2027tik aurrera autobietan kamioientzako bidesariak ezartzea planteatu du Arabako Foru Aldundiak

Lehenengo aukera akordio “erabat orekatu” bat negoziatzea bada ere, Europako Exekutiboko buruak ohartarazi du blokea lanean ari dela EB ezegonkortu nahi duten atzerriko presio ekonomikoetatik babesteko neurrietan.

Athleticek San Mamesen ziurtatu beharko du Europa Ligako finalerdietarako sailkapena, Glasgow Rangersen zelaian 0-0 berdindu ostean. Emaitza ez da txarra, Katedrala infernu bihurtuko baita astebete barru, eta zaleek hauspotuta nekez egiten dute huts zuri-gorriek. Baina gaurko emaitza hobea izan zitekeen. 12. minututik jokalari bat gehiagorekin aritu da Ernesto Valverderen taldea. Zuri-gorriek jokoaren ekimena izan dute, baina lehen zatian ez dute asmatu nagusitasun hori markagailuan islatzen. Bigarrenean, berriz, ondoen zeudenean penalti bat huts egin dute, eta azken txanpan ezin izan diote jokoari jarraipena eman. Lehen minutuak parekatuak izan dira, eta Maroanek izan du neurketako lehen abagunea. Baina haren errematea kanpora joan da 10. minutuan. Aurrelariak ez du ikusi Sancet bakarrik zegoela. Segidan, 12 minutuan, Sancet berak pase sakon ona eman dio Iñaki Wiliiamsi. Anaietan zaharrena bizkor ibili da, eta bakarrik ez geratzeko Propperek zangotrabatu egin du arearen arrastoan. Epaileak txartel horia atera dio hasiera batean, baina VARetik ikustera joateko esan diote, eta azkenean gorria erakutsi dio, azken atzelaria zelako. Zuri-gorriek ia partida osoa zuten aurretik jokalari bat gehiagorekin. Hortik aurrera jokoaren ekimena eta baloiaren jabetza Valverderen taldeak izan du. Baina argitasuna falta izan zaio nagusitasun hori aukeretan bihurtzeko. Kasu batzuetan presaka aritu dira, eta beste batzuetan ez dute azken pasean asmatu. Etxekoak, aldiz, baloi luzeen bidez ahalegindu dira Agirrezabalaren atera gerturatzen, eta 23. minutuan gola egiteko aukera izan dute. Athleticeko atzelariak ez dira fin ibili baloia aldentzen, area ertzera iritsi da, eta Desserek buelta erdian egindako errematea gutxigatik joan da kanpora. Iñaki Williamsek erantzun du hiru minutu beranduago. Bigarren zutoinean zegoen bakarrik, baina oinaren barnealdearekin egin duen erremateak Rangersen atzelari batean jo du. Azken 15 minutuak joan-etorrikoak izan dira. Athleticek gora egiten jarraitu du. Baina etxekoak ondo egon dira jarrita zelaian. Sendo eutsi diote atzean. Gainera, ahal zuten guztietan ausart atera dira erasora Desserrekin eta Hagirekin. Dena den, azken txanpa horretan aukerarik argienak zuri-gorrienak izan dira. 41. minutuan Kelly atezainak ondo atera du eskua Maroanen erremate batean, eta 44. minutuan Jauregizarrek pase bikaina eman dio Nico Williamsi. Baina haren errematea gora joan da. Hala 0-0 amaitu zen lehen zatia. Penaltiz ere ezin Bigarren zatian ere agintzen hasi da Athletic. Horren seinale, lehen bost minutuetan hiru korner atera ditu. Baina ez du aukera argirik sortu. Pazientzia izan behar zuen, Rangersek oso juntu baitzituen lerroak, eta hala eroso zegoen. Eskuin hegaletik saiatu da Valverderen taldea min egiten, Iñaki Williamsen eta Oscar de