Hoteletako sarrerek % 1,8 behera egin badute ere, kontrakoa gertatu da landetxe, apartamentu eta aterpetxe turistikoetan; % 2,5, % 9,6 eta % 18,6 egin dute gora. Hala ere, okupazioa % 50 eta % 60 artean egon da azken hauetan.

Bi mendizale gipuzkoar hil dira Mont Blanc du Tacul mendian, Frantziako Alpeetan. 26 urte zituen batek, eta 27 urte besteak; BERRIAk jakin duenez, Oiartzungoa da bat, eta Lezokoa bestea, baina Usurbilen bizi zen. Tontorretik jaisten ari zirela izan dute istripua, Gervasutti bidean rappel egiten ari zirela. Efe albiste agentziak argitaratu duenez, ehun metro ingurutik erori dira, zergatik ez dakitela. Haiekin zen beste mendizale bat bizirik atera da; hura ere Oiartzungoa da. Ezbeharra arratsalde hasieran gertatu da, eta, azaldu dutenez, Jendarmeriaren goi mendiko erreskate taldearen Chamonixeko adarra arduratu da bi mendizaleen gorpuak erreskatatzeaz; Dragon 74 helikoptero bat eta mediku bat ere aritu dira lanean eremuan. Hain zuzen, Chamonixera eraman dituzte bi gorpuak. Mont Blanc du Tacul mendiak 4.248 metroko garaiera du, eta Maudit eta Aiguille du Midi tontorren artean dago. Hara igotzeko bideetako bat da Gervasutti, eta eskalatu beharreko 900 metro inguruko bidea da. Eremu horretan gero eta ohikoagoak dira izotz blokeak zatitu eta erortzea. Esaterako, abuztuaren 5ean izotz jausi bat izan zen inguru horretan: pertsona bat hil zen, bi desagertu eta beste lau zauritu. Halere, jendarmeen arabera, ezbehar hau ez da zehazki leku berean gertatu. Gaur, beste bi mendizale ere hil dira Alpeetan, Tournette mendia igotzen ari zirela. Haien soka askatu egin da, ez jakin zergatik.

Pavel Bittnerrek irabazi du Espainiako Vueltako bosgarren etapa, Sevillan. Txekiarra izan da azkarrena esprintean, Wout van Aerti (Visma) azken gerri kolpean gailenduta. Eguna lasai hartu dute denek; izan ere, atzoko etapa gogorraren ostean, inork ez du etapa gogortu nahi izan. Horren adierazgarri izan da 18:05ean amaitu dela etapa, antolakuntzak espero baino ia ordu erdi geroago. Egun lasaia izan du tropelak gaur. Atzoko bero sapak kolokan jarri zuen kirolariek gorputza indarberritzeko daukaten gaitasuna, eta, ibilbidea baliatuta, oso mantso egin dituzte egin beharreko 177 kilometroak. Gainera, tropeleko txirrindulari azkarrenek gaur zuten esprint handi batean lehiatzeko aukera, eta esprinterren taldeek begiz jota zeukaten gaurko etapa. Hortaz, mantso joan arren, ez diete iheslariei aukerarik eman. Ihesaldian Euskaltel eta Kern Pharma euskal taldeak sartu dira, beste behin. Bost etapa jokatu dira orain artean, eta horietako lautan ihesaldian aritu dira euskal talde horietako txirrindulariak. Gaur Txomin Juaristik (Euskaltel) eta Ibon Ruizek (Kern Pharma) egin dute aurrera, bakarrik. Azken horrek, gainera, hirugarren eguna du ihesean. Lau minuturen aldea hartzen utzi die talde nagusiak, baina, hortik aurrera, kate motzean lotu dituzte. Bi euskal talde horien helburua argia da: lasterketan presentzia izatea. Eta hori, behintzat, lortzen ari dira. Orain arte bezala, ordea, beste inoren laguntzarik ez dute izan gaur, eta argi zegoen garaipena atzean zegoela. Helmugara iristeko 45 kilometro inguru gelditzen zirenean bizitu du abiadura tropelak, eta berehala harrapatu ditu