Espainiako Lehiakortasunaren Batzordeak 486 milioi euroko isuna proposatu du Bookingen aurka. Konpainiak berak eman du isunaren berri AEBetako Burtsa eta Baloreen Batzordeari aurkeztutako urteko txostenean. Isuna ordaintzeko dirua gorde duela jakinarazi du.

Aurreikuspenak bete, eta apirilaren 21erako deitu du Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetara Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak. Arratsaldean gobernu kontseiluaren bilera izan dute, eta saio «berezia» izan dela azpimarratu du. «Hiru irizpide izan ditut kontuan: gobernu programa betetzea, hurrengo lehendakariari eta gobernuari ahalik eta legaturik onena uztea eta interes orokorra defendatzea». Harro azpimarratu ditu hiru legealditan lortutakoak: «Autogobernua zabaldu dugu 11 konpetentzia berriren bitartez, kontzertu ekonomikoa indartu dugu, eta 121 lege onartu ditugu, %85 oposizioko alderdiren baten babesarekin». Hala, gogoratu du orain arte egindakoa ez dela bere legealdiarekin batera amaituko: «Katebegi bat naiz». 2012an kargua hartu zuenetik egindakoak gogoratu ditu, eta orduan errandakoak errepikatu. Horrez gain, eskerrak eman dizkio gizarteari: «Krisiak etxeko atean pilatu zaizkigu, eta gizartearen ahalegina txapela kentzeko modukoa izan da». Jarraian, eskerrak eman dizkie legebiltzarkideei eta legebiltzarreko langile guztiei ere, eta sailburuen izenak banan-banan zerrendatu. egutegia Otsailak 27. Dekretua argitaratuko da EAEko aldizkari ofizialean. Martxoak 13-18. Alderdiek hautagaitzak aurkezteko tartea izango dute. Martxoak 26. Hautagaitzen proklamazioa egingo da. Apirilak 5. Hauteskunde kanpaina hasiko da. Apirilaren 19an amaituko da. Apirilak 20. Gogoeta eguna. Apirilak 21. Bozketa eguna. Bere legealdietako hiru ideiatan jarri du arreta: lana, hobera egitea eta kohesioa, errespetua eta elkarbizitza. «Ohorea da gure ondorengoei Euskadi aurreratuagoa eta bidezkoagoa uztea. Errespetuaren, kohesioaren eta bizikidetzaren balioetan oinarritutako Euskadi. Hala sentitzen dut, eta hala aitortuko dut: ahal izan dudan bezain ondo lan egin dut. Errespetu osoz jokatzea espero dut. Barkamena eskatu nahi dut nire hutsengatik, eta eskerrak eman Euskadiri, eman didan guztiagatik», borobildu du. Lortu gabe geratu diren erronken inguruan ere galdetu diote, eta adierazi du horri ez diola garrantzirik ematen, baizik eta lan egin duten moduari, egungo gizartearen egoerari eta orain arte lortutakoari. Joan den astelehenean, EAJren EBBko presidente Andoni Ortuzarrekin eta PSE-EEko idazkari nagusi Eneko Anduezarekin bildu zen, legealdiaren balantzea egiteko. Izan ere, orduan betetzat jo zituen Eusko Jaurlaritzak legealdirako ezarritako helburuak; nahiz eta, Urkulluk berak aitortu izan duen moduan, Gernikako Estatutuan jasotako hiru eskumenen transferentzia ere gauzatu nahi duen gobernua utzi aurretik: aldiriko trenak, migrazioa eta tituluen homologazioa. Horiei buruz mintzatu da gaurko saioan, oraindik lanean dabiltzala adierazi du, eta horretan jarraituko dutela legealdia amaitu arte. Deialdia, aurreratuta Deialdiak aurreratzea ala atzeratzea gobernuburuen ahalmenen artean dago, haiei baitagokie bozetara deitzea. Urkulluk aurreratu egin ditu Eusko Legebiltzarrerako 2024ko hauteskundeak, berez, uztailera arteko epemuga baitago boz horiek egiteko. Adierazi du aukeretako bat zela uztailean egitea, baina apirila hautatu duela legealdia «agortu» dutelako; eta aurrerago badaudelako zenbait egun seinalatu: apirilaren 28an, erraterako, San Prudentzio eguna da Araban, eta Europako hauteskundeak izanen dira gero. «Euskadiko hauteskundeek garai propioa izan beharko lukete, eta ez beste deialdi batzuekin bat egin», zehaztu du. Hain zuzen, duela lau urteko atzerapenak ezarri zuen uztailera bitarteko epemuga. Koronabirusaren pandemia betean, behar baino lehentxeago egitekoak ziren hauteskunde haiek atzeratu egin zituen azkenerako Jaurlaritzako buruak. 