Marcosen bidez. Gutxiago agertu da Nico Williams ezkerraldetik. Minutuak aurrera joan ahala etxekoei gehiago kostatu zai atzetik ateratzea, eta horrek arnas apur bat hartzea eragotzi die. Ondorioz bat utxiagorekin ari zirela antzematen hasi dira. Athletic aurretik jartzear egon da 58. minutuan. De Marcosek erdiraketa bikaina egin du, Maroan ondo iritsi da lehen zutoinera, baina kanpora errematatu du. Handik gutxira Ricek min hartu du, eta jokoa zortzi bat minutuz egon da etenda. Valverdek Prados, Guruzeta eta Berenguer zelairatu ditu, eta 77. minutuan iritsi da norgehiagokako bigarren jokaldi erabakigarria. Berenguerrek gola egin du, eta hasiera batean bazirudien ez zuela ontzat emango nafarra jokoz kanpo zegoelakoan. Baina VARetik deitu diote berriz ere, Berenguerrek pasea jaso aurretik Tavernierrek eskuarekin jo du baloia. Pantailan begiratu ostean, epaileak penaltia adierazi du. Berenguerrek berak jaurti du, baina Kelly atezainak atera dio baloia hankarekin. Kolpea izan da hori zuri-gorrientzat, eta azken txanpan ezin izan diote segida eman bigarren zatiaren lehen 20 minutuan egindako lanari Azkenerako eskoziarrek Athleticen zelaian amaitu dute partida. Rangers-Athletic Rangers: Kelly; Sterling, Propper, Balogun; Tavernier, Rice (Barron, 68 min.), Raskin, Ridvan Yilmaz (Jefté, 68. min.); Cerny (Bajrami, 95. min.), Hagi (Maccausland, 95. min. ) eta Dessers (Hanza Higamane, 85. min.). Athletic: Agirrezabala; De Marcos (Gorosabel, 93. min), Vivian, Yeray, Lekue; Jauregizar, Galarreta (Prados, 62. min.); Iñaki Williams, Sancet (Berenguer, 74. min.), Nico Williams eta Sannadi (Guruzeta, 62. min).

Iker Aranak, iragan ostegunean Etxarri gaztetxea hustearen aurkako protestetan ertzain batek zauritutako gizonak, auzibidea hasiko du bere aurkako «erasoa» argitu dadin. Salaketa zabala egingo du, arduradun zuzenaz gain, haien nagusien aurka ere joko baitu. «Foam bala batekin nahita zauritu ninduen ertzaina eta operatiboko arduradunak salatuko ditut», aurreratu du Bilboko Errrekalde auzoan emaniko prentsaurrekoan. Dagoeneko frogak eta mediku txostenak biltzen ari da eta hurrengo egunetan aurkeztuko du salaketa. Ospitaletik irten eta gutxira, eta ehun bat lagunen babesarekin eman du bere asmoen berri Aranak. Onartu zuen badakiela auzibide «luze eta gogorra» izango dela, «antzeko kasuetan» ikusi duen bezala, baina bere asmoa irmoa dela nabarmendu zuen eta ez dela oztopoen beldur: «Estatuko erakundeek Polizia babesten dute eta gertaerak argitzea eta erantzuleak aurkitzea zailtzen dute». «Badakit bide zail eta gogorra izango dela. Estatuko erakundeek polizia babesten dute eta gertaerak argitzea eta erantzuleak aurkitzea zailtzen dute» IKER ARANA Ertzain batek zauritutako gizona Aranak gehitu du ez duela isilik gelditzeko asmorik, berari gertatu zitzaiona edozeini gerta dakiokeelako, eta ahotsa altxatu ezean horrelako jokamoldeak «normalizatzeko» arriskua dagoelako. Aranak foam pilotakada bat jaso zuen eta zaurien erruz barrabil bat kendu behar izan diote. Agerraldian, gertaturikoa kontatu du berriz, eta ertzainek «neurrigabeko indarkeria» erabili zutela salatu. Susana