Oliba-olioaren beherapena indarrean da jada. Ministroen Kontseiluak aditzera eman duenez, BEZa kentzearen helburua “oliba-olioaren kontsumoa babestea eta sustatzea” da. Neurria uztailaren 1etik aurrera aplikatuko da.

Arraun Lagunak-ek irabazi du Euskotren ligako lehen jardunaldia, Coruñan (Galizia). Donostiarrek estropada bikaina jokatu dute, hasi eta buka, eta ez dute aurkaririk izan. Lehen txandan aritu dira, Oriorekin batera, eta hamabi segundo azkarrago amaitu dituzte lanak. Mirotzak bigarren izan dira, txandan zein sailkapen nagusian. Hirugarrena Tolosaldea izan da, eta laugarrena, Donostiarra. Azken bi horiek bigarren txandan lehiatu dira, baina ezin izan dute lehen txandako aurreneko bi sailkatuen denbora hobetu. Hibaikak azken-azkenean lortu du azken postuari izkin egitea. Tiran baino hiru segundo bizkorrago izan dira errenteriarrak. Zozketak hala erabakita, Tiran, Arraun Lagunak, Cabo eta Orio aritu dira lehen txandan. Bi euskal traineruak mokoka aritzea espero zitekeen lehen txanda horretan, baina ez zen hala izan. Arraun Lagunak indartsu irten da, eta hasiera-hasieratik aurreratu da. Hiru segundoren aldea lortu dute donostiarrek lehen minuturako, eta, tantaka-tantaka, handitu egin dute aldea ziabogara iritsi bitartean. Lan bikaina egin dute brankaz, eta ziabogara Oriorekiko zazpi segundoren aldearekin iritsi dira Juan Mari Etxaberenak. Estropadaren lehen erdia bikaina izan arren, burua hotz mantendu behar zuen Lugañene traineruak. Lehen bandera jokoan zegoen, eta txandakideekin ez ezik, bigarren txandakoekin ere bazeukaten lehia. Orio lau segundora ere gerturatu da ziaboga egin berritan, baina ameskeria hutsa izan da. Aldea gora eta gora joan da, eta, Mirotzek, brankaz galdu duten denbora bera galdu dute poparean ere. Maider Etxaniz patroi duen San Nikolas ontziak ezin izan die donostiarrei eutsi, eta, azkenerako, hamabi segundora amaitu dute estropada. Arraun Lagunak-en estropada bikaina izan da, eta gertu izan dute estropada eremu horretako errekorra. Oriok 2019an lortutako errekor hori lau segundora gelditu zaio Lugañene traineruari. Galiziako bi traineruak, berriz, beste lehia batean aritu dira. Helburu argia dute aurten: mailari eustea. Iaz, azken bi postuetan sailkatu arren, ez zuten maila galdu, hala erabaki baitzen sasoia hasi aurretik. Elkarren arteko lehia bizia espero daiteke aurten, ez baitirudi Tiran iaz bezain apal arituko denik. Gaur, gipuzkoarrengandik urruti aritu dira hasiera-hasieratik. Cabok 21 segundo beranduago amaitu du ziaboga, eta haiek baino hiru segundo gehiago behar izan ditu Tiranek. Poparean, ordea, bestelakoa izan da Tiranen lana, eta alde egin dio Cabok. Azkenerako, Arraun Lagunak-ek baino 38 segundo gehiago behar izan ditu Cabok, eta 54ra iritsi da Tiran. Tolosaldea, atzetik aurrera Bigarren txandan aritu dira Hibaika, Tolosaldea, Hondarribia eta Donostiarra. Berehala hartu dute aurre Donostiarrak eta Tolosaldeak. Bi horiek dira udan ohorezko txandan egoteko hautagai nagusiak, Arraun Lagunak-ekin eta Oriorekin batera, eta gaur erakutsi dute hautagaitza hori. Mokoka aritu dira txandako bi oilarrak. Donostiarrak segundo baten aldea izan du, gehienez, ziabogara bitartean. Hala ere, albisteak ez ziren onak batentzat zein bestearentzat. Ziabogara segundo baten aldearekin iritsi da Donostiarra, baina biak ari ziren Orioren atzetik: bost eta sei segundo motelago, hurrenez hurren. Poparean, aldiz, Tolosaldea Donostiarra baino hobeto aritu da. Parean egin dute joaneko bidea, baina ziaboga egin eta berehala hartu du aurrea Ramon Erostarbek zuzentzen duen eskifaiak. Hiru segundoren