«Gerniken gaztetxe berrixe!». Gernikako (Bizkaia) Egurre gazte asanbladak bart gauean zabaldu zuen mezu hori, jakinarazteko berriro hartu dutela duela hamar urte baino gehiago itxi zuten gaztetxe zaharra. «Gazteoi inposatutako eskualde ereduaren aurrean, Gaztetxe berria martxan jarri dugu. Gernikako gazte langileon interesei eta beharrizanei erantzungo dien proiektua da hau», azaldu dute. Aurrez, egunean zehar, Inposatu nahi diguten Gernikaren aurrean gazteok kaleak hartu izeneko egitaraua antolatu zuen gazte asanbladak, eta hori amaitutakoan okupatu zuten duela hamarkada bat hustutako eraikina. Ordutik abandonatuta zegoela kontatu dute: «Udalak hiru legegintzaldi daramatza esanez liburutegi bat jarriko duela han, baina promesa faltsuak dira. Hutsik dagoen espazio horri erabilera ematen hasiko gara». Horretarako, gaua Gaztetxean igaro dute asanbladako zenbait kidek, eta jada hasi dira gunea atontzeko auzolanean ere. Arratsaldean egingo dute lehen asanblada, eta gerturatzeko deia egin diete herriko gazteei. Zenbait gazte auzolanean, gaur goizean, Gernikan. EGURRE GAZTE ASANBLADA Asanbladak esplikatu du zerk eraman dituen gaztetxea hartzera. Seinalatu dute Busturialdean ez direla garai onak, «instituzioen politikek ez dituztelako gazte langileen interesak ordezkatzen», eta horren adibidetzat jarri dute, besteak beste, Urdaibaiko Guggenheim proiektua. «Inposatu nahi duten eredu horri» aurre egiteko baliatu nahi dute gaztetxea, eta «herriko gazteen interesak bermatzea» du helburu. Zehaztu dute zertarako erabili nahi duten ere: «Gazteak batzeko eta elkar harremantzeko, antolakuntza politikoa sustatzeko, aisialdia eta ekimen kulturalak antolatzeko eta kirola egiteko espazio bat izateko». Gehitu dute liburutegi modura ere funtzionatuko duela. Gernikan badago Astra kultur espazio autogestionatua ere, 2006. urtean okupatu zutena baina gerora udalak erosi zuena. Gazte asanbladak BERRIAri adierazi dionez, han parte hartzen jarraituko dute «orain arte bezala», eta hartu berri duten gaztetxea «herriarentzat beste ekarpen bat dela» uste dute.

Astelehen honetan hasiko du Sunsundeguik likidazio prozesua, balizko inbertitzaile batek atzera egin ondoren. Eskaintza berririk ez dagoenez, bihar abiatuko dute likidazio prozesua, eta ia 340 langile kaleratuko dituzte.

Irudi bakar batek laburbildu du ondoen gaur Iruñeko Labriten jokaturiko partida, zutik jarri eta txalo artean agurtu baitituzte pilotazaleek bi protagonistak: Iñaki Artola eta Aitor Elordi. Partida latza jokatu dute biek ala biek, gogorra eta kalitate handikoa; buruz burukoan gutxitan ikusten diren horietakoa. Bakoitzak bere armak baliatuta, goi mailako jokoa kantxaratu dute, eta faboritoak irabazi du: Artolak. Besteak beste, lege zaharrean jokatuta garaitu du Elordi. Kolpez gehiago zela baliatuta, jo eta jo aritu da alegiarra, eta fisikoki lehertu egin du aurkaria. Elordik ere aspaldiko irudirik onena eman du, baina ez du aski izan irabazteko. Hala, final-laurdenetako lehen puntua poltsikoratu du Baikoko pilotariak, eta aurrerapausoa eman du finalerdietarako bidean. Partidari hobeki ekin dio Artolak. Buruz buru lehenengo lehia beti izan ohi da arriskutsua, are gehiago aintzat hartuta entrenatzeko ia denborarik ez duela izan alegiarrak. Dena den, konfiantzaz ekin dio lehiari. Sakean asmatu egin du, eta frontisetik oso urrun ibili du pilota. 