Ruiz de Tapia Errekalde auzoko bizilagunak ere hitza hartu du eta zaurituaren bertsioa berretsi du. Foam balaren jaurtiketaren lekuko zuzen bezala mintzatu da, eta azaldu du ertzainak Arana zauritu zuenean gaztetxearen aurrean bilduta zeudela, eta auzoan liskarrak zeuden arren, haien ingurua oso lasai zegoela. «Ezerk ezin zuen pentsarazi gure aurka joko zutenik. Ez zen ezer gertatzen ari eta gainera ertzainak oso gertu zeuden», zehaztu du. Erlazionatuta Iker Arana «Hau egin didana ezin da kalean ibili arma batekin» 33 urteko gizon batek barrabil bat galdu du Ertzaintzak Errekalden jaurtitako foam bala bategatik Gaineratu du «hainbat» foam bala jaurti zituztela haien inguruan, oso gertutik eta armak bertan bildutakoen aurka zuzenduz. Arana barrabiletan zauritu zuten, baina beste gizon bati izterraren barnealdean eman ziotela azaldu du. «Gu handik urrundu nahi bagintuzten, hori egiteko modu azkoz baketsuagoak bazeuden», kritikatu du. Jipoia furgoian Agerraldian argitu dutenez, Arana ez zen izan osteguneko liskarren ondoren ospitalean amaitu zuen pertsona bakarra. Etxarri gaztetxeko kideen arabera, ertzainek beste bi lagun «larri» zauritu zituzten. Bat atxilotua izan ondoren, Ertzaintzaren furgonetaren barruan zegoenean jasotako kolpeen ondorioz. Zehaztu dute eskuburdinak jarrita zituenean eta «erabat babesgabe» zegoela jaso zituela kolpeak. Beste zaurituak, aldiz, kalean jaso zituen borra kolpeak. Azken horri zortzi grapa jarri behar izan zizkioten buruan eta igeltsua besoetako batean. Gaztetxeko kideek ertzaintzaren indarkeria gaitzetsi dute, eta foam balen eta gomazko piloten erabilera debekatuta egon beharko litzakeela gaineratu. Eskari horretan sakontzeko beharra azpimarratu du Aranak, eta horretarako gizartearen aktibazioa beharrezkoa dela. Azken hilabeteetan ertzainek hainbat pertsona zauritu dituzte arma horiekin eta aurrekari arriskutsu asko pilatzen ari direla esan du.

Gizonezko bat hil da gaur A-124 errepidean, Guardia herriaren parean izandako istripu batean (Araba). Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak ohar batean jakinarazi duenez, ezbeharra 18:15ean gertatu da, gizonezkoa motoan zihoala, Logroñorako noranzkoan. Haraino bertaratu dira Ertzaintza eta larrialdi zerbitzuak, eta saiatu dira moto gidaria suspertzen, baina ezin izan dute ezer egin. Ertzaintzak ikerketa abiatu du, istripuaren nondik norakoak argitzeko.

AEBko Presidentetzak ostegun honetan argitaratu du Pekini ezarritako zergak % 125era igotzea jasotzen duen zuzenketa, eta ehuneko hori gehitu egiten zaio apirilaren 2an Trumpek munduko ia herrialde guztiekin merkataritza gerra hasi aurretik zegoen % 20ko kargari.

Jose Antonio Jainaga enpresari bizkaitarrak osagai elektrikoak egiten dituen Arteixo Telecom enpresa erosi du. Radio Euskadik jakin ahal izan duenez, Sidenorreko presidenteak Arteixo Telecom enpresaren % 100 erosi du.

EBk atzeratu ditu AEBri ezarritako muga-zergak, negoziazioari aurre egiteko. “Negoziazioei aukera bat eman nahi diegu”, esan du Von der Leyenek, eta, “egokiak ez badira, gure kontraneurriak indarrean sartuko dira”, ohartarazi du.

