Sumarrek ez du EAEko aurrekontuak negoziatzen jarraituko eta osoko zuzenketa aurkeztuko du. Noël d’Anjou sailburuak ostiralera arteko epea eman die oposizioko hiru talderi —EH Bildu, PP eta Sumar— 2025erako aurrekontuak negoziatzen jarraitu nahi duten ala ez adierazteko.

Realak arazorik gabe gainditu du Jove Español Espainiako Kopako lehen kanporaketako partidan. Txuri urdinek aurkari apala zeukaten aurrean, eta erabakita utzi dute partida lehen zatian; hortaz, datorren asteazkenean egingo den zozketan izango dira gipuzkoarrak. 0-5 amaitu da neurketa, eta Imanolek atsedenaldian aldatu ditu Sergio Gomez eta Ander Barrenetxea, asteburuan, derbian, hamaikakoan sartu daitezkeen jokalariak. Behar baino aste batzuk beranduago jokatu da Realaren eta Jove Españolen arteko Kopako partida, Valentzian DANA-k izan duen eraginagatik. Selekzioen partidengatik egiten den etenaren erdian ezarri zuten partida, eta Reala hori eragozten ahalegindu bada ere, ez du arazorik izan kanporaketa gainditzeko. Lehen taldeko 11 jokalari besterik ez ditu deitu Imanol Alguacilek, eta ohikoak ez diren jokalariek aukera izan dute minutuak pilatzeko. Hasi eta buka nagusitu dira donostiarrak, eta atsedenaldira iritsi denerako neurketa erabakita zegoen. Ander Barrenetxea izan da partidako protagonista nagusia. Lehen aukera argia huts egin duen arren, gaur kapitainaren besokoa jantzi duen jokalariak berehala atera du arantza. Lehen ordu laurdenean bi gol egin ditu hegalekoak, eta hirugarrenean golaren pasea eman dio Sergio Gomezi. Biak ala biak garrantzitsuak dira Orioko teknikariaren planetan, eta atsedenaldian aldatu ditu, azken orduko ezustekoak ekiditeko. Laugarren gola Jon Magunazelaiak egin du. Eibarko aurrelariak bere lehen gola sartu du Realeko lehen taldeko jokalari gisa, eta area inguruan daukan arriskua erakutsi du 90 minutuetan. Atsedenaldiaren ostean lasaiago jokatu du Realak, eta Imanolek bigarren taldeko jokalariei aukera eman die. Luken Beitia eta Jon Balda atzelariek hasieratik jokatu dute, eta Arkaitz Mariezkurrena, Iñaki Ruperez eta Mikel Goti bigarren zatian zelairatu ditu. Azken horrek egin du bosgarren eta azken gola, Jon Ander Olasagastik hegalean egin duen jokaldia baliatuta. Orain, Athleticen aurkako derbian jarriko du arreta Realak. Igandean jokatuko da partida, San Mamesen (21:00). Baina, igandean, ordea, guztiz bestelako hamaikakoa aterako du Imanolek. Bi puntuko aldea dago bi taldeen artean sailkapenean, eta puntuak garrantzitsuak izango dira bientzat Europako postuetan egonkortzeko bidean.

Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo presidenteak hauteskundeak irabazi zituen 2022an, baina haren garaipenak harrabotsa eragin zuen, eta herrialdeko eskuin muturreko zenbait eragilek hura boterera ez heltzeko hamaika saiakera egin zituzten. Lularen aurka egin zuen horietako bat Jair Bolsonaro Brasilgo presidente ohia (2019-2023) izan daitekeela uste du herrialdeko Poliziak. Gaur argitaratutako ohar batean jakinarazi duenez, 37 lagun akusatu ditu Poliziak, eta horien artean dago Bolsonaro. Poliziaren salaketa Auzitegi Gorenaren esku dago orain, eta hark fiskaltzari helaraziko dio. Azken instituzio horren ardura izango da erabakitzea salaketa haintzat hartzen duen edo artxibatzen duen. Aurrez ere inhabilitatu zuten Bolsonaro eta 2030a arte bozetara berriz aurkeztea debekatu zioten, botere gehiegikeriagatik. Aldi hartan, bere karguaz baliatuta hauteskunde sistema zalantzan jartzea egotzi zioten. Leporatzen diotenaren arabera, Lula hautetsontzietan gailendu zitzaionean estatu kolpe bat prestatu zuen Bolsonarok, bere gobernuko beste zenbait kideren eta hainbat militarren laguntzarekin; Bolsonaroren gobernuan Defentsa ministroa zen Walter Braga Netto, esaterako. 2023ko urtarrilaren 8an; hau da, Lulak boterea hartu eta egun gutxira, milaka lagunek Hiru Botereen Plazan egin zuten protesta, Brasilian. Bertan daude presidentetzaren egoitza, Brasilgo Kongresua eta Auzitegi Gorena. Manifestariek estatu kolpe militar baten alde egin zuten oihu, eta momentu hartatik ezbaian egon da Bolsonarok protesta horiek sustatzen izan zezakeen rola. Ikerketaren arabera, ordea, estatu kolpeak ez zuen arrakastarik izan, haren bultzaileek ez zutelako izan Lurreko eta Aireko armadaburuen babesik. Bi buruzagi militarrek Bolsonaro egin zuten estatu kolpe saioaren erantzule, Poliziak deklaratzera deitu zituenean, joan den martxoan. Ez da azken egunetan Lularen aurkako operazioen inguruan Brasilgo Poliziak egin duen urrats bakarra. Herenegun bost lagun atxilotu zituen 2023 hasieran presidentea hiltzeko saiakerak prestatzeagatik. Poliziak atxiloketak egin ostean jakinarazi zuenez, militarrak ziren bostak, eta haien helburua zen Lulak kargua ez hartzea.