4-0 aurreratu da. Elordik ez du burua jaitsi, eta sufrimenduaren poderioz partidan sartuz joan da pixkanaka. Hankak bizi izan ditu, jokoan fresko sentitu da, eta batez ere boleari atera dio etekina. Nortasunez jokatu du, eta txapeldun izan zeneko pilotari hartara hurbildu da tanto askotan. Pixkanaka berdinduz joan da neurketa: seina, zortzina eta 11na berdin egon dira. Gidoia antzekoa izan da tanto gehienetan. Artolak agindu du, baina kosta egin zaio pauso bat aurrera egiteko erabakia hartzea. Dejadaz amaitu ditu pare bat tanto, baina pilotakada askotan uko egin dio airez jotzeari. Lege zaharrean jokatu du. Kontrakoa egin du Elordik: aukera izan duen bakoitzean tantoa amaitzea izan baitu xede. Goi mailako lehen zatia eskaini dute biek, eta lan erdietan ia berrehun pilotakada jo dituzte. Erritmo itogarrian jokatuta, gainera. Artola, «oso gustura» Ez da hain distiratsua izan bigarren zatiaren hasiera. Atseden luzetik bueltan, elkarri pare bat opari egin dizkiote; besteak beste, bakoitzak sakez falta bat egin du. Elkar hautsi ezinda ibili dira azken txanpara arte. Hain zuzen, hamaseinakoa izan da azken berdinketa. Hortik aurrera, Artolaren ahalmen fisikoa izan da giltzarri. Bere jokoak ez du behera egin, eta segi eta segi aritu da, burugogor. Errebotean amaitu du tanto bat, eta pozarren agertu da partida amaieran: «Banekien partida zaila nuela, eta oso pozik nago. Ligaxkan irabazten hastea beti da garrantzitsua. Pilota luze jotzen nuenean ez nuen lortzen berari buru gainetik pasatzea, eta motzago jotzen nuenean, berriz, aurrera egiten zidan. Hortik ihes egin ezinda ibili naiz, baina oso kontentu nago egindako jokoarekin. Hurrengo bi partidetarako entrenatzeko denbora izango dut orain, eta hori garrantzitsua da». Gaurkoa partida handia izan bada, atzo ere neurri bereko ikuskizuna eman zuten Gasteizko Ogetan bi errioxarrek: Dariok eta Javi Zabalak. Azkenera arte borroka latza izan zuten, eta Dariok lortu zuen garaipena (22-20). Bihar, bestalde, egungo txapelduna sartuko da lehian, Eibarko Astelenan: Jokin Altuna. Hura izango da faborito Iker Larrazabalen aurka, nabarmen.

Euskaldunak Lehen hamarretan zenbat txirrindularik amaituko zuten galdetu genuen hasieran. Azkenean bakarra izan da: Alex Aranburu. Hasi eta buka, bikain aritu da Ezkio-Itsasoko txirrindularia, polemikaz inguraturiko garaipen eta guzti. Ion Izagirrek eta Pello Bilbaok ezin izan dute dena eman, erori izanaren ondorioz. Unai Iribar izan da ezusteko gutxietako bat. Garai hobeen esperoan. Antolakuntza Aurten ere ika-mika izan da etapetako batean, Beasaingo biribilgunea ez baitzegoen behar bezala seinaleztatuta, eta azken orduko aldaketaren berri ez baitzuten behar bezala eman. Pilatzen ari dira akatsak, eta ez dio batere onik egiten ez Itzuliaren irudiari, ez euskal txirrindularitzari. Ibilbidea Hasiera oso kaxkarra. Buesa Arena hutsik zegoen, ilun. Herritarrengana hurbildu egin behar du Itzuliak, ez interes jakin partikularretara makurtu. Gainerakoan, ohiko ibilbide bihurri, gorabeheratsu eta erakargarria, batez ere Zarauztik Beasainerakoa, eta Gernika-Lumon amaiturikoaren azken erdia. Baina agian garaia da bestelako etaparen bat ere diseinatzeko, Ipar Euskal Herriko zein Nafarroako Pirinioetan serio barneratzeko… Izen propioak Joao Almeida faborito iritsi zen, eta ez du hutsik egin. Lider sendo agertu da. Ben Healyk etapa gogoangarria bururatu zuen herenegun. Gaur Paristik Roubaixerakoa. Zail du oso Pogacarrek, baina, irabaziko balu, aukera gehiago legoke hurrengo urtean Itzulian izateko… Irabazteke du-eta. P. D. Txirrindularitzak askorako ematen du, lehiaketaz haraindi.