2020ko apirilaren 5erako egin zuen deialdia Urkulluk berak, baina, pandemiak eragindako salbuespen egoera zela medio, erabaki hori atzera bota, eta uztailerako deitu zuen bozetara lehendakariak. Berez aurreko hauteskundeen deialdia apirilaren 5erako egin zuela eta, Urkulluk esana zuen «logikoa» dela 2024koak ere apirilean egitea, baina, legez, uztailera arteko epemuga zegoen. Gobernuburuek, hauteskundeak noiz egin erabakitzeko orduan, zera hartu izan dute kontuan, beren alderdiarentzako testuinguru egokiena aukeratzea, ahal bezainbat boto biltzeko. Duela lau urte, oposizio osoak eskatu zuen hauteskundeak atzeratzeko: pandemiak egoera dramatikoa ekarri zuen, eta baldintza horietan bozkatzera joatea ez zen zentzuduna inorentzat. Baina uztailaren 12a aukeratu izanak ere desadostasun handia eragin zuen, eta oposizio osoak kritika gogorrak egin zizkion Urkulluri. Segurtasuna bermatu Lehendakariak azpimarratu zuen 2020ko uztailerako «Euskadi osasun zaintzako fasean» egongo zela, eta hauteskundeak «erabateko segurtasun bermeekin» egingo zirela. EH Bilduk, Elkarrekin Podemosek eta PPk, baina, ez zuten uste boto emaileen segurtasuna bermatzeko baldintzak betetzen zirenik. Martxotik indarrean ziren neurri gogorrak, tartean itxialdia, atzean utzi behar ziren herritarrak bozkalekuetara joan zitezen, eta, osasun krisiarekin batera krisi ekonomikoa abian zela, koalizio abertzaleak argi esan zuen hura «lehertu aurretik» egin nahi zituela hauteskundeak Urkulluk. Batera edo bestera, Jaurlaritzako buruak uztailerako deitu zuen bozetara, pandemiaren eta haren aurkako neurri gogorren nekea eta haserrea biziagotu aurretik herritarren artean. Parte hartzea %52koa izan zen, inoizko apalena, eta EAJk irabazi zituen bozak, 31 eserleku eskuratuta, aurreko hauteskundeetan baino bi gehiago, nahiz eta 50.000 boto galdu zituen. [articles:2117469] Uztailaren 12ko hauteskundeen aurreko asteetan, orduko Jaurlaritzako Osasun sailburu Nekane Murga maskararik gabe azaltzen zen pandemiaren berri emateko agerraldietan. Itxialdi gogorrak emaitza onak izan zituela azpimarratu zuten ekain bukaera eta uztail hasiera hartan, baina, hauteskundeak egin eta egun gutxira, maskararekin azaltzen hasi zen jarduneko sailburua, berriro ere kutsatzeen berri emateko, eta herritarren ardura eskatzen zuen etengabe. Europako hauteskundeak Ordularia aurreratu egin du orain Urkulluk, eta aurrerapen hori gaur-gaurkoak diren zenbait aldagai aintzat hartuz azaldu daitezke. Alde batera utzita bertan behera geratutako 2020ko apirileko deialdi hark logika ematen dion ala ez aurtengo deialdiari, Europako Parlamenturako bozak dira Urkulluren erabakia azaltzeko aldagai garrantzitsuetako bat; ekainaren 9an egingo dira horiek. EAJk behin baino gehiagotan adierazi du Europarako bozak «Pedro Sanchezen inguruko plebiszitu bat» izango direla, Espainiako Estatu osoan batera egingo baitira. Hau da, PPk eta PSOEk boz horietan polarizazioa egon dadin nahiko dute, Kataluniako gatazkarekin lotutako amnistia eztabaidaren erdian jarrita. EAJk ez die aurre egin nahi izan Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeei Europako Parlamenturako hauteskundeen itzalean. Ekaineko boz horietatik banatzeko apirilera aurreratu behar ziren Jaurlaritza jokoan jarriko duten hauteskundeak. Inkesten arabera, inoiz baino tarte txikiagoz erabakiko da nor izango den Araba, Bizkai eta Gipuzkoako bozen garailea, EAJ eta EH Bildu oso gertu egongo baitira, inkesten arabera; koalizioak irabaziko duela ere aurreikusi dute batzuek. Horrelako testuinguru batean, EAJk boto duala esaten zaion hori beharko du: Espainiako Gorteetarako hauteskundeetan PSOEren eta PPren alde egiten duten milaka hautesleena. Legebiltzarrerako bozak Europako hauteskundeekin batera egiteak ez zuen lagunduko horretan.

