta estu hartu ditu etxekoak. Sergio Herrera nabarmendu da, bisitarien ahalegin oro zapuztu baititu. Estu zebilen Osasuna, baina modurik onenean arindu du egoera, bigarren gola sartuta. 37. minutuan, Ruben Garciak area kanpotik jaurti du, eta baloiak Brugueren bizkarrean jo du, nahikoa Ryan Levanteko atezainak ez izateko astirik erreakzionatzeko. Nekez sar zezakeen une aproposagoan bigarren gola talde gorritxoak, sufritzen ari baitzen. 2-0 bukatu da lehen zatia. Emaitza oso ona zen, kontuan hartuta Osasunak ez zuela aparteko lanik egin. Baina beste neurketa batzuetan izan ez duen eraginkortasuna izan du, baita zorte pixka bat ere. Lehen helburua beteta, argia zen bigarren zatirako helburua: abantailari eustea, eta, ahal izanez gero, estutasun handirik pasatu gabe. Zorigaiztoko lesioak Bigarren helburu hori ere lortu du, nahiz eta bigarren zatiaren hasieran zorigaiztoko ustekabea izan duen: Torrok min hartu du, eta Liscik Iker Muñoz zelairatu du haren ordez. Hain zuzen, aldaketa hori egin berritan partida erabakita uztear izan da Budimir, baina Ryanek geldiketa ikusgarria egin dio. Levantek ere gertu izan du gola, baina Boyomok atepetik atera du baloia. Hurrengo minutuetan ezer gutxi gertatu da, eta bi entrenatzaileek egiteko zituzten aldaketa guztiak egin dituzte. Liscik bat egin behar izan du behartuta, Aimarrek min hartu baitu orkatilan. Ikusteko dago lesioa arina edo larria den. Hark eta Torrok min hartzea izan da partidako okerrena. Bestelakoan, dena izan da ona: aspaldiko partez, Osasunak irabazi egin du, eta, horri esker, arnasa hartu du. OSASUNA-LEVANTE Osasuna. Sergio Herrera; Argibide (Juan Cruz, 69. min.), Boyomo, Catena, Abel Bretones; Torro (Iker Muñoz, 51. min.), Moncayola; Ruben Garcia (Moi Gomez, 69. min.), Aimar Oroz (Becker, 74. min.), Víctor Muñoz (Herrando, 74. min.); eta Budimir. Levante. Ryan; Toljan, Matturro, Cabello (Olasagasti, 77. min.), Manu Sanchez; Carlos Alvarez, Arriaga, Vencedor (Morales, 77. min.), Brugue (Iker Losada, 62. min.); Romero (Koyalipou, 82. min.) eta Etta Eyong (Victor Garcia, 76. min.). Golak. 1-0. Victor Muñozek (13. min.). 2-0. Ruben Garciak (37. min.). BIHAR ZOZKATUKO DITUZTE ESPAINIAKO KOPAKO FINAL-HAMASEIRENAK Athletic, Reala, Alaves, Osasuna eta Eibarreko zaleek adi jarraituko dute bihar 13:00etan egingo duten Espainiako Kopako final-hamaseirenetako zozketa. Espainiako Superkopa jokatuko duenez, Athletic ez da aritu orain arte, eta kanporaketa honetan ekingo dio lehiari. Talde apal baten aurka ariko da: Ourense, Atletico Baleares, Murtzia, Eldense, Guadalajara edo Talaveraren kontra. Realak eta Alavesek, berriz, Kopan ari diren Espainiako Federazioko Lehen Mailako, edo Espainiako Bigarren edo Lehen mailako 25 taldeetako baten aurka jokatuko dute. Eibarrek, azkenik, Lehen Mailako aurkari bat izango du. Final-hamaseirenetako partidak abenduaren 16an, 17an eta 18an jokatuko dituzte.