Aurrez aurre ez, baina negoziatzeko prest eseri dira Washington eta Teheran: Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxi, alde batean; AEBetako Ekialde Hurbilerako ordezkari Steve Witkoff, bestean; eta bien artean, Omango Atzerri ministro Barr bin-Hamed al-Busaidi. Bi herrialdeen arteko harreman diplomatikoa hobetzeko saiakera honetan, Iranek garatutako programa nuklearra izan dute hizpide, eta bi ordu eta erdi inguru iraun du bilkurak. Bukatu ondoren zabaldutako oharrean, Araghtxik esan du elkarrizketa «eraikitzailea» izan dela, eta jakinarazi du datorren astean egingo dutela negoziazioen bigarren txanda; ziurrenik, hilaren 19an. Halaber, AEBek adierazi dute eztabaida «aurrerapauso bat» izan dela. Negoziazioak abiatu baino lehen Irango Atzerri ministroak sare sozialen bidez jakinarazi duenez, Witkoff eta bera bereizitako egongela banatan egon dira, eta Omango Atzerri ministroaren bitartekaritzaren bitartez hitz egin dute. Halere, bileraren ondoren aitortu du «zenbait minutuz» aurrez aurre hitz egin duela AEBetako Ekialde Hurbilerako ordezkariarekin; hori bai, Omango Atzerri ministroa aldamenean zegoela. Hain justu, X sare sozialean idatzitako mezu baten bidez, Al-Busaidik berretsi du eztabaida «positiboa eta eraikitzailea» izan dela. «Elkarrizketaren helburua zubi lana egitea izan da, eskualdeko eta munduko bakea, segurtasuna eta egonkortasuna bermatu ahal izateko», erantsi du. Omango hiriburura iritsi berritan, Araghtxik nabarmendu du bere asmoa «akordio justu eta zintzo bat» erdiestea dela, eta, aurreratu duenez, AEBen helburua ere hori bada, «aukera handiak» egongo lirateke negoziazioetan aurrera egiteko. Irango Atzerri ministroak zehaztu du gaurko elkarrizketan programa nuklearraren inguruan eztabaidatu dutela, baina negoziazioetatik kanpo geratuko liratekeela Iranen misilen programa eta Teheranek Ekialde Hurbileko zenbait talde armaturi ematen dien babesa, hala nola Yemengo matxino huthiei edo Libanoko Hezbollah milizia xiitari. Washingtonek adierazi izan du, ordea, bere asmoa badela Iranen misilen programari eta eskualdeko talde horiei ematen dien babesaren inguruan ere hitz egitea. Bada, Omango Gobernuko iturri ofizial bat aipatuz zenbait hedabidek kaleratu dutenez, Irango programa nuklearraren inguruan ez ezik, bi herrialdeen arteko balizko preso truke bati buruz eta eskualdeko tentsioari buruz ere hitz egiten dute elkarrizketan. Bilera hasi baino ordu batzuk lehenago, hitzorduaren inguruko adierazpenak egin ditu Trumpek: «Iran primerako herrialde handi eta zoriontsua izatea nahi dut; baina ezin ditu arma nuklearrak izan». Etxe Zuriko maizterrak mehatxu egin dio asteon Teherani, elkarrizketek arrakastarik ez badute Iran «arrisku larrian» egongo dela esateraino. Harago joan zen Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahu joan den larunbatean, erantsi baitzuen akordiorik erdiesten ez bada «aukera militarra» erabili beharko dutela. Aurreneko agintaldian (2017-2021), Trumpek bertan behera utzi zuen 2015ean Iranek eta beste sei potentziek adostutako akordio nuklearra; itun hori sinatu zuten, hain justu, AEBek, Alemaniak, EB Europako Batasunak, Errusiak, Txinak eta Frantziak. Akordio horrek Iranen programa nuklearra mugatzen zuen, ituna babestu zuten potentziak hari ezarritako zigor ekonomikoak arintzearen truke. 