Estatuaren indarkeriaren biktimak Gogora institutuko zuzendaritza kontseilutik kanpo geratu dira. Eusko Jaurlaritzaren Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Instituturako bost kide independente izendatu berri dituzte, eta hautagai bat bazterrean geratu da

Maizenik naturaren elementurik xumeenak baliatuz, gizatasunaren dardara bildu du Jon Gerdiaga idazleak (Bilbo, 1975) bere poemetan. Fitola balba, karpuki tui (Pamiela) liburuarekin hasi zuen ibilbidea 2004an, eta ia minimora eraman du bere adierazpen poetikoa 2015ean argitaratutako Argia, lurra, zuhaitza, zerua (Pamiela) poema bildumatik hona argitaratutako azken lau lanetan. Irun Hiria saria eskuratuta eman zuen argitara Zeru-lurren liburua (Elkar) iaz, eta hari esker jaso du bere ibilbideko lehen Euskadi Literatur saria ere. Poesiari buruzko bi saiakera ere baditu bidean, eta erraz igar daiteke hausnarketa bide horren oihartzuna haren hitzetan. Friedric Holderlin aipatu duzu sariaren berri iragartzeko ekitaldian. Poesiaren zertarakoari buruz egin zuen galdera, zehazki. Holderlin ez da bere buruari galdera hori egin dion bakarra, baina Holderlinen galdera hori klasiko bat da. Zertarako poetak beharraldian, edo garai miserableetan, edo garai nahasietan? Eta nik ez dakit ez ote zuen erantzuna ere eman bere poesiaren gardentasunarekin. Poetok geure buruari egiten diogun galdera bat da hori, eta kanpoko jendeak ere egiten diguna. «Zer zabiltza hor kantu txikietan?», Ruperrek kantatzen duen bezala. Badakigu erdi absurdoa dela hitzak juntatzea, baina, aldi berean, ezinbestekoa zaidanez, niri behintzat, poesia idaztea, horretan jarraitzen dut. Isiltasunaren mugan dabil zure poesia, hain justu ere. Hitz bakoitzari balio handia emanez. Ahalik eta arrastorik txikiena uzten saiatzen egongo bazina bezala. Ez dakit oraindik hori lortu dudan, baina hitz poetiko oso soil eta oso ezinbesteko baten bila nabil. Bila ari naiz. Igual 80 urterekin helduko naiz horrelako presentzia duen hitz poetikoa aurkitzera, baina momentuz ikasle sentitzen naiz. Gero bakoitzak estimatzen du hitz poetiko mota bat eta beste batzuek beste bat, baina niri esaten badidate batzuetan hitz poetikoak otoitzaren forma hartzen duela, adibidez, ez naiz horrekin deseroso sentitzen. Niretzako, [Rainer Maria] Rilkek aipatzen zuen munduaren barneko espazioan sartuta, norbere intimitatetik naturaren intimitatearekin hitz egiteko leku eta momentu horretan sortzen da hitz poetikorik politena. Ari naiz Rilkez, ari naiz Holderlinez… Ni horren bila nabil. [articles:2120359] Bilaketaren ideia hori esanguratsua da. Prozesu zabalago baten barruan kokatzen du saritu dizuten lana. Nik uste dut dela izaera bat. Gutxienez azkenengo lau liburuetan nik ez dut sentitzen gai bat jorratzen dudanik; natura jorratzen dudala, adibidez. Niretzat, ez da zer jorratzen dudan, da non idazten ditudan poemak. Zer espazio behar dudan nik eta zer denbora behar dudan nik poema horiek idazten hasteko. Nik idazteko behar dudalako Rilkek aipatzen zuen munduaren barneko espazio hori, eta oso noizean behin sartzen naiz hor. Baina sartzen naizenean hor topatzen ditudan gauzak eta aldarteak antzekoak izaten dira, nahiz eta ez berdinak izan. Ñabardura bakoitzak kontatzen du hor. Gauza txiki bakoitzak kontatzen du hor. Eta espazio horretan ateratzen denak badu Ludwig Wittgensteinek aipatzen zuen aire familiar bat, beste liburu batzuekin eta nirekin ere. Ez delako gai bat, ez delako genero bat, baizik eta leku eta espazio batean pertsona berak idatzitako zerbait, aldarte poetiko baten parte bat. Irun Saria jaso zuen aurrez lan honek, eta, BERRIAri orduan esan zenionez, oso une egokian iritsi zitzaizun sari hura. Bizitza osoa eman duzulako idazten, baina azken urteotan idazteari emanago zaudelako. Hala da? Urte asko eman