Laminorian parke eolikoa eraikitzeko baimena ukatu dio Eusko Jaurlaritzak Aixeindar sozietateari.

ELAk deituta, bihar, asteazkena, bi orduko lanuztea egingo dute, 13:00etatik aurrera, eta etzirako, osteguna, egun osoko greba eta elkarretaratzea deitu dituzte. Azken hori, Iruñeko lantegiaren parean egingo dute, 14:30ean.

Beste hiru greba egun deitu dituzte Basauriko Bridgestonen, maiatzaren 8, 10 eta 12rako. Langileek ez dute baztertzen mobilizazio gehiago egitea, negoziazioen bilakaeraren arabera.

Gobernu Bileraren ondorengo agerraldian iragarri du hitzordua Begoña Pedrosa Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak. Atzo, sindikatuek beste bost greba erregistratu zituzten EAEko hezkuntza publikoan, maiatzaren 12tik 16ra.

Beste ebazpen judizial bat heldu da administrazio publikoan jarduten duten langileen euskara ezagutza egiaztatze aldera ezarritako hizkuntza eskakizunen kontra: EAEko Auzitegi Nagusiak berretsi egin du Kabiako hizkuntza eskakizunak baliogabetu zituen epaia. Urrian heldu zen sententzia hori; Donostiako epaitegi batek ebatzi zuen Kabia organismoaren hizkuntza eskakizunak «neurriz kanpokoak» zirela. 2022an onartutako lan deialdi baten kontra egin zuen propio: 54 lanpostu egonkortzeko abiarazi zuten. Oihartzuna izan zuen albisteak, Kabia erreferente izan baita euskararen erabilera sustatzeko neurrietan, sortu zenetik. Urrats aitzindariak egin ditu bidean. Erakundeak Gipuzkoako hamasei zahar etxe batzen ditu; adinekoen eta mendekotasun egoeran daudenen zaintzaz arduratzen den organismo autonomo bat da, Gipuzkoako Foru Aldundiari atxikita dagoena. Diputazioak berak aurkeztu zuen epaiaren aurkako helegitea, baina atzera bota du orain EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. EFE albiste agentziak eman du sententziaren berri. Horiek horrela, oraindik baliogabe dago 54 lanpostu horiek egonkortzeko foru erakundeak abiarazitako prozesua. Erakundeak kudeatzen dituen egoitzetan euskarazko B2 maila eskatzen da lanpostu gehienetan, eta badira B1 maila ezarria dutenak ere. Baliogabetutako deialdian propio 49 lanpostutan ezarri zituzten hizkuntza eskakizunak, eta, lehen sententzia haren arabera, euskararen normalizazioa «maximizatzeko» nahiak langileen eskubideak urratu zituen. Azaldu zuen euskara «gehiegi» baloratzen zela postu batzuetan. «Euskaraz dakiten eta gazteleraz dakiten langileen arteko aldea handia da». Bi langilek abiarazi zuten propio lan deialdiaren kontrako auzibidea. Eta arrazoia eman zien epaileak: haren arabera, euskara eskakizunek enplegu publikorako sarbidea mugatu zieten biei, aukerak murriztu baitzizkieten. Donostiako Administrazioarekiko Auzietarako 1. salak eman zuen sententzia hori. Orain, EAEko Auzitegi Nagusiak gogoratu du Espainiako Konstituzioak «kontsakratutako» oinarrizko eskubidea dela lanpostu publikoetara aurkeztu ahal izatea. Ezin da hori urratu. Langile gehienei hizkuntza eskakizunak ezarri gabe ere euskarazko arta bermatzeko moduak badirela argudiatu zuen epaileak lehen sententzian. «Mugikortasunarekin, lekualdatzeekin edo formakuntzak eskainiz ere lor daiteke hori». EAEko Justizia Auzitegiak orain berretsi du administrazioaren egitekoa dela euskarazko arta emateko «langileak antolatzea». Baina horretarako ezin dira langile ia denak euskara jakitera derrigortu. Protesta Kontseiluak, ELAk eta LABek deituta, elkarretaratze bat egin zuten lehen sententzia haren kontra. Salatu zuten ebazpena «euskarafoboa» dela, eta zahar etxeetako erabiltzaileen hizkuntza eskubideen kontrakoa. «Euskararen normalizazioaren aurkako erasoa» zela esan zuten, eta halakoak eteteko eta hizkuntza eskubideak defendatzeko eskatu zuten. «Kezkagarria eta larria iruditzen zaigu sententzia hau, zeina oldarraldi judizial geroz eta bortitzagoaren parte baita». Ingurumari hartan azaldu zuen Gipuzkoako Diputazioko eledun Irune Berasaluzek epaiaren kontra helegitea aurkezteko asmoa, eta kezka azaldu «kateatzen» ari direlako erakundeek ezarritako hizkuntza eskakizunen kontrako ebazpen judizialak. Tartean Gipuzkoako Foru Aldundiaren kontrako ebazpen gehiago ere izan dira. 2023ko martxoan, adibidez, Uliazpi fundazioaren kontrako epaia eman zuen EAEko Auzitegi Nagusiak. Helegitea jarri zuten ebazpen haren kontra ere, baina iazko martxoan jakin zen ez zela aurrerabiderik hor: Espainiako Auzitegi Gorenak ez zuen tramiterako onartu. Uliazpin propio desgaitasunak dituztenekin lan egiten dute, haiei arta ematen. Kabian artatzen dituzten erabiltzaile asko ere oso egoera zaurgarrian daude, eta hizkuntza eskubideen aldeko eragileek usu gogoratu dute «bereziki larria» dela halako egoeretan dauden pertsonen hizkuntza eskubideak kolokan jarri izana. UEMA Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak ere bat egin zuen protestarako deiarekin; «kezkaz eta larritasunez» hartu zuten haiek ere Kabiaren kontrako sententzia. «Herritarren hizkuntza eskubideak zapaltzea dakar». Lege babesa eskatu zuen mankomunitateak. «Nork bere eskumenekin eta elkarlana oinarritzat hartuta, urra dezagun bidea euskararen indarberritze prozesua lege babes sendoz hornitzeko». Euskalgintzaren Kontseilua ere hori bera eskatzen ari da: arkitektura juridiko sendoago bat euskararen sustapenaren alde. Izan ere, kontrako sententziak metatzen ari dira, eta aurreko urteetan egindako aurrerabideetan atzerapausoak egiten hasi dira zenbait erakunde. Martxoan jakin zen, esaterako, Bizkaiko Diputazioak hizkuntza eskakizunak apaltzeko asmoa duela: lanpostuen erdiei bakarrik ezartzekoa. Gaur ezagutarazi duten sententzia ez da irmoa. EAEko Justizia Auzitegi Nagusian bertan helegitea jar daiteke, edo Auzitegi Gorenean.

