Osakidetzako medikuek gutun bat bidali diote jada Euskal Osasun Zerbitzuko Zuzendaritza Nagusiari, ospitale-bisita hori egiteari uko egin diotela jakinarazteko, jasotako zenbatekoekin ados ez daudelako.

Donostiako aireportuak, bestalde, 49.533 bidaiarirekin amaitu du uztaila, 2023ko uztailean baino % 5,1 bidaiari gutxiago. Forondak ere bidaiarien beherakada izan du, % 19koa.

Cementos Rezolako EEEak Añorgako lantegiko 56 langileri eragingo die azkenean. Akordiorik gabe amaitu da sindikatuekin akordioa bilatzeko epea. Neurri sozialetara jo dute 56 lagunetako 52k, eta soilik lau kaleratuko dituzte behartuta.

Pasaian jaio izanak eragin du Begoña Lazkanoren (Pasaia, Gipuzkoa, 1994) kirol ibilbidean. Itsasadarrean piraguak ikusten zituen lagunekin jolasean zela. «Erakargarria» egiten zitzaion, eta horregatik probatu zuen, ikastaro batean izena emanda. Hortik, gaur arte. Bidean amets asko bete ditu: «Gaztetxoa nintzela Euskadiko Txapelduna izatearekin egiten nuen amets». Orain, Jokoetan egotearen ametsa bete du. Lehia amaituta, lasai etorri da elkarrizketara, baina «ametsetan» jarraitzen duela dio. Izan ere, orain arte probalekutik gertu zegoen hotel baten egon da, eta atzo etorri zen Olinpiar Hirira. Begiradan ikusten zaio irribarrea. Bi alditan ahalegindu zara Jokoetara sailkatzen. Hirugarrenean lortu duzu. Bidea luzea da, eta, gainera, saiatu arren, baliteke ez lortzea. Rion, oso gaztea nintzen. Saiatu nintzen, baina ez nuen lortu. Tokion beste ontzi batekin egin nuen ahalegina, baina kanpoan geratu nintzen. Hau lau urtean behin antolatzen da eta gutxik dute etortzeko aukera. Egia da zorte kontua ere badela, aldagai askok eragiten baitute… Aurten zerk egin du posible? Zorte kontua bakarrik ez zen izango… Ez. Maila ere izan behar duzu, horrek bermerik ematen ez dizun arren. Aurten K2an saiatu nintzen lehendabizi, baina, gutxigatik, ez nuen lortu. Azken unean K1ean lortu nuen sailkatzea. Txapelketa batean eta egun batean jokatzen da txartela, eta egun ona izan beharra daukazu. Gurutzaketek eta beste hainbat aldagaiek ere eragina dute. Olinpiar Jokoetan Lisa Carringtonekin tokatu zitzaizun, historiako onenaren kontra… hori zorte ona ala txarra da? Nola eragin zizun? [Barreak] Oso txanda gogorra tokatu zitzaidan kanporaketan. Tira, hemen hain da maila altua, tokatzen zaizunarekin tokatuta, zaila dela; baina bai, tokatzea zeukan zailena tokatu zitzaidan. Baina esperientzia hori bizi izan nuen eta nirekin gordeko dut. Finalerdietan kanporatu izanaren penaz, baina pozik nabaritzen zaizu. Pozik nago, bai. Behin hemen egonda, gehiago nahi duzu; beti nahi dugu gehiago. Helburu bat jarri eta lortzen badugu, beste bat jartzen dugu… eta horrela joaten gara, urratsez urrats. Kirolari batek goi mailan jarraitzeko funtsezkoa da hori? Nolabait bai, bestela lehiakor izateari uzten diozu; eta, horrela, aukerak joaten dira. Dena den, zure helburua Jokoetara iristea zen. Bai, bai. Horregatik nago pozik. Ibilbideari ematen diot garrantzia: honaino iristeko egin dudan guztiari, hobetu behar izan dudanari… Saiatu naiz nire punturik onenean heltzen, baina kontuan hartu behar da prozesua nolakoa izan den. Gorabehera askoko denboraldia izan da. Zaila. Zaila, zer zentzutan? Denboraldi batean ezin duzu goian egon denbora guztian. Nik ondoen maiatzean egon behar nuen, ez orain, orduan baineukan aukera Jokoetara sailkatzeko. Maiatzean ez banuen txartela lortzen, ez nintzateke hemen egongo. Baina, aldi berean, hona ez zara errendimendu punturik altuenean iristen. Beste batzuek Jokoetara puntu-puntuan iristeko planifikatuko zuten denboraldia. Iazko Munduko Txapelketatik dut hau begiz jota, eta honetarako ibili naiz lanean… Munduko Txapelketa hura ere gogorra izan zen… Bai. K2an lehiatu nintzen. Seik lortzen zuten Olinpiar Jokoetara sailkatzea, eta gu