ditut irakaskuntzan. Azken 21 urteotan aritu naiz Lauro ikastolan filosofia irakasten, eta pentsatu nuen igual garaia zela, pare bat urtez sikiera, autonomo izateko eta ikusteko ea zer gertatzen den. Bi urte horietan nahiko estu ibili naiz ekonomikoki, baina biziraun dut, tartean, sari hari eta sari honi esker ere bai. Baina, egia esan, autonomoaren bizitza poesia edo antzerkia edo saiakera idazten, ez da batere samurra. Oso prekarioa da. Gustura itzuli naiz ikastolara orain, baina lanaldi erdia eskatu dut idazten jarraitu ahal izateko. Esan duzu zure bizitza poesiara lerratuta dagoela. Horretara emana bizi naiz. Bestelakoak ere egiten ditut, baina niretzako poesia da nire izaeraren parte bat, eta saria eman edo ez eman hori ezin dut utzi. Bestela, ez dakit zer egin bizitzarekin, inguratzen nauen munduarekin. Nik behar dut komunikazio espazio eta tarte bat, eta hori da niretzako poesia. «Aterpea» esan duzu prentsaurrekoan. Aterpea. Etxe bat. Bizitzeko leku bat hitz poetikoaren tamainakoa sikiera. Batzuetan esaten didate ez dudala hitz egiten gerrari buruz, baina jode, nik egunero irakurtzen ditut bost periodiko, ikusten ditut albisteak, eta badakit hori, baina Shi Taok esaten zuena datorkit burura: pintzela hartzeko orduan lehenago kendu behar da mendeak dakarren errautsa begietatik. Ohartzen naiz gerrez eta bestelakoez, noski, baina poesia idazten dudanean, tentsio hori, tentsio hori guztia, egunero denok daukaguna eta gaur egun jasangaitza dena, tentsio hori laxatzen den momentu txiki horietan idazten dut nik poema, gehienetan, eta hor beste gauza batzuk gertatzen dira. Eta ez nuke esango gauza horiek ere inportanteak ez direnik. Babeste ariketa bat da? Badu zerbait hortik. Rilkek esaten zuen edertasuna dela oraindik jasan dezakegun izugarrikeriaren hasiera. Zuk ikusten duzulako gauza eder bat eta etortzen zaizun lehenengo gauza da ea noiz arte iraungo duen horrek. Hori ez al da aski mingarria? Gainera, hitz egin behar dugu gerrari buruz?

Kirk ekaitza heldu da Euskal Herrira, eta goizean goizetik kalte andana utzi du, baina oraingoz ez dago zauriturik. Gehienbat errepideetan nabaritu dira haizeteak, adar eta zuhaitz ugari erori baitira. Eguraldiak ere ez die utzi hegazkinei aireratzen: Loiuko aireportuan (Bizkaia) gutxienez 42 hegaldi utzi dituzte bertan behera, eta iristekoak ziren beste hemezortzi beste aireportuetara desbideratu behar izan dituzte; Biarritzekoan (Lapurdi), berriz, lurrean geratu da arratsaldean Lyonera (Frantzia) zihoan hegazkina. Bilboko metroa ere atzerapenekin ibili da, haizeteek arazo teknikoak eragin baitituzte Boluetako geltokian. Ipar Euskal Herrian alerta laranja ezarri dute haizeteengatik 20:00 arte, eta beste bi orduz luzatu dute alerta, horia izanagatik ere. SNCF Frantziako trenbide konpainiak honako linea hauek bertan behera utzi ditu eguerditik 20:00 arte: Baiona eta Hendaia artekoa; Baiona eta Donibane Garazi artekoa; eta Baiona eta Tolosa (Okzitania) artekoa. Dena den, erabiltzaileek izan dute nola bidaiatu, autobus zerbitzua eskaini baitu trenbide konpainiak tarte hartan. Errepideen egoeraz ere ohartarazi du prefeturak: zuhaitz ugari erori dira RD 918 errepidean, Donibane Lohizune eta Kanbo artean (Lapurdi). [galleries:horizontal:73] Garraioa ez ezik, sare elektrikoa ere hondatu du Kirk-ek: haize boladek 7.500 etxebizitza argirik gabe utzi dituzte Maule-Lextarre eta Atharratze-Sorholüze inguruan, Zuberoan. Enkarterrin, Karrantzan eta Barakaldoko Mespelerreka auzoan (Bizkaia), 2.000 etxebizitza daude argirik gabe eguerditik. Artziniegan (Araba), zuhaitzak erori dira linea elektrikoan goizaldean, eta 2.500 bizilagun argindarrik gabe egon dira; 16:00etan 300 inguruk jarraitzen zuten argirik gabe. Eusko Jaurlaritzak 778 intzidentzia jaso ditu atzo gauetik gaur