Behin Iñigo Urkullu Eusko Jaurlaritzako lehendakariak hauteskundeetara deituta, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarrek Eusko Legebiltzar berria hautatzeko deialdia aldizkari ofizialean argitaratu eta 54 egunera eginen dira bozak. Zer hautatuko da? Ganberako 75 kideak nor izanen diren erabakiko da hauteskundeetan. Eserleku kopuru bera dagokie Arabari, Bizkaiari eta Gipuzkoari: 25. Herrialdeko 25na. Nondik dator hori? Gernikako Estatutuak zehazten du lurralde bakoitzak zenbat eserleku izanen dituen. Banaketa hori egiten da erkidegoa ez dutelako subjektu bakar gisa ulertzen, hiru lurralde historikoen eskubideen multzo gisa baizik. Banaketa horrek zer eragin du lurraldeetan? Lurralde guztiek eserleku kopuru bera dutenez gero, lurralde batzuetako herritarren botoek balio handiagoa izanen dute. Hautesle erroldei erreparatuta ikus daiteke hori: Araban 260.709 pertsonak bozkatu dezakete, Bizkaian 942.670ek eta Gipuzkoan 585.440k. Baina herrialde bakoitzetik 25 eserleku izanen dira. Hau da, proportzioan, arabar baten erabakiak ia lau bizkaitarrenak bezainbertzeko pisua izanen du. Nola banatzen dira eserlekuak? Eserlekuak D’Hondt legearen arabera banatzen dira. Sistema proportzional bat da. Hautagaitza fasera pasatzeko, bozen %3 bildu behar dira gutxienez. Behin galbahe hori pasatuta, lortutako boto kopuruak handienetik txikienera ordenatzen dira, eta hautagaitza bakoitzaren boto kopurua zatitu 1, 2, 3… artean, lurralde bakoitzari dagokion eserleku kopurura iritsi arte. Kalkuluak egin eta gero, zatidura handienak lortu dituzten hautagaitzei emanen zaizkie eserlekuak. Bi alderdik zatidura berdina balute, boto gehien lortu duenarentzat izanen litzateke eserlekua. Nork bozkatu dezake? Hautesle erroldan izena emanda dauden 18 urtetik gorako arabar, bizkaitar eta gipuzkoar guztiek bozkatzen ahalko dute. Horiez gain, posta bidez bozkatzen ahalko dute behin-behinean atzerrian bizi diren eta hautesle erroldan izena emanda dauden herritarrek, baita atzerrian bizi diren egoiliarren hautesle erroldan inskribatuta daudenek ere. Eta nola hautatzen da lehendakaria? Eusko Legebiltzarreko burua arduratuko da Eusko Jaurlaritzako lehendakaria izendatzeko osoko bilkurara deitzeaz. Saio horretan hautagai bakoitzak bere alderdiaren programa aurkeztuko du –90 minutu izanen ditu bakoitzak, gehienez–. Jarraian, talde parlamentarioetako bozeramaileek hitz eginen dute, bakoitzak ordu erdiz. Bozketa eginen da gero, eta gehiengo osoa lortzen duen hautagaia izanen da lehendakaria. Inork gehiengo osorik lortuko ez balu, bertze bozketa bat eginen litzateke hamalau ordu geroago, eta boto gehien eskuratzen duena hautatuko dute lehendakari. Lehendakariaren ardura izango da hurrengo legealdirako gobernua osatzea.