zazpigarren gelditu ginen. Ehuneko oso-oso gutxi batzuengatik gelditu ginen kanpoan. Azken aukera Olinpiar Jokoetara sailkatzeko proban izan zenuten. Hor bakarrak egiten zuen aurrera, eta ez genuen irabaztea lortu. Hori eta gero saiatu nintzen K1ean. Beraz, intentsoa izan da. Harro eta pozik nago hori guztia jasateko gai izan naizelako… Eta hori guztia pasatuta, nola heldu zinen Parisera? Fisikoki zein psikologikoki? Nahiko ondo, egia esan. Hasieran egokitzea kostatu zitzaidan. Lehen estropadan ez nintzen %100ean egon, zeren nabaritzen nuen giroa bestelakoa zela. Gure kirola ez da oso mediatikoa eta jendetza zegoen. Beraz, kokatzen nahiko lan [barreak]. Ez nuen finalerdietan, unerik garrantzitsuenean, sentsazio hori eduki nahi: urduriegi nengoela, edo ez guztiz zentratuta… eta, egia esan, lasai eta ondo sentitu nintzen. Eman nezakeen guztia eman nuen, eta nire denboretan ibili nintzen. Pozik nago egindako estropadarekin; eta baita bidelagunengatik ere. Hau talde lana da: entrenatzaileak, fisioterapeutak, nutrizionistak, psikologoak… horiek guztiek lagundu naute honaino iristen, eta ondo aritzeak haiekiko ere poztu ninduen. K2-ko zure kidearekin ere asko gogoratu zinen… Nik berarekin etorri nahi nuen hona. Berez, hori zen ametsa. Oso lagunak gara eta hartu eman handia daukagu. K2ko lehiaketa ikusten nenbilela. mezu bidez, esaten nion guk hor egon behar genuela… Pena eman dit esperientzia hau berarekin bizi ez izanak. Hala ere, bizitakoarekin pozik ikusten zaizu. Bai, bai. Motibazio oso handia sentitu nuen sailkatzean, eta hemen ere asko gozatu dut. Hau ikaragarria da! Eta hori, ez naizela Olinpiar Hirian egon [atzo iritsi zen, abuztuaren 10ean]. Eskerrak! Zeren hau liluragarria da. Beti imajinatu duzun zerbait erreala dela ikusten duzu. Lehiatu bitartean hotelean egon gara, ohi bezala, eta hori horrela izateak lasaiago egoten eta txapelketan kontzentratzen lagundu nau. Zeren hemen estimulu asko daude. Munduko kirolari onenak ikusten dituzu, eta zu ere haiekin zaude… Amets bat bezalakoa da. Ametsa lortu duzu, eta aparretan jarraitzen duzu… Bai, bai. Bigarren ametsa hasi da orain. Gaurko gaua baino ez dut pasatu hemen, Olinpiar Hirian, baina orain bisitatzeko tartea hartuko dut… Ez dut hau bezalakorik ezagutzen, eta txikitatik nahi nuena da. Eta aurrera begira, ametsik baduzu? Izandako esperientziak Jokoetara itzultzeko gogoz utzi nau, hemen ikusi eta bizitakoa zoragarria izan da. Baina prozesua oso intentsoa izan da, beraz, orain arnasa behar dut. Lehenengo oporrak [barreak], eta gero pentsatuko dut nola egin Los Angelesera joaten saiatzeko. Lau urteko perspektibarekin antolatu behar dut bizitza, eta erabakiak ez dira gutxi. Azken boladan, esaterako, Pontevedrara [Galizia] joan behar izan dut bizitzera hau lortu ahal izateko. Pasaian ezinezkoa da, ezta? Beti ibili izan naiz kanpoan: Madrilen, Sevillan [Espainia], orain Pontevedran… Etxean gutxi, eta hori ez da erraza. Egia da aukeraketa nik egin dudala, baina albo batera utzi beharreko guztia asko da. Helburuak jartzen ditugu, eta horiek lortzeko toki batera edo bestera joan behar izaten dut, eta ez dut nik aukeratzen nora. Eta tokiak berak eragina izango du zuregan… Noski. Toki batzuetan gusturago zaude besteetan baino. Gainera, etxetik kanpo egonda, tokian eroso sentitzea oso-oso garrantzitsua da. Ez bazaude gustura, oso gogorra da. Ni mentalki ondo egon ez naizenetan asko sufritu dut, eta uretan islatzen da hori. Maila honetan, ez bazaude ondo, emaitzak lortzea ezinezkoa da. Egunotan kirolari askok azpimarratu dute hori. Hala da. Eta pena bat da, adibidez, hona iristea erdizka edo gaizki egonda, ezin baituzu %100ean disfrutatu. Ez da nire kasua, zortea izan dut. Estropada bukatzean, uretan nengoela, berriz Olinpiar Jokoetara joan nahi nuela pentsatu nuen. Poz-pozik nago!