aldea lortu du Tolosaldeak, baina Donostiarra ere ondo ari zen. Izan ere, lehen txandako bigarrenak, Oriok, bost segundoren aldea zeukan ziabogan. Baina segundo bakarrera gerturatu da Tolosaldea estropada amaitzeko bi minutu falta zirela. Arraun Lagunak-ek ziurtatuta zeukan bandera, baina bigarren posturako lehia handia zegoen. Saiatu, saiatu dira tolosarrak bigarren postu hori lortzen, baina, azkenerako, Oriok baino segundo bat gehiago behar izan dute estropada amaitzeko. Haiek baino hiru segundo beranduago amaitu ditu lanak Donostiarrak. Txandako beste bi ontziak lehia desberdinetan aritu dira. Hondarribiak erlojuaren kontrako lana egin behar izan du; aurreko biengandik urrun, baina Hibaikari alde nabarmena aterata. Ziabogan zazpi segundoren galera zeukaten txandakideekin, eta, amaieran, hamaseikoa izan da aldea. Hibaikak, berriz, azkenean libratu du sailkapen nagusiko azken tokia. Lehen txandako azken sailkatua baino hiru segundo makalago ari zen Madalen trainerua ziaboga garaian, baina, azkenerako, galiziarrak baino hiru segundo azkarrago amaitu dituzte lanak. Bueun, bost urteren ostean Bihar ere Galizian ariko dira Eusko Label zein Euskotren ligetako traineruak; Bueun. Herriko arraun taldea aurten ari da estreinakoz Eusko Label ligan, iaz kanporaketetan bigarren postuan sailkatu ostean. Hala ere, estropada eremua ez da berria. Duela bost urte bertan aritu ziren.

Ekainean jokatu diren txapelketa guztiak irabazi ditu Urdaibaik. Hori dela eta, aurreikuspenek zioten gaur irabazteko hautagai nagusia zela, eta ez du hutsik egin. Bermeotarrek irabazi dute Coruñako bandera, Eusko Label ligako lehenengoa, Hondarribia bigarren sailkatuari hamabi segundo aterata. Hirugarren txandan aritu da Bou Bizkaia, gainerako hautagaien denborak jakinda. Donostiarra sailkatu da hirugarren, eta Zierbena laugarren. Lau talde horiek ariko dira biharko ohorezko txandan. Denboraldiko lehen estropada izanda, zozketa bidez erabaki ziren txandak. Lehenengoan, San Pedro, Hondarribia, Kaiku aritu dira. Bigarrenean, Zierbena, Cabo, Donostiarra eta Orio. Eta, azkenekoan, Bueu, Ondarroa, Urdaibai eta Getaria. Lehen txandan nagusitasun osoz gailendu da Mikel Orbañanosen eskifaia, espero zitekeen bezala. Estropada hasi eta berehala lortu du Hondarribiak estropadaren burua hartzea, eta ez du askatu. Erlojupeko saioa egin du Ama Guadalupekoak, bandera irabazteko helburuaren atzetik. Eta hori lortu nahian, eskatu eta eskatu aritu zaie Ioseba Amunarriz patroia, arraunlariei. Gainerako hiru ontziak, berriz, beste helburu batekin uretaratu dira. Eusko Label ligan mantentzea, hori da hiruren nahia. Eta ikusgarria izan da lehen puntuak eskuratzeko lehia. Lehen ziabogara parean iritsi dira hiru ontziak, Hondarribiarengandik zortzi segundora. Bigarren luzean epaileak lanak izan ditu. Izan ere, San Pedro eta Isuntza elkarrengandik hurbilegi ari baitziren. San Pedrok aldatu behar izan du norabidea, eta mugimendu horretan segundo batzuk galdu ditu Libiak. Kaiku bi horiek baino bost segundo motelago ari zen, baina lehia hori baliatu du haiengana hurbiltzeko. Bost segundoren bueltan egin dute hirurek estropada, baina, azkenean, Isuntza izan da azkarrena. Kaiku izan da hirugarrena, eta San Pedro, laugarrena. Bigarren txandan lehia estuagoa espero zitekeen Zierbenaren eta Donostiarraren artean, txandako lehen postua eskuratzeko. Banderen lehian aritu nahi dute bi ontziek, eta gaur ere hori zuten helburu. Hala ere, ez da hala izan. Orio gertu izan dute une oro, eta Cabo, berriz, urruti aritu da, txandako azken postuan. Lehen luzean, Zierbenak bi segundoren aldea atera