arratsaldera arte: 487 Bizkaian, 117 Gipuzkoan eta 114 Araban. Errepideetan 24 istripu zenbatu dituzte. Bigarren mailako errepideetan abisu ugari jaso dituzte adar eta zuhaitzengatik, baita errepide nagusietan ere: N-240n, Barazarko mendatean (Bizkaia); eta N-634n, Orio parean (Gipuzkoa). Euskalmetek 18:00 arte eman du alerta laranja Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta, horia, 21:00 arte. Nafarroan, ehun intzidentzia Nafarroako Gobernuak ehun intzidentzia ingururen berri eman du, goizetik eguerdira artekoak. Gehientsuenak lurraldearen iparraldeko bigarren mailako errepideetan izan dira, adarrak eta zuhaitzak erortzeagatik, baita Sakana eta Domeñu aldean ere. Nafarroako suhiltzaileek ere hogei intzidentzia jaso dituzte eguerdira arte, Iruñerrian batez ere: Mutiloan eta Noainen hainbat eraikinetako teilatuetako xaflak hegan irten dira, baita Txantreako liburutegikoak ere; Beriainen aldamio bat erori da Iruñea Hiribidean; Iruñeko Nafarroa Hiribidean zenbait autok kalteak izan dituztela jakinarazi dute Udaltzaingoak eta Foruzaingoak, haizeak botatako adarrengatik. Mendira ateratzera ausartu dira gutxi batzuk, eta Nafarroako Gobernuak erreskate baten berri eman du. Ultzaman, Belateko Ama Birjinaren ermitan harrapatuta geratu dira bost erromes haize boladengatik, eta SOS Nafarroak suhiltzaileen erreskate taldea bidali du hara. Bestalde, Izandorreko mendi aterpean hamalau erromes daude, haizea baretu esperoan, Orreagarako bideari berriro ekiteko. Aemet agentziak alerta laranja ezarri du isurialde atlantikoan eta Pirinioetan 20:00 arte; Nafarroaren erdialdean, berriz, horia.

Galderak egin bai, baina ez erantzun. «Kontua ez da zergatik idazten dugun, baizik eta zertarako. Eta ez zertarako idatzi, baizik eta zertarako publikatu», adierazi du Asier Serranok (Eibar, Gipuzkoa, 1975), gaur Donostian egin duen liburu aurkezpenean Euri gorriaren azpian eleberria kaleratu du Serranok Erein argitaletxearekin. Liburua duela bost urte idazten hasi zen arren, idazlearen aburuz, une hau da argitaratzeko aproposena: «Kaxoian gordea egon da denbora luzez, baina azken urteetako gizartearen ez-aldaketek zentzua eman diote orain eleberriari». Nolanahi ere, idazten hastera zerk bultzatu zuen jakin nahi izan du egileak. Hortaz, liburu horrek orduko behar bat «betetzen» du. Idazleak, besteak beste, sormenaren auzia planteatzen du, ea zergatik heldu behar dioten sortzaileek sormen horri, «etengabeko gaupasa intelektual horiei». Kontu horri protagonistaren lanbidearen aitzakian heltzen dio: idazlea baita, hain zuzen. Protagonista bere jaioterrira itzuli da, 25 urteren ondoren. Ordutik, zazpi urteko diktadura eta hemezortzi urteko ustezko demokrazia bizi izan dute bertan, hurrenez hurren. Protagonista hirira itzuliko da, bertatik ihes egin baino lehen ezagutu zuen gizonaren nahia betetzera; izan ere, hilzorian dago. «Eleberria irakurriz joan ahala jakingo du irakurleak zer den eginbehar hori, eta nola borobiltzen duen Asier Serranok istorioa», gaineratu du Uxue Razkin Ereineko editoreak. «Kontua ez da zergatik idazten dugun, baizik eta zertarako. Eta ez zertarako idatzi, baizik eta zertarako publikatu» ASIER SERRANO Idazlea Sinboloz jositako liburua dela azpimarratu du Serranok, lehen orritik hasita: «Liburuan agertzen dira gizarteak baztertutako pertsonaia batzuk, eta horiek gizarteak inposatutako lege eta arauei aurre egiten diete, sormenetik». Pertsonaien inguruan, «zirkutik» ateratakoak eta «jolas handia» ematen dutenak direla azaldu du; «eroak, baina aldi berean kalean aurki daitezkeenak». Hezur-haragizko eta izerdizko pertsonaiak paperean bere lekua izatea gustatzen zaiola aitortu du idazleak, eta horiek ere eleberrian agertzen direla adierazi. Horrenbestez, idazleak «berreskuratu» egin ditu desertorearen