Gizaberetxoak. Joxe Azurmendiren joanak eta etorriak. Behin-behineko izen horrekin irabazi dute Ainhoa Olasok, Usue Egiak eta Mikel Urdangarinek Durangoko 60. Azokako sormen beka. Egileek aurreratu dutenez, Azurmendiren eta zenbait autore feministaren —Angela Davis, Simone Weil, Vandana Shiva, Jule Goikoetxea…— arteko elkarrizketa fikzionatzea da haien asmoa, askotariko egoerak irudikatuz eta, bidenabar, gaur egungo hainbat auzi lantzeko asmoz. «Oso pozik gaude, komiki hau egin nahi dugulako, eta beka hau laguntza eta bultzada izugarria delako», nabarmendu du Olasok agerraldian. 15.000 euroko diru laguntza jaso dute, eta urtebete izango dute lana burutzeko orain; datorren urteko azokan aurkeztuko dute emaitza. Ainhoa Olaso, Usue Egia eta Mikel Urdangarin. BERRIA Denera, askotariko hamabi lan aurkeztu dira aurten deialdira, eta Olaso, Egia eta Urdangarinen proposamenaren alde egitea erabaki du epaimahaiak, besteak beste, proiektuari antzeman dioten «anbizioagatik». Unai Iturriagak, Esti Albizuk, Ainara Azpiazu Axpi-k, Adur Larreak eta Garazi Arrulak osatu dute epaimahaia aurten, eta Iturriagak denen izenean nabarmendu du «anekdota metaketa batetik harago doan arnasa luzeko egitasmo bat» dela saritutakoa. «Hain seriotzat hartu ohi den mundu intelektuala umorez eta jarrera jostalari batekin lantzeko asmoa ere baloratu dugu. Originala da gaia eta tonua uztartzeko proposamena», azaldu du. «Hain seriotzat hartu ohi den mundu intelektuala umorez eta jarrera jostalari batekin lantzeko asmoa ere baloratu dugu. Originala da gaia eta tonua uztartzeko proposamena» UNAI ITURRIAGA Epaimahaiko kidea Era berean, alderdi grafikoari lotuta, epaimahaiari interesgarria iruditu zaio egileek «formalismotik at, estetika propio ez-akademizista baten alde» egindako hautua, «zeinak bat egin lezakeen istorioan aipatzen diren egileen jarrera intelektual ertzekoarekin», Iturriagaren hitzetan. «Ikerketa baten koartada narratibo bat» Elkarlanean aurkeztu dute komiki proiektua Olasok, Egiak eta Urdangarinek, eta «ikerketa baten koartada narratibo batetik» sortu dutela azaldu du lehenak. Urdangarinek abiatu zuen ikerketa hori bere doktore tesian —Gizaberetxoak gara. Joxe Azurmendi feminismoekin elkarrizketan liburura ere eraman zuen gero—, eta ideia horiei fikziotik heltzea da orain sortzaileen asmoa: «Uste dugu magma eder bat dagoela hor, eta beste pausotxo bat eman nahi dugu proiektu honekin». Aurreratu dute, halaber, collage eran josiko dutela komikia, eta 36ko gerra ondorenean abiatuko dela. Euskal Herrian ardaztuko dute, eta Azurmendiren eta pentsalari feministen —Davisengan azpimarra berezia jarrita— bizitzako pasarte esanguratsu batzuk ezagutaraziko dituzte, haien arteko eszenak irudikatuz. Hala bildu dute asmoa sinopsian: «Joxe Arantzazuko Santutegian ikasle dabilela, aita hiltzen zaio lan istripu batean. Fedea auzitan jartzean, bizitzako zimenduak eraitsiko zaizkio, eta bizitzaren zentzuaren bilaketan abiatuko da. Une berean, Dynamite Hillen (AEB) arrazializatutako familien aurkako bonba-erasoen ondotik, Angela Davis borroka anti-arrazistan aktibatu