dio Donostiarrari, eta lauren Oriori. Baina ez du Hondarribiaren denbora hobetu. Bigarren luzean Donostiarrak hartu du estropadaren burua, eta estropada ez da gehiegi aldatu amaiera bitartean. Lan bikaina egin du Igor Makazagak zuzentzen duen taldeak, eta txanda aise irabazi du, azkenerako. Sari nagusia gertu izan dute, gainera. Hondarribiarengandik hamar segundora izan dira donostiarrak lehen luzean, baina, azkenerako, bi segundoren galera besterik ez dute izan donostiarrek. Zierbenak eta Oriok inguruan egin dute estropada guztia, baina bizkaitarrak nagusitu dira azkenerako. Cabo izan da txandako azkena, eta zaplasteko galanta jaso du. San Pedroren denboratan amaitu ditu lanak; lehen txandako azken sailkatua baino segundo eskas bat lehenago. Oilarraren kukurrukua Hirugarren txandan haizea aldatu da. Brankaz kontra izan dute haizea hirugarren txandan aritu direnek, eta alde, berriz, poparean. Bertan aritu da Urdaibai faboritoa, baina Iker Zabalak zuzentzen duen ontziak ez du hutsik egin. Txandakideak zukutu egin ditu lehen minututik hasita, eta Hondarribiaren denbora izan dute jomugan, hasiera-hasieratik. Lan erdietan estropadako denborarik onena markatu du Bou Bizkaiak, baina Hondarribia baino segundo bakar bat bizkorrago aritu da, soilik. Hala ere, aleka-aleka handitu du aldea Urdaibaik, eta azkenerako bandera irabazi du, hamabi segundoren aldearekin. Gainerakoan, Ondarroak eta Getariak pare-parean egin dute estropada guztia. Ondarroak aurretik egin ditu lehen bi luzeak, baina hirugarrenean aurre hartu dio Esperantzak, eta azken luzean handitu egin du alde hori. Txandako bigarrena izan da Getaria, eta sailkapen nagusiko seigarrena. Bueuk oso urruti egin du estropada guztia. Azkena izan da, San Pedro hamaikagarrenarengandik hamazazpi segundora.

Romain Bardetek (DSM) irabazi du Frantziako Tourreko lehen etapa, eta berak jantzi du elastiko horia. Halako saririk jasoko ez badu ere, Bardetek bezainbeste meritu egin ditu, gaur, haren taldekide Frank van den Broekek. Bien artean erreleboka lortu dute talde nagusiaren aginteari muzin egitea, eta bost segundoren abantailarekin iritsi dira Riminiko helmuga lerrora. Azken Tourra izango du Bardetek, eta, orain arte ez bezala, sailkapen nagusia albo batera uzteko asmoa adierazi du. Etapaz etapa lehiatu eta egunez egun bizi nahi du lasterketa. Bada, bide onetik ekin dio. Helmugarako 50 kilometro falta zirela egin du ihes tropeletik, San Leo mendateko igoeran. Aurretik zihoan Van den Broek taldekidea. Eguneko ihesaldiko indartsuena izan da, Valentin Madouasekin (FDJ) eta Jonas Abrahamsenekin (UnoX) batera. Bardetek erasoa jo duenean, Van den Broek lasterketa burutik atzera geratu da taldekideari laguntzeko. Bardet gurpilean hartu, eta iheskideak harrapatu ditu berriz ere, eta, hurrengo igoeran, Montemaggio mendatean, DSMko biak bakarrik geratu dira buruan. Beste igoera bat geratzen zitzaien helmugara bidean. Behin hori igarota, hamar kilometro falta zirela, 50 segundoren aldea zuten DSMkoek eta talde nagusiak. Ibilbidearen gogortasuna eta beroa tarteko, taldea nahiko murriztua zegoen ordurako. Lidl-Trek, EF Education First eta Visma taldeetako txirrindulariek gogor egin dute lan iheslariak harrapatzeko, baina, gutxigatik izan bada ere, DSMko bikotea eskuak altxatuta iritsi da helmuga lerrora. Wot van Aertek (Visma) irabazi du taldeko esprinta, Tadej Pogacarren (UAE) eta Maxim van Gilsen (Lotto) aurretik. Alex Aranburu (Movistar) seigarren lekuan iritsi da, eta Pello Bilbao (Bahrein), bederatzigarren. Tarteko helmugan bildu dituen puntuei esker, maillot berdea Van den Broekek