Osakidetzak baimena eman du 55 espezialitate defizitariotan EBz kanpoko langileak kontratatzeko. Aldi baterako kontratazioetan, ez da nazionalitate betekizunik bete beharko “defizitariok edo betetzeko zailak” diren espezialitateetan.

Urteko lehen derbia jokatu dute Realak eta Alavesek. Bolada eta helburu desberdineko bi talde, baina garaipen beharrean zeudenak ere bai. Remirok jaso duen txartel gorriak markatu du norgehiagoka, eta ondoren Merinok egindako penaltia. Alavesen gola Riojak egin du, hamaika metroetatik, debuta egin duen Marreroren atean. Baina Realak ez du etsi, eta luzapenean berdinketa lortu du Zubimendiren golarekin. Ondo landutako bi talde dira Reala eta Alaves. Bakoitza berean, baina emaitzetatik haratago konbentzitu egiten duten bi talde dira. Ordea, azken aldian ez dute zortea alde izan. Alavesek Ligako azken hiru partidak galdu ditu, eta azken lauetan ez zuen golik sartu. Realak ere ez zuen modu onenean amaitu urtea: Hiru berdinketa Inter Milanen partida kontuan hartuta, eta golik sartu gabe abendu hasieratik. Intentsitate handiarekin hasi da norgehiagoka. Hainbesteraino, non jokoak izan zezakeen erritmo guztia kendu dioten bi taldeek, joko zuzen eta zelai erdiko borrokekin. Hamahirugarren minutuan libratu da hori, lehen aukera argienarekin. Zelai erdian Guridik baloia ostu dio Zubimediri, eta Samu Omorodionek metro asko izan ditu baloia gidatzeko. Azken unean Guridiri pasea eman, eta honek jaurtiketa ere egin du, baina Zubeldiak aldaratzea lortu du mugimendu bikain batekin. Aukera bikoitza izan du Realak 30.minutuan, lehenik Oiartzabalen aukera argi batekin, eta ondoren Merinoren burukada batekin. Etxekoei kosta egin zaie ohiko jokoa sortzea, eta Luis Garcia Plazaren jokalariak adituak dira talde indartsuei zailtasunak jartzen. Reala hamar jokalarirekin Norgehiagoka modu normalean igarotzen ari zenean, Remirok berealdiko akatsa egin, eta partida aldatu du goitik behera. Bere areatik irten, eta pase luze bat mozteko ahaleginean txartel gorria ikusi du. Gaizki neurtu, eta goitik pasa zaio baloia. Bi aukera zituen: baloiari alde egiten utzi eta Abderi gola oparitu, edo eskua atera eta gorria jaso. Kaskantekoak bigarrena egin du, eta ezin izango du Athleticen aurkako derbia jokatu. Luze egin zaio Realari ordubete bat gutxiagorekin egitea, baina Alaves ez da aditua horrelako egoeretan. Txapelketako azken partidan, 10 jokalarien aurka jokatu zuen denbora luzez, Real Madrilen aurkako partida, baina ez zuen inolako abantailarik sumatu. Bigarren zatian aukera gutxi izan dituzte bi taldeek denbora luzez. Baina Realak beste akats bat egin, eta penaltia oparitu dio Alavesi. Gebarak lortutako penaltia Riojak jaurti du, eta garaipenerako izan zitekeen gola egin du. Baina Realak ez du amore eman. Luzapenean dena eman du Imanol Alguacilen taldeak, eta partida osoan izan ez dituen aukerak denbora tarte oso labur batean izan ditu. Lehenik Kubok izan du berdinketarako aukera, area kanpoko jaurtiketa batekin. Ondoren Sadiqek eta Zakharyanek. Baina azkenean Zubimendik lortu du berdinketako gola. Aldaratze baten ostean, jokalari gaztearen aurrean geratu da baloia, eta donostiarrak bikain jaurti du eskuin oinaren barrualdearekin Siveraren atean.