iheslariak, 38 kilometro gelditzen zirenean. Tarteko helmuga bat zegoen helmugatik 20 kilometrora, eta lehia horretan aritu ahal izateko harrapatu nahi izan ditu tropelak. Bertan Kaden Groves (Alpecin) izan da bizkorrena, eta 20 puntu lortu ditu maillot berdearen lehian. Bigarren Van Aert izan da, maillot berdearen jabea bera, eta 17 puntu bildu ditu. Espero izatekoa zen etapa garaipenaren lehian ere bi txirrindulari horiek izatea, baina Bittner agertu da, ezustean. Van Aert izan da lehena esprinta abiatzen, tarteko helmugan egin duen bezalaxe, baina ez lehenengo saiakeran eta ez bigarrenean, ez du azkarrena izatea lortu. Amaierako esprintean urrun gelditu da Groves, baina Bittnerrek ezustean harrapatu du. DSMko gazteak ondo neurtu du distantzia, eta azken gerri kolpean nagusitu da. Faborito guztiak elkarrekin iritsi dira helmugara, eta ez da aldaketa esanguratsurik izan sailkapen nagusian. Bihar mendiko etapa izango du tropelak, orain arteko bigarrena. Zatirik gogorrena etaparen lehen erdialdean izango dute, lehen mailako mendate bat igoko baitute. Hirugarren mailako beste hiru mendate igoko dituzte, eta Helmuga Yunqueran izango da. Iheslarientzako etapa aproposa izan daiteke.

Donostian ertzain bat atxilotu zuten larunbatean emazteari aizto batekin eraso egitea egotzita. Denbora pasatu ahala, kasuaren xehetasun gehiago argitaratzean ari dira: besteak beste, iazko azaroan Erregistro Zibilean izendapena aldatu zuela emakume gisa agertzeko, eta horrek eragina du kasua indarkeria matxista gisa tratatzeko orduan. Espainiako trans lege berria erabili zuen aldaketa egiteko. Hori jakitearekin bat, hasi dira mezu transfoboak zabaltzen, eta horien aurka mintzatu da BERRIArekin Bea Sever, Naizen adingabe transexualen familien elkarteko bozeramailea: «Ez zaio erreparatzen erreparatu behar zaion horri, eta ez da kasualitatea». Arautegi berria iazko martxoan sartu zen indarrean. Transek aurrez bizi behar izaten zutena aztertzeari ekin dio gaian aditua den abokatu batek —ez du izenik eman nahi izan—. Haren esanetan, orain arte bi baldintza zeuden aldaketa egiteko. Bat: mediku txosten bat aurkeztea, adierazten zuena pertsona horiek gaixorik zeudela, genero disforia zutela. Severren irudiko, zentzugabekeria bat da hori eskatzea: «Osasunaren Mundu Erakundeak transexualitatea 2018tik kenduta baldin badauka buruko gaitzetatik, ez dauka inolako zentzurik pertsona transexualei txosten bat eskatzeak. Zer txosten eskatu behar zaie, existitzen ez den gaixotasun batena?». Eta bi: gutxienez bi urtean hormonak hartzen aritu izana. «Pertsona bat medikuntza tratamendu bat hartzera behartzea ere giza eskubideen aurkakoa da», nabarmendu du Severrek. «Garrantzitsuena da polizia batek —ertzain batek— ustez delitu bat egin duela, ustez lege iruzurra egin duela» Bea Sever Naizen elkarteko bozeramailea Orain, legedi berriarekin, bertan behera geratu dira betekizun horiek. Horrenbestez, legea transentzat onuragarria dela iruditzen zaio abokatuari: «Haur transak aitortu behar dira, eta ondo tratatu behar dituzte eskolan, auzoan, familian… horretarako hormonak hartu eta ebakuntzarik egin beharrik izan gabe. Horretarako sortu da arau hori, eta zenbait albisterekin saiatzen ari dira ulertarazten