2018an, baina, akordiotik atera zen Trump. Eta ordutik, Iranek nabarmen areagotu eta garatu du bere programa nuklearra; hori bai, hango agintariek behin baino gehiagotan esan dute beren helburua ez dela «arma nuklearrak» edota «bonba atomiko bat» sortzea. Mobilizazioak Teheranen Araghtxi eta Witkoff Omanera iritsi aurretik, milaka irandar kalera irten ziren atzo, AEBen eta Israelen aurkako mobilizazio jendetsu baten harira. Protesta horretan Palestinako eta Irango banderak atera zituzten, baita Washingtonen eta Tel Aviven aurkako zenbait kartel ere. Nolanahi ere, Irango aiatola Ali Khameneiren aholkulari Ali Xamkhanik herrialdeko telebista publikoan egindako adierazpenen arabera, Khameneik ere espero du Washingtonen eta Teheranen arteko elkarrizketak «zintzoak» izatea, eta akordio bat erdietsi ahal izatea.

Indarrean sartu da Txinak AEBko ondasunei ezarri dien % 125eko muga-zerga. Herrialde asiarrak uste du produktu estatubatuarrek jada ez dutela “benetako merkaturik Txinan”, eta bestelako zerga batzuk ezartzea “hutsala” izango litzatekeela.

Ben Healyk (Education First) etxeko giltzak ebatsi dizkio Pello Bilbaori (Bahrain). Gernikan, Bilbaoren jaioterrian amaitu da etapa, eta hark ondo ezagunak dituen errepideetan jokatu. Hainbeste, ezen ibilbidea diseinatzen lagundu baitzien antolatzaileei. Abantaila baliatzeko gogoz zen gernikarra, baina Healyrentzat ere oso saio aproposa zen, klasiko itxura izanik. Bada, modu ikusgarrian gailendu da irlandarra: iheskideak atzean utzi, eta bakarrik egin ditu azken 56 kilometroak. Oso apustu arriskutsua egin du, baina ez zebilen oker. Bizikleta gainean oker ipinita, baina pedalei gogor eraginez, zuzen jo du helmugarantz. Bi minutu baino gehiago atera dizkie gainontzeko txirrindulariei. Maisua da Healy bakarkako erakustaldiak egiten. Bere ibilbideko garaipenik handiena 2023ko Giroko zortzigarren etapan lortu zuen, eta orduan ere, bere kasa abiatu zen 50 kilometroren faltan. Ausardia eta indar handia behar da gisa horretan irabazteko, eta bi ezaugarri horiek bikain uztartu ditu gaur. Faboritoek, berriz, apalago jokatu dute, bihar jokatuko den etapa erabakigarriaren zain. Eraso batzuk izan dira Zallobanteko muinoan, helmugatik gertu, baina Maximilian Schachmann (Soudal) izan da sufritu duen bakarra. Alemaniarra onik atera da azkenean. Joao Almeidak (UAE), berriz, tinko eutsi dio lidergoari. Healyren atzetik Axel Laurence (Ineos) iritsi da, 1.47ra, azken txanpan erasoa jota. Segundo bat geroago helmugaratu da indartsuenen multzoa. Simone Velascok (Astana) esprinta irabazi dio Alex Aranbururi (Cofidis); ezkiotarra laugarren izan da azkenean. Zazpigarren iritsiko da Itzuliko azken etapara, Almeidarengandik 1.37ra. Liderrak Schachmann eta Florian Lipowitz (Red Bull) ditu gertuen, 30 eta 38 segundora, hurrenez hurren. Bere jaioterrian amaitzekoa zen etapan, asmoak oso garbi zituen Bilbaok. «Ez naiz ondo ibili erori nintzenetik, baina hobera egin dut pixkanaka. Egun berezia da niretzat, eta gozatu egin nahi dut. Protagonista izango naiz