figura, soldaduak, kanoiak, eskopetak, fusilak eta «odol krudela sorrarazten» duten irudi falikoak, besteak beste. «Nire betiko pertsonaiak agertzen dira hemen ere, ez baitakit beste modu batean idazten. Esaldiak eta paragrafoak ere ohiko moduan formulatuta daude». Serranoren literatura «surrealistatzat» jotzen dela azaldu du idazleak berak, eta ametsetatik zein errealitatetik «abiatzen» dela azaldu: «Nire eginbeharra bizi dugun gizartea eskura ekartzea da, hausnarketaren bidetik». Era berean, idazleak «oso garbi» du ez duela liburu «itxi» bat egingo. «Niretzat sinbolo batek duen esanahia beste batentzat guztiz ezberdina izan dezake». Eta istorioaren hasiera jarri du adibidetzat: «Bortxaketa batekin hasten da nobela. Eta hor irakurlearen interakzioa bilatzen dut: zer da bortxaketa bat? Zer da obsesioa? Edo memoriaren bilaketa? Galdera horiek daude liburuan, eta horiek irakurleak bere buruari egin beharrekoak dira». Idazkera estiloa Editorearen hitzetan, protagonistak abandonatu zuen sustraietara egindako barne bidaia kontatzen du eleberriak. «Emakume protagonistaren barne bidaia bat, bidaia baten barruan». Serranok azaldu duenez, eleberriko protagonistak bisitatzen duen leku bakoitzean —izan hiriko kalean, auzoan, museoan edo katedralean— topatuko du bere «esentzia, inspirazioa eta idazteko nahia». Halaber, istorioa «bortitza, krudela eta lohitsua» dela gaineratu du Razkinek, eta irakurlea «lehen kolpetik» ohartuko dela. «Zer da bortxaketa bat? Zer da obsesioa? Edo memoriaren bilaketa? Galdera horiek daude liburuan, eta horiek irakurleak bere buruari egin beharrekoak dira» ASIER SERRANO Idazlea Horrez gain, Serranoren estiloa nabarmendu nahi izan du editoreak: «Istorioaren gogortasuna, Serranok lortzen duen poetikotasunari esker, irakurketa hipnotikoa bihurtzen da». Estiloarekin jarraikiz, arrisku batez ohartarazi du Razkinek. Izan ere, zenbaitetan, poetikotasunari erreparatzean, istorioa kontatzeari «uzten» zaio. Baina, «kasu honetan, ez da hori gertatu, eta oreka hori mantentzen da». «Irakurtzen ari garena latza da, baina, aldi berean, sinbolismoz betea dago: irudi metaforiko asko erabiltzen ditu». Irakurlearen parte hartzea Razkinek narratzaile orojakilearen eta irakurlearen artean sortzen den jokoa azpimarratu du: «Narratzaileak une jakin batzuetan irakurleari hitz egiten dio, istorioan aurrera egin dezan». Serranok horixe bera berretsi du, hasieran irakurleari galdera bat planteatzen baitio, eta horrekin, jokoaren parte egiten du. «Nire ustean, jolasik ederrena irakurleak berak istorioaren narratzailea nor den asmatu beharko duela da. Horrek thriller ukitua ematen dio nobelari». Zuzeneko edota zeharkako hausnarketak aurki daitezke eleberrian. Oharkabean izan dela onartu du, baina boterearen inguruan mintzo da Serrano bere lanean: «Oraindik ere galdetzen diot neure buruari zer ote den boterea. Norbere bizipenetatik ateratzen da, norbere irrintzitik, eta askotan mutututa daukagu». Orduan jabetu zen zergatik ari zen idazten. Eta «asetuta» geratu da. «Eskertuta» azaldu da idazlea lanarekin, modu batera edo bestera bera ere «itzuli» egin delako. Bestalde, izenburuarekin ere «asmatu» duela sentitzen du: «Euri gorriaren azpian izena emanda lanari, nire nahia bete dudala sentitu dut, eta, nolabait, ixten duela zirkulua. Ez diot ezer zor literaturari; bete dut neure buruari egindako promes astuna». Emakume baten azalean jarri da Serrano liburua idazteko orduan. Haren ustean, literatura hori «ere» bada, eta lan horrek ulertzen ez duen hori ulertzen lagundu dio. «Publikatu aurretik genero ikuspegia zuten horiei eskaini nahi nien liburua, eta banuen beldur puntu bat, ez bainekien ea ongi trabestitzea lortu nuen». Agian, irakurleak liburua amaitzean jakingo du zergatik argitaratu duen eleberria Serranok.