batez ere emakumeen eskubideak murrizteko sortu dela legea». Adierazi du ez dela hala: «Esaten ari dira gaur egun emakume izateak abantailak baino ez dizkigula ematen, jakinda ere emakumeek historian zehar pobrezia handiagoa, indarkeria handiagoa, eraso gehiago… jasan baino ez dugula egin. Eskubide askoren alde denbora asko daramagu borrokan, eta uste dut errespetatu behar direla, emakume trans bat izan edo ez. Saiatzen ari dira gizartea trans kolektiboaren aurka jartzen, baina pertsona guztien askatasuna baino ez da lortu nahi». Severrek gaineratu du arautegi hori «nazioarteko araudiari jarraituz» egin dela. Lege iruzurra? Orain, ikusteko dago ertzainak lege iruzurra egin ote duen edo ez. «Badaude baliabideak lege iruzurra atzemateko eta zigortzeko, eta horretan ari dira», ziurtatu du Severrek. Halaber, salatu du pertsona jakin batzuk saiatzen ari direla iruzurra egiten: «Arazoa ez da legea: arazoa da iruzurra egiten saiatzen den jende talde bat dagoela, eta, gainera, ezaugarri jakin batzuk dituzte: Espainiako Estatuan ikusi ditugun kasuetan, beti izan dira gizonezkoak, eta, askotan, militarrak, poliziak edo ezaugarri oso jakinak dituzten tiktoker eta instagramerrak dira —eskuin muturrekoak, matxistak…—. Zergatik ez diogu erreparatzen horri, eta legeari bai?». Donostiako kasuan ere, halatsu: «Garrantzitsuena da polizia batek —kasu honetan, ertzain batek— ustez delitu bat egin duela, ustez lege iruzurra egin duela. Horri erreparatu behar diogu, eta ez zalantzan jarri jende talde bat babesteko sortu den lege bat». Legearen 46. artikulua ere izan du hizpide: «Hori da bereziki genero indarkeria aurreikusten duena. Delitua egin zuenean zeuzkan datuen arabera epaituko da pertsona hori. Kasu honetan, adibidez, kontuan hartu behar da badaudela antza delitu hori aurretik ere egin zuelako zantzuak». Gainera, trans legea bai, baina beste lege batzuk ez dira zalantzan jartzen, abokatuak nabarmendu duenez. Ezkontzen araubidea jarri du adibidetzat: «Bikote bat ezkondu eta ezkontza hori komenentziakoa bada, ez dugu bikote ezkonduaren figura abolitzen. Arazoaren jatorria ez da pertsonek ezkontzeko aukera izatea: arazoaren jatorria da figura hori erabiltzeko aukera izatea lege iruzurra eginez. Eta inori ez zaio bururatzen ezkontza abolitzea, baina lege hau abolitzea bai». Halaber, azpimarratu du trans legean bereziki jasota dagoela ezin dela lege iruzurrik egin: «Agindu hori ez dago jasota beste legeetan. Edozein arau betetzen ez bada edo dituen helburuetarako erabiltzen ez bada, jada lege iruzurtzat hartzen da, Kode Zibileko arautegi orokorrean jasota dagoelako. Trans legeak hori jaso behar izatearen aurka nago». «Badaude baliabideak lege iruzurra atzemateko eta zigortzeko, eta horretan ari dira» BEA SEVER Naizen elkarteko bozeramailea Jada abiatu dute ikerketa, eta Gipuzkoako Fiskaltzak eskatu du auzia bideratu dadila genero indarkeriaz arduratzen den epaitegira. Abokatuak esan duenez «hainbat kontuk» atentzioa eman diote azken egunetako albisteetan: «Esan dute fiskalak jarraipena egin diezaiokeela pertsona horrek ez zuelako itxura aldatu eta ingurukoei ez zielako jakinarazi. Ordea, libre gara erabakitzeko nola jantzi, nola pentsatu eta zer egin gure informazio