jantzi du, baita ziklista gazterik onenaren elastiko zuria ere. Bestalde, mendiko sailkapenean Abrahamsen da buru. Lehen etapa gogorrena Iaz Bilbokoa Frantziako Tourraren historiako lehen etaparik menditsuena izan bazen, gaurkoa are eta gogorragoa izan da. Florentziatik Riminira (Italia) 206 kilometroko ibilbidea osatu dute, tartean zazpi mendate igarota eta 3.800 metro baino gehiagoko desnibelarekin. Maila handiko ihesaldia osatu dute lehen kilometroetan. Bertan izan da gero helmugara bigarren lekuan iritsi den Van den Broek, eta harekin egin du ihes Ion Izagirrek (Cofidis) ere. Ormaiztegiarrak Suitzako Itzulia utzi egin behar izan zuen eroriko batengatik, eta saihets hezur bat hautsia du. Halere, lehen postuan igaro ditu Valico Tre Faggi eta Carnaio mendateak. Eguneko mendaterik gogorrenean, ordea, ezin izan die iheskideei jarraitu. Bi horiekin batera egin dute ihes Madouasek, Matej Mohoricek (Bahrain), Clement Champoussinek (Arkea) eta Sandy Dujardin zein Matteo Vercherrek (Total). Geroago sartu dira Ryan Gibbons (Lidl) eta Abrahamsen. Bestalde, aurreneko etapa ohi baino gogorragoa izateak ez diete mesederik egin gizon azkarrei. Zenbaitek sufritu egin dute etapa hasieratik. Hala nola Alexander Kristoff (UnoX) eta Fernando Gaviria (Movistar) tropeletik atzera geratu dira lehen mendatean. Aurrerago, Gerben Thijssenek (Intermarche), Dylan Groenewegenek (Jayco) eta Jaspar Philipsenek (Alpecin) ere ezin izan diote tropelari segitu. Horiez gain, azken igoeretan ahultasuna erakutsi du sailkapen nagusian postu on bat egiteko hautagaietako batek, David Gauduk (FDJ). Azkenean, ia ordu erdi galdu du helmugan. Halere, Fabio Jakobsen (DSM) eta Mark Cavendish (Astana) ibili dira, itxuraz, juxtuen. Astanakoa lehen mendatean geratu da, eta ez du lortu berriz ere talde nagusira iristea. DSMkoa beranduago gelditu bada ere, bera iritsi da azken postuan helmugara. Beraz, DSMkoek, gaur, sailkapeneko bi muturrak hartu dituzte. Halere, Cavendish zein Jakobsen kontrolaren barruan sartu dira, irabazlearengandik 39 minutura. Astanako britainiarra, Eddy Merckxekin batera, Tourreko etapa garaipen gehien dituen txirrindularia da —34 dituzte—, eta berdinketa hori hausteko helburua du aurtengo Tourrean. Bihar, muinoak Oraingoz, ordea, ezingo du Cavendishek asmo hori bete. Izan ere, gaurkoa bezain gogorra ez bada ere, biharko etapa ere ez da egokiena esprinter peto-petoentzat. Txirrindulariek Italian jarraituko dute, eta ia 200 kilometro egin beharko dituzte Cesenaticotik Boloniara. Tartean, sei muino puntuagarri igaroko dituzte. Azken 30 kilometroen barruan, birritan gainditu beharko dute San Lucako igoera motz baina pikoa. Bi kilometro ditu, eta pendiza, %10etik gorakoa. Gaur tropeleko lehen postuan iritsi direnez gainera, ez dira urruti ibiliko muinoak ondo igarotzen dituzten gainontzeko gizon azkarrak. Etaparen lehian ibiliko dira, besteak beste, Van Aert, Van Gils, Mads Pedersen (Lidl), Alberto Bettiol (EF), Philipsen zein Mathieu Van der Poel (Alpecin), Arnaud de Lie (Lotto), Binian Grimay (Intermarche), Bryan Coquard (Cofidis) eta Dorian Godon (Ag2r). Etapako sailkapena 1. Romain Bardet (DSM) 5.07.22 2. Frank van den Broek (DSM) d.b. 3. Wout van Aert (Visma) 5era 4. Tadej Pogacar (UAE) d.b. 5. Max van Gils (Lotto) d.b. 6. Alex Aranburu (Movistar) d.b. 9. Pello Bilbao (Bahrain) d.b. 32. Mikel Landa (Soudal) d.b. 81. Jonathan Castroviejo (Ineos) 18.46ra 82. Ion Izagirre (Cofidis) d.b. 147. Oier Lazkano (Movistar) 29.14ra Sailkapen nagusia 1. Romain Bardet (DSM) 5.07.12 2. Frank van den Broek (DSM) 4ra 3. Wout van Aert (Visma) 11ra 4. Tadej Pogacar (UAE) 15era 5. Max van Gils (Lotto) d.b. 6. Alex Aranburu (Movistar) d.b. 9. Pello Bilbao (Bahrain) d.b. 32. Mikel Landa (Soudal) d.b. 81. Jonathan Castroviejo (Ineos) 18.56ra 82. Ion Izagirre (Cofidis) d.b. 147. Oier Lazkano (Movistar) 29.24ra