Presidentetzarako hauteskundeetako lehen itzuliak zalaparta eragin du Errumanian. Atzo egin zituzten bozak, eta George Simion AUR Errumaniarren Batasunerako Aliantza alderdi ultranazionalistako hautagaia gailendu zen, botoen %41 eskuratuta. Bada, Simionen garaipenaren biharamunean, Marcel Ciolacu Errumaniako lehen ministroak dimisioa eman du, eta PSD Alderdi Sozialdemokrata gobernutik atera. Alderdi europazaleek osatzen dute egungo gobernua: sozialdemokratek, Alderdi Nazional Liberalak eta Errumaniako Hungariarren Batasun Demokratikoak. Eskuin mutur euroeszeptikoa gelditzeko helburuz, hautagaitza bateratua aurkeztu zuten atzoko bozetarako, baina Crin Antonescu liberalak ez du lortu bigarren fasera igarotzerik. Koalizioaren hautagaiak botoen %20,07 eskuratu ditu, Nicusor Dan Bukaresteko alkateak baino zertxobait gutxiago —%20,99—. Hala, Ciolacuk gobernua uztea erabaki du. «Koalizio hau jada ez da legitimoa, beraz dimisioa emango dut», adierazi du PSDko kideekin bilkura bat egin ostean emandako prentsaurrekoan. Orain, gobernuburuak herrialdeko behin-behineko presidente Ilie Bolojani eman beharko dio erabakiaren berri, eta Bolojanek beste norbait izendatu beharko du lehen ministro, behin-behinean. Urte erdian bigarrenez joan ziren atzo errumaniarrak presidentetzarako bozen lehen itzulian bozkatzera. Azaroaren 24an egin zuten lehenengoz, eta Calin Georgescu ultraeskuindarrak irabazi zuen, botoen %22,9 lortuta. Errumaniako Auzitegi Konstituzionalak, baina, bigarren itzulia egin aurretik bertan behera utzi zuen lehen itzulia; ebatzi baitzuen Errusiak esku hartu zuela Georgescuren kanpainan. Erabaki horrek eragindako asalduraren ondorioz, Klaus Iohannis presidenteak (2014-2025) kargua utzi zuen otsailean. Haren ordez ari da Bolojan.