eta bere ibilbide politikoa hasiko da. Bi pertsonaia hauek munduko txoko ezberdinetan elkar lotzen joango dira, bidean hainbat gizaberetxorekin topatuz». «Ondo gura dugu pasatu. Joxe Azurmendiren eta zenbait feministaren arteko egoera ezberdinak sortze horretan, prozesua bera ere izan dadila jolastia. Hortik zerbait kalitatezkoa ateratzea espero dugu» USUE EGIA Komikilaria Egiak marraztuko du komikia, eta «trazu zikinaren» estetika izango duela aurreratu du; hori baliatuko dute «tonu akademikotik» urruntzeko. Prozesuan, hala ere, sei eskutara lanean jarraitzeko asmoa dutela esan du, eta garrantzia eman dio bidean gozatzeari: «Ondo gura dugu pasatu. Joxe Azurmendiren eta zenbait feministaren arteko egoera ezberdinak sortze horretan, prozesua bera ere izan dadila jolastia. Hortik zerbait kalitatezkoa ateratzea espero dugu». Zortzigarren aldia 2018an jarri zuten martxan sormen beka Gerediaga elkarteak eta Durangoko Udalak. Atopia rol jokoa izan zen lehen sormen beka jaso zuen egitasmoa, 2018an. Geroztik, Kai Nakairen diskoa, Bañolet ikus-entzunezkoa, Ibai Aizpuruaren Barraka bideojokoa, Jon Ander Urrestiren Eukalyptus antzezlana, Marramiau sorkuntza taldearen Argizargi. Zubiak adiskidetasunerantz telesaila eta Irati Bazetaren Harien isla erakusketa izan dira lan sarituak. Durangoko alkate Mireia Elkoroiribek eta Gerediaga elkarteko Gotzon Gomezek ere hartu dute parte agerraldian, eta biek nabarmendu dute «sortzaile gazteen» lana sustatzeko orduan zer funtzio betetzen ari den beka. «Gazte asko nabaritzen genuen hainbat arlotan sortzeko gogoz, euskaraz gainera. Eta horren erakusleiho baino gehiago izan nahi genuen», berretsi du Gomezek.

«Inportanteena jendea etortzea da, eta hau beteta egon da egunero, eguerdian ere bai, lehen pasatzen ez zen bezala». Artean Durangoko 60. Azokako azken eguneko ateak ireki gabe zirela, sentsazio hori zuen Beñat Gaztelurrutia Gerediaga elkarteko kudeatzaileak lehen orduan, eta inpresio hori berretsi du Gerediaga elkarteak bazkalostean zabaldutako balorazio ofizialak ere. «Zoragarria» izan da azoka, Gerediagak hedabideei helarazitako oharraren arabera, eta guneak egun «erabat errotuta» daudela ere berretsi dute. «Bai erakustazokak, bai guneek, bai kultur eskaintza ordutegi guztietara zabaltzeak izan duten harrera ikusirik, kulturaren jaialdi izaera erabat finkatu dela esan genezake, datozen urteetarako bidea erakutsiz». DA! Eguneko laburpena: Abenduak 8. BERRIA Consonni argitaletxeko ekoizpen arduraduna da Alejandro Vargas. Lehen aldia izan du Durangoko Azokan, eta pozik azaldu da bai saldutakoekin, baita bertan bizitakoekin ere. «Salamancako eta Madrilgo azoketan egon izan naiz lehenago, eta hau askoz ere hobea da: hurbilagoa da dena, jendeak ezagutzen zaitu, eta bisitariek sekulako errespetua azaltzen diete bai liburuei, bai literaturari, bai eta bertan gauden jendeari ere. Pena dut egun gehiago egin ez ditudalako». «Inportanteena jendea etortzea da, eta hau beteta egon da egunero, eguerdian ere bai, lehen pasatzen ez zen bezala» BEÑAT GAZTELURRUTIA Gerediaga elkarteko kudeatzailea Urteak daramatza