pribatuarekin; niri ez zaizkit iruditzen lege iruzur bati jarraipena egiteko arrazoiak». Uste du lege iruzurra egin duen frogatu beharko dela. Baina nola? «Inguruan ikerketa bat egin beharko dute, pertsona horren mugimenduak ikertu…». Eta, azaldu duenez, lege iruzurra izan dela frogatuz gero, ez lukete kontuan hartuko ertzainak egin duen aldaketa, eta, beraz, kasua genero indarkeria gisa tratatuko lukete. Ertzaina, lanalditik kanpo Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailburuari kasuaz galdetu diote SER irratian. Azaldu duenez, oraingoz Ertzaintzatik baztertu dute, epaileek erabaki bat hartu bitartean. Izan ere, Ertzaintzako barne arautegiak «hutsegite larritzat eta botatzeko arrazoi posibletzat» ditu horrelakoak. Sailburuak gaineratu du gertatutakoa «oso larria» dela, genero indarkeria izan edo etxeko indarkeria izan. Gainera, adierazi duenez, gertatutakoa ikertzen ari diren ertzainek uste dute kasua genero indarkeria dela eta horrela jakinaraziko diete fiskaltzari eta dagokion epaitegiari. «Gero, justiziak erabakiko du modu batera edo bestera tramitatuko duen».

Eskaintzen diren plazei dagokienez, establezimenduak % 71,6 beteta egon dira.

Dozenaka gaztek eta Bilboko hainbat konpartsatako kidek agerraldia egin dute gaur arratsaldean, eta Ernaik irailaren 8an Donostian egingo duen manifestazioan parte hartzera deitu dute. Salatu dutenez, gazte antolakundea «ekonomikoki ito» nahi dute isunen bidez. 11 hilabete egin behar da atzera gertatutakoa ulertzeko. Aitor Zelaia eta Galder Barbado gazteen atxiloketak gaitzesteko, Ernaik irailaren 22an protesta bat antolatu zen Bilbon eta beste bat Gasteizen. Azaldu dutenez, ehun gazte baino gehiago identifikatu zituzten horietan, eta, mozal legea baliatuta, isunak iritsi zaizkie orain: 133 gaztek jaso dituzte isunak, 1.400 eta 2.500 euro bitartekoak; orotara, 290.500 euro ordainarazi nahi dizkiete. «Zigor ekonomiko honek ataka larrian kokatzen du Ernai; izan ere, egun, antolakundeak ez du isunek dakarten kostu ekonomikoari aurre egiteko baliabide nahikorik». Horiek horrela, protestara joko dute. Hain zuzen, mobilizazio nazionala egingo dute irailaren 8an, Donostian, eta herritarrei bertan parte hartzeko eskatu diete: «Ezinbestekotzat jotzen dugu kalean erantzun irmo bat ematea».

Bilboko Konpartsek sei manta jarri dituzte Arriaga plaza eta Areatzaren erditik igarotzen den errepidean. Gainean, zenbait konpartsatako kamisetak utzi dituzte, baita jaietako zapi urdinak ere. Kaleko saltzaileei elkartasuna adieraztea izan dute helburu: euren kontrako oldarraldia salatu dute, eta bakean uzteko exijitu. Manteroekin bat lelopean, konpartsakide ugari batu dira protestara. «Erasorik ez erantzunik gabe», «inor ez da ilegala» eta «hemen gaude manteroen alde» aldarrikapenak oihukatu bitartean, hamabost minutuko kontzentrazioa egin dute. Ostean, adierazpena irakurri dute Irati Cifuentes eta Patricia Lezama konpartsakideek. Azaldu dutenez, ugariak dira kale saltzaileek udaltzainen partetik jasaten dituzten oldarraldiak; Aste Nagusian bertan, baita urte osoan ere. «Gertakari zehatzak zerrendatu ahalko genituzke, asko baitira kaleko saltzaileen aurkako oldarraldiak», zehaztu dute. Besteak beste: «Bortitz hitz egitea; salmentarako