zelan edo halan», esan du Urduñan, lehiari ekin aurretik. Bada, esan eta egin: ihesaldian sartu da etapako lehen kilometroetan, eta hartara, denbora luzez fokupean izatea bermatu du. Ametsa, noski, Gernikan garaipena ospatzea zen, baina horretarako, alde batetik, ihesaldiak izkin egin behar zion tropelaren aginteari. Eta, bestetik, iheskideak azpiratzeko gai izan behar zuen Bilbaok. Azkenean, hori izan da oztoporik zailena, Healy tartean egonik. Alex Baudin (Education), Julian Alaphilippe (Tudor), Warren Barguil (Picnic) eta Bruno Armirail (Decathlon) ere ez ziren badaezpadako arerioak. Almeidak bezperan lasterketa apurtu ondoren, UAE taldeak ez zuen tropela ziztu bizian gidatzeko beharrik. Ihesaldia ontzat eman zezakeen. Hori horrela, beste talde batzuek hartu behar izan dute kontrolaren ardura. Aurrekoei hiru minutu inguruko aldea eman diete gehien jota. Zetorrena zetorrela, Armirailek aurretiaz atera dio etekina etapari: mendiko puntuak batu, eta sailkapen horretako lidergoa berreskuratuta du, Marc Solerren (UAE) kaltetan. Laidako hondartzara bidean zen lasterketa, eta halako batean, eraso egin du Healyk. Burugabekeria zirudien. Helmuga tokitan zegoen oraindik, eta tropela, berriz, ez zen oso aparte: 1.50era. Bada, irlandarrak arrakala zabaldu du berehala, eta hortik aurrera, ez du pitzadurarik izan. Arerio indartsuegia izan da ihesaldiko beste bostentzat. Amore eman dute, eta helmugatik 20 kilometrora irentsi ditu tropelak. Bilbaok azken ahalegin bat egin du; laster harrapatu dute. Healyk, ordea, eutsi egin dio aldeari, Zallobanten faboritoek sua piztu duten arren. Almeidak odol hotzez defendatu du maillot horia. Ez du taldekideen behar handirik izan. Laurencek egin du lehen erasoa, eta Mattias Skjelmose (Lidl) eta Enric Mas (Movistar) saiatu dira hurrena. Aranburuk ere erritmoz aldatu du pare bat aldiz. Azkenean, elkarrekin iritsi dira hautagai guztiak. Bilbaok ezin izan du etxean irabazi, baina podiumera igo da halere, omenaldia egin baitiote. Azken dantzan, iraultza? Eibarko etapa klasikoak emango dio amaiera Itzuliari. Untzaga plazan egongo da, ohi bezala, hasiera eta amaiera. Helmugan nekatuta agertuko dira txirrindulariak, esfortzu bortitza egin beharko baitute: zazpi mendate igoko dituzte 153 kilometroan, horietatik hiru, lehen mailakoak: Azurki (5,1 kilometro eta %7,4ko pendiza), Krabelin (5 kilometro eta %9,6) eta Izua (4,1 kilometro eta %9,2). Lehen biak aurreneko 50 kilometroetan igoko dituzte, eta Izuak helmugatik 40 kilometrora izango du gaina. Berritasun gisa, birritan igoko dute Trabakua (3,3 kilometro eta %7,1), lehenik hasieran, eta bukaeran gero —eguneko azken mendatea izango da—. Era berean, aurten ez dira Gorlara igoko; Karabietak ordeztuko du (6,6 kilometro eta %6,7). iFrameResize({ log: true },’#itzuli6′); Almeida da Itzuliko ziklistarik indartsuena, baina ahalaz gain, adimenak eta estrategiak ere garrantzi handia izaten dute Eibarko etapan. Iraultza ugari izan da azken urteetan, beraz, oso erne ibili beharko du lasterketako liderrak. 2021ean maillot horiak azken egunean egin zion ihes UAE taldeari; Brandon McNultyk zeraman soinean. Aurrekari horri aurre egin nahi dio Almeidak.