Nahaspilatsua izan da Euskal Herriko Itzuliko hirugarren etaparen amaiera. Alex Aranburu (Cofidis) lehen postuan iritsi da Beasaingo helmugara (Gipuzkoa), besoak goian, Lazkaomendin behera joan ostean. Joao Almeidaren (UAE) atzetik atera da, eta hura baino trebeagoa izan da amaierako biribilguneetan. Lasterketa liburuak zioen eskuinetik hartu behar zuela azken biribilgunea, baina errepidean zegoen kartelak, ordea, ezkerrekoa jotzen zuen bide zuzentzat. Eskuinetik sartu da ezkiotarra, eta apur bat handitu du zeukan aldea. Epaileek ez dute gupidarik izan: suspensezko minutu batzuen ondoren, garaipenik gabe utzi dute. Erabakiak sutan jarri ditu Cofidis taldeko kideak. «Erabakiak ez du ez hanka, ez buru. Alexek lasterketaren liburuak dioena bete du», esan du haserre bizian Bingen Fernandez taldeko kirol zuzendariak. Baina, handik ordu eta erdira, epaileek iritzia aldatu dute, eta berriro eman diote garaipena Aranbururi. Azaldu dutenez, euskal txirrindulariak egoki hartu du azken biribilgunea, hau da, eskuinetik. Antolatzaileek onartu egin dute gaizki adierazia zegoela nondik hartu behar zen azken bihurgunea. Bigarren garaipena du Aranburuk Euskal Herriko Itzulian. 2021ean, bigarren etapa irabazi zuen, Sestaon (Bizkaia). Denboraldi honetako lehen garaipena ere bada. Argazkia: EITB Ginkana itxurako etapa izan da. Ziklistek ziztu bizian osatu dute Zarautz eta Beasain arteko ibilbide menditsua. Galbahea txirrindulari gutxik igaro dute. Pello Bilbao (Bahrain) eta Ion Izagirre (Cofidis) helmugatik urrun geratu dira atzean. Aranburuk, ordea, onenekin iraun du, eta onena izan da. Hala ere, ezer gutxi gozatu du garaipenarekin, ez baita podiumera igo. Romain Gregoire (Groupama) frantziarra igo da, hari eman baitiote garaipena hasieran. Amaitu eta gero ere, ikusminari eutsi dio etapak. Aurrez, erasoz eta gidoi aldaketaz josita egon da. Txirrindulariek egun lasaia izan zuten atzo Nafarroan barrena, eta oso gogotsu azaldu dira Zarauzko irteeran. Ihesaldia sortzea oso nekeza izan da, eta Bruno Armirailen (Decathlon) bakarkako saiakerak ez du luze iraun. UAE taldeak hankaz gora jarri nahi zuen lasterketa, eta xake taulan piezak behin eta berriz mugitu ditu azken 80 kilometroetan. Schachmannek arriskuan ikusi du lidergoa, lanak izan baititu tropelean segitzeko. Bilbao, ordea, ezinean geratu da Santa Agedan gora, eta Izagirreren ezina Mandubiara bidean bistaratu da. Azken egunetan izandako erorikoen ondorioak pairatu dituzte. Mandubia igaro ondotik, aurrera egiten saiatu dira zenbait faborito. Tartean ziren Almeida eta Mattias Skjelmose (Lidl); ez, ordea, Florian Lipowitz (Red Bull). Berotua hartu behar izan du zuloa ixteko. UAEk setati jarraitu du, eta Marc Soler bidali du aurrera. Kataluniarraren ahalegina ere antzua izan da azkenean. Gaintzan Clement Berthet (Decathlon) nabarmendu da, eta Lazkaomendiraino iraun du lasterketa buruan. Tropelean, berriz, goitik behera aldatu da egoera azken igoerara bidean: Schachmannen erasoak jokoz kanpo harrapatu du Almeida; Lipowitzen Red Bull, ordea, bikain antolatu da. Aleksandr Vlasovek lan ederra egin du taldeburuaren mesedetan. Lipowitzek hartu du ekimena Lazkaomendiko igoeran. Almeidak atzetik aurrera egin du, eta Aranburu lehen postuetan agertu da. Ondo erantzun dio Almeidak jaitsieran egindako erasoari, eta ez hori bakarrik: portugaldarra atzean utzi du azken kilometroan sartu aurretik. Erakustaldi biribila egin du ezkiotarrak. Hiru segundora iritsi dira faboritoak. Schachmannek lidergoari eusten dio. Izua, izutzeko modukoa Beasain biharko etaparen irteera ere izango da, eta Markina-Xemeinen egongo da helmuga. Ia 170 kilometro egingo dituzte txirrindulariek, eta, gaur bezala, zazpi mendateri egin beharko diete aurre. Denak hirugarren mailakoak dira, Izua izan ezik (3,5 kilometro eta %10,6ko pendiza). Aurtengo Itzulian Arratera egingo dituzten hiru igoeretan lehena izango da, eta oraingoan Matsariako poligonotik abiatuko dira. Tontorretik helmugara 11 kilometro besterik ez da geldituko; hots, litekeena da eraso festa izatea hautagaien artean.