Iranek ez duela gerrarik nahi, baina beldurrik ere ez diola ziurtatu du gaur herrialde horretako Atzerri ministro Abbas Araghtxik. Iragan asteartean 200 misil inguru jaurti zituen Teheranek Israelgo lurretara. Ordutik, Tel Aviv iragartzen ari da eraso horrek erantzuna izango duela. Bada, balizko erantzun horren aurrean, Iran ez dago besoak gurutzaturik geratzeko prest: «Irango azpiegituren aurkako ezein erasok erantzuna izango du», ohartarazi du Atzerri ministroak. Gainera, azaldu du Teheran agertoki orotarako prest dagoela eta identifikatuak dituztela Israelen eraso egin beharreko jomuga guztiak. Irango Tasnim berri agentziak jaso ditu Araghtxik prentsaurreko batean esandakoak. Bi herrialdeen arteko tentsio gorakada bete-betean, Israelgo armadak eraso egin dio Damascori, Siriako hiriburuari. Siriako Giza Eskubideetarako Behatokiak jakinarazi duenez, al-Mezzeh auzoko etxebizitza bat bonbardatu dute, zeinetan Irango Guardia Iraultzaileko kideak bildu ohi diren. Gutxienez lau lagun hil dira erasoan. Israelek maiz egin ditu gisa horretako erasoak: hiriburu horren aurkako azken bonbardaketan, iragan astean, beste bost lagun hil zituen; horien artean, Hezbollahko buruzagi ohi Hassan Nasrallahren senide bat. Nolanahi ere, eraso hori ez litzateke, printzipioz, Iranen misil jaurtiketaren erantzuna. Hori bai, herenegun Tasnim agentziak berak iturri militarrak aipatuz jakinarazi zuenez, Irango armadak, gutxienez, hamar «agertoki» landu ditu Israelen balizko eraso bati erantzuteko. «Iranen erantzunak ez du zertan Israelen ekintzaren parekoa izan, baina eraginkorragoa izan liteke», esan zioten iturriek berri agentziari. Iturri berek zehaztu zutenez, Israel txikiagoa da Iran baino, eta azpiegitura «gutxiago eta kalteberagoak» ditu. Ekialde Hurbileko zenbait herrialdetako agintariekin batzartzen jarraituko du Araghtxik. Aurreko ostiralean, Irango lider goren Ali Khameneik Israelen aurka egitera deitu zituen herrialde musulman guztiak. Orain, Atzerri ministroa horietako zenbaitekin batzartuko da; Saudi Arabian egingo du lehen geldialdia, gaur. «[Israel] Egiten ari den krimenak geldiarazteko neurriak hartzen saiatzen ari gara», azaldu du. Aurreko astean, Irango Atzerri ministroa NBE Nazio Batuen Erakundearen Batzar Nagusiaren bilkuran mintzatu zen, New Yorken (AEB). Eta Beiruten eta Damaskon ere batzartu zen Libanoko eta Siriako agintariekin. Horrez gain, Irango ISNA berri agentziak jakinarazi du atzo telefonoz hitz egin zuela Egiptoko Atzerri ministroarekin. Israel Gazan eta Libanon egiten ari den erasoak geldiarazteko soluzio diplomatiko baten beharra aipatu zuten biek. Urtebete, eta etenik ez Israelen erasoek, baina, ez dute etenik. Atzo bete zen urtebete zenbait milizia palestinarrek —horien artean, Hamas eta Palestinako Jihad Islamikoa— Israelen kontra eraso egin eta 1.200 hildako eragin zituztenetik. Egun horretan, Tel Avivek are eta gehiago gogortu zuen Gazaren aurkako oldarraldia; ordutik, ia 42.000 lagun hil ditu Israelgo armadak han. Gaur bertan, Jabaliako errefuxiatuen kanpalekuari eraso egin dio, eta gutxienez 43 lagun hil dituztela jakinarazi du Gazako Osasun Ministerioak. %80 Israelek Gazan hil dituen herritarretatik zenbat identifikatu dituzten. Gazako Osasun Ministerioak jakinarazi duenez, azken urtean Israelgo armadak Gazan hildako ia 42.000 herritarretatik 34.344 identifikatu dituzte. Zisjordanian ere oldarraldia areagotu du Tel Avivek iazko urritik. Gaur, Israelgo militarrek 30 palestinar atzeman dituzte hainbat sarekadatan, Preso Palestinarren Elkarteak jakinarazi duenez. Guztira, azken urtean, 11.200 palestinar baino gehiago hartu ditu atxilo Israelek, Zisjordanian. Tropa gehiago Libanora Palestinatik harago ere ari da erasoka Israelgo armada. Gaur, talde xiitaren aurkako operazioa Libano hego-mendebaldera zabaldu du Tel Avivek —aurrez hego-ekialdean aritu dira— ; eta tropa gehiago bidali dituela jakinarazi du armadak Telegrameko bere kanalean. Gainera, Libanoko Berri Agentzia Nazionalak azaldu duenez, Israelek bonbardaketak egiten jarraitu du herrialdearen hegoaldean, ekialdean eta Beiruten. Aire eraso batean Hezbollahko beste buruzagi militar bat hil dutela ziurtatu du Israelgo armadako bozeramaile batek, X sare sozialean; aurrez, irailaren 27an, talde xiitako burua hil zuten, Hassan Nasrallah. Iazko urritik Tel Aviven eta Hezbollah Libanoko talde xiitaren arteko gatazka are gehiago gaiztotu da. Gainera, joan den irailaren erdialdean, Israelgo armada operazio militar gehiago egiten hasi zen Libanon; eta urriaren 1ean, lurreko inbasioari ekin zion. Israelgo armadak adierazi du operazio horiek «mugatuak, tokian tokikoak eta selektiboak» direla, baina, egunez egun, soldadu gehiago bidali ditu, eta herri gehiago husteko aginduak ematen ari da. Herritar bat Hezbollahko buruzagiorde Naim Kaserren hitzaldia ikusten, gaur Beiruten. WAEL HAMZEH / EFE Naim Kasem milizia xiitako buruzagiordeak gaur ziurtatu du Israelek ez duela Hezbollahren ahalmen militarra ahuldu. Libanoko Al-Manar telebista katean eman dituzte haren adierazpenak; horietan, Kasemek adierazi du Tel Aviven operazioa «porrot» bat izaten ari dela, eta Israelgo biztanle gehiago desplazatzea baino ez duela eragingo. Izan ere, Tel Aviven arabera, Israel iparraldeko biztanleak beren etxeetara itzuli ahal izateko ari dira Libanon borrokan. Hezbollahko buruzagiordeak, kontrara, uste du Israelgo armadak Libanoko herritarrak hil nahi dituela, herrialdean «kaosa» eragiteko. Baina, argi esan du: «[Israelek] Ez ditu bere helburuak beteko».