Libanoko hiriburuaren hegoaldea bonbardatu dute gaur arratsaldean, eta eraso horretan Saleh al-Aruri hil dute, Palestinako organizazio islamistak baieztatu duenez. Al-Aruri Hamasen goi kargudunetako bat zen, eta pisu eta eragin handia zuen talde horretan; besteak beste, adar politikoko buruzagiordea zen, eta Al-Qassam brigaden —adar militarraren— sorreran parte hartu zuen. Inork ez du bere gain hartu hilketa; Libanoko hedabideen arabera, Israelgo armadak egin du bonbardaketa, drone bat erabiliz. Militarrek uko egin diote ezer esateari. Erasoa Hamasen bulego baten kontra egin dute —leherketa bat eragin du—, Beiruteko Dahieh auzoan, Hezbollah talde xiitaren kontrolpeko eremuetako batean, eta, Al-Aruriz gain, beste bost lagun hil dituzte, Libanoko eta Israelgo hedabideek argitaratu dutenez. Beste hildakoak Hamaseko kideak dira; tartean, bi komandante. انفجار في #الضاحية_الجنوبية #بيروت pic.twitter.com/xhOYOWyH5M — Larissa Aoun (@LarissaAounSky) January 2, 2024 Al-Aruri pertsona ezaguna da Palestinan eta Israelen. Bitan egon zen preso denbora luzez —1985etik 1992ra, eta 1992tik 2007ra—, 2010ean aske utzi zuten arte; urte hartan Siriara deportatu zuen Israelek, eta, horren ondoren, erbestera joan zen —lehenik, Turkiara, eta, gero, Libanora—. Joan den urriaren 7an Israelgo armadaren eta Gazako milizia palestinarren arteko gerra hasi zen, eta, harrezkeroztik, geroz eta agerraldi gehiago egin zituen; azken asteotan, gainera, Hamasen bozeramaile gisa aritu da, batez ere zerrendan duen estrategiaz aritzeko. Iragan azaro amaierako bahituen eta presoen trukea negoziatu zuten ordezkarietako bat izan zen —horri buruzko elkarrizketa izaten ari dira asteotan ere—. Haren heriotza kolpe gogorra da Hamasentzat, baina Palestinako organizazio islamista horren adar politikoko kide Ezzat al-Rixqek gaur esan du «erresistentziak» ez duela «inoiz amore emango». Komunikatu baten bitartez, Al-Rixqek adierazi du «okupatzaile sionistaren hilketek» ez dutela «hautsiko herriaren borondatea eta erresistentzia»; hau da, Israelgo armadari bota dio errua. Saleh al-Aruri, artxiboko irudi batean. MOHAMED HOSSAM / EFE Bide beretik jo du Libanoko lehen ministro Najib Mikatek; harentzat, erasoa «israeldarren krimen bat» izan da, eta helburutzat du Libano «gatazkaren beste fase batera eramatea», komunikatu baten bitartez adierazi duenez. Gainera, azaldu du salaketa bat aurkeztuko dutela Nazio Batuen Erakundearen Segurtasun Kontseiluan, «eraso lotsagabe» horrengatik. PAN Palestinako Aginte Nazionalaren kasuan ere, hango gobernuburu Mohammad Xtayyehk Israeli leporatu dio hilketa; «krimentzat» jo du Al-Aruriren heriotza, eta adierazi agerikoa dela nork egin duen. Eta Ekialde Hurbileko potentziei dagokionez, Iranek jarrera berbera izan du, adierazita heriotza horrek Israelen kontrako «borroka akuilatuko» duela eskualdean. Gatazka okertzea Litekeena da Hamaseko adar politikoaren buruzagiorde zena hiltzeak are gehiago gaiztotzea hilabeteotako gatazka. Israelgo armadak 2006an egin zion azkenekoz eraso Beiruti, eta, gaurkoaren egilea litzatekeela baieztatuz gero, baliteke Hezbollahren eta militarren arteko gerra bat piztea, berriz ere; edo, behintzat, elkarren kontrako erasoak nabarmen areagotzea. Joan den urriaren 7tik honako erasoak Israelen eta Libanoren arteko mugan izan dira. Yoav Gallant Israelgo Defentsa ministroak joan den astean adierazi zuen, Israelgo Parlamentuan, herrialde horretako armada zazpi frontetan ari dela borrokan: «Fronte asko dituen gerra batean gaude: Gaza, Libano, Siria, Judea eta Samaria [Zisjordania], Irak, Yemen eta Iran». [articles:2118653]