argitaletxeak Durangoko Azokan, baina euskaraz sortutako lanak argitaratzen ere hasi da aurten lehenengoz, eta horren arabera antolatu dituzte erakusmahaiak. Gaztelerara itzulitako euskal idazleen lanak jarri dituzte ezkerrekoan, eta jatorriz euskaraz sortutakoak eskuinekoan. Azken horretan egon da mugimendurik handiena, Vargasen hitzetan. Danele Sarriugarteren beste zerbait, Antxiñe Mendizabalen Katona eta Ixiar Rozasen Narrugorrik izan dira, beraz, gehien saldu dituzten lanak. Azokaz haragokoak Urte batzuetako etenaren ostean, 2018an itzuli zen Alberdania Durangoko Azokara, eta, geroztik, bost erakusmahai jarri ditu urtero. Aurtengoarekin «oso pozik» dagoela esan du Oier Etxebeste Gimenez editoreak. Mikel Aiestaran kazetariaren Gazako istorioak. Bizitza gerren artean liburua izan da jendeak gehien erosi dituen lanetako bat. Edonola ere, azoka egunetako pozak badu bere itzala, Etxebesteren hitzetan. «Urtean zehar badaude kezka pizteko moduko puntu batzuk. Egun hauetan ikusten baita jendea, baina ez dakit gero ere transmisio hori egoten den». Katixa Agirre idazlea, Barne zerbitzuak eleberriaren aleak sinatzen, gaur. MONIKA DEL VALLE / FOKU Gregorio Muro Harriet gidoigile eta Harriet komiki argitaletxeko kideak onartu duenez, erloju kontra heldu dira Durangoko Azokara. Espainiako Kultur Ministerioaren ebazpen baten esperoan egon dira Jose Manuel Mata eta Ivan Mata aita-semeen Odisea argitaratu ahal izateko, eta, horregatik, azkenean, justu-justu lortu dute Durangoko Azokako lehen egunerako heltzea. Baina aurkezpenik eta promoziorik egiteko tarterik gabe. Eta, Harrietek dioenez, neurri handi batean, horrelako detaileen araberakoak izaten dira maiz Durangoko Azokan egindako salmenta kopuruak. Aurten nobedade askorik gabe egonik, esaterako, iaz baino gutxiago saldu dute aurten. «Azoka ongi joan da, orokorrean, baina, kaleratu ditugun berritasunak aurrez argitaratutako lanen segidak izan direnez, eta ekarri dugun lan berriarekin promozio lan handirik egiteko aukerarik izan ez dugunez, apur bat apalagoak izan dira salmentak». «Urtean zehar badaude kezka pizteko moduko puntu batzuk. Egun hauetan ikusten delako jendea, baina ez dakit gero ere transmisio hori egoten den» OIER ETXEBESTE GIMENEZ Alberdaniako editorea Sabin Oregi idazlea Txomin Peillenen poema guztien bilduma aurkezten aritu da egunotan Durangoko Azokan. Maiatz argitaletxeak eman du argitara, eta Oregik azokako lehen eguna eta azkena egin ditu erakusmahaian. Lehen egunean mahai gainean ikusi zituen liburu batzuk ezin izan ditu topatu azken egunean. Guztiak saldu dira eta. Oregi: «Jendea egon da, eta liburuak ari dira saltzen». Diskoak eta kamisetak Musikaren eremura liburuen eremura baino ziurgabetasun handiagoa ekarri du digitalizazioak azken urteetan, eta azokara zer eraman, horrekin asmatzea bihurtu da «zailena» Zea Mays taldeko Aiora Renteriarentzat. Lau egunetan egon dira Durangon taldekoak, eta egunero jende asko ibili den sentsazioa izan dute haiek ere: «Mugimendu handia egon da, eta, horrek ere nekatzen duen arren, jendearekin egon ahal izatea ederra da». Jendea «dirua gastatzeko prest» bertaratu da, Renteriaren esanetan, eta, haien kasuan, Elektrizitatea diskoaren ale guztiak saldu dituzte, eta standaren atzean paper batean idatzi behar izan dute guztiak amaitu direla. «Iaz ere amaitu zitzaizkigun». «Ulertzen dut jendeak egun merchandising-ari esker lortzen duela erakusmahaia pagatzea, baina pixka bat arraroa ere egiten da norantz goazen ikustea» AIORA RENTERIA Zea Mays taldeko abeslaria Denera, 11 disko ditu Zea Mays-ek, eta horiek eraman ditu azokara; kamisetarik eta bestelako merchandising-ik ez aurten. Renteria: «Guretzat posible da hori, katalogo zabala dugulako. Ulertzen dut jendeak egun merchandasing-ari esker lortzen duela standa pagatzea, baina pixka bat arraroa ere egiten da norantz goazen ikustea». Mirua taldekoek, bestalde, Oso Polita diskoetxearen aterkipetik atera eta lehen aldiz jarri dute erakusmahai propioa aurten. Eta erabaki ona izan dela uste du Malentxo Zeberio taldeko kideak: «Hau beste mobida bat da». CD eta binilo formatuetan eraman dute Miruenea (Oso Polita) lan berria, kamisetak ere egin dituzte, eta horretan ere asmatu izanaren sentsazioa geratu zaie; are, CD-ak bukatzear iritsi dira astelehenera. «Ostiraleko kontzertuko sarrera guztiak saldu ziren, eta jendearen babes handia izan genuen, non-eta Plateruenaren gisako toki ikoniko batean» MALENTXO ZEBERIO Mirua taldeko kidea Larunbat gauean kontzertua eman zuten Plateruenan, gainera, eta han jasotako beroak are gehiago borobildu du aurtengoa Miruakoetzat. «Sarrera guztiak saldu ziren, eta jendearen babes handia izan genuen, non-eta Plateruenaren gisako toki ikoniko batean». Sinadurak eta ilarak «Uste dut azoka polita atera dela; eguraldiak lagunduta, jendetza izan da». Laburrean, inpresio hori utzi dio aurtengoak Elkarreko musika arduradun Andres Kamio Jitu-ri. Salmenta aldetik ere, «itxura ona» zuela esan du, eta beste urte batzuen aldean aurten egunetik egunera alde txikiagoa izan dela iruditu zaio. «Lehenbiziko egunean gehiago izan ziren ikasleak eta nerabeak, baina egun polita izan zen hori ere, eta beste hiru egunak paretsu joan dira. Oso ondo kontrolatu dute edukira, jendea standetara eroso hurbiltzeko moduan, eta esango nuke salmentak ere orekatuta egon direla egunetan». ETS taldeko Iñigo Etxezarretak ilara luzeak sorrarazi ditu egunotan Durangon. MONIKA DEL VALLE / FOKU Jituren hitzetan, oso ondo mugitu dira nobedadeak haienean —Ruper Ordorikarena eta Fermin Muguruzarena, kasurako—, baina katalogoko disko zaharragoak ateratzeko ere baliatzen dute erakusmahaia Elkar-ekoek, eta jendeak horiek bereziki eskertzen dituela esan du. Zaleekin aurrez aurre egoteko aukera ere aipatu du, gainera: «Urterokoa da, baina benetan oso momentu politak bizitzen dira hemen». Fermin Muguruza eta Xabier Berasaluze Leturia izan dira bisitan, besteak beste, eta biek harrera beroa izan dutela esan du. «Gure funtzioa gehiago bihurtu da hain ezagunak ez direnei plaza eskaintzea, eta jendea heztea ezagutzen ez duen hori ere entzutera joan dadin» GOTZON BARANDIARAN Ahotsenea guneko koordinatzailea Nabarmenak izan dira ETS taldekoek