«Euskal nazioaren oraina eta etorkizuna desberdinen artean eraikitzen jarraitzeko ahalmena eta borondatea» badagoelakoan, Euskal Herria Batera-k Aberri Eguna modu bateratuan ospatzeko ekitaldi kulturala egin du Donostiako Kursaalean; alderdi eta sindikatu abertzaleen eta eragile sozialen ordezkarien parte hartze zabala eduki du deialdiak. «Zer garen ospatu eta zer izan nahi dugun aldarrikatzeko» elkargunea izan zen Manex Fuchs, Lorea Agirre eta Martxel Rodriguezen gidaritzapean eskainitako ekitaldia. 19:00etan hasi da taula gaineko ekitaldia, Kursaaleko Kubo txikian, aretoa beterik dela, baina ordubete lehenago egin diete harrera Kursaaleko hall-ean erakunde eta alderdien ordezkariei. Sokadantzan aritu dira, besteak beste, Eusko Legebiltzarreko presidente Bakartxo Tejeria, Donostiako alkate Eneko Goia, alkate ohi Juan Karlos Izagirre, EHUko errektore Joxerramon Bengoetxea, Nekane Balluerka errektore ohia, Estitxu Garai EHUko errektoreordea, Miren Azkarate Eusko Jaurlaritzako bozeramaile ohia eta Xabier Euzkitze kazetaria. EAJk ordezkaritza zabala izan du Kursaalean: Xabier Barandiaran legebiltzarkidea, Xabier Ezeizabarrena Gipuzkoako Batzar Nagusietako presidentea, eta Goia eta Tejeria egon ziren, beste zenbait jeltzaleren artean. EH Bilduren ordezkarien zerrenda ere luzea izan da: Nerea Kortajarena legebiltzarkidea, Gorka Elejebarrieta senataria, Maddalen Iriarte batzarkide gipuzkoarra, Arkaitz Rodriguez eta Sonia Jacinto bilkideen zuzendaritzako kideak, Adolfo Araiz parlamentari nafarra… Ekitaldia hastear dela. Besteak beste, EAJko legebiltzarkide Xabier Ezeizabarrena. G. R. / FOKU «Nazio bat gara» Ekitaldia hasi aurretik, hizketarako taldetxoak sortu dira, baina alderdi bietako ordezkariak ez dira askorik nahastu, agurretatik harago. Goiak eta Izagirrek, adibidez, izan dute tartetxo bat beraientzat. Euzkitzek abiarazi du ekitaldia, mezu argi batekin: «Aberri Egunaren bidez eta batera arituz, munduaren aurrean nazio bat gara, eta erabiltzen dugun hizkuntzak, lekukotzen gaituen lurraldeak eta lotzen gaituen kulturak egiten gaitu, ainguratzen gaituzte, eta zentzua eta segurtasuna ematen dizkiote gure bizitzari berari». Ikusleen artean, sindikatu, komunikabide eta kultur arloko ordezkari ugari egon dira: LABeko koordinatzaile nagusi Garbiñe Aranburu; BERRIA Taldeko kontseilari ordezkari Iban Arregi, zuzendari Amagoia Mujika eta zuzendari ohi Martxelo Otamendi; Gara-ko zuzendari Iñaki Soto, Elkar fundazioko lehendakari Joanmari Larrarte, Gure Esku-ko eledun Josu Etxaburu, Aiora Zulaika Pirritx, Iñigo Iruin abokatua, Floren Aoiz Iratzar fundazioko lehendakaria, Gaizka Aranguren kazetaria, Koro Garmedia Jaurlaritzako sailburu ohia… Aurtengo Aberri Eguna EAJren eta EH Bilduren zuzendaritzak berritu ondoren iritsi da, estatutu berri bat adosteko akordio bati buruz inoiz baino gehiago hitz egiten ari den honetan, eta Euskal Herria Batera-ren ekitaldian elkarrekin agertzeko abagunea eman die jeltzaleei eta bilkideei. Antolatzaileek uste dute Kursaaleko ekitaldiak mezu bat igorri diola munduari: «Hemen bada herri bat, askotariko ezberdintasunak dituena, bere nortasunarekiko eta etorkizunarekiko