Nafarroako Gobernuak polizia indarkeriaren biktimatzat aitortu ditu Angel Berrueta eta haren familia. Poliziaren eta eskuin muturreko taldeek eragindako biktimen Aitortzarako eta Erreparaziorako Batzordeak aztertu du Berruetaren kasua, eta aldeko ebazpena eman du. Hala, Ana Ollo presidente bigarrenak eta Martin Zabalza Bake eta Bizikidetza zuzendari eta batzordeko presidenteak berretsi egin dute erabakia. Konfidentzialtasun arrazoiengatik eta zerbitzu juridikoek aholkatuta, Nafarroako Gobernuak ez ditu publiko egiten ebazpenak. Asmoa da urte amaieran aitortza ekitaldi bat egitea —aitortutako lehen hamabi biktimei maiatzean egin zitzaien ekitaldi ofizial bat—. Dena den, erabakiaren berri ematen zaienean senideei, Nafarroako Jauregian ekitaldi xume bat egiteko aukera proposatzen zaie. Gehienek baiezkoa ematen dute, eta Berruetaren senideek hala egin dute goizean. Ana Ollo presidenteorde bigarrenak eta bere lantaldeak egin diete harrera. Angel Berrueta 2004ko martxoaren 11ko Madrilgo atentatuen testuinguruan erail zuen Espainiako polizia batek —Valeriano de la Peñak— eta haren seme Miguel Josek. Garai hartan, Jose Maria Aznarren gobernuak eta bere ingurune mediatikoak atentatu haren egilea ETA izan zela zabaldu zuten, eta denbora aurrera egin ahala tesi hari eutsi zioten. Iruñean, Martin Azpilikueta kalean zuen okindegia Berruetak, eta martxoaren 13an, ETA ez zioen kartela jartzeko presio egin zion poliziaren emazteak, Maria Pilar Rubiok. Uko egin zion eskaera hari Berruetak, eta handik gutxira, senarra eta semea okindegia sartu eta tiroka zein labankada hil zuten Berrueta. [articles:2121985] Epaiketa egin zitzaien polizia hari eta haren semeari, baina, hogei urte geroago, Aitziber Berrueta alabak salatu du bere aitak ez zuela justiziarik izan. Urtero herri aitortza egin diote Berruetari Donibaneko auzokideek, baina aitortza ofizialik ez du izan. 2015era arte, Nafarroako Gobernuan eta Iruñeko Udalean, UPNk bizkarra erakutsi zion Berruetaren sendiari. 2015etik aurrera, gobernuan zein udalean aldaketa politikoa egon da, eta senideek babesa jaso badute ere, administratiboki ez dute aitortza ofizialik jaso. 2015ean Nafarroako Parlamentuak onartutako motibazio politiko legearen aurka jo zuen PPk, eta Konstituzionalak baliogabetu egin zuen lege hura. 2019tik aurrera, segurtasun indarren eta eskuin muturreko taldeen indarkeriaren biktimen bigarren legea atera zen aurrera, eta hark egoera aldarazi du. Lege hark Konstituzionalaren oniritzia jaso ostean, aitortzarako bide luzea hasi zen. Haren aterkipean sortu zen Aitortzarako eta Erreparaziorako Batzordea, eta iazko urtarriletik aurrera biktimen eskaerak jasotzen eta aztertzen dihardu. 32 biktima, oraingoz Hala, iaz Berruetaren biktima izaera aitortzeko eskaera egin zuen familiak. Gainera, emazteak eta lau seme-alabek eskaera bana egin zuten ere. Aitziber Berruetak aitortu du prozesua bera gogorra dela, duela hogei urteko bizipenak kontatu behar izan zutelako berriz. Azkenik, orain heldu da ebazpena. Berruetaren kasua gehituta, gaur-gaurkoz, gobernuak 32 biktima aitortu ditu. Horien artean daude Mikel Zabalza, eta Mikel Arregi Lakuntzako zinegotzia, baita 1978 sanferminetan balaz zauritutako hiru lagun ere. Eskaeren artean, torturak jasan dituzten pertsonak egon dira, eta oraingoz bederatzi lagunen kasuak aitortu ditu gobernuak.