Eneko Andueza PSE-EEko idazkari nagusiak Eusko Legebiltzarrerako hurrengo hauteskundeetarako irteera postuan kokatu du bere alderdia, Iñigo Urkullu Jaurlaritzako lehendakariak bozetarako data zehaztu eta gutxira. Anduezaren esanetan, PSE-EE «indartsu bat» berme izango da «herritarren beharrak» politikaren erdigunean jar daitezen. «Garaia iritsi da erabakitzeko onenen artean egon nahi dugun, gizarte politikak egin nahi ditugun, ongizate handiagoa duen gizarte justuago bat eraiki nahi dugun. Erabakiko dugu gure nagusiak babestu nahi ditugun, txikienentzako etorkizun hobe bat nahi dugun, eta herrialde plural eta ireki batez gozatu». Alderdi Sozialistako buruaren iritziz, mundua azkar ari da aldatzen, eta teknologiaren garapenak aurreikusi ezin diren ondorioak ekarriko ditu enpleguaren, hezkuntzaren, osasunaren edota mugikortasunaren arloetan. Hori dela eta, bestelako politiken beharra aldarrikatu du. «Euskadiren gidoia aldatuko dugu», adierazi du, PSE-EEren kanpainako leloari erreferentzia eginez. Anduezaren esanetan, EAJk eta PSE-EEk koalizioan eratu duten gobernuaren emaitza «oso emankorra» izan da. Hurrengo legealdiari begira, adierazi du PSE-EEk bere orain arteko ildoari eutsiko diola. «Konpromisoa hartu nahi dugu sozialistok beti defendatu ditugun balioekin».

Europar Batasuneko Justizia Auzitegiaren esanetan, 20 eguneko kalte-ordaina eta enplegua finkatzeko prozesuetarako deialdia egiteko araudia ere ez dira disuasio-neurriak. Horrenbestez, aldi baterako kontratu horiek kontratu finko bihurtzea proposatzen du.

Bi urtez, gurasoen etxea utzi nahi duten gazteek (25-29 urte) 300 euroko dirulaguntza jasoko dute hilero-hilero eta baldintzak beteta

2022an baino % 16,9 hipoteka gutxiago sinatu ziren iaz Euskadin. Guztira, 19.181 hipoteka sinatu eta 3.045 milioi euro mailegatu ziren, 2023an. Batez beste, 159.000 euroko mailegua eskatu zuen sinatzaile horietako bakoitzak.

Segurtasun Saila ‘Ertzainak borrokan’ eta Euspelekin bildu da akordio bat bilatzeko negoziazioa abiatuz