Beste sei dira, gaurtik aurrera, Jose Ibarrolaren Liburu nabigatzailea eskulturaren ale bana etxeratu duten egileak, Euskadi literatura saria irabazi izanaren oroigarri. Sei dira, eta ez zazpi, gaztelaniazko saiakera modalitateko saria eman gabe gelditu baita aurten. Gaur arratsaldean banatu dituzte sariak Gasteizko Artium museoan, eta elkarrekin egon dira oholtzan sei irabazleak: Aiora Jaka, Jon Urzelai, Jon Gerediaga, Harkaitz Cano, David de las Heras eta Julia Otxoa. Ibone Bengoetxea lehen lehendakariorde eta Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuaren eskutik eskuratu dute garaikurra. Duela hilabete eman zituzten saridunen izenak, eta gaur izan dute Euskadi literatura sariaren aitortza modu ofizialean jasotzeko parada. Literaturak gizartea eraldatzeko duen gaitasuna ahotan izan du Bengoetxeak sariak banatu dituenean, eta nabarmendu du «hitzek balio berezia» dutela egungo egoeran, non «ziurgabetasuna» nagusi den eta «liskar, oihu eta indarkeria» gailendu egiten diren: «Literaturaren bidez, forma ematen diozue gure bizimoduari eta istorioak sortzen dituzue». Saridun guztiek azpimarratu dute, aldez edo moldez, hitzen —eta oro har, literaturaren— beharra. Euskarazko literaturan, saiakera modalitateko Euskadi sariduna izan da lehena oholtzara igotzen: Jon Urzelai (Zumarraga, Gipuzkoa, 1990). Su festak (Elkar) lanagatik jaso du aitortza, azken hamarkadetako musika jaialdien inguruko azterketa soziologikoa beste eremu batzuetara eramaten duen liburuagatik, hain zuzen. Aitortza bat egin du Urzelaik saria jaso duenean: «Nik banekien liburu honek sona handia ez izatea aukera posible bat zela. Eta, hala ere, hemen gaude». Haren esanetan, liburuaren xedeetako bat musika jaialdien inguruan zegoen «zuloa» betetzea izan zen, baina bidean «zulo gehiago» topatu zituen, eta horiek «lehertu» zitzaizkion idazten ari zela. Eta bide beretik nahiko luke egitea liburuak bidea: «Liburuak arrakasta lortuko du, baldin eta beste zulo batzuk arakatzen hasteko bitarteko bada». Haren ondotik, Jon Gerediaga (Bilbo, 1975) igo da agertokira. Bere zazpigarren poesia liburuarekin, Zeru-lurren liburua (Elkar), irabazi du euskarazko literaturaren modalitateko saria. Liburuaren hausnarketa poetikoa nabarmendu zuen epaimahaiak saria emateko, eta, hain justu, poesiaren zentzuaz gogoeta egin du Gerediagak: «Batzuetan neure buruari galdetzen diot zertarako idatzi poesia garai nahasi hauetan. Eta beste batzuetan imajinatzen dut poesia ezinbestekoa dela bizitzarekin eta gizartearekin behingoz adiskidetzeko. Hitz poetikoa sortzen zait orduan». Haur eta gazte literaturako modalitateko saria jaso du Harkaitz Canok (Lasarte-Oria, Gipuzkoa, 1975) ondoren, Mundua pitzatuta dago baina hantxe gabiltza oinez (Erein) lanagatik. Fernando Bernues antzerkilariaren ideia batetik abiatuta, Isabel Herguerarekin batera ondutako albuma da, eta bientzako izan ditu esker oneko hitzak. Canoren arabera, liburuak «laudorio xumea» egiten die liburutegiei, «pribatuei, heredatzen direnei, emantzipatzeko balio dutenei eta publikoei». Eta Joan Mari Torrealdaik esan zuenaren bidetik, Euskal Herriak euskal liburutegi nazional baten premia duela aldarrikatu du. Aiora Jakak (Donostia, 1982) jaso du euskarazko itzulpengintzako Euskadi saria, Ahmadou Kouroma idazlearen Independentziaren eguzkiak dela eta. Kouroumak (Togobala, Boli Kosta, 192 -Lyon, Frantzia, 2003) 1968. urtean idatzi eta 1970ean eman zuen argitara Independentzien eguzkiak (Les soleils des indépendences), Montrealen (Quebec). Jakak, itzultzaile gisa, «irakurle pribilegiatutzat» jo du bere burua, baina azpimarratu du itzultzea ez dela gauza bera esatea, «ia gauza bera» esatea baizik, eta saritutako liburua itzultzean «ia» horretan Boli Kosta, Mali eta Ginearainoko 5.000 kilometro kabitu direla. Eta euskal itzulpengintza goratu du, «esanahi berriak sortzeko» euskal literaturak dituen tresnak ustiatzeko duen gaitasunarengatik. Gaztelerazko bi lan sarituak Gaztelerazko literaturako kategorietan, David de las Herasek (Bilbo, 1984) Campos de Castilla liburua ilustratzeko egindako lanagatik literatur lan baten ilustrazioaren saria jaso du, eta Julia Otxoak (Donostia, 1953), berriz, Bajo los astros de la repetición (Averso Poesia) lanagatik eskuratu du gaztelaniazko literaturako saria.

Iberdrolak mezu “engainagarriak” leporatu dizkio Repsoli

Zumaiako Balenciaga ontziolak hartzekodunen lehiaketara joko du, azken hilabeteetako negoziazioek porrot egin ostean.