Ezusteko garailea izan du emakumeen maratoiak gaur goizean. Lasterketa nola joan den ikusita, Sifan Hassan herbehereetarrak ez zuen ematen lasterkaririk azkarrena zenik, baina une gogorrenetan sufritzen jakin du, gibeletik aitzinera eusten, eta, ustez hura baino indartsuago zeudenei gain hartu die helmugan. Elbarrien Jauregiko helmugan esprintean garaitu du Tigst Assefa etiopiarra, lasterketa osoan itxura sendoena erakutsi duen atleta. Urrea, ordea, sufritzen jakin duenarentzat izan da. Eta bertze sari bat ere eman dio eusteko gai izateak: marka olinpikoa —2.22.55eko denbora egin du, Tiki Gelana etiopiarrak Londresen (2012) egindakoa baino hamabi segundo hobea—. Brontzea, berriz, Hellen Obiri kenyarrak irabazi du, eta Maajida Maayouf aguraindarra hamazazpigarren helmugaratu da, 5.40ra. Lasterketa bukatzean, Etiopiak protesta bat aurkeztu du, azken esprintean Hassanek Assefa aitzinatzean elkar jo dutelako. Epaileak gertatutakoa aztertzen aritu dira, eta probaren ondoko prentsaurrekoa gibelatu egin da horregatik, baita dominen zeremonia ere. Hassan ez da prentsaurrekora agertu, eta Assefak eta Obirik bakarrik egin dute agerraldia. Protestak dezenteko nahasmen sortu du lasterketa bukatu ondorengo orduetan. Assefak ez du horri buruz mintzatu nahi izan hasiera batean: «Erran dezakedan bakarra da [Hassan] atleta handi bat dela. Hortaz, zoriondu egin nahi dut». Baina galdetu diotenean ea «bultzakadak» urrea irabazteko aukera kendu dion, erantzun motz eta argia eman du: «Bai». Hassan: distantzia anitzetako atleta Hassan etiopiarra da jatorriz, gaur arerio nagusi izan duen Assefa bezala. Herbehereetan errefuxiatu zen, ordea, eta hango herritartasuna hartu zuen. Distantzia anitzetan lehiatzen da, eta Europako markak ditu distantzia luze guzietan: 1.500 metrokoan, 3.000koan, 5.000koan, 10.000koan, maratoi erdian eta maratoian. Olinpiar Jokoetan ere argi erakutsi du distantzia anitzetan lehiatzeko duen gaitasuna: urrea irabazi zuen Tokion (2020) 5.000koan eta 10.000koan, eta brontzea, berriz, 1.500ekoan. Pariskoa, berriz, ez du berehalakoan ahantziko: joan den astelehenean 5.000ko finalean brontzea lortu zuen 5.000koan, Frantziako Estadioan; duela bi egun, toki berean metal bereko domina 10.000koan; eta, gaur, 42 kilometroko proban lehenbiziko tokian igaro du Elbarrien Jauregiko helmuga. Antolakuntzak aurten gizonen maratoia azken-aurreko egunean jokatzea erabaki du, eta, emakumeena, berriz, azkenekoan, «atleta emakumeen jardunari balioa emateko». Halaber, ibilbidearekin omenaldia egin nahi izan dio 1789ko urriaren 5ean, Frantziako Iraultzan, emakumeek Versaillesera egin zuten martxari, Louis XVI.a erregeari erreforma sozialak eta politikoak exijitzeko. Lasterketa 08:00etan hasi da, eta hamargarren kilometroan izan du lehenbiziko estualdi azkarra, etiopiarrek taldearen buruzagitza hartu dutenean. Handik hiru kilometro baino gutxiagora hasi dira lehenbiziko eraso garrantzitsuak, eta taldea aitzineko kilometroetan baino bizkorrago hasi da lasterkariak galtzen. Erdiko puntura, 21. kilometrora, 1.13.22ko denborarekin ailegatu da lehenbiziko atleta: Jessica Stenson australiarra. Gibeletik, hemeretzi lasterkari, hiru segundotara. Horien artean zegoen Maayouf. Erdibidea pasatu eta hurrengo bortz kilometroetan, Paris etorbidean sartu ahala, hogeiko talde hori sakabanatu egin da. Gibelean gelditu da, bertzeak bertze, 21. kilometroko denbora egin duen lasterkaria, Stenson. Igoeran sufritzen 27. eta 28. kilometroetan gertatu da lasterketako mugimendu erabakigarrietako bat. Pave-des-Gardes karrikan sartzekoak ziren korrikalariak, probako igoera nagusian. Assefak eta Amane Beriso Shankule herrikideak erritmoa arruntean gogortzea erabaki dute, eta taldea xehatu dute. Agudo, banaka-banaka hasi dira lasterkariak gibelean gelditzen, erritmoak itota —Maayouf, horien artean—, eta igoera bukatzerako bortzkote bat baino ez zegoen aitzinean: haustura eragin duten bi etiopiarrak, eta hiru kenyar —Peres Jepchirchir munduko markadun eta Tokioko Jokoetako garailea, Sharon Lokedi eta Obiri—. Igoeran gertatu dena ikusita, bazirudien bortz horiek zirela atleta azkarrenak, ordura arte buruan zeuden gainerakoek nola sufritu duten ikusita, baina maldan beheitikoan, lau gehiagok lortu dute bortz afrikarrekin bat egitea: Hassanek, Yuka Suzuki japoniarrak, eta bertze bi herrialderentzat korritzen duten bi kenyarrek —Delvine Relin Meringorrek (Errumania) eta Eunice Chumbak (Bahrain)—. Eta bederatzi kilometroren faltan gertatu da ezustea: etiopiarrek berriz ere erritmoa bizkortu, eta Jepchirchir garaipenaren lehiatik kanporatzea lortu dute. Azken bortz kilometroei bortzkote batek ekin die: Assefak, Shankulek, Lokedik, Obirik eta Hassanek. Bi kilometroren faltan amore eman du Shankulek, eta laukoteak elkarrekin ekin die azken metroei, Assefak eta Hassanek azken kolpea eman duten arte. Elbarrien Jauregiko helmugako alfonbra urdina zanpatu dutenerako, Hassanek aitzina hartua zion Assefari, eta herio batean ailegatu arren, garaipenaz gozatzeko astia izan du. Bukaera harrigarria, ikusi ondoren herbehereetarra gibeletik aitzinera egiten ibili behar izan dela lasterketako une batean baino gehiagoan.