Aldaketa handia izanen da 2026ko herriko bozetan. Lege erreforma bozkatu zuten astelehenean Frantziako Asanblean, eta mila pertsonatik beherako herrietan zerrenda itxiak eta parekideak izan beharko direla erabaki zuten. Horrek goitik behera aldatuko du herri txikietako bozka eredua. Herriko kontseiluetan emazte hautetsi gehiago izatea eraginen du mekanikoki, eta hori baikorra dela uste dute BERRIAk elkarrizketatu dituen hainbat hautetsik. Baina zerrenda osoak izateko betebeharrak duda gehiago sortu die. «Zaila izanen da zerrendak osatzea», iharduki du Maite Pitrau Atharratzeko (Zuberoa) auzapezak. Orain arte, bozkatzeko modu berezia zuten herri txikietan. Hautagaitzak banaka ala taldean aurkeztu zitezkeen, eta posible zen herriko kontseiluan zegoen hautetsi kopurua baino gutxiagoko zerrendak egitea. Are gehiago, bozkatzeko garaian, zerrendako izen batzuk marratzea erabaki zezakeen hautesleak; 2014 aitzin, hautagai ez zirenen izenak eskuz gehitzeko aukera ere bazen. Lehen itzuliko hautagai kopurua herriko kontseiluko hautetsi kopurua baino apalagoa bazen, posible zen hautagai bat bigarren itzulian bakarrik aurkeztea. Bistan dena, sistema horrek ez zuen bermatzen hautagaitzen parekidetasuna; barnealdeko herri txiki batzuetan, gizonezkoak dira hautetsi guziak. «Duela ehun urte notableak baizik ez ziren kontseiluetan, eta gero langileak eta laborariak ere sartu ziren; orain, emazteek ere beren lekua izanen dute» MAITE PITRAU Atharratzeko auzapeza Erreformaren ondorioz, zerrenda osoak aurkeztu beharko dira orain —gehienez ere hautetsi kopurua baino bi gutxiago izatea baimenduko dute—, eta zerrenda parekideak izan beharko dira. «Gauza ona da», Beñat Cachenaut Iholdiko (Nafarroa Beherea) auzapezaren iritziz. «Mekanikoki emazte gehiago izanen da herriko kontseiluetan». Pitrauk ere erran du «loriatua dela» erreformarekin. «Dolugarri da lege baten beharra izatea, baina behartuko du emazteen bila joatea; eta emazteak behartuko ditu engaiatzera. Ez gara ohituak». Berdintsu mintzatu da Xole Aire Urepeleko (Nafarroa Beherea) auzapeza ere. Berri «ona» dela dio, herri batzuetan jadanik egiten bada ere legeak beste indar bat emanen diolako. 2020an zerrenda bakarra izan zuten herrian, eta helburu gisa hartu zuten parekidea izatea, baina baten faltan ez zuten kausitu. «Elekatu genituen emazteak uzkur ziren, ez ziren menturatzen, ez zuten uste lekua bazutela». Berrogei urteko emazte batek emandako erantzuna oroitu du: «Ene senarra jinen da». «Erantzun genion ez ginela haren senarraren bila joanak, haren bila joanak ginela». Baina ez zuten konbentzitu. «Anitzek erraten dute neke dela emazteak atzematea; gizon edo emazte, engaiatuko den jendea atzematea da zaila» PATRICK ETXEGARAI Landibarreko auzapeza Pitrau 2008an sartu zen herriko kontseiluan, eta bi agintaldi egin zituen hautetsi gisa 