Auto berrien merkatuak behera egiteari utzi dio. 2023an, 31.581 auto matrikulatu ziren Hego Euskal Herrian, aurreko urtean baino 3.303 gehiago (+%11,7). Edonola ere, matrikulazioak oso urrun daude pandemiaren aurreko kopuruetatik: 2018an, esaterako, 54.944 matrikulatu ziren, eta 2019an, 51.212. 2020an eta 2021ean koronabirusaren pandemiaren harira mugikortasuna mugatzeko hartutako neurriek trabatu egin zuten salerosketa, eta 2022an, auto ekoizleen logistika arazoak galga izan ziren. Hornidura kateek hobeto funtzionatu dute amaitu berri den urtean, eta, horri esker, auto gehiago izan dira eskuragarri. Inflazio handia ere traba da auto berriak saltzeko, baina bada beste faktore bat: trantsizio betean dago errepide bidezko garraioa, errekuntza motorrean oinarritutako eredu batetik eredu elektrikorako bidean. Horrek zalantza batzuk eragiten ditu autoa berritu nahi edo behar dutenen artean. Zer motatako autoa erosiko dute? Elektrikoa erosteko garaia iritsi al da? Galdera horren erantzuna, Hego Euskal Herrian bederen, nahiko garbia da: erabiltzaile gehienentzat, goizegi da. Dela auto elektriko gehienak oraindik oso garestiak direlako, dela kargatzeko lekuak nahikoa ez direlako, edo dela autonomia errekuntza autoena baino apalagoa delako, motel doa autoen elektrifikazio prozesua. Aurten, lau lurraldeetan 2324 auto guztiz elektriko matrikulatu dira, iaz baino %69,2 gehiago. Haien merkatu kuota, ordea, bi puntu eta hiru hamarren baizik ez da hazi, %5,1etik %7,4ra. Europako Batasuneko batezbestekotik urrun dago oraindik elektrifikazioa. Bi aste barru emango du urte osoko datua ACEA autogileen patronalak, baina azarora arte %14,2ko kuota zuten auto elektrikoek. Hortik oso gora Eskandinavian, baina hortik behera hegoaldeko eta ekialdeko herrialde gehienetan. Hibridoen arrakasta Auto guztiz elektrikoa erosi aurretik, urratsez urrats elektrifikatzea erabaki dute erabiltzaile askok, motor hibridoen bitartez. Hibridoek %32,6ko kuota lortu dute aurten. Hibrido entxufagarriak, berriz, %6,2 ziren —modu elektrikoan 50-100 kilometro egiteko bateria dute, eta hortik aurrera erregaia erabiltzen dute—. Motor hibridoen arrakasta ikusten da marken araberako salmenten datuetan ere. Historikoki Europako autogileek saldu izan dute ibilgailu gehien, baina, azken urteetan podiumean bere lekua egin dute Asiako markek, haiek baitute auto hibridoen eskaintza zabalena, eta haien noranahiko itxurako autoek (SUV eta halakoek) erosle asko izan baitituzte beti. Iaz Hego Koreako Kia eta Hyundai izan ziren lehen biak, eta Japoniako Toyota hirugarrena, baina aurten Peugeotek berreskuratu du lehen lekua, eta atzetik geratu dira, hurrenez hurren, Hyundai, Toyota, Kia eta Dacia. Zifrak 688 Teslak laukoiztu egin ditu bere salmentak Hego Euskal Herrian. 2022an 175 auto saldu zituen, eta 2023an 688 izan ziren. Indar handiz sartu da MG txinatarra ere (275etik 1.247ra igaro da), eta BYDk bere lehen zortzi auto elektrikoak saldu ditu. Gasolina erretzen dutenak saltzen dira gehien oraindik, baina haien kuota apaltzen ari da: goia jo zuten 2019an, %65,6ko merkatu kuotarekin, baina aurten %39,4ra baizik ez dira iritsi, 2023an ez baita handitu haien salerosketa —hamabost gutxiago matrikulatu dira—. Are nabarmenagoa da dieselaren gainbehera: hamarretik zazpi ere izan ziren XXI. mendearen hasieran, baina iaz %10,8 izan ziren. Edonola ere, diesel motorrak oraindik nagusi dira ibilgailu astunetan eta furgonetetan.

Gasolioz edo gasolinaz ez dabiltzan ibilgailuen salmenta % 32 baino gehiago igo da bi erkidegoetan eta, dagoeneko, gasolinaz ibiltzen diren autoak baino gehiago saltzen dira.

Espainiako Kontsumitzaileen Elkarteak egindako txostenaren arabera, Araban % 93 dira merkealdira joko duten kontsumitzaileak, Estatuko zifra handienetako bat; Bizkaian, berriz, % 89 dira, eta Gipuzkoan, % 86.

2024an ibilgailu arinek 6,50 euro ordaintzen dute Gasteiz eta Bilbo arteko zatia, iaz baino 25 zentimo gehiago. Bilbo eta Donostia artekoa 13,02 eurokoa da, 32 zentimo gehiago, eta Donostia eta Gasteiz arteko bidesaria 15,84 eurotan dago, 39 zentimo garestiago.