Isaac Newtonek zioen erraldoi baten sorbaldara igotzeak aukera eman ziola haratago joateko eta ikuspuntua zabaltzeko. Iñaki Zabaleta Euskal Herriko Unibertsitateko Filosofia Saileko irakaslearen ustez, pentsalari handi orok du beste pentsalari bat atzean. Wilhem von Humboldt da, Zabaletaren ustez, atzean egoten diren pentsalari horietako bat. Hainbat liburu atera izan ditu haren pentsaera aztergai hartuta, eta lan horietan berriena da, hain zuzen, Nazioa eta hizkuntza Humboldten pentsamenduan. EHUko Joxe Azurmendi Katedrak eta Jakin fundazioak elkarlanean sortutako Ur Jauzia bildumako laugarren liburua da. Pentsalari humanista horren ideietan nazioak eta hizkuntzak duten lekuaz hitz egiten du saiakerak. Ur Jauzia bildumak euskal pentsamendu garaikidearen inguruko lanak biltzea du helburu. Hura sortzeko ideia Joan Mari Torrealdaik izan zuen. Izena, ordea, Joxe Azurmendik berak behin azaldutako kontzeptu batetik dator. Lorea Agirre Jakineko zuzendariak kontatu duenez, Azurmendiri egin zion elkarrizketa batean azaldu zuen pentsalariak zer zen berarentzat kontzeptu hori: «Ur jauziaren sisteman sinesten zuela kontatu zidan; hau da, norbaitek berak idatzitakoa irakurri, eta bere ideia propioak eraikitzeko erabili zezakeela; jakinduria ur jauzi bat izango balitz bezala». Azurmendik uste du bere ideiak ez direla soilik bereak, beste baten ideiak martxan jartzeko balio baitute. Bildumaren helburua da haren obra zabaldu eta abiapuntu gisa erabiltzea, Agirreren esanetan, «hortik abiatuta kritikatu, eraiki eta ikertu» dadin. Gizakia oinarri Humboldt Prusian sortua zen, eta bitan izan zen Euskal Herrian —1799an eta 1801ean—, euskaldunen, euskararen eta euskal nazioaren inguruan ikertzen. Zabaletak lanaren oinarrian izan duen galdera honakoa izan da: Zergatik ezaugarritzen zituen Humboldtek euskaldunak nazio gisan, eta zegatik ikusten zuen euskara euskaldunen hizkuntza nazional gisa? Nazioa hizkuntza komunitate bat zela uste zuen pentsalariak. «Kontzeptu hori ulertu eta barneratu behar izan zuen, eta pixkanaka joan zen bere ikerketan aurrerapausoak eginez». Gainera, gaian oso inplikatuta egon zela kontatu du Zabaletak. Hiru ataletan banatuta dago liburua, Humboldten bizitzako hiru etapa nagusien arabera. Lehen atalean, pentsalari gisa hasi zeneko garaiak azaltzen dira. Humanista izanda, gizakia izan zuen ardatz beti, baina ohartu zen gizabanakoa ulertu ahal izateko gizataldea ere ikertu behar zuela. Immanuel Kant filosofoaren eragin handia izan zuen, eta haren izaera nazionala hartu zuen abiapuntu gisa. Frantziara joan zen hango izaera nazionala ezagutzera, baita Espainiara ere. Geroago heldu zen Euskal Herrira, eta «bi estatutan banatutako nazio bat» topatu zuela azaldu zuen bere idazkietan. «Orduan jabetu zen zein garrantzitsua den hizkuntza nazioa osatu eta ezagutu ahal izateko», esan du Zabaletak. «Hizkuntzak barru-barrutik lotzen ditu gizakiak». IÑAKI ZABALETA EHUko Filosofia irakaslea Hamazazpi urtez izan zen politikari Humboldt, eta ibilbide hori aipatzen da lanaren bigarren atalean. Hirugarren eta azken atala haren bizitzako azken hamabost urteen ingurukoa da. Politika alde batera utzi, eta hizkuntzaren alorrean jarri zuen begirada. Nazioaren eta hizkuntzaren arteko harremana landu zuen, eta nazio bat desagertzeak hizkuntza bat desagertzea dakarrela ondorioztatu. Zabaletak aitortu du Humboldt aspaldiko pentsalaria dela, eta agian jendeari «aspaldikoegia» egingo zaiola. Hala ere, uste du gaur egungo hainbat auzi hobeto uler daitezkeela duela hainbat urte egindako gogoeta horiek abiapuntu hartuta: «Erakutsiko digu zer den beharrezkoa eta zer ez». Azken gogoeta bat ere egin du: «Hizkuntzak barru-barrutik lotzen ditu gizakiak».

Espainiako Gobernuak nazioarteko loturarik gabeko bi ordu eta erdiko hegaldien murrizketa bultzatuko du