Ohiko aldarrikapen eta salaketez gain, beste bi nagusitu dira LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Eguneko Euskal Herriko mobilizazioetan: zuriketa arrosaren eta Palestinaren genozidioaren aurkakoak. Manifestazio jendetsuak egin dituzte Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Miarritzen (Lapurdi) bihar arratsaldean egingo dute mobilizazioa, 16:00etan, kasinotik abiatuta. «Oraingoan, beste inoiz baino gehiago, hemen elkartu gara harrotasuna politikoa dela aldarrikatzeko», esan dute, ozen, Bilbon. Manifestazioa herri mugimenduak antolatu duela nabarmendu dute, eta gaurkoak ez duela zerikusirik Bilbo Bizkaia Harro jaialdiarekin. «Gure borroka merkantilizatu eta despolitizatzea baino ez du helburu». Iruñean, gogoratu dute harro ez dela pride: «Pride etiketak inperio ekonomiko bihurtu du kolektiboaren borroka, eta identitatea merkantilizatzeko erabili du». Nabarmendu dutenez, harrotasuna ez da saltzen, baizik eta defendatu. BIlbon gehitu dute haien harrotasunean ez duela lekurik «mugimendu TERF, putofobo, burges eta erakundeen pride-ak». LGTBI borroka turismoa sustatzeko erabiltzen duen jai ere hiri ereduaren kontra daude, eredu horrek turistifikazioa eta hiri eta herrien gentrifikazioa eragiten duelako. Mobilizazioen antolatzaileek erakundeei gogorarazi diete ez dela nahikoa LGTBI Komunitatearen Nazioarteko Egunean agiriak plazaratzea eta egoitzetan ortzadar banderak jartzea. Euskal Herriko erakunde gehienek kaleratu dituzte aste honetan —gaur, bereziki— LGTBI kolektiboaren eta eskubideen aldeko adierazpen ofizialak, eta atera dituzte argazkiak ortzadarraren banderarekin. «Erakundeek aurpegia garbitzen dute keinu sinboliko pare batekin eta LGTBI-friendly kontsumoa finantzatuz, gure bizitzak benetan hobetuko dituzten politika publikoen gabezia nabaria den honetan», salatu dute Gasteizen, administrazioen jokabidea gogoan. «Diskurtso eraldakoia, zis-hetero araua zalantzan jartzea eta haren indarkeriak bigarren mailan geratzen dira azaleko diskurtso merkantilistaren aurrean». Eguneroko oztopoak Ekainaren 28aren ondoren LGTBI kolektiboko kideek politika publiko gordinak jasan behar dituztela oroitarazi dute: atzerritarren legea; indarkeria egoeretatik «ihes egitea zailtzen duten» etxebizitza politikak; transexualen osasun arretaren «gabeziak»; genero unitateetan aplikatzen diren «protokolo zaharkituak»; kalitatezko zaintza sistema publikorik eza; «indarkeria biomedikoa eta psikiatrikoa» gorputzak, bizitzak eta identitateak «patologizatzen dituen osasun mentaleko sistema batean»… Zuriketa arrosa «indarkeria koloniala» ere badela salatu dute: «Gure borroka eta historia erabiltzen ari dira sarraski etnikoa makillatzeko. Fikzio bat eraiki dute, non