Kirola eta kultura. Egunkariko orrietan elkarren segidan joaten dira maiz, baina elkarri bizkarra emandako, edo are, elkar muturtutako bi mundu balira bezala sentitzen dira askotan; gainetik pasatu beharreko orriak, batera edo bertzera ailegatzeko. Baina elkarrekiko erakargarritasuna sortzea ere ez da gutxitan gertatzen. Horixe pasatu zen Parisen, duela hemezortzi urte inguru, Euskal Etxeko Anaiki abesbatzako kide batzuek erabaki zutenean errugbi talde bat sortu behar zela. «Hastapenean gehiago erraten zen zirela kantariak errugbian ari, ez zinez errugbilariak kantuz ari», irri egin du Bixintxo Barnetxek. Orri bat leitzeak, sarri, hurrengoa leitzea ere ekar baitezake. Duela sei urte etorri zen Parisera bizitzera Barnetxe (Baiona, 1994). Euskal Etxearekin engaiatuta dago, eta, bereziki, errugbi taldearekin, nahiz eta ez den bere jatorrizko kirola. «Hastapenean ez naiz errugbi jokalari bat; ez duzue sobera ikusten, baina saskibaloi jokalari bat naiz», kontatu du irribarre batekin. Saskibaloia ez du arruntean utzia —Lillen (Frantzia) izan da egun hauetan, Olinpiar Jokoetako partidak ikusten, bertzeak bertze—, eta futbolean ere jokatzen du, baina errugbiak harrapatu zuen; eta, zehazki, Euskal Etxeko taldearen filosofiak: «Baditugu entrenamenduak astelehenean, eta partidak larunbat goizean, bi edo hiru astean behin. Ez ditu asteburu guziak hartzen. Azkar jokatzen da, baina gehiago da giroarentzat eta plazerarentzat». Izan ere, Euskal Etxeko taldea antzeko filosofiadun talde gehiagorekin bat eginik da Parisen, Frantziako Federaziotik aparteko bertze batean: Frantziako Enpresa Kirolaren Federazioan (FFSE). «Hemen, Parisen, uste dut badirela lau maila, eta gure taldea lehen mailan da». Ligak goi mailako izena dauka: Top14 —Frantziako liga nagusiak bezala—. Hamalau horietako bat da, hortaz, PEER Parisko Euskal Etxea Rugby taldea, eta mota guzietako kontrarioei buru egin behar die: «Badira enpresako taldeak; adibidez, badituzu bankuak, badituzu abokatuak, badira gu bezalako elkarteak, eta badituzu unibertsitateko ikasleak zirenak lehen, gero elkartzen dira Parisen, eta antolatzen dute elkarte bat elkarrekin segitzeko jokatzen —unibertsitatean jokatzen baitzuten—». «Izugarri ezagunak gara lehenik gure mailarengatik, lau aldiz izan baikara txapeldunak, baina baita besta giroarengatik ere» BIXINTXO BARNETXE Paris Euskal Etxea Errugbi taldeko jokalaria Eta horien artean, badira Euskal Etxearen kontra jokatzen duten euskal jokalariak ere: «Lagun bat Ziburukoa da [Lapurdi], eta bera beste talde baterat joan da unibertsitateko lagunekin aritzeko», kontatu du Barnetxek. «Batzuetan ikusten dugularik erraten diogu: ‘Bon, zergatik ez duzu nahi gurekin jokatu?’. Beste lagun bat ere, abokatua da, eta abokatu taldearekin jokatzen du; Angelukoa da bera [Lapurdi], ezagutzen ditu jokalari asko gure elkartekoak, baina, halere, ez du gurekin jokatzen». Euskal herritarren, euskaldunen eta Euskal Herriarekin harremana izan nahi dutenen topaleku baita Euskal Etxea, eta PEER-ek ere bokazio hori du, baina jatorri guzietako jokalariak onartzen ditu: 55 ditu taldeak, eta «erdiak-edo» dira jatorriz Euskal Herrikoak. «Hemen lagunak ezagutzen ditugularik eta errugbian jokatzen ari, etortzen ahal dira», azaldu du Barnetxek. Horrela, gainerako jokalarien artean badira «Frantzia hego-mendebaldekoak —Tolosakoak, landesak, Bordelekoak, Agen eta inguru hori guzia—, badira hego-ekialdekoak, Pariskoak ere hiru edo lau, eta batzuetan badira Bretainiakoak ere». Ez daudenak Hego Euskal Herrikoak dira, nahiz eta Euskal Etxeko kide anitz Bidasoaz eta bortuez hegoaldekoak diren. Errugbiak, ordea, ez ditu erakarri. Pilota berreskuratzen Errugbiak bertze errugbilariak erakarri ditu Euskal Etxera, arrazoi batengatik: «Izugarri ezagunak gara, lehenik gure mailarengatik, lau aldiz izan baikara txapeldunak, baina baita besta giroarengatik ere». PEER-eko kideek urtero bi gaualdi antolatzen dituzte, eta ligako bertze taldeetako jokalariak ere agertu ohi dira. «Ezagunak gara errugbian eta bestan», irri egin du Barnetxek. Ez da besta PEER-ek errugbiaz bertze antolatzen duen gauza bakarra: pilota ere berreskuratu du Euskal Etxearentzat, eta bi urtez jarraian antolatu du lehiaketa bat Parisko Chiquito de Cambo frontoi historikoan —Joseph Apeztegi Kanboko Txikito (1881-1950) pilotari mitikoaren izena duena—. 50 bat lagun elkartu dira bakoitzean. «Baziren pertsonak ez ditugunak batere ezagun, beraz, hori izan da sorpresa ona». Errugbi taldea hizkuntza aldetik dago hankamotz, gutxi baitira jokalari euskaldunak, baina Barnetxek Euskal Etxeak egiten duen lana goraipatu du, euskara eskolak baitira zentroaren jardun inportanteenetako bat, eta ikasleetako anitz guraso edo arbaso euskaldunak dituzten paristarrak izaten dira. Euskal Herriarekin lotura dutenen topalekua da, hortaz, Euskal Etxea, eta lotura ez dutenek interesa izan dezaten ahalegintzeko helburua ere badu. Saint-Ouen udalerrian dago, Parisekin mugan, hiri olinpikotik eta Frantziako Estadiotik hurbil. PEER-ek ere ekarpena egiten du auzokoei ezagutarazteko; iaz, errate baterako, Munduko Errugbi Txapelketa Frantzian egin zenean, partidak eman zituzten Euskal Etxean, eta Saint-Ouenen jakinarazi zuten nahi zuena etortzeko. «Entseatu ginen harrabots pixka bat egiteko, jendea etortzeko eta ikusteko Saint-Oueneko elkarte bat garela, eta euskararen eta euskal kulturaren inguruan garela». Saint-Ouen baitu etxe Euskal Etxeak, eta Saint-Ouen baitu jokaleku Paris Euskal Etxea Rugby taldeak, Pablo Neruda estadioan. Kultura eta kirola, elkarren segidako orriak berriz ere.

Ikaragarria ari da egiten Donostiako Arraun Lagunak kluba. Hamahirugarren bandera ere berea du, gaurkoan Hondarribikoa irabazita. Gainera, ez da lortu duten sari bakarra. Izan ere, gaurko garaipenarekin Euskotren Liga ere irabazi dute matematikoki. Hiru estropada gelditzen dira oraindik liga amaitzeko, baina handia da donostiarren nagusitasuna. Donostiarra izan da bigarren gaur, Tolosaldearen eta Orioren aurretik, hurrenez hurren. Dagoeneko Kontxako Banderan daukate iltzatuta begirada Juan Mari Etxabek eta hark zuzentzen duen taldeak, eta ezkutatu ere ez dute egiten. Liga esku artean zeukaten jada, eta gaurkoan matematikoki irabazi dute. Orain, helburua iazkoa errepikatzea da; alegia, Euskotren Liga eta Kontxako Bandera irabaztea. Hala ere, badute beste erronka bat ere donostiarrek: Euskotren Ligako estropada guztiak irabaztea. Atzokoan hamahirugarrena astinduta, hiru besterik ez dira gelditzen liga amaitzeko, eta hirurak irabazi nahi ditu Lugañene ontziak. Bandera guztiak irabazten dituen lehen taldea izan nahi du Lugañene traineruak. Estropada osoa egin du gaurkoan ere Etxaberen taldeak. Irteeratik hasita lortu du estropadaren burua Arraun Lagunak-ek, eta ez du askatu helmugara bitartean. Hala ere, ederki izerditu behar izan du hamahirugarren bandera irabazteko. Donostiako beste traineruak, Donostiarrak, estutu egin ditu bizilagunak. Parean egin dute lehen luze ia osoa, eta presa ere sartu zaio Lugañene-ri. Hala ere, lehen luzearen azken txanpa bikaina egin dute Etxaberenek, eta ziabogara bitartean eta poparean ihes egin du Arraun Lagunak-ek. Hiru segundo bizkorrago iritsi da ziabogara, eta bi minutuan hamabi segundora handitu du aldea. Pozarren ospatu dute garaipena, baina oraindik lan egin behar dutela adierazi du Andrea Astudillo patroiak: «Liga irabazi dugu, baina erronka bat daukagu aurretik: estropada guztiak irabaztea. Gero pentsatuko dugu Kontxan ehuneko ehunean». «Erronka bat daukagu aurretik: estropada guztiak irabaztea. Gero pentsatuko dugu Kontxan ehuneko ehunean» ANDREA ASTUDILLO Arraun Lagunak taldeko patroia Gainerako hiru postuetarako, lehia gutxi izan da. Hasieratik gelditu da oso atzean Orio, eta ezin izan dio egoerari buelta eman. Azkenerako, ia 35 segundo galdu ditu Arraun Lagunak-ekiko. Tolosaldea ohi baino apalago aritu da. Donostiarrak atzean utzi du brankan lan bikaina egin ostean, eta, poparean azkarrago aritu den arren, ez da nahikoa izan donostiarren ondora iristeko. Hamalau segundora iritsi da donostiarren Bantxa, eta 23ra Tolosaldea. Hondarribia, sufrituta Bigarren txandan Hondarribia nagusitu da, ia asteburuero egin duen bezala. Nabarmen da beste hirurak baino talde indartsuagoa, eta behin eta berriro erakutsi du hori. Zortea ere alde izan dute gaurkoan. Izan ere, laugarren kalea egokitu zaio zozketan, denek nahi izaten dutena alegia. Ateratzerako orduan babesa izaten du kale horrek, eta itzulerakoan nahi bezala mugitzeko aukera izaten da albokoei aurrea hartuz gero. Kalea, baina, arraunlariek egiten dute hobea edo okerragoa, eta aurrekoan ederki estutu zuen Ama Guadalupekoa Cabok. Lehen luzearen lehen erdian lau segundo galdu ditu Galiziako taldeak, baina, denbora aurrera joan ahala, hobera egin du, eta ziabogan bi segundo eskasera hurbildu da. Hibaikarekin lehia estua daukate galiziarrek, eta berehala utzi dute atzean errenteriarren Madalen ontzia. Horrek hauspotu egin ditu galiziarrak, eta Hondarribiaren bila joan dira. Pixkanaka-pixkanaka hurbildu egin dira galiziarrak etxekoen ondora, eta parean iritsi dira azken berrehun metroetara. Bertan urrezko puntu bat zegoen jokoan; Hibaika atzean gelditu da, hamar segundo baino gehiagora, eta puntu bakarra ez, bi puntu ere murrizteko aukera zeukan Cabok sailkapen nagusian. Hala ere, ezin izan du helburu hori lortu. Olatua hartu du etxeko taldeak, eta, azkenerako, Hondarribia bi segundo lehenago iritsi da amaierako esprintean. Hibaikak ez du bere egun onena izan, eta ia hamabi segundora helmugaratu da. Tiran ere urruti gelditu da; 30 segundo galdu ditu helmugan, txandakideen aldean.

Urdaibai liderrak irabazi du Hondarribiko estropada beroa. 30 gradutik gorako tenperatura zegoen estropada eremu inguruetan, eta Bermeoko taldeak nagusitasunez irabazi du eguzkipean. Hondarribiak estutu egin ditu bizkaitarrak; parean aritu dira estropadaren lehen erdian, baina bigarrenean Urdaibai azkarrago aritu da. Donostiarra izan da hirugarren. Torrekua-k aurrekalaria galdu du lehen ziabogan, uretara erori baita, baina estropada ikusgarria egin du arraunlari bat gutxiagorekin. Berdez tindatu da Hondarribia herriko estropadaren egunerako. Herriko arraun elkartea ez da urterik ederrena igarotzen ari; irabaztera ohituta dago taldea, baina apalago ari da aurten. Nolanahi ere, iragan igandean poz galanta hartu zuen Ama Guadalupekoa-k Orion. Bigarren txandatik eman zuten ezustekoa, eta denboraldiko lehen bandera astindu zuten. Esne mamitan igaro dute astea zaleek eta arraunlariek. Zaleen hauspoa baliatuta, Hondarribia ederki aritu da etxean. Lehen luzean Urdaibairen irteera indartsuari eutsi dio, eta bigarren luzean estropadaren burua hartu du Ama Guadalupekoa-k. Hala ere, une txarrak ez dio gehiegi iraun Urdaibairi. Ziabogara aurretik iritsi da Bermeoko taldea, eta brankaz aldea handitu du, zazpi segundora. Hondarribiak ez du etsi, baina Bou Bizkaia-k ondo kudeatu du aldea, eta Iker Zabalaren taldeak altxatu ditu besoak helmugan. Handik zortzi segundora helmugaratu da Hondarribia, etxeko zaleen animo oihuen artean. Pozarren agertu da Gorka Aranberri: «Liga pultsu bat da. Batzuetan aldea murriztu egingo da, eta besteetan, handitu. Baina, pixkanaka, gure alde jartzen ari da». «Liga pultsu bat da. Batzuetan aldea murriztu egingo da, eta besteetan, handitu. Baina, pixkanaka, gure alde jartzen ari da» GORKA ARANBERRI Urdaibai taldeko arraunlaria Eguneko irudia Donostiarrak utzi du. Iñigo Arzallus aurrekalaria uretara jausi da aurreneko ziabogan, eta arraunlari bat gutxiagorekin egin dituzte donostiarrek estropadaren hiru laurden. Eskifaian bat gutxiago izan arren, bikain egin dute arraunean donostiarrek. Bereari eutsi diote, egoskor, eta hirugarren amaitu dute estropada. Urdaibairengandik eta Hondarribiarengandik gertu aritu dira, baina ziabogetan galera handiegia izan dute, ontzia ezin zuzenduta. Zierbena, berriz, urruti gelditu da. Egun apala izan dute galipoek, eta segundo bakarrarengatik lortu dute laugarren postua. Urdaibaik baino 30 segundo gehiago behar izan dituzte estropada amaitzeko. Oriok, berriz, lehen aldiz egin du arraun bigarren txandan Galiziako lehen jardunaldiaz geroztik. San Nikolas ontzia klubak berak espero zuen baino hobeto ari da aurtengo udan, eta Hondarribiarekin eta Donostiarrarekin mokoka ari da ohorezko txandako partaide izateko. Gaurkoan lehia estua izan du Ondarroarekin bigarren txandan. Antiguako Ama denboraldi bikaina egiten ari da, eta hortzak zorroztuta aritu da gaurkoan ere Hondarribian. Hiruzpalau segundoren aldea izan dute mirotzek estropada guztian zehar, eta azken ziabogara ere halaxe iritsi dira. Azken luzean erabaki da txandako garaipena, esprintean. Sei segundoren aldea ere izan dute gipuzkoarrek, baina Iñaki Errastiren eskifaiak erakustaldia eman du poparean, eta elkarrekin iritsi dira amaieran. Helmugako argazkia behar izan da txandako garailea zein izan den jakiteko, eta, azkenean, Oriori eman diote garaipena, 16 ehunenekoren aldearekin. Txandako hirugarrena Isuntza izan da. Behetik gora ari da Lekittarra Eusko Label ligan, eta, txandako lehen bi ontzien atzetik amaitu duen arren, lan ona egin du Osertz Aldayren taldeak. Kaiku lehen txandako lehen sailkatua baino hiru segundo bizkorrago amaitu du estropada. Getariak, ordea, egun beltza izan du. Esperantza Orion hirugarren izatetik zetorren, baina oso apal aritu da Hondarribian. Berehala galdu ditu lau segundo, estropada hasi berria zela, eta aldea gero eta handiagoa izan da. Orio eta Ondarroarekin 30 segundo galdu ditu. Lehenengo txandan lehia estua izan dute Kaikuk eta Cabok. Sestaokoek hobeto hasi dute estropada, eta lehen luzean azkarrenak izan dira. Zazpi segundo atzetik ere izan da une batean Cabo, baina, hala ere, poparean lan ona egin dute galiziarrek, eta parean iritsi dira bigarren ziabogara. Bizkaitarra-k segundo pare bat hartu ditu hirugarren ziabogan, eta azken luzean hanka egin du olatuak baliatuta. Azkenerako, 11 segundokoa izan da bien arteko lehia. Bueu eta San Pedro apalago aritu dira, orain artean bezalaxe. Libia-n kanporaketetan pentsatzen hasiak dira jada, zail baitaukate hamargarren sailkatuarengana iristea, eta azkenak izan dira gaur, irudi kaxkarra erakutsita. Bueurengandik 25 segundora iritsi dira helmugara. Bost urteko itxaronaldia San Pedroren eta San Juanen azken urteak ez dira onak izan. KAE1 ligan aritu dira, eta, horren ondorioz, Pasaian ez da estropadarik jokatu azken bost urteetan, Lehen Mailan. San Pedroren igoerari esker, ordea, bueltan dira trainerurik onenak Pasaian. Eremu berezia da; izan ere, sei luzetara eta bost ziabogatara jokatzen den estropada bakarra da. Kontuan hartzeko aldagaietako bat beroa izango da. Iragarpenek bero handia ematen dute: 35 gradu inguruko tenperatura.

Kanoikada Alderdi Ederren, eta Piraten txupinazoa kaian. Hasi da festa Gipuzkoako hiriburuan. Donostiako Aste Nagusiari hasiera eman diote bertakoek eta kanpotik iritsitako bisitariek. Kontxako hondartza jendez betea zen bitartean, Elias Arruabarrena Gastronomiako Euskal Anaiarteko artillero nagusiak eman die hasiera ofiziala zortzi eguneko jaiei, ohiko kanoikadarekin. Abanikoak astintzen aritu dira herritar eta bisitari asko. Hala aritu dira Bera Bera eskubaloi taldeko jokalariak ere, Artillero kantatzen eta dantzatzen aritu ostean. Hori izan da lehen su eztanda, baina ez bakarra. Handik ordu erdira jaurti baitute txupinazoa kaian Donostiako Piratek. Gauean, berriz, 22:45ean, suen nazioarteko lehiaketa abiatuko dute Alemaniako Pyrogenie Feuerwerk su etxekoek. Alderdi Ederren abanikoa astintzen aritu diren herritarren artean, Asun Montaños. Lazkaokoa (Gipuzkoa) da, baina abuztua Donostian pasatzen du senide batekin. «Urtero etortzen naiz kanoikada ikustera. Donostiako jaiak oso politak dira, bakanak dira». Zarauzko (Gipuzkoa) Amaia Zulaikak, berriz, lehen urtea du kanoikada ikusten. Haurrekin eta bikotekide donostiarrarekin da Alderdi Ederren, eta esan du erraldoiak ikusteko irrikitan daudela haurrak. Handik gutxira azaldu dira erraldoiak eta buruhandiak. Parte Zaharretik, berriz, danborra joz heldu dira Gastronomiako Euskal Anaiartea elkartekoak, Trintxerpeko (Pasaia, Gipuzkoa) musika bandakoekin batera. Euskaraz eta gaztelaniaz ez ezik, frantsesez eta ingelesez ere entzuten da Alderdi Ederren. Adierazgarria izan da kanoikada bota dutenean zenbat donostiarrek eta bisitarik altxatu duten eskua, sakelakoarekin momentua jasotzeko. Haien artean da Pablo Saiz, alabarekin. «Bigarren urtea da kanoikadara etortzen naizela. Egitarauan badaude haurrentzako ekitaldi dezente, behintzat». Mokoroa sendikoek izan dute urte luzez kanoikada jaurtitzearen ardura. Arruabarrenari egokitu zaio aurten ohorea, eta amonari eskaini dio, aurten hil dela eta. Bera Bera taldeko jokalariak, kanoikadaren aurretik. GORKA RUBIO / FOKU Handik metro gutxira, Bulebarrean, Holi Fest ekitaldia egin dute, Lorea Intxausti aktoreak eta Josu Rodriguez DJak gidatuta. Kolorez bete da kioskotik gertu dagoen eremua. Neska-mutiko ugari elkartu dira. Protestarik ere izan da hiriaren erdialdean. Izan ere, zezenketen aurkako manifestazioa egin dute arratsaldean, Zezenketarik ez! lelopean. Zezenketen aurkako manifestazioa, gaur, Donostian. IÑIGO URIZ / FOKU «Lehorreko piratak» Kaian, bestetik, Flamenkan jaurti dute Donostiako Piraten txupinazoa. Kaleko Afari Solidarioak taldeko Marta Alzuate Arsuaga eta Kristina Fernandez Alvarez arduratu dira txupinazoa jaurtitzeaz eta taldearen izenean mezua irakurtzeaz: «Kaleko Afari Solidarioa taldekoak lehorreko piratak gara. Eta gauero okupatzen ditugu lapiko, tuper eta platerekin Parte Zaharra, Egia eta Amara. Gure etxeko suan kozinaturikoekin, gose direnen sabeleko jaia baretu eta hartu-emana eta elkar ezagutza elikatzen ditugu». Iragarri dute, gainera, Matti (Piraten pertsonaia) izaten jarraituko dutela aste arruntetan ere, «gosea eta ezezagutzak sorturiko beldurrak itzaltzea lortu arte». Nabarmendu dute haiengana joaten den oro ongi etorria izango dela. «Donostiako lagun piratak, mila esker bihotzez, eta segi gure txalupa barruan duintasunezko norabideetan arraunean, laster itsasontzi izatera iritsi gaitezen». Donostiako Piraten Txupinazoa, kaian. IÑIGO URIZ / FOKU Txupinazo hori jaurti baino minutu batzuk lehenago, Alzuatek eta Fernandezek esan dute «izugarrizko ohorea» dela haientzat aurtengo Matti izatea. «Zenbait esparrutan gure lana kriminalizatzen ari dira azken bolada honetan, eta Piraten aitortza hau jasotzea oso garrantzitsua da guretzat. Gainera, egunero egiten dugun lana ikusarazteko aukera bat izan da hau. Kalean daudenen bazterketa egoera salatzeko tokia ere eman digute». Donostiako Piraten artean askotariko kofradiak daude. Kalepoza eta Bihurriak kofradietakoak elkarrekin jolasean eta dantzan aritu dira, Zuloaga plazan. Bihurriak-eko Nora Goialdek nabarmendu du jaietan haur eta familientzat eskaintza izatea aldarrikatzen dutela. Kalepozakoek hamar urte betetzen dituzte aurten. Bestetik, Eskifaia kofradiako Manex Lizartzak nabarmendu du gogotsu daudela asteleheneko abordatzeari begira. «Eta Donostia gure egiteko gogoz gaude». Aitor Egaña lagunak ontzat jo du azken esaldi hori, harrotasunez. «Oso pozik gaude», gaineratu du, eta Flamenkako kontzertuetan «denetarik eta oso talde onak» izango direla adierazi dute biek. Denek dute buruan astelehen arratsaldea: 17:00etan aterako dira kaitik abordatzera, bakoitza bere baltsarekin edo ahal duen itsasoko garraiobidearekin. Donostiako Piraten jaien hasiera, Flamenkan. IÑIGO URIZ / FOKU Donostiako Aste Nagusia, beraz, bi jai eredurekin hasi da, oso metro gutxiko tartean eman baitiote jaiei hasiera udaleko arduradunek eta Donostiako Piratek. Edonola ere, udala Bulebarrean banatzen ari den egitarau ofizialean jasota dago Piraten abordatzea.

Futbolean, Aimar Oroz, Jon Pacheco eta Beñat Turrientesek urrezko domina irabazi dute, Espainiako selekzioarekin; aldiz, Lucia Garcia, Oihane Hernandez, Elene Lete eta Irene Paredesek ez dute brontzezkoa lortu. Eskubaloian, Imanol Gartziandia, Sergei Hernandez eta Kauldi Odriozolak ez dute lortu finalera pasatzea, eta brontzezko dominarengatik lehiatuko dira. Golfean, aukera gutxi ditu Carlota Zigandak, hirugarren jaldunaldia jokatuta parrak baino hamar kolpe gehiago baititu. Gimnastika erritmikoan, lehia bukatu du Salma Solaunek, Espainiako taldeak kanporaketan galdu baitu jarraitzeko aukera. Waterpoloan, Alberto Munarriz brontzearen bila arituko da, Espainiako selekzioak ez baitu finalera iristea lortu Kirol proba guztien eta euskal kirolarien egutegi eta ordutegi zehatza kontsultatzeko, egutegi interaktibo bat prestatu du BERRIAk, hemen. Olinpiar Jokoetako informazio guztia ere biltzen da webgune berezi horretan bertan, eta BERRIAko kazetariek Paristik bertatik idatzitako kronikak eta bideoak ere ikus litezke. Golfa Carlota Zigandak ia ezinezkoa du domina irabaztea. Azken jardunaldiaren faltan, hamazazpi kolpera du brontzea. Ziganda eskas dabil: parraren gainetik hamar kolpe jo ditu. Gimnastika erritmikoa Salma Solaun ez da finalerako sailkatu gimnastika erritmikoko taldekako proban. Espainiako selekzioa domina irabazteko faboritoetako bat zen, baina kanporaketako lehen proban akats larriak egin dituzte. Horrela, hamargarren postuan amaitu dute sailkatzeko proban —hamalau taldek hartu dute parte—. Soilik zortzi selekziok ziurtatzen zuten finalerako sailkapèna, beraz Solaun ez da bertan arituko. Waterpoloa Alberto Munarrizek ez du domina irabazteko aukerarik, baina bosgarren eta zortzigarren postuen arteko lehiarekin jarraitzen du, Espainiako waterpolo selekzioarekin. Gaur, Italia garaitu dute 11 eta 9. Garaipen horrekin, seigarren edo bosgarren postua ziurtatu dute. Igandean, 09:00etan, jokatuko dute partida. Futbola Alemaniako futbol selekzioak irabazi du brontzezko domina. Hirugarren posturako norgehiagoka jokatu dute Alemaniak eta Espainiak Lyongo estadioan. 1 eta 0 nagusitu da Alemania. Horrela, Irene Paredes, Oihane Hernandez, Lucia Garcia eta Elene Lete euskal jokalariak dominarik gabe geratu dira, laugarren. Paredes ez da aritu gaurko partidan, min hartuta baitago. Hernandezek, berriz, partidaren zati handiena jokatu du —71. minutuan aldatu dute— eta Garcia azken minutuetan —84. ean— zelairatu dute. Lete, ostera, aulkian egon da. Futboleko partidak, ordea, ez dira Paredes, Hernandez, Lete eta Garciarekin amaitu. Geroago, Parisko Olinpiar Jokoetako lehen urrezko domina lortu dute euskal kirolariek. Aimar Oroz, Jon Pacheco eta Beñat Turrientes futbolariek eskuratu dute. Hirurek Espainiako selekzioarekin jokatzen dute eta, gaur, Frantziako selekzioa garaitu dute Printzeen parkea estadioan, 3 eta 5. Hirurak aritu dira finalean. Orozek hasieratik jokatu du eta 87. minutuan aldatu dute Pachecorengatik. Turrientes ere partidaren amaieran zelairatu dute, 82. minutuan Eskubaloia Alemaniak 25 eta 24 irabazi dio Espainiari eskubaloiko finalerdietan, eta, beraz, Espainiarekin ari diren hiru euskal jokalariek ez dute finala jokatuko: Kauldi Odriozolak, Imanol Gartziandiak eta Sergei Hernandezek. Halere, brontzezko domina lor dezakete. Horretarako, hirugarren eta laugarren posturako lehia irabazi beharko dute igandean, 09:00etan. Gaur, Odriozolak bi gol sartu ditu, eta, Gartziandiak, beste bi. Hernandez ez da deialdian sartu, ordezkoa baita.