2020an auzapez izendatua izan aitzin. «Ikusi nuen gauzak nola ziren: sozial arloaz edo kulturaz mintzatzean, emazteak entzunak ginen, baina finantzei buruz mintzatzen hastean ez. Nardagarria zen kasik lore pote bat bezala kontsideratua izatea. Haserrearazi ninduen». Hautetsia zen gizon batekin egindako test bat oroitu du: esaldi berak erraten zituzten bilkuretan; gizona entzuten zuten, bera ez. «Jarraiki nuen entzuna izan nendin entseatzen, beharrezkoa zela uste nuen aldi oro», kontatu du. Erreformak «demokratizazio bat» ekarriko duela baieztatu du: «Duela ehun urte, notableak baizik ez ziren kontseiluetan, eta gero langileak eta laborariak ere sartu ziren; orain, emazteek ere beren lekua izanen dute». Patrick Etxegarai Landibarreko (Nafarroa Beherea) auzapezaren iritziz, emazteek leku gehiago izatea baikorra bada ere, ez da hori herri txikietako funtsezko arazoa. «Anitzek erraten dute neke dela emazteak atzematea; gizon edo emazte, engaiatuko den jendea atzematea da zaila. Herri txikietan bada lan anitz, bilkura anitz. Behar da engaiatzeko enbeia kontseiluan sartzeko». Botoen kontaketako «umiliazioa» Zerrenda osoak egitera behartu eta izenak zirrimarratzeko aukera kentzea izanen da lege erreformak ekarriko duen beste berritasuna. Airek erran du «presio sozial handia» eragiten zuela sistema horrek herri txikietan. «Ez da batere goxo norbere izena marratua ikustea, eta batzuetan baziren txarkeriak idatziak ere. Botoen kontatzeko momentuan ahots gora erranak ziren, eta umiliazio publikoa izan zitekeen». Kontatu du batek baino gehiagok erran izan diola ez zuela «indarrik» halako egoerak jasateko. «Ez da batere goxo norbere izena marratua ikustea, eta batzuetan baziren txarkeriak idatziak ere. Botoen kontatzeko momentuan ahots gora erranak ziren, eta umiliazio publikoa izan zitekeen» XOLE AIRE Urepeleko auzapeza Cachenauten iritziz ere, gauza ona da, ez delako gertatuko zerrenda bereko bi hautagaik boz kopuru desberdina ukaitea. «Batzuek beldurra edo ahalkea zuten marratuak izateko, izaten ahal ziren istorioak. Errazagoa izanen da listak muntatzea». Horrez gain, auzapezak «ekipo bat» behar duela erran du. Bestelako ikuspegia eman du Pitrauk: «Herri txikietan denek elkar ezagutzen dugu. Hautagai bat marratu genezakeen, pertsona ezagutzen dugulako». Horrek zerrenda ezberdinetako jendea hautatzeko bidea ematen zuela iritzi dio. Pertsonari begiratu ordez proiektuak lehiatzeko aukera eman lezakeela uste dute Cachenautek eta Airek. Kontrako ikuspegia eman du Etxegaraik: «Baldin badira bi lista, jendeak auzapeza hautatuko du». Horrez gain, urte batez, informazio eta pedagogia lan handia egin beharko dela iradoki du. Izan ere, adineko anitz boz zerrenden nahaste horrekin usatuak direla erran du, eta uste du izenak marratzen segitu lezaketela. «Izanen dira boto anitz bali ez direnak».