Bi mingain urdin kasu baieztatu dituzte Bizkaian, eta lurraldean nahitaezko txertaketa martxan jarri dute

Santi Brouard hil zutenetik 40 urtera eta Josu Muguruza hil zutenetik 35 urtera, Sorturentzat «haiek helburu zuten Euskal Herriaren arnasa inoiz baino biziago» dago. Hala esan du Paul Laka Sorturen Bizkaiko arduradun politikoak, HBko bi ordezkarien hilketen urteurrenetan egindako manifestazioaren amaieran. Brouarden kontsultatik Plaza Berrirako bidea egin dute manifestariek, Herriaren arnasa – Independentziarako Indarra! lelopean. Euskal Herriaren nazio izaera aitortzeko eta herri gisa aritzeko garaia dela aldarrikatu dute. «Askatasun hori, ezinbestean, gure etorkizunaz erabakitzeko dugun eskubidea errespetatzean oinarritu behar da», gaineratu du Lakak. Oihana San Vicente Sorturen Nazio Idazkaritzako kideak ere hitz egin du. Euskal Herriak «nazio zapaldua» izaten jarraitzen duela oroitu du, eta hura itotzeko «gerra zikina» erabili izan dutela. «Espainiako Estatuak eragindako biktimen aitortza ofizialetan urratsak egin arren, bide luzea dago egiteko oraindik aitortzaren, erreparazioaren eta erantzukizunen esparruan». Horren aurrean, nabarmendu du «memoria osoa» eraiki behar dela eta gatazka politikoaren erroari heldu behar zaiola, haren iritzian horretarako aukera badelako. Nazio aitortza eta estatus politiko-juridiko berrien eztabaida «pil-pilean» dela nabarmendu du. EH Bilduk Nazioa gara lelopean larunbat honetan Bilbon egingo duen mobilizaziora joateko dei egin dute bukatzeko. Nazioarteari begira Nazioarteko gerra giroa ere izan du hizpide Lakak, eta «basakeria ala bakea» hautatzeko momentua dela azaldu du: «Eliteen belizismoaren aurrean, kosta ahala kosta, bakea defendatu behar da. Gerra ezarri nahi digute, statu quo-ak bere horretan iraun dezan, eta eliteek kapitala pilatzen jarrai dezaten, langile klasearen bizkar. Horren aurrean, munduko ezkerrak bakea eraikitzeko betebeharra du». Horretarako konpromisoa azaldu du, Euskal Herria askatasunera eramango duen proiektua azkeneraino eramatearekin batera: «Bidea herriarekin berarekin eginez, herria dagoen tokian egonez, herri arnasa izanez» Erlazionatuta Zubigileak Erakundeek biktimen auzian hartutako norabidea deitoratu du Egiari Zor fundazioak .