PPk luzapena lortu du, baina atzera-bueltarik ez du. Europako Batasuneko estatuetan epaitu eta zigortu dituztenen espetxe zigor urteak Espainiako auzitegiek aintzat hartzeko lege erreforma bozkatzekoa zen gaur, Espainiako Senatuan, halakoetan lege erreformek iragan behar izaten dituzten tramite guztiak igarota. Azken urratsa baino ez zuen falta. PPk, baina, Senatuan duen gehiengoa baliatu du azken tramite hori luzatzeko. Aldeko 143 botorekin eta kontrako 100 botorekin, Senatuko osoko bilkuran eztabaidatzekoa zen erreforma gai zerrendatik kentzea lortu du Alderdi Popularrak. Baina, beranduenez ere, urriaren 14rako Senatuko Mahaira eraman beharko dute berriz ere erreforma hori, eta osoko bilkurara deitu, lege erreforma aurrera ateratzeko. Zerbitzu juridikoen arabera, ez dago hura egokitzeko tarterik jada. Aurreikusita ez zegoen bozketa bat egitea ahalbidetu du PPk, Senatuan, luzapen hori lortzeko. PSE-EEko Alfonso Gilek eskatu du Senatuan ez zeuden ordezkarien boto telematikorako eskubidea bermatzeko baliabideak jartzeko, baina Pedro Rollan Ojeda Senatuko Mahaiko presidenteak (PP), zerbitzu juridikoen azalpenei erreferentzia eginda, esan du bozketa hori bertan zeudenentzako zela. Horrenbestez, PPk bere gehiengoa baliatu du gaurko osoko bilkurako gai zerrendatik ateratzeko lege erreforma. Erreforma horretan jasotzen da Europako Batasuneko araudira egokitzeko aurrekari penalei buruzko informazioa estatuen artean trukatzea eta Europako Batasunean egon diren zigor ebazpen judizialak aintzat hartzea, Europako zuzentarauetara egokitzeko. Harrabotsa eragin du, Frantzian betetako espetxe urteak aintzat hartzeko bidea irekiko dielako euskal presoei, besteak beste. Uztailaren 31tik Lege erreforma hori Espainiako Kongresuan onartu zuten irailaren 18an, aho batez; gaur, Senatuko tramitea igaro behar zuen. Prozesu hori eteteko saioa egin du PPk. Izan ere, biktimen bi elkartek, AVTk eta Covitek, ohartarazi diete zenbait euskal preso kaleratzea ekarriko lukeela erreforma horrek. Baina lege erreformek izan ohi duten instituzioetako prozedura jada eginda zegoen. Kongresuko lantaldean onartu zuten erreforma, uztailaren 31n; gero, Justizia Batzordean egin zuen aurrera; osoko bilkuran ere alderdi guztiek egin zuten erreformaren alde; eta behin Senatuko osoko bilkurara iritsita, atzera-bueltarik ez du. Senatuak urriaren 14ra arte luza dezake eztabaida, baina ez du lege erreformaren testuan aldaketarik egiteko tarterik jada. Ikusteko dago PPk lege zirrikituren bat topatzen duen, baina orain arteko prozedurak aintzat hartuz gero, gaur osoko bilkuran ez onartuta ere, beranduenez urriaren 14rako osoko bilkurara deitu behar du Senatuko Mahaiak, eta aurrera egin beharko luke lege erreformak. Zuzenean BOEn, Espainiako Aldizkari Ofizialean, argitaratuko litzateke. Sumarrek sustatu zuen lege erreforma. Yolanda Diaz Espainiako Gobernuko bigarren presidenteorde eta Lan eta Ekonomia Sozialaren ministroak atzo esan zuen lege erreforma hori Europako zuzentarauaren transposizio bat dela; Kongresuan, gainera, «aho batez onartu zuten denek, eskuin muturrak barne». Felix Bolaños Espainiako Presidentetza eta Justizia ministroak ere ohartarazi zuen PPk eta Voxek babestu egin zutela lege erreforma hori Kongresuan, irailean. PPk eta Voxek aitortu dute ez zirela ohartu lege erreforma hark izango zuen eraginaz, eta «barkamena» eskatu diete biktimei. Alberto Nuñez Feijook, gainera, Espainiako Gobernuari egotzi dio ondorioen «erantzukizun osoa». UPNk ere lege erreforma erretiratzeko eskatu du, eta Espainiako Gobernua egin du erantzule. Eusko Jaurlaritzak babestu egin du lege erreforma. Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako eledunak gobernu bilera osteko agerraldian esan duenez, Europako zuzentaraua bete baino ez da egiten erreformarekin. Andoni Ortuzar EAJren EBBko lehendakariak ere argi adierazi zuen atzo: «Oraintxe ez dago ezohiko egoerarik, eta preso guztiak berdinak dira, normaltasun osoz eta kontzienteki eman genion baiezkoa lege erreformari». Horrenbestez, lege erreformak bidea irekiko lioke Espainiako auzitegiek aintzat hartu behar izateari Europako beste herrialdeetan betetako espetxe zigorrak. 44 Etxerat-en arabera, egun espetxeratuta dauden 44 euskal presori ez zaizkie aintzat hartu Frantzian betetako espetxe urteak. Espainiaratu ostean, epaitu eta espetxe urteak hutsetik zenbatuta ari dira espetxealdia betetzen. 7/2014 legeak harrotu zituen hautsak onartu zenean ere, 2014ko abenduaren 4an, zigorrak Europako Batasunean modu bateratuan hartu behar direla zioen arau hark. Batasunak 2008an onartutako arau bat dago lege horren oinarrian. Legearen arabera, Europako Batasuneko herrien arteko informazio trukea ahalbidetzea eta elkarren zigorrak aitortzea zuen helburu: estatu batek pertsona bati ezarritako zigorra Europako estatu guztiek aintzat hartzea; Europa osoak herri baten moduan joka zezala, eta delitu bera ez zedila birritan zigortu. Europak hartutako erabakiak derrigorrez bete beharrekoak dituzte Europako Batasuna osatzen duten estatu guztiek. 2008an erabaki zuen beste estatuetan betetako zigorrak norbere estatuak aintzat hartu eta bateratzea, eta irizpidea betetzeko epea ere jarri zuen: 2010eko abuztuaren 15a. Espainiako Gobernua 2014an hasi zen lege hura bere araudira egokitzen, ordea, eta Mariano Rajoyren PPren gobernuak euskal presoei zuzenean eragiten zieten artikuluak moldatu zituen. Gehiengo osoa zuen, eta hura baliatu zuen. Beren-beregi espetxe murrizketen aurka Europako beste estatu batzuetan auzitegiek emandako ebazpenen eraginkortasuna mugatu zuen, eta Espainiako auzitegietan 2010eko abuztuaren 15aren aurretik ebatzitako sententzietan Europako zuzentaraua ez bete behar izatea gehitu zuen. Alegia, euskal presoen espetxealdiak murrizteko aukera ukatzeko moldaketak izan ziren, ukatu egiten baitzuten propio beste estatuetan egindako espetxe urteak aintzat hartzea. Espainiako Auzitegi Nazionalak eta Auzitegi Gorenak hainbat epai eman zituzten bi norabidetan. Epai batzuetan hartzen zituzten aintzat, Europako Batzordearen 675/2008 zuzentarauari segituz, eta beste batzuetan ez. Frantzian betetako espetxe urteak aintzat hartu ez zituztenen defentsek Europako Giza Eskubideen Auzitegira jo zuten, Estrasburgora. Baina hark ere Espainiari eman zion arrazoi, 2018ko urriaren 23an argitaratutako ebazpenean. Hiru euskal presoren helegiteak aztertu zituzten orduan: Santiago Arrospide Sarasola, Alberto Plazaola eta Francisco Mujika Garmendiarenak. Epaimahaiak ebatzi zuen Espainiak egoki jardun zuela hiru euskal presoei aintzat ez hartuta Frantzian betetako zigor urteak. Epaimahaiak ohar bidez gehitu zuen ez zela haien eginkizuna Europako Batasunak 2008an zigorrak batzeaz emandako zuzentaraua Espainiak zuzen bete ote zuen ebaztea. Horrenbestez, atea itxita geratu zen Frantzian espetxe zigorra betea zuten beste hainbat euskal presorentzat ere. Aurretik, bai EAJk, bai EH Bilduk, egin izan dituzte saiakerak legea erreformatzeko. 2018an egin zuten saioa, baina PSOEk ez zuen babestu. Salbuespen lege hori bertan behera uzteko aldarrikatu izan du Sarek, eta eskatu izan du euskal presoei legedi arrunta aplikatzeko. Salbuespenezko legea da 7/2014 lege organikoa, eta baita 7/2003a ere. Lege hark espetxealdi urteak 40 urtera arte luzatzea ahalbidetzen du, eta ia bizi osorako zigor gisa har liteke. Zigorren zenbaketa beti zigor osotik egitea jaso zuten lege hartan, bete beharreko denbora berrikusteko aukerarik eman gabe. Haren arabera, euskal presoek zigorraren erdia bete behar dute hirugarren gradua lortzeko, eta hiru laurdenak baldintzapean aske geratzeko.