Israel herrialde zibilizatu, ireki eta inklusiboa den». Bide beretik, Gasteizen salatu dute Israelek zuriketa arrosa baliatzen duela Palestinaren kontrako zapalkuntza ezkutatzeko. «Erakunde sionista, LGBTQI+ eskubideen gotorleku gisa aurkeztu bai, baina gero, genozidioa, okupazio militarra eta populazio palestinarraren aurkako giza eskubideen etengabeko urraketak egiten jarraitzen du», azaldu dute. «Gogoan izan apartheid sistema baten pean bizi dela palestinar herria». Bilboko mobilizazioaren antolatzaileak —Bizkaiko E28 Koordinakundeak— bat egin du Queer Coalition for Palestine erakundearen manifestuarekin, eta haren zati bat irakurri dute gaur. «Baina zer dago, ba, ospatzeko?», galdetu dute. «Gure kide palestinarrak genozidio basati bat jasaten ari dira Israel sionistaren eskutik, Mendebaldeko gobernuen finantzaketaz eta armez lagundurik. Mugimendu global gero eta handiagoa ari da mobilizatzen Palestinarekiko elkartasunean, Gazako 2,3 milioi palestinarren aurkako Israelen setioa eta genozidioa geldiarazteko. Mugimendu horren parte gara, eta harro gaude». Iruñeko mobilizazioaren deitzaileek bat egin dute Palestinako LGTBI komunitatearen borrokarekin, eta babes, aliantza eta maitasun guztia bidali diete. «Ulertzen dugu geure askapena loturik dagoela, kuir palestinarren askapenarekin ez ezik, palestinar guztien eta herri kolonizatu guztien askapenarekin ere», jarraitu dute. «Ez dago kuir askapenik apartheida, patriarkatua, kapitalismoa eta beste zapalkuntza batzuk existitzen badira». Migratzaileak eta transexualak gogoan Euskal Herriko kaleetan gogoan izan dituzte migratzaileak eta arrazializatuak: «Ez da kide migratu eta arrazializaturik gabeko harrotasunik». Elkartasunerako deia egin dute Gasteizen, ez bakarrik LGTBI kolektibokoen artean, «baizik eta sistema honen zapalkuntza pairatzen dutenekin eta hura eraldatzeko prest daudenekin: emakumeak, migratuak, arrazializatuak, sexu langileak, gorputz disidenteak…». Eskuin muturraren eta faxismoaren gorakadaren aurrean, batasuna eta erantzuna aldarrikatu dituzte, «elkartasun sareak eta erresistentzia». Transexualen kontrako indarkeria salatu dute, transfobia eta transmisoginia. Transexualei erakunde publikoek ematen dieten tratua. Osakidetza eta Genero Identitateko Unitateak aipatu dituzte, haien esanetan dokumentazioa aldatzeko trabak jartzen dizkietelako, prozesuak psikiatrizatzen dituztelako, «barregarri» uzten dituztelako edota «pertsona transak eskubideak merezi dituztenen eta merezi ez dituztenen artean sailkatzen dituztelako, lodifobia eta halako mekanismoez baliatuz. «Ez dago trans baztertzailea den feminismorik! Borroka transfeminista aldarrikatzen dugu, eta harro gaude haren ibilbideaz», oihukatu dute Iruñean.

Iragan astetik desagerturik dago Laure Zacchello urruñarra, eta Baionako prokuradorearen hipotesi nagusia da senarrak erail eta desagerrarazi zuela. Preso da orain, eta instrukzioko bi epaile izendatu dituzte. Zacchelloren kasua salatzeko, arratsaldean elkarretaratzea egin du mugimendu feministak Urruñako herriko etxearen aitzinean (Lapurdi), Eraso matxistarik ez, aski da, autodefentsa feminista lelopean. Mugimendu feminista asaldatuta agertu da maiatzaz geroztik izan diren indarkeria matxistako kasuen ondorioz. Kopuru «onartezina» dela deritzote. Izan ere, maiatzaren 3an, Donibane Lohizuneko hotel batean hilda aurkitu zuten emakume bat, eta «krimen bortitz bat» izan zela adierazi zuen prokuradoreak. Gerora, gogora ekarri dutenez, Capbretonen talde bortxaketa bat jasan zuen kanboar batek, eta, Hazparneko bestatan (Lapurdi), emakume batek salatu zuen bortxatu egin zutela. Zachellorena indarkeria matxistako laugarren kasu lazgarria da bi hilabetean, baina mugimendu feministak ohartarazi du indarkeria matxistaren errealitatea zabalagoa dela, «egunerokoa». Zehazki, Ipar Euskal Herrian, urtero zortziehun kasu inguru ikertzen dira, baina mugimendu feministaren arabera, gehiago dira berez. «Ez da publikoa zenbat salaketa izan diren, zenbat joan diren auzitara, zenbat zigor ezarri diren, ez eta hauen aplikazioa zein izan den ere. Gisa berean, emazte horiek jasan dituzten ondorioen kudeaketaren berri ere ez da jakiten», deitoratu dute. Maiatzean egin bezala, irmoki salatu dute Donibane Lohizuneko emakumea ere babesik gabe utzi zutela, «emaztearen egoera ezagutua baitzen». Ondorioztatu dutenez, kasu horrek agerian uzten du sistemak «huts egiten» duela: «Gertakari larri horrek agerian ezarri du egungo mekanismoak ez direla egokiak eta baita lurraldeak bortizkeria sexistari erantzuteko zer ezintasun duen ere». Deia Euskal Elkargoari Horregatik, dei egin diote Euskal Hirigune Elkargoari ardura bere gain har dezan eta «neurri zehatzak» ezar ditzan, «erantzun publiko eta instituzionala emateko ez ezik, biktimak babesteko, haien eskubideak bermatzeko eta prozesu osoan zehar laguntzeko ere». Horrekin batera, beharrezkotzat jo du protokolo bat sortzea bortizkeria matxistari aurre egiteko. Besteak beste, «ezinbestekotzat» jo dute emazteen eskubideen aldeko erakunde publiko bat sortzea, sentsibilizazio kanpainak proposatu ditzan, batik bat gazteentzat. Mugimendu feministaren arabera, agenda politikoaren lehen lerroan jarri beharra dago indarkeria matxista. Kritikatu du erakunde publikoek «isiltasunarekin» erantzuten dutela. Behar horren adierazletzat jo dute Hazparneko bestatan jazotakoa. «Formakuntza eskas handia sentitzen da», nabarmendu dute. Mugimendu feministaren iduriko, lan handia dago egiteko alor horretan: «Derrigorrezko formakuntzak eskaini behar zaizkie elkarteei. Hala nola besta komiteei, kirol elkarteei, bestaren profesionalei… Denak formatuak izan behar dira, bai protokoloak plantan ezartzeko, baita erantzun soziala antolatzeko ere». Euskal Hirigune Elkargoko hautetsiei eta erakundeei exijitu diete gaia lehentasuntzat jotzea. «Egun den bortizkeria masiboena eta larriena bada ere, erakunde publikoek eta haien ordezkariek oro har isiltasunarekin erantzun diote krimen honi». Gainera herritarrei eskatu diete kalean erantzuteko, eta emakumeei, berriz, antolatzeko. Astelehenean Nagore Laffage oroituko dute Iruñean, 16. urteurrenean Astelehen Lilak elkarteak Nagore Laffage irundarra gogoratuko du astelehenean, Iruñeko Vinculo plazan 19:00etan egingo den elkarretaratzean. Aurtengo sanferminetan, hamasei urte beteko dira Jose Diego Yllanesek erail zuenetik. Elkartearen arabera, aurten indarkeria matxistaren ondorioz hil diren emakume guztiak omenduko dituzte. Gainera, taldeak ohartarazi du urtarriletik apirilera 657 salaketa aurkeztu direla Nafarroan. Astelehen Lilak elkarteak babesa adieraziko dio familiari. Haien helburua da indarkeria matxista jasaten duten emakume bat bera ere bakarrik ez sentitzea.

Donostiako aparkaleku publiko nagusien tarifak % 23 garestituko dira uda honetan

Enpresa Batzordeak auzitara eraman zuen lantegia, tituludunei bost urteko antzinatasuna ordaintzeari uko egiteagatik. EAEko Auzitegi Nagusiaren epaia Auzitegi Gorenean errekurritu daiteke.

Langile bat oso larri zauritu da Bilboko Portuan, Haizea Wind enpresan izandako istripu batean.