materiala eta, batzuetan, haien gauza pertsonalak kentzea; edota identifikatzera behartzea». Udaltzainen «jarrera oldarkor eta bortitza» salatu dute konpartsakideek, eta «onartezintzat» jo dute. «Jarrera hori erabaki politiko batek babestu du», erantsi dute. Are gehiago, «egoera zaurgarrienean daudenen kontra jotzea» leporatu diete udaltzainei. Izan ere, kaleko saltzaileen egoera ez da erraza: «Paperik ez dutenez, lan prekarioa egitera behartuta ikusten dute euren burua: kale gorrian, ordu txikietan». Konpartsen ustez, «batzuei molestatzen» die euren presentziak: «Askotan, Bilboren hiri eredua ikusleentzat egina dela dirudi, eta ez herritarrentzat egina». Gogorarazi dute kaleko saltzaileak ere herritarrak direla, eta lanean ari direla. «Beraz, gainontzeko herritarrek eta langileek dituzten eskubide berberak dituzte, eta errespetu bera jaso behar dute». «Isilarazteko» ahalegina Kaleko saltzaileen kontrako jarrera salatzeaz gain, Bilboko Konpartsek ohartarazi dute eurak «isildu nahian» ari direla. Hain justu, Aste Nagusiaren lehenengo egunetan kaleko saltzaileei elkartasuna adierazteko eskegitako pankartak kendu dituzte, baita euskararen eta Palestinaren aldeko eta erasoen kontrako hainbat pankarta ere. «Ezin dugu onartu, inolako aitzakiarik gabe, gu isildu nahi izatea», argi utzi dute. Jaigunea «beti» izan da «adierazpen eta aldarrikapen libreen» gunea, eta hori aurrerantzean ere hala izan dadin lanean jarraituko dutela ziurtatu dute konpartsek. Joan den ostiralean egindako agerraldian, konpartsek adierazi zuten euren helburua dela «txosnagunea segurua» izatea, eta lanean ari direla hori bermatu ahal izateko. Hori bera berretsi dute gaur, eta gogoratu dute «pertsona guztiak» ongi etorriak direla Bilboko Aste Nagusian. Elkartasun «osoa» bidali diete Bilboko kaleko saltzaileei, eta mezu argia helarazi: «Adierazi nahi diegu jaigunea espazio segurua dela, eta haien aurkako indarkeria salatzeko haien ondoan izango gaituztela». Izan ere, SOS Arrazakeriarekin, Mbolo Moye Doole sindikatuarekin, Ongi Etorri Errefuxiatuak plataformarekin eta bestelako elkarteekin lanean ari dira, «Udaltzaingoaren aurrean tinko eutsi eta jaiak guztientzako leku atsegin eta segurua izan daitezen lortzeko».

Gazarako su eten bat adosteko negoziazioetan murgilduta daude Egiptoko, AEB Ameriketako Estatu Batuetako, Qatarko eta Israelgo ordezkariak, Kairon. Hamas ez da parte hartzen ari bileretan, baina badu horien berri, eta gaur kaleratutako prentsa ohar batean, haserre agertu da. Erakunde islamistak salatu du Israelek onetsi duen menia proposamena «estatu kolpe bat» dela, eta AEBei leporatu die negoziazioak baliatu izana Israeli «denbora emateko». AEBetako Estatu idazkari Antony Blinkenek atzo gauean zabaldutako prentsa ohar baten bidez iragarri zuen Israelek baiezkoa eman ziola bitartekariek aurreko astean —Dohan egin zuten negoziazioen lehen bilera sorta— aurkeztutako menia proposamenari. Hamasek salatu duenez, testu horrek ez ditu aintzat hartzen erakunde palestinarrak ados jartzeko ezinbestekotzat jotzen dituen bi baldintza: Gazako zerrendan borrokak «behin betiko eta erabat» etetea eta Israelgo armada handik ateratzea. Duela bi aste, Hamas prest agertu zen orain abian dauden negoziazioetan