konpromisoa azaldu nahi duena. Bagara, eta izan nahi dugu». Mireia Epeldek eskatu zuen Aberri Egunaren bidez zabaltzeko «komunitatea egiten gaituen hori». Eta Euzkitzek biribildu zuen mezua: «Azal diezaiogun munduari heldutasun eta gaitasun nahikoa dugula gure etorkizuna eraikitzeko eta erabakimen osoa geureganatzeko». Hizketan, besteak beste EH Bilduko Iriarte eta Kortajarena. G. R. / FOKU Bilbon eta Iruñean Euskal Herria Batera-k bosgarren urtez antolatu du Aberri Eguna ospatzeko ekitaldia, baina aurten urrats handia egin du Kursaaleko ikuskizun deigarri eta sendoarekin. Epeldek gogoratu du «Euskal Herriaren giharra osatzen duten esparru eta pertsonen arteko harremana elikatzea funtsezkoa» dela, eta horretan jarraituko dutela antolatzaileek. Instituzioei die egin die «behar bezalako Aberri Egun bat» ospatzeko, eta dagokien «ardura» hartzeko eskatu. Aberri Eguna hilaren 20an ospatuko dute alderdiek eta herritarrek oro har. EAJk, urtero legez, Bilbora deitu ditu militanteak, baina bihar bertan beste ekitaldi bat egingo du egun horren harira: Bidasoko Aberri Eguna. Aitor Esteban EBBren presidenteak eta Unai Hualde NBBko presidenteak hartuko dute hitza, Lesakan bertan, Harriondoa kultur etxean. EH Bilduk, berriz, Iruñera deitu ditu militanteak eta abertzaleak oro har Aberri Eguna ospatzera. Eguerdian manifestazioa abiatuko da Golem zinematik. Ipar Euskal Herrian, Bagira prozesuan elkartu diren eragileek batera ospatuko dute Aberri Eguna, Donibane Garazin.

«Hemen gara AHTari buruz dugun kontrako iritzia erakusteko, betidanik ukan dugun hori, eta beti ukanen duguna», irmoki adierazi du Jean Rene Etxegarai Euskal Hirigune Elkargoko lehendakariak proiektuaren aurka egin mahai inguruan. CADE Ingurumenaren Aldeko Elkarteen Kolektiboak, Frantziako diputatu eta senatariek, eta Etxegaraik berak AHT abiadura handiko trenaren aurka duten iritzia finkatu dute Baionako geltokiko jatetxean, gaur eguerdian egin duten prentsaurrekoan. Orotarat, Frantziako Asanblea Nazionaleko hamalau parlamentarik GPSO Hego Mendebaldeko Trenbide Egitasmo Handia proiektua salatu dute: Akize (Okzitania) eta Irun (Gipuzkoa) Lapurditik barrena lotuko lituzkeen trenbide proiektua da. Berretsi dute proiektua «alferrekoa» eta «suntsitzailea» dela ekonomia, gizarte eta ingurumen ikuspuntutik. [articles:1329831] «Frogatu nahi dugu uste dugun baino gehiago garela AHTaren kontra», segitu du EH Baiko Peio Dufau diputatuak. Hain zuzen, Frantziako Asanbleako parlamentariek proiektuaren aurkako deia izenpetu dutela jakinarazi du, lau Ipar Euskal Herrikoak: Colette Capdevielle (PS), Iñaki Etxaniz (PS) eta Peio Dufau diputatuek, eta berriki gehitu zaien Frederique Espagnac (PS) senatariak. Azpimarratu nahi izan du, bertako parlamentariez harago, Parisen, Frantziako Asanblean ere gehienak kontra agertzen direla. Joan den azaroaren adibidea argitan eman du: TSE ekipamendurako zerga berezia abiadura handiko trena finantzatuko lukeen buxeta bozkatu zelarik, gehiengoak zerga hori baztertu zuen. AHTa egiteko burdinbide sare berriaren eraikitzea 14 miliar euro baino gehiago kostatuko litzatekeela oroitarazi du Dufauk: proiektua «ulergaitza» eta «arduragabekeria hutsa» iruditzen zaiela gehitu du. «Kontuan hartu behar da, gainera, jadanik badiren burdinbideak eraberrituz, antzeko emaitza lortzen ahal dela, eta zortzi miliar euroko kostuarekin». Ingurumenean ukanen lukeen inpaktua ere azpimarratu du: kasik 5.000 hektarea ingurumen suntsituak, besteak beste, 2.000 hektarea oihan, eta 30 milioi tona CO2 isurtzea. AHTaren proiektuaren defendatzaileek erabiltzen duten argudio bati aurre egin dio Dufauk, hain zuzen GPSOak Espainiaren eta Frantziaren arteko «interkonexioa» indartuko lukeela: «Bi estatuen arteko harremana historia osoan zehar izan da. Baina badu hamabost urte harreman hori eten zutela. Guk proposatzen dugunarekin, hau da, badauden trenbideen berritzearekin, Akizetik Donostiara joango litzateke trena. Interkonexioa posible da AHTrik gabe». Proiektu anakronikoa Colette Capdevielle diputatuak argiki erran du AHTaren proiektua «anakronismo» bat dela, sozialki, ekologikoki, eta ekonomikoki. «Diru publikoa bakan da, eta jakin behar da non eta nola erabili. Dirua ez da halako proiektu suntsitzaileetan eman behar», salatu du diputatuak. Haatik, goraipatu nahi izan du proiektuaren inguruan den aurkako mugimendua ontzat jotzen duela, eta populuaren ahotsa eta iritzia entzuna izatea nahi bada ministerioetan, kolektiboki salatzen segitu behar dela. Mathilde Feld Girondako diputatuak bat egin du Capdeviellen iritziarekin. Esplikatu duenez, bere bozka eremuko biztanleen %4k baizik ez ez dituzte garraio publikoak erabiltzen; Frantzian, %15ek. Iritzi dio eguneroko trenak indartu behar direla, eta ez AHTa. Biztanleei garraio publikoko sistema on bat «zor» dietela gehitu du: «Bertan diren biztanleen beharrez arduratu behar dugu, egunero lanera doazenez, egunero mugitu behar dutenez eta ezin dutenez». Egoera «ukatze demokratiko» bat badela bota du Feldek: «Entzun behar dira bertan bizi direnak. AHTa ez da bertakoentzat egina, eta ez dio nehongo erronka soziali edo ekologikori erantzuten! Bertakoak baitituzte haien inguruak suntsituak ikusiko, eta haiek ez dute sekula AHTa erabiliko, ezin baitute! AHTa ez da herriaren trena», salatu du. Bukatu du erranez biztanleentzat zigor bikoitza dela: baliagarria ez zaien proiektu bat finantzatuko dutela, eta prezioen igoera pairatu beharko dutela. 33 urteko borroka Finitzeko, Victor Pachonek, CADE Ingurumenaren Aldeko Elkarteen Kolektiboko lehendakariak, hitza hartu du, «AHT EZ!» bizkarrekoa jantzita. Erran du AHTa proiektu «suntsitzailea», «inutila» eta «inposatua» dela maila guztietan: ingurumenean, arlo sozialean, laborantzan eta abarretan. 1992tik militatzen ari direla kontatu du lehendakariak, eta hasi zirenetik iritzi publikoaren bilakaera «baikorra» izan dela azpimarratu du: «Luzea izan da eraman dugun borroka. Iritzi publiko eta politikoa aldatzea lortu dugu, egin ditugun hainbat bilkura publikori esker». Bidea aspaldikoa izan bada ere, «oraindik ez gara unatuak!» aitortu du Pachonek.

Egungo salneurriekin, batez beste 55 litroko diesel depositu bat betetzeak 79,1 euro inguruko kostua du, duela urtebete baino 5,6 euro gutxiago. Gasolinaren kasuan, 83,43 euro inguru behar dira, 7,1 euro gutxiago.