Jokin Altuna eta Julen Martija abiada hartua dute Binakako Txapelketan: irabazi egin dituzte jokatu dituzten azkeneko hiru partidak. Azkenekoa, gaur, Eibarko (Gipuzkoa) Astelena frontoian. Nagusitasunez hartu dituzte mendean Jon Ander Peña eta Jon Ander Albisu ligaxkako lehen itzuliko azkeneko neurketan: 22-9. Urteberri eguneko jaialdiak ikusmin handia piztu ohi du. Hala izan da gaur ere, eta harmailak lepo bete dira. Baina pilotazaleak erdizka geratu dira, ez baita partida ona izan. Neurketaren lehen herenera arte bakarrik iraun du emozioak eta parekotasunak: tanto bakar baten aldea zuten Altuna III.ak eta Martijak (10-9). Nor baino nor gehiago ari ziren bi bikoteak, eta aurrelariak ari ziren nabarmentzen. Baina hortik aurrera Aspekoak oso nagusi izan dira. Horren erakusle da azken hamabi tantoak jarraian egin dituztela. Nahieran aritu dira, batez ere, Altuna III.a. Baikokoak, ordea, ezinean aritu dira, hutsak bata bestearen atzetik eginda: 11 egin dituzte. Irabazleek, ordea, bi besterik ez. Hor egon da aldea. Peña II.ak gau txarra pasatu du, eta horrek eragina izan du. Amaitu da ligaxkaren lehen itzulia. Jaka-Mariezkurrena lehenak dira, sei garaipenekin; Peio Etxeberria-Zabaleta, bigarrenak, bostekin; Elordi-Rezusta, hirugarrenak, laurekin; Peña II.a-Albisu, Altuna III.a-Martija eta Artola-Imaz, laugarrenak, bosgarrenak eta seigarrenak, hirurekin; eta Laso-Aranguren eta Ezkurdia-Tolosa, azken-aurrenak eta azkenak, birekin.

Iruñeko Udaltzaingoak 23 urteko gizon bat atxilotu du gaur goizaldean Gazteluko plazan, emakume bati sexu eraso bat egiteagatik. Emakumeak udaltzainei esan dienez, gizonak ukituak egin dizkio. Gizona aurkitu eta atxilotu egin dute. Ez da asteburuko atxilotu bakarra Iruñean: herenegun gauean beste gizon bat atxilotu zuten, 25 urtekoa, 15 urteko neska bati ukituak egiteagatik Burgoen plazaren inguruan, dantzaleku baten ondoan.

Gaurtik aurrera gutxienez %15eko sozietate zerga ordaindu behar dute Europako Batasunean aritzen diren multinazional handienek. Enpresa horiei karga fiskala handitzeko eta herrialdeen artean berdintzeko neurri hori OCDE Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundean adostu zuten 2021. urtean ia 140 herrialdek. 2022an, EBko 27 herrialdeek berretsi egin zuten. Paolo Gentiloni Europako Batzordeko Ekonomia komisarioak azaldu duenez, zergaren gutxieneko tasa adostu zuten munduko herrialde guztiek hura aplikatuz gero, 200.000 milioi euro gehiago bilduko dira. EBn urtean 750 milioi eurotik gorako diru sarrerak dituzten multinazionalei ezarriko diete zerga hori. Kalkulatu dute 100 enpresak baino gehiagok ordaindu beharko dutela. Baina, nola ezarriko da zerga? EBko herrialde bakoitzak bere zerga politika du, eta aldatu egiten da batetik bestera enpresa handiek duten karga fiskala. Herrialde batzuetan, adibidez, beren irabazien %15eko zerga edo handiagoa ordaintzen dute enpresa handiek, baina beste batzuetan ez. Horretarako, Bruselak neurri batzuk jarri ditu zerga hori homogeneizatzeko. Zerga gehigarri bat da; hau da, %15era iristen ez diren herrialdeek handitu egin beharko dute. Horien artean nabarmentzen da Irlanda, %12,5eko tasa erabilita AEBetako multinazional handiak erakarri baititu. Araudiaren bitartez, enpresa baten filial bat herrialde batean badago ezarria eta herrialde horretan %15etik beherako zergak ordaintzen baditu, filial horren jatorrizko enpresak ere zerga gehigarri bat ordaindu beharko du egonkortuta dagoen EBko herrialdean. Bestalde, Bruselak adierazi du ziurtatuta dagoela egoitza EBtik kanpo duten jatorrizko enpresek zerga hori ordainduko dutela. Besteak ere martxan EB ez da zerga hori ordainarazten hasi den bakarra. Suitzak, Erresuma Batuak, Norvegiak, Hego Koreak, Australiak, Kanadak, Barbadosek eta Japoniak ere aplikatuko dute. Munduko bi potentzia ekonomiko handienek, AEBek eta Txinak, oraindik ez dute %15eko zerga ezartzeko neurririk hartu.