parte hartzeko baldin eta ez bazituzten eztabaidak «hutsetik» hasten. Izan ere, uztailaren 2an erakunde islamistak baiezkoa eman zion AEBek joan den maiatzean proposatutako su etenari: «Gaur mugimenduari aurkeztu diotena uztailaren 2an adostutakoaren aurkako estatu kolpe bat da». Are, salatu dute «faltsuak eta nahasgarriak» direla AEBetako presidente Joe Bidenek meniarako negoziazioen inguruan egindako azken adierazpenak: atzo gauean, Alderdi Demokrataren Kongresu Nazionalean, esan zuen Hamas akordio bat lortzeko «aukera oro zailtzen» ari dela. «Akordioa egitea lortzen badugu, akordio horrek aintzat hartuko ditu Israelen helburu estrategikoak» BENJAMIN NETANYAHU Israelgo lehen ministroa Aipatutako bi baldintza horiek ez betetzeaz gain, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk beste aldaketa esanguratsu bat egin dio Hamasek uztailean onartutako menia proposamenari: Israelen esku gelditzea Gazaren eta Egiptoren arteko Salah al Din korridorearen eta Gaza iparraldearen eta erdialdearen arteko Netzarim pasabidearen kontrola. Egiptoko presidente Abdel Fattah al-Sisik asmo horiek kritikatu ditu gaur, eta adierazi Egiptok ez duela nahi Gazarekin duen mugaren bestaldean Israel egotea. Nolanahi ere, gaur Netanyahuk kolokan jarri du Blinkenek atzo ziurtzat emandakoa. Israelgo Walla berri agentziak kaleratu duenez, Israelgo lehen ministroak ez daki akordiorik egingo ote den: «Akordio bat egitea lortzen badugu, akordio horrek aintzat hartuko ditu Israelen helburu estrategikoak». Milizia palestinarrek oraindik gatibu dituztenen senideekin egindako bilkura batean egin ditu adierazpen horiek. Israelgo herritarrak Netanyahu gero eta gehiago estutzen ari dira, urriaren 7tik bahituta dauden israeldarrak lehenetsi eta erreskatatu ditzan. Hain justu, beste sei gatiburen gorpuak erreskatatu dituztela jakinarazi du gaur Israelgo armadak: horietako bi Nirim kibbutzean bizi ziren, eta gainontzeko lauak Nir Oz kibbutzean. Urriaren 7an bahitu zituzten milizia palestinarrek, eta Israelgo armadak horietako bosten heriotzaren berri zuen gorpuak aurkitu aurretik. 27 preso palestinar aske Israelgo armadak aske utzi ditu Israelgo zenbait kartzelatan preso zituzten 27 palestinar. Gaur iritsi dira Gazara, Israel hegoaldea eta Gaza iparraldea lotzen dituen Kerem Xalom pasabidetik, eta Khan Yunisko ospitale batera eraman dituzte zuzenean. Hamasekin lotutako Al Quds berri agentziak bere webgunean zabaldutako bideo baten bidez salatu du preso guztiek «tortura zantzuak» zituztela. Bestalde, Gazako eskola bat bonbardatu du gaur Israelek, beste behin. Gaza hiriaren iparraldean dagoen Mustafa Hafez eskolaren aurka egin dute erasoa, eta, hango Babes Zibilerako agintariek jakinarazi dutenez, gutxienez hamabi palestinar hil dituzte.

Merkatuen eta Lehiaren Batzorde Nazionalak (MLBN) salatu du merkaturatzaileak ez direla gardenak ez lehenago, ez geroago, ez kontratazioan zehar, eta iruzurrezko praktikak egiten dituztela.

Agirrek Eusko Jaurlaritzako ogasunaren arloan eman ditu azken urteak, lehenik Zerga Administrazioko zuzendari gisa eta, ondoren, 2017tik aurrera, Ogasuneko sailburuorde gisa. Perona auto batek harrapatuta hil zen abuztuaren 7an, bizikletan zihoala, Zamorako herri batean.