Donostiako alkateak gogora ekarri du etxebizitzak alokairu turistikorako erabiltzeko lizentzia berririk ez dela ematen jada hirian.

STEILAS, ANPE, AFAPNA, LAB, CCOO, ELA eta UGTk nabarmendu dutenez, lanuztea iragarri eta astebete pasa denean, “Nafarroako Gobernua ez da indar sindikalekin bildu, ezta eskaerak Mahai Orokorrera eraman da ere,  handik Gobernuarekin negoziatzera bidaltzen baikaituzte”.

Bihar, asteartea, goizeko zortzietan hasi eta egun osoan Baiona eta hiri inguruak blokeatuko dituzte feriatzaileek, Baionako herriko etxeak 2025eko hiriko bestak Mont-de-Marsangoekin (Landak) batera ezartzea erabaki duelako. Autoekin eta kamioiekin, Baionako bide sarrera nagusiak eta hiri barnea tapatu nahi dituzte, karakoil mobilizazio bat dela medio. Jean-Rene Etxegarai auzapezak iharduki du mintzatzeko prest dela, baina ez duela presiopean men eginen. Baionako Udalak berriki jakinarazi du heldu den urteko bestak, aurten bezala, uztail erdian antolatu nahi dituela, Mont-de-Marsango besten ber egunetan (uztailaren 16tik 20ra). Galtze ekonomikoak eragingo dizkielako, bi besta horietan lan egiten duten feriatzaileen kexua piztu du «aurretik inorekin hitz egin gabe» hartutako erabaki horrek. Kexu horren erakusteko eta Baionako Udalari gibel egin dezan eta bestak berriz uztail bukaeran ezar ditzan galdegiteko, mobilizazioa antolatu du Frantziako Feriatzaileen Federazioak. Bere kideak deitu ditu bihar goizean goizik ibilgailuekin etortzera. Enkontrua, Bokale (Lapurdi) eta Baiona artean dute, Saint-Bernard etorbidean. Iragarri dutenez, autoekin eta kamioiekin karakoilaren abiaduran ibiliko dira ondoko guneetan: Zubi Gorria (edo Henri Grenet zubia), Jean Dauger errugbi zelaia, Saint-Frederic langunea (autobiderako sarrera), suprefetura, Herriko Etxea eta tren geltokia. «Uste dute egiaren jabe direla» Thomas Bruch feriatzaileen bozeramaileak salatu du Baionako herriko etxea «inertzia» batean egoten dela eta erabakiak bere aldetik hartzen dituela. «Uste dute egiaren jabe direla, eta nehor ez dute entzun nahi», erran du kexu Bruchek. Aurtengo, jada, feriatzaileek indarrak egin zituztela oroitarazi du. Alabaina, Santizpirituko usaiako gunea libre utzi zuten segurtasun arrazoiengatik. «Onartu genuen indar baten egitea, eta orain ganibet ukaldi bat sakatzen digute gibeletik». Mobilizazioaren bezperan berriz ere galdegin dio Baionako udaletxeari besten egunak berriz uztail hondarrerat ekar ditzan. Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakariak bisita egin dion egun horretan berean erantzun dio Jean Rene Etxegarai auzapezak, prentsa dela medio. Dioenez, saiatu da feriatzaileekin harremanetan sartzen, elkar ikusteko. «Erantzun digute: ‘Ez dugu Baionako auzapeza ikusiko besten egunak aldatuak ez ditueno’». Etxegaraik uste du feriatzaileek errespetatu behar dituztela auzapez batek hartu erabakiak, eta berretsi du prest zela haiekin mintzatzeko, nahiz eta, dioenez, Mont-de-Marsango Herriko Etxearen aldea hartu duten. Ez du besten egunen aldatzeko asmorik erakutsi Etxegaraik: «Ez dut presiopean erantzuten, ez eta larderiapean ere; galdegiten dudana da mahai inguruan bil gaitezen». Ikusi beharko da mahai inguru hori bihar berean osatzen den edo mobilizazioen ondoren, ezen feriatzaileek mehatxu egina baitute Baiona berriro blokeatuko dutela urriaren 19an, Baionako Aviron errugbi taldeak partida bat etxean jokatzekoa duen egunean.

PAI Partners Frantziako inbertsio-funtsa, bere Uvescoren akzioak (%70) 800 milioi euroren truk saltzeko negoziatzen ari da.