osatu dituzten ilarak ere. Ostiralean bertan aurkeztu zuten Konkista diskoa, eta egunero izan dute jendetza sinaduren zain. Sunek eta Gorka Urbizuk ere zale andana izan dute inguruan. Zabalpena eta hezkuntza Guneen artean ere, balorazio positiboa nabarmendu da. Azokaren 60. aldiak eman duenarekin asebeteta azaldu da Gotzon Barandiaran Ahotseneko koordinatzailea, esaterako. «Hasieran, gure funtzioa zen ahalik eta jende gehien biltzea euskarazko kulturgintzaren inguruan, baina azken bizpahiru urteetan ez da egon erantzun oso-oso handiko talderik, eta, hala ere, jendeak oso ondo hartzen du», ospatu du. «Gure funtzioa gehiago bihurtu da hain ezagunak ez direnei plaza eskaintzea, eta jendea heztea ezagutzen ez duen hori ere entzutera joan dadin». Barandiaranen esanetan, batez beste 250 lagun egon dira Platerueneko kontzertuetan, aretoa goraino bete da saio askotan, eta arrakastatsuak izan dira liburu aurkezpenak ere. «Aurten bereziki liburu on asko egon dira, eta izan da hiruzpalau aurkezpen jarraian entzutera geratu den jendea». Szenatokiko antzezlanek eta Irudieneko film emanaldiek ere erantzun oso ona izan dutela txalotu du.

Atzetik aurrerako lana egiten espezialistak dira Larrazabal eta Mariezkurrena II.a. Duela pare bat aste, Jaka-Iztuetaren kontra, gutxi falta izan zitzaien balentria lortzeko, eta gaur bai, gaur lortu dute Laso-Albisuren aurka (20-22). Gorriak dominatzen hasi dira. Larrazabalek bi huts egin ditu lehen bi tantoetan, eta pixkanaka tartea zabaltzeari ekin diote faboritoek. Laso asko sartu da jokoan, airez pilotakada mordoa jo ditu, eta ez dio eroso jokatzen utzi Mariezkurrenari. Dena den, aukera izan duen bakoitzean pilotakada ikusgarriak jo ditu Berriozargo atzelariak, eta defentsa ere ez du lan makala egin (5-4). Laso fin aritu da lehen hutsartera arte (9-5). Korrika asko egitera behartu du Mariezkurrena, eta horri esker Albisuk ez du arazo handirik izan atzeko koadroetan. Unai Laso, min hartu duen unean. 16-12 aurretik ziren orduan. JAGOBA MANTEROLA / FOKU Lasok eta Albisuk neurketa kontrolpean zutela zirudien, baina ez dute haustea lortu. Bost tantokoa izan dute errentarik handiena. 16-11 zihoazela, elkarren aurka sekulako kolpea hartu dute biek, eta min hartuta utzi du kantxa Lasok. Belaunean egin zioten ebakuntzatik itzuli berria da, laugarren partida izan du gaurkoa, eta inguru horretan hartu du min. Azkenean, ordea, jarraitzeko gai izan da, itxura batean, arazo handiegirik gabe. Esnatu dira urdinak Ondo itzuli da aldagelatik Bizkarreta-Gerendiaingoa (18-13), baina orduantxe hasi dira asmatzen urdinak. Larrazabalek bizpahiru tanto egin ditu, Mariezkurrenak ere bai beste bat, eta presiopean heldu dira gorrien akatsak (19-19). Urdinen azken hiru tantoak modu berean heldu dira, azkenean: Albisuk galdutako hiru pilotakadatan (20-22). Faboritoak ziren gorriak, arazo handiegirik gabe irabazteko moduan zirela zirudien, baina Larrazabalek eta Mariezkurrenak beste behin ere erakutsi dute bikote gogorra direla. Ondorioz, lehen porrota Laso-Albisurentzat, eta lehen garaipena Larrazabal-Mariezkurrena II.arentzat.