Israel Libanoren aurka egiten ari den erasoaldia baretzeko bitartekari lanak egiten ari dira AEB Ameriketako Estatu Batuak. Egunak daramatza Amos Hochstein AEBetako Gobernuko ordezkariak bi aldeekin bilerak egiten, eta atzo adierazi ostean Libanok proposamena onartu duela, gaur jakinarazi du Israelera joango dela. Hochsteinek gaur Beiruten egin duen prentsaurrekoan adierazi duenez, Hezbollah talde xiitaren eta Israelen arteko gatazka baretzeko akordioa «amaitzea» da bidaia horren helburua. Horretarako, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahurekin bilduko da, Axiox hedabideak barne iturriak aipatuta argitaratu duenez. Hochstein Libanoko Parlamentuko presidente Nabih Berrirekin egin du gaur bilera. Hezbollahk bileretan zuzenean parte hartzen ez duen arren, Berriren esku utzi ditu. Gutxi iraun du Hochsteinen adierazpenak, eta bertan nabarmendu du «aurrerapausoak» eman dituztela negoziazioetan. Hitz horiek bat datoz goizean Al Shaq al-Awsat Libanoko egunkariari eskainitako elkarrizketan esandakoarekin. Elkarrizketa horretan, AEBetako bitartekariak negoziazioak «bide onetik» doazela baieztatu du; hala ere, jakinarazi du «xehetasun batzuk» erabakitzear dituztela. Eta xehetasun horiek argitzeko asmoz joango da Tel Avivera Hochstein, baina ez du argitu zehaztu beharreko horiek zeintzuk diren. Hezbollahk, berriz, esan du negoziazioak «porrot» eginez gero erasoan jarraituko dutela. Naim Qassem talde xiitako buruak egin ditu adierazpenak, gaur. Tel Avivi leporatu dio akordioari oztopoak jartzen ibiltzea «gudu zelaian irabazi ez duena bertan irabazteko». Eta gaineratu du Israelgo armadak Beiruten aurka egin dituen erasoek erantzuna jasoko dutela: «Tel Aviven aurka egingo dugu eraso». Babesa murrizten Gerraren inguruko Netanyahuren erabakiak, baina, geroz eta babes txikiagoa dute Israelen. Ohikoak dira protestak, eta Gazaren aurkako sarraskia amaitzea eskatzen dute bahituak herrialdera itzuli ahal izateko. Israelgo Demokrazia Institutuak gaur argitaratu duen inkesta baten arabera, Israelgo herritar gehienek uste dute «Gazako gerraren» inguruko erabakiak ez direla «profesionalak izan». Inkestaren ondorioetan diotenez, Israelgo juduen %37k soilik uste dute gobernuak «irizpide profesionalak» jarraitu dituela. Israelgo arabiarren kasuan, ehunekoa are txikiagoa da: bostetik batek uste du era egokian jarduten duela. Herritarren iritziak, baina, ez du eten Israelen ekitea. Gaur erasoan jarraitu du zenbait frontetan. Siriako Palmira hiriari egin dio eraso. 46 lagun hil zituen eta gutxienez 50 zauritu, SANA Siriako albiste agentziaren arabera. Gaza iparraldean ere egin du eraso Tel Avivek: Jabalia bonbardatu du, eta gutxienez hamabi lagun hil ditu. Palestinan kazetariak dituzten hedabideek osasun zerbitzuak aipatuz argitaratu dutenez, erasoak eraikin bat txikitu du, eta uste dute «hamar lagun inguru» desagerturik daudela hondakinen azpian. Erasoek jarraitzen duten bitartean, NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluan berriz ez du aurrera egin Gazan su etena eskatzeko proposamen batek. AEBek, iazko urritik laugarren aldiz, organoan duten beto eskubidea erabili dute kide iraunkorrak ez diren hamar estatuek egindako proposamena blokeatzeko. Are gehiago, hamabost kideetatik AEBek bakarrik egin dute proposamenaren aurka. Jakinarazi dutenez, ezezko botoa eman dute proposamenak ez duelako meniarako baldintza gisa ezartzen milizia palestinarrek bahituak askatzea, testuan aipatzen den arren.

«Memoriari eta biktimei, espetxe politikari eta adierazpen askatasunari eragiten dieten gaiak nahikoa serioak dira inora eramaten ez gaituzten planteamendu mediatiko antzuekin aritzeko haietaz». Imanol Pradales Eusko Jaurlaritzako lehendakariak horrela erantzun dio, gaur, Fermin Muguruzak atzo eginiko eskaerari. Musikariak kontzertua eman zuen larunbatean Martuteneko espetxean, Donostian, eta, han Sarri, Sarri kantua interpretatu zuela eta, Justizia Sailak zera jakinarazi zuen atzo, ohar bidez: gogortu egingo dituela espetxeetan kultur emanaldiak egiteko baldintzak. Horren inguruan, Muguruzak adierazi zuen «atzerapausoa» dela Eusko Jaurlaritzak orain erabakitzea kultur ekitaldiei baldintzak zorroztea, eta, lehendakariari mintzatuz, esan zuen jakin nahiko lukeela zer pentsatzen duen Pradalesek erabakiaz. Gaur erantzun dio lehendakariak Muguruzari, eta adierazi du Jaurlaritzak «bere erabakia» eman duela, eta ez duela horren inguruan «gehiago» esateko. Hala ere, gaineratu du prest dagoela musikariarekin hitz egiteko: «Muguruzak hitz egin nahi badu bizikidetzaz eta memoriaz, bere osotasunean, Lehendakaritzako ateak irekiak ditu solasaldi zintzo bat izateko». Bide batez, Pradalesek Muguruza zoriondu du, «Anoetako bere kontzertua oso arrakastatsua izango delako».