Aurreko astean Iberiar penintsulan egondako itzalaldiaren balizko arrazoiei buruz oparo hitz egiten ari dira azken egunetan, eta energia motekin lotutako interesen arteko gatazka bat azaleratzen ari da. Bada, EH Bilduko eledun Pello Otxandianok «zuhurtzia» eskatu du Eusko Legebiltzarrean. ETB1 kateak egindako elkarrizketa batean adierazi duenez, apirilaren 28ko itzalaldi handia zer arazo teknikok eragin duten jakin behar da lehenbizi. «Ondo aztertu behar da teknikoki, eta ardurak hartu beharko dira. Lehen erreakzioetan intentzionalitate politikoa ikusi da, baina zuhurrak izan behar dugu». Edonola ere, koalizio abertzaleko eledunak ondorio argi bat azpimarratu du: «Herri gisa zeinen zaurgarriak garen ikusi dugu». Zaurgarritasun hori datuen bidez adierazi du: «Kontsumitzen dugun energiaren %6 bakarrik produzitzen dugu. Hori oso gutxi da. Trantsizio energetikoaren gaiari dagokionez, berandu gabiltzala uste dut». Hori dela eta, Otxandianok «etorkizunari heltzeko» eskaera egin du, eta energia berriztagarrien proiektuak argitzeko eskatu: «Korapiloa dago tramitazioan dauden proiektuetan. Energia berriztagarriak direla eta 2050. urtean nola egon nahi dugun ere erabaki behar dugu». EH Bilduk sarritan errepikatu duen mezuari heldu dio atzera, berriztagarrien proiektuei eta publikotasunari lotuta. Sortuko diren proiektuen gaineko «kontrol publiko zorrotza» behar dela nabarmendu du, eta ez dio ihes egin tokian toki erreakzio gogorrak eragiten dituzten proiektuen eztabaidari: «Orain erabaki behar da non eta nola jarriko diren azpiegitura horiek, eta parte hartze publikoa behar da». Otxandianok esan duenez, «akordio soziala» behar da berriztagarriak hedatzeko, eta beharbada horixe izan da haren mezuaren zatirik garrantzitsuena. Koalizioko eledunak argi esan du «berandu» ari dela administrazioa: «Lurralde plangintza osoa berrikusi behar da». Berriztagarrien alde, erabat Administrazioaren inguruan hitz egiterakoan, ardurak banatu ditu, berriztagarriak hedatzeko prozesu geldoari loturik. Otxandianoren arabera, «trantsizio energetikoaren gaia ezin da udalen esku utzi, ez baitute ez eskumenik eta ez gaitasunik». Nolanahi ere, jakitun da «eztabaida zailak» daudela egiteko, baina berriztagarrien proiektuen inguruko eztabaidari bete-betean heltzeko prest dago EH Bildu, Legebiltzarreko bozeramailearen hitzetan. «Guretzat, nuklearra ez da aukera bat. Guk berriztagarrien %100eko produkzioaren alde egiten dugu, horren ondorio guztiak kontuan hartuta» PELLO OTXANDIANO EH Bilduko eleduna Eusko Legebiltzarrean Halaber, ohartarazi du energia nuklearraren gaia «bueltan» dela, eta «alternatibak» jarri behar direla mahaigainean, nuklearra baztertuko bada. «Gure hautua energia berriztagarrien aldekoa da. Guretzat, nuklearra ez da aukera bat. Guk berriztagarrien %100eko produkzioaren alde egiten dugu, horren ondorio guztiak kontuan hartuta». Idoia Sagastizabal, Espainiako Senatuan. FERNANDO VILLAR / EFE EAJ ere aritu da itzalaldiak utzitako arrastoan eskaera zehatzak egiten. Espainiako diputatu Idoia Sagastizabalek azpimarratu du «inbertsio estrategikoa» egin behar dela Espainiako argindarraren sarean, «eraginkortasuna irabazteko». Gainera, arautegia aldatzeko eskatu du, «iraganeko egoerarako» pentsatu zutelako; alegia, mixean energia berriztagarriek egun duten pisua ez zuteneko garai baterako arautu zen, jeltzaleak gogora ekarri duenez. Baina, neurri batean, Sagastizabal bat dator Otxandianok egindako hausnarketarekin; izan ere, Euskal Herriko alderdiak hausnartzera deitu ditu, denek «Euskadin berriztagarriak hedatzeko» erabakia har dezaten. EAJko diputatuak gogorarazi du «energiaren alorrean mendekotasun handikoa» dela Euskal Herria, eta gainontzeko alderdiei eskatu die berriztagarrien proiektuen aurka dagoen «erreakzio sozialari aurre egiteko». «Energiaren alorrean mendekotasun handikoak gara, eta aurre egin behar zaio berriztagarrien aurka dagoen erreakzio sozialari» IDOIA SAGASTIZABAL EAJko diputatua Espainiako Kongresuan Onda Vasca irratian egindako elkarrizketa batean, Sagastizabalek zuhurtzia eskatu du itzalaldiaren arrazoiei buruz aritzean, informazio asko falta baita, haren ustez: «Datu asko daude aztertzeko, gaurkotzeko eta horien bidez ikusteko zer gertatu zen». Jeltzaleak uste du batzuk itzalaldiaren auzia baliatzen ari direla euren interesen alde, eta teknologia jakin batzuei buruz txarto aritzeko. «Berriztagarriak baztertu eta beste batzuen alde ari dira, ez baitago teknologia perfekturik». Inbertsio gehiago Dena den, EAJk uste du argindar sarean inbertsio estrategiko bat egiteko garaia dela. «Lehen-lehenik, trantsizio energetikoa egiteko beharra ikusi zen; mix berrira egokitutako sare eraginkorragoaren beharra ere argi ikusten da, orain; eta, azkenik, baterien biltegiak ere behar dira, egonkortasuna lortzeko». Estatuen arteko konexioak handitzeko beharrari ere erreparatu dio Sagastizabalek. Jeltzaleak gogora ekarri du «Bizkaiaren eta Frantziaren arteko proiektua», eta adierazi du Paris oztopo ugari jartzen ari dela konexio hori egin ez dadin. «Inbertsio handia da, eta Europako Batzordearekin ari gara lanean».

Behargin bat larri zauritu da Arangurenen, orga jasotzaile batek harrapatuta

Bridgestonek erregulazio txostenaren baldintzak hobetu ditu, eta kaleratze kopurua birpentsatuko du. Kaleratzeagatiko ordaina 35era igoko du, eta aurre-erretiro egitasmo batez hitz egiteko prest dago. Sindikatuak eta enpresa hilaren 8an eta 12an elkartu dira, eta langileek grebari eutsiko diote.

Kutxabank euskal enpresetan dozena bat inbertsio operazio “handi” egitea aztertzen ari da. Hala ere, banketxeak ez du “antzeko tamainako” beste banku batekin bat egiteko edo erosteko aukerarik ikusten, “horrelako aukerak ahultasun